Morgunblaðið - 27.04.1983, Blaðsíða 7

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 27. APRÍL 1983
Karlakór-
inn Steftiir
39
Tónleikar á
Finnskri vöku
Tónlist
Jón Ásgeirsson
Alþýðumenning er merkilegur
þáttur og þar liggja rætur þess
sem að gæðum og innihaldi nær
því að kallast list. Þar kemur til
leikni, sem eingöngu næst við
mikla ögun menntunar og hæfi-
leiki þess er þar til reynir. Al-
þýðumenning er grundvölluð á
þátttöku allra og það er í þeirri
þátttöku sem kunnátta og hæfni
þátttakenda þroskast. Ahuginn
er upphaflegt sæði en umfang
sáðlandsins markmið sáðmanns-
ins. Árangur er svo samtvinnun
margvíslegra þátta, sem margir
hverjir fylgja með í kaupunum
svo aldrei verður sagt fyrirfram
hversu til mun takast. Munurinn
á alþýðulist og æðri list getur
verið sá, að í alþýðulist er leitast
við að vera með í almennum leik
en í æðri list að brjótast útúr
þessum almenna leik. Fyrir þá
sök má oft finna það ósætti sem
ríkir milli iðkenda alþýðulistar
og þeirra, sem stefnt hafa til
annarra verkefna. Þetta ósætti
verður skýrt þegar þessum
tveimur listumsvifum er jafnað
Lárus Sveinsson
saman. Slíkur samanburður er
óþarfur, því báðar listgerðirnar
eru sprottnar upp af sama sáð-
landi og aðeins munur á tegund
þess sem ræktað er, staðsetn-
ingu á sáðlandinu, og hversu
miklu hefur þar til verið fórnað.
Karlakórar eru einn vermireitur
íslenskrar tónmenntar og Karla-
kórinn Stefnir í Mosfellsveit gott
dæmi um alþýðleg umsvif á sviði
tónmenntar. Efnisskráin var að
mestu alþýðlegir söngvar en inn
á milli voru alvarlegri tónverk,
eins og Nú sigla svörtu skipin,
eftir Karl 0. Runólfsson og
Sverrir konungur, eftir Svein-
björn Sveinbjörnsson. í seinna
laginu söng ólafur Magnússon
frá Mosfelli einsöng og var
ánægjulegt að heyra þessa
gömlu kempu standa sinn vörð. I
heild söng kórinn vel og nokkuð
lög mjög vel, eins og t.d. rússn-
eska þjóðlagið Við fljótið. í því
sambandi er rétt að geta þess að
efnisskráin er ónákvæmlega
unnin, því þar er hvorki getið
textahöfunda né eftir hverja
umskriftir og raddsetningar á
lögunum séu. Textinn Við fljótið
mun vera þýddur af Ásgeiri
Ingvarssyni. Auk Ólafs frá
Mosfelli sungu Sigmundur
Helgason og Helgi Einarsson
einsöng og skiluðu þeir sínu
mjög þokkalega. Undirleikari
með kórnum var Guðni Þ. Guð-
mundsson orgelleikari. Það er
auðheyrt að Lárus Sveinsson er
vaxandi stjórnandi og einnig, að
kórinn hefur eflst og hefur nú á
að skipa mörgum góðum söng-
mönnum, svo að á næstu árum
má vænta þess að kórinn eflist í
íþrótt sinni, að skila alþýðunni
aftur því sem tæknin og sölu-
mennskan hefur rifið og tætt í
sundur, svo að varla má sjá
hvort við erum íslendingar eða
ekki.
Um þessar mundir stendur yf-
ir finnsk vika í Norræna húsinu
og voru af því tilefni finnskir
söngtónleikar, þar sem flutt
voru söngverk eftir Sibelius,
Kilpinen, Palmgren og Kuula.
Flytjendur voru baritonsöngvar-
inn Matti Tuloisela og píanóleik-
arinn Gustav Djupsjöbacka. Má
vera að ekki hafi tekist sem
skyldi að auglýsa tónleikana, því
hlustendur voru sorglega fáir.
Matti Tuloisela er góður söngv-
ari og flutti tónlist sem trúlega
hefur sjaldan verið flutt hér á
landi, svo að eitt og annað var
þarna nýnæmið bæði til fróð-
leiks og gamans. Sjö söngva op.
13 við kvæði eftir Runeberg sem-
ur Sibelius nokkuð fyrir alda-
mótin en um vorið 1891 kom
hann heim frá námi og gerðist
kennari í Helsinki og lék auk
þess aðra fiðlu í strengjakvart-
ett Fílharmoníunnar. Söngvarn-
ir eru voldugt tónverk og var
flutningurinn mjög áhrifamikill.
Sex söngvar um dauðann, op. 62,
eftir Yrjö Kilpinen, voru næst á
efnisskránni. Söngvar þessir eru
sérkennilegir og einkum eitt lag-
ið, sem kalla má Dauðinn og um-
komulausi drykkjumaðurinn.
Drykkjumaðurinn svarar dauð-
anum aðeins „þína skál“, fyrst
án þess að skilja hver ávarpar
hann, en smám saman magnast
helhrollurinn og óttinn í þessu
svari, sem hann síðast megnar
ekki að ljúka við og segir aðeins
„þína“ er honum þrýtur lífs-
mátturinn.
Eftir hlé fluttu þeir félagar
sex söngva eftir Selim Palmgren
en hann var víðfrægur píanisti
og lærði hjá Busoni. Eftir hann
liggja 4 píanókonsertar, alls
konar píanóverk og söngverk,
sem mikið eru flutt bæði af ein-
söngvurum og kórum. Palmgren
var um tíma kennari í tónsmíð-
um við Eastman-tónlistarskól-
ann í Rochester og ásamt Sibeli-
usi eitt frægasta tónskáld Finna.
Sæfarinn við kolgröfina er eitt
af þeim lögum Palmgren, sem
eru mjög vel þekkt hér á landi.
Það skemmdi nokkuð sönginn að
íslenska vorkvefið virtist hafa
náð tökum á söngvaranum, auk
þess sem þreyta gæti hafa hjálp-
að til, svo að hann varð að gæta
sín mjög við raddbeitinguna.
Bæði raddþreyta og hæsi eru
óvinir söngvarans, en þrátt fyrir
þessi áföll tókst söngvaranum að
syngja síðari hluta tónleikanna
og gaf hvergi eftir. Það var helst
í veika söngnum sem þrot kom
fram í tónmynduninni. Tónleik-
unum lauk svo með fimm söngv-
um eftir Toivo Kuula. Söngvar-
inn Matti Tuloisela og píanóleik-
arinn Djupsjöbacka eru frábærir
tónlistarmenn og áttu skilið
betri aðsókn, sem hugsanlega
má kenna nýafstöðnum kosning-
um um að nokkru leyti.
Kór frá Oslóar-
háskóia í heimsókn
KÓR tónlistardeildar Oslóarháskóla
er um þessar mundir í tónleikaferð
hér á landi. Kórinn heldur tónleika í
Háteigskirkju í dag klukkan 20.30.
Á fimmtudag syngur kórinn í Skál-
holtskirkju klukkan 21 og í Landa-
kirkju á laugardag klukkan 17.
Stjórnandi kórsins er Knut Nystedt
og organisti er Vidar Fredheim.
í kórnum eru nemar í tónlist-
ardeild Háskólans í Osló. Kór-
starfið er frjáls þáttur í náminu,
en talinn eftirsóttur af mörgum
vegna þess að meðlimir fá þar
nokkra raddþjálfun auk þess sem
þeir kynnast kórtónlist frá öllum
tímabilum tónlistarsögunnar.
Háskólafyrirlestur um
miðmynd í íslenzku
MIÐIER
MÖGUillKI
Sexhundruð húsbúnaðarvinningar á 7.500 kr. hver og sexþús-
undeitthundraðáttatíuogátta húsbúnaðarvinningar á
1.500 kr. hver, verða dregnir út á næsta happdrættisári.
DR. AVERY Andrews, prófessor í
málvísindum við Australian National
University í ('anberra í Ástralíu, flytur
opinberan fyrirlestur í boði heim-
spekideildar Háskóla íslands og ís-
lenska málfræðifélagsins fímmtudag-
inn 28. apnl 1983 kl. 17.15 í stofu 423
í Árnagarði.
Fyrirlesturinn nefnist „A Lexical
Theory of the Middle Voice in Ice-
landic“ og fjallar um miðmynd í ís-
lensku. Hann verður fluttur á
ensku. Öllum er heimill aðgangur.
(Frétt frá Háskóla fslands.)
Fyrirlestur um tálmynd-
ir og átrúnaðargoð í HÍ
JULIAN Meldon D’Arcy lektor held-
ur opinberan fyrirlestur á vegum
heimspekideildar Háskóla íslands
laugardaginn 30. aprfl 1983 kl. 14 í
stofu 201 í Árnagarði.
Fyrirlesturinn nefnist „Tálmynd-
ir og átrúnaðargoð í „Tess of the
d’Urbervilles" eftir Thomas Hardy
og er sjötti fyrirlesturinn í röð
fyrirlestra um rannsóknir á vegum
heimspekideildar á vormisseri 1983.
Öllum er heimill aðgangur.
(Frétt frá Háxkóla fslands.)
Sala á lausum miðum og endurnýjun ársmiða og flokksmiða stendur yfir.
doe
HAPPDRÆTTI 83-84