Morgunblaðið - 04.11.1983, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 4. NÓVEMBER 1983
Kjarvalsstaðir:
80 bandarískir handverks-
menn sýna á Crafts USA
CRAFTS USA, yfirlitssýn-
ing 80 bandarískra hand-
verkslistamanna veröur
opnuö á Kjarvalsstööum nú
um helgina. Sýningin er ein
sú stærsta sinnar tegundar
utan Randaríkjanna og var
hún sérstaklega sett saman
til sýningar hér á landi.
Þau verk sem verða á sýn-
ingunni eru unnin úr gleri,
tré, keramiki, málmum,
leðri og öðrum efnum. Einn-
ig koma hingað sjö af lista-
mönnunum 80 og verða með
sýnikennslu og vinnustofu
fyrir íslenska starfsbræður
sína, en eitt af markmiðun-
um með Crafts USA er að
styrkja samskipti banda-
rískra og íslenskra
handverkslistamanna. Þá
verður ágóði af sýningunni
notaður til að koma á fót
sérstökum námssjóði til
styrktar íslenskum lista-
mönnum sem hafa hug á að Þessi mynd var tekin i Kjarvalsstöðum í gær, þar sem unnið var af kappi við uppsetningu Crafts USA. F.v.
starfa og læra erlendis. Eru Cynthia Boyer, Marian A. O’Brien, Baltasar, Pamela S. Brement og Solveig Cox.
verkin öll til sölu og renna
10% af andvirði seldra
verka í þann sjóð.
Crafts USA er ekki ríkis-
styrkt sýning, en um 40
fyrirtæki, íslensk og banda-
rísk, hafa styrkt sýninguna,
auk einstaklinga og opin-
berra aðila. Umsjónarmenn
sýningarinnar eru þær
Cynthia Boyer og Marian A.
O’Brien, en í stjórn sýn-
ingarinnar eiga sæti þau
Pamela Sanders Brement,
Baltasar, Þórunn Boulter,
Þóra Kristjánsdóttir,
Algirdas Rimas og Kenneth
Yates. Þá heldur Lloyd E.
Herman, forstjóri Ren-
wick-safnsins í Smithsonian
Institution í Washington DC
fyrirlestra um handverkslist
meðan á sýningunni stend-
ur.
Crafts USA verður opnuð
fyrir boðsgesti á laugardag,
en frá og með nk. sunnudegi
verður sýningin opin fyrir
almenning í þrjár vikur
daglega á milli 14.00 og
22.00.
Aðgangur að sýningunni
er kr. 100 fyrir fullorðna og
fylgir þá vönduð sýn-
ingarskrá með myndum og
upplýsingum um listamenn-
ina og verk þeirra.
Séra Sigurbjöm Einarsson, fyrrverandi biskup um beygingu nafnsins Jesús:
„Gegnir ftirðu að þetta mál skuli
koma inn á kirkjuþing núna“
VKGNA þoirra deilna sem upp risu
á kirkjuþingi nú nýverið um beyg-
ingu nafnsins Jesús sneri Morgun-
blaðið sér til séra Sigurbjarnar
Kinarssonar, fyrrverandi biskups,
og spurði hann út í málið, en þær
breytingar sem gerðar voru á beyg-
ingunni voru gerðar í biskupstíð
hans. Uér fer á eftir svar séra Sig-
urbjarnar Kinarssonar:
Það gegnir furðu, að þetta mál
skuli koma inn á kirkjuþing
núna. Þeir vökumenn, sem fyrir
þvi stóðu, hefðu átt að rumska
fyrr, því sá ritháttur, sem þeir
eru að víta, er engin nýlunda
lengur. Fyrr á tíð þegar prestar
lýstu með hjónum í kirkju sögðu
þeir: Þeir sem vita meinbugi á
þessum ráðahag segi til í tíma en
þegi síðan. Það eru 11 ár síðan
Sálmabókin kom út. Allan þann
tíma hefur verið nær hljótt um
þetta, gagnrýni varla heyrst fyrr
en alveg nýverið, og aldreí verið
að þessu vikið á kirkjuþingi né
öðrum kirkjulegum samkundum.
En nú er þetta tekið upp og með
allmiklu írafári, eins og stund-
um verður, þegar menn hrökkva
upp seint og illa og vita varla
hvar þeir eru staddir.
Tillaga að nýrri handbók fyrir
kirkjuna varð lögð fyrir presta-
stefnu árið 1976. Þar var fylgt
sömu reglu um ritun nafnsins
Jesús og í Sálmabókinni. Síðan
var sett fjölmenn nefnd í hand-
bókarmálið, skipuð 11 mönnum.
Tillögur hennar lágu fyrir
kirkjuþingi og prestastefnu og
var fjallað rækilega um þær.
Aldrei lá það fyrir að ágreining-
ur væri innan handbókarnefnd-
ar um þetta atriði og í öllum
álitsgerðum kirkjuþings og
prestastefnu verður ekki fundin
nokkur athugasemd um það né
neinar óskir um að halda í hinar
latnesku fallmyndir nafnsins.
Það hefur ekki framundir þetta
verið annað að sjá en að almenn
samstaða væri um þessa eðlilegu
einföldun. Ekki man ég heldur
eftir því, að neinn í hinni fjöl-
mennu stjórn Biblíufélagsins
hreyfði andmælum gegn þessu
þegar handrit þýðingarnefndar
Nýja testamentisins var undir-
búið til prentunar. Þeir eru
m.ö.o. æði margir, sem bera
ábyrgð á þeirri breytingu, sem
nú er verið að gagnrýna eftir
dúk og disk. Hvað þeim mótmæl-
endum hefur vitrast allt í einu
núna er mér hulið.
Þegar sálmabókarnefndin
fjallaði um þetta atriði, þá vildi
hún ekki flana að neinu.-En að
athuguðu máli var hún einhuga í
ákvörðun sinni. Eina álitamálið í
því sambandi var Hallgrímur.
En það verður ekki talið að
gengið sé nærri honum þó að
latneskt þolfall og ávarpsfali
hverfi úr þeim sálmum hans,
sem ieknir eru í Sálmabók. Eng-
um kemur annað í hug en að
halda öllu óbreyttu, eins og hann
gekk frá því, í útgáfum Passíu-
sálma og öðrum útgáfum á verk-
um hans (að frátalinni stafsetn-
ingu), en það litla úrval úr sálm-
um hans, sem tekið er í Sálma-
bók, verður samræmis vegna að
lúta sömu reglu um rithátt og
annað. Það höfðu verið gerðar
orðabreytingar á sálmum Hall-
gríms í sálmabókum áður. Slíkt
fyrirfinnst ekki í Sálmabók 1972.
Að horfið var að þessu ráði
stafar auðvitað af því, að þessi
Sigurbjörn Kinarsson
meðferð nafnsins hafði rutt sér
til rúms af mjög eðlilegum
orsökum. Hinar latnesku beyg-
ingarmyndir tvær, sem hafa loð-
að við nafn frelsarans, gerðu
engum gagn en unnu það ógagn
að rugla fólk og gera hið helga
nafn framandlegt. Þeir sem
kannast ekki við þetta heyra
ekki né muna rétt vel. Ég kenndi
prestaefnum í allnokkur ár og
átti þar í sama stríði oft og ein-
att með að innræta stúdentum
þessa einföldu latínu og ég hafði
kynnst í sunnudagaskólum og
barnaguðsþjónustum. Það höfðu
komið út kristilegar söngbækur
áður en Sálmabók 1972 kom út,
þar sem beyging Jesú-nafnsins
er ýmist á reiki eða að fylgt er
sömu reglu og gert er í Sálma-
bókinni og öðrum kirkjulegum
bókum nýjum. í unglingasöng-
bók, sem fjölmennustu æsku-
lýðssamtök innan kirkjunnar
gáfu út 1970, eru latínuleifarnar
felldar niður með öllu. Ég ræddi
þetta við þáv. formann KFUM,
Bjarna Eyjólfsson, og hann var
ennþá ákveðnari en ég var orð-
inn þá í því að tími latínunnar á
þessu sviði væri liðinn og að það
væri tilgangslaust en ekki
meinlaust að vera að halda í
hana.
Það er mjög fjarri því, að það
hafi verið einhver ófá eins eða
fárra manna, sem ollu þessari
ráðabreytni. Þar eiga margir
hlut að máli og aðdragandinn er
langur. Árið 1952 kemur út bók
dr. Ásmundar Guðmundssonar,
Ævi Jesú. Ég hvet menn til þess
að lesa þá góðu bók meðal ann-
ars til þess að ganga úr skugga
um hversu fastur hann er á því
að beygja Jesú-nafnið upp á lat-
ínu. Hann er horfinn frá því 20
árum áður en Sálmabókin kemur
út. Dr. Ásmundur vann að end-
urskoðun á texta Nýja testa-
mentisins eftir að hann lét af
biskupsembætti og skilaði tillög-
um til Biblíufélagsins. Ég þykist
mega fullyrða, að hann hafi ver-
ið á sömu skoðun og ég um það
atriði, sem hér er til umræðu.
Mörgum er tamt að ávarpa
Jesú í bænum sínum og beina
bænum til hans. Er það ekki nær
undantekningarlaust, að menn
segi þá „Jesús", þ.e. noti nefni-
fallið eins og jafnan er gert í
íslensku máli þegar ávarpað er,
en ekki latneska ávarpsfallið
„Jesú“? Ég hygg það vera, en
best er að hver spyrji sjálfan sig.
Hitt bannar enginn að menn
ávarpi frelsara sinn upp á latínu,
ef þeim er það ljúfara, hvorki í
bæn frá eigin brjósti né þegar
þeir fara með vers eða sálma. En
það er leiðinlegt, þegar menn
fara fallavillt, en það er ekki
óalgengt, þegar menn ætla að
fara að vanda sig þar sem þeir
eru ekki sterkir á svelli, að
mönnum fipast. Þá fara konur
að kvænast svo dæmi sé tekið, og
frelsarinn fær á sig fallendingar,
sem eru endileysa.
Af fréttum af kirkjuþingi að
dæma voru það eingöngu klerkar
þar sem börðust fyrir því, að
horfið yrði aftur að úreltum
málfræðireglum í meðferð
nafnsins Jesús. Leikmennirnir á
þinginu virðast á allt annarri
skoðun, enda hafa ekki komið
fram kvartanir eða óskir frá
þeim, sem hafa kosið þá til þess
að fara með umboð sitt á kirkju-
þingi. Og fram að þessu hefur
ekkert komið fram á löngu ára-
bili, sem bendir til þess að þeir,
sem tóku þetta upp á nýliðnu
kirkjuþingi, séu annað en full-
trúar sjálfra sín og örfárra ann-
arra.
Ég verð að segja það, úr því að
ég er spurður, með allri virðingu
fyrir ágætum vinum mínum, að
mér finnst þessi fjaðraþytur á
haustdögum þessa árs vera lítið
ánægjulegur vitnisburður um
klerklega árvekni og eldmóð.