Tíminn - 21.08.1965, Blaðsíða 5

TÍMINN
5
LAUGARDAGUR 21. ágúst 1965
Útgefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson. Jón Helgason og lndriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Aug
lýsingastj.: Steingrímur Gislason Ritstj.skrifstofur i Eddu
húsinu, símar 18300—18305 Skrifstofur. Bankastræti 7 Af
grerosiusimi 12323. Auglýsingasími 19523 Aðrar skrifstofur.
sfmi 18300. Áskriftargjald kr. 90.00 á mán innanlands — í
lausasölu kr. 5.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f
Lánahöftin á land-
búnaðinum
Enginn undirstöSuatvinnuvegur þjóðarinnar á við
eins hatröm lánakjör að búa af hálfu opinberra lána-
stofnana og landbúnaðurinn og hafa aðrir atvinnuvegir
þó ekki nein sældarkjör.
Þegar núverandi ríkisstjórn tók við völdum, lagðist
hún sérstaklega á landbúnaðinn með því að tæra afurða-
lán hans allt niður undir 50%, svo að þau
voru þriðjungi minni hlutfallslega en í sjávarútvegi.
Það kostaði bændastéttina harða baráttu i nær fjögur
ár að fá einhverja leiðréttingu þessara mála, og hún
fékkst ekki fyrr en hún var sett fram sem óírávíkjanlegt
skilyrði í samningum um afurðaverð.
í stað þess aðefla stofnlánasjóði landbúnaðarins með
almennum ráðstöfunum eins og áður hefur verið gert,
og gert er með stofnlánasjóði annarra höfuðatvinu-
greina, skellti ríkisstjórnin á bændastéttina launaskatt-
inum illræmda, og verður hún ein stétta að búa við sér-
stakan, lögbundinn launaskatt.
Landbúnaðarráðherra hefur lagt sig mjög fram um
að verja þessa ranglátu skattlagningu og sífellt haldið
því fram, að með henni væri hagur stofnlánadeildar land
búnaðarins tryggður og þar með þessi mikilvæga grein
lánamála landbúnaðarins.
Á þessu ári bregður hins vegar svo við, að 1 stað
þess að úr greiðist í lánamálum bænda, er enn hert að
með sérstökum reglum, sem beinlínis virðast settar til
þess að hefta eftir mætti fjárfestinguna í landbúnaði
og torvelda bændum stofnframkvæmdir.
Þessi höft eru þannig að lánastofnunum er aðeins
heimilað að veita lán út á það, sem kallað er „ein fram-
kvæmd“ á ári, þ.e. til dæmis aðeins út á fjós en ekki
hlöðu sama ár, eða út á fjárhús en ekki hlöðu. Þá gilda
og þau höft, að ekki er greitt út nema tveir þriðju láns-
ins á því ári, sem framkvæmdin er gerð og lánið veitt
út á hana.
Þessum illvígu hömlum mótmælti aðalfundur Stéttar-
sambands bænda harðlega í vor með ályktunum, sem
gerðar voru samhljóða, en ekki er vitað til, að stjórnar-
völd hafi sýnt neinn lit á því að leiðrétta þetta ranglæti
eða verða við réttmætum kröfum bænda í þessum efn-
um. Þau sitja við sinn keip. Bændur verða ekki aðeins
að búa við launaskattinn, heldur sæta þar á ofan sér-
stökum lánahömlum, sem í senn gera allar framkvæmdir
þeirra dýrari og óhentugri og draga úr bráðnauðsyn-
legri fjárfestingu þeirra.
Smyglmálin
Smygl hátollavara hefur lengi verið alvarleg meinsemd
hér á landi og erfið viðfangs. Flestar siglingaþjóðir
munu eigp þann draug að etja, en hann er misjafn-
lega magnaður. Á síðustu árum virðast smyglarar sí-
fellt vera að færa sig upp á skaftið hér eg efla félags-
samtök um lögbrotin. Virðist allt benda til, að þar bindist
ekki aðeins mikill hluti skipshafnar á sumum skipum
í félag um þessa iðju, heldur hljóti samtökin að ná til
manna í landi, sem annist söluþátt smyglsins. Smygl-
mál þau, sem nú ber hæst, eru af stærri gerðinni og
virðast til þess fallin að láta kné fylgja kviði um alla
rannsókn, svo almennur og víðtækari árangur náist við
að kveða niður þennan ófögnuð-
Herafli og næstu hugs-
anlegar aðgeröir í Vietnam

ÁTÖKIN í Víetnam halda á
fram að aukast og breiðast út
þrátt fyrir tilraunir Johnsons
forseta til að koma Sameinuðu
þjóðunum í málið og ferð
utanríkisráðherra Ghana til
Washington. 3. ágúst fór Þjóð-
frelsisfylkingin í fyrsta sinn
fram á opinber afskipti Norð-
ur-Víetnam og 8. ágúst ítrek-
aði kínverska stjórnin hótun
sína um að senda hersveitir
á vettvang til að veita viðnám
Bardagarnir umhverfis hinn
mikilvæga þjóðveg núrner 19,
milli Pleiku og landamæra
Cambódíu, hafa farið síharðn-
andi. Hvað eru þeir herir stór
ir, sem þarna eigast við, og
hverra kosta eiga þeir völ?
1. LANDIÐ. Tvö landsvæði
í Suður-Víetnam eru sérlega
mikilvæg hernaðarlega, eða
annars vegar ósasvæði Mekong
árinnar og Saigon og hins veg
ar mið-hálendið í Kontum og
Pleiku-héruðunum. Höfuðborg
ríkisins stendur á fyrrnefnda
svæðinu og þaðan kemur meg-
inhluti af hrísgrjónauppskeru
landsins. Á síðarnefnda svæð
inu er hvað auðveldast að
koma á vettvang mannafla og
birgðum frá Norður-Víetnam,
eftir hinni svonefndu „Ho Chi
Minh-leið'1 að norðan. Að vísu
hefur einnig borið nokkuð á,
að skæruliðum berist liðsauki
um Cambodíu, en verulegur
krókur er að fara þá leið.
2. HERIRNIR. í skæruliða-
sveitum Víetkong eru 150—
200 þús. manns. 64 þús. þessa
mannafla er „fastur kjarni",
en annar liðsafli tekur ebki
þátt í hernaðaraðgerðum nema
„af og til“. Auk þess berst
ein herdeild úr fastaher Norð-
ur-Víetnama (sú 325.) fyrir
sunnan landamærin, og einnig
meginhluti annarrar herdeild-
ar (hver herdeild um 10 þús
manns.)
Her stjórnarinnar í Hanoi
telur um 200 þús. manns og
að undanförnu hafa menn
þótzt verða varir við umfangs
mikla herkvaðningu þar norð
ur frá. Her Suður-Víetnama
nemur um 500 þús. manns og
stjórnin í Saigon hefur látið
uppi, að hún hafi í hyggju að
fjölga í hernum um 160 þús.
manns.. Eins og sakir standa
eru um 175 þús. bandarískir
hermenn í Víetnam. Ætlunin
er að fjölga í þessum her upp
í 125 þús. manns, en hann er
nú einkum í ákveðnum stöðv-
um og nágreni þeirra.
Mikill hluti þessa mannafla
eru véla- og tæknimenn, sem
starfað hafa við hafnargerðir
lagningu flugvalla . og fleira
þess háttar, en nú á að auka að
mun þann hluta hersins. sem
tekur þátt í bardögum. Enn
sem komið er, hafa bardagar
mest mætt á her Suður-Víet-
nam.
3. MÖGULEGAR AÐGERÐ-
IR BANDARÍKJAMANNA.
Þegar regntímaniKn lýkur
(frá því um miðjan september
og fram á haustið eftir legu
landsins) má gera ráð fyrir
að herir Suður-Víetnam og
Bandaríkjamanna hefji sókn-
araðgerðir, þar sem óhagkvæmt
og alltof kostnaðarsamtværiað
beita bandaríska hernum á
víð og dreif til að verjast
árásum Víetkong. Fræðilega
séð virðast Bandaríkjamenn
þá hafa um eftirtaldar aðgerð
ir að velja:
a. Gera tilraun til að rjúfa
„Ho Chi Minh-leiðina“ með
því að koma á öflugu hernámi
og eftirliti á svæði, sem næði
frá Danang og þvert yfir land
ið, allt inn í Laos. Þessi ein-
falda og „beina“ aðgerð ylli
pólitískum erfiðleikum og
til að framkvæma hana, þyrfti
mun meiri her en til umráða
hefur verið fram að þessu.
b- Hernám miðlendisins í
þeim tilgangi að loka aðalinn
gönguleiðinni inn i landið frá
Norður-Víetnam. Þessu yrðu
að fylgja ráðstafanir til að
ná valdi yfir nítjánda þjóðveg
inum, sem liggur frá Quinhon
að landamærum Cambodíu.
c. Dreifðar og auknar að-
gerðir til þess ætlaðar að
tengja saman aðalstöðvar
bandaríska hersins. Helzti ó-
kostur þessarra aðgerða er, að
þær hrykkju ekki til að loka
aðflutníngsleiðum að norðan
fyrr en að nokkrum tíma liðn
um.
d. Aðgerðir til þess ætlaðar
að hrekja skæruliða Viet Cong
frá ósasvæðanum umhverfis
Saigon. Þessar skæruliðasveitir
eru að mun veikari fyrir en
sveitírnar í mið-hálendinu og
auk þess er ekki unnt að koma
þar við aðstoð fastahers Norð
ur-Víetnama. Landsvæðið sjálft
er samt sem áður afar erfitt
viðureignar og starfsemiskæru
liða þar stendur á mjög göml
um merg.
Staðsetning aðalstöðva banda
ríska hersins og stærð her-
sveitanna, sem til ráðstöfunar
eru, virðast að svo stöddu
koma í veg fyrir að unnt sé
að koma við hinni „beinu“
aðferð (a) eða hinum auknu,
dreyfðu aðgerðum (c). En aðal
birgðastöð Bandaríkjamanna í
Cam Rang liggur mjög vel við
til þess að styrkja aðgerðir í
miðhálendinu. Vírðist því
sennilegt, að þetta svæði verði
fyrir valinu sem aðal athafna
svæði bandaríska hersins, þeg
ar regntíminn er um garð geng
inn. Kominn er á kreik orða-
sveímur um, að flytja eigi
fyrsta riddaraliðs-herfylkið til
Pleiku. Þessi aðferð þyrfti ekki
að koma í veg fyrir aðgerðir á
ósasvæðinu, en tilgangslítið
virðist að hefjast Þar handa
fyrri en að búið er að loka
birgðaflutningsleiðum að norð
an. Bardagarnir, sem nú eru
háðir milli Due Co og Pleiku,
sýna greinilegar en flest ann
að, hve mikílvægur 19. þjóð
vegurinn er.
4. BEIN ÞÁTTTAKA N-VÍET-
NAM. Að undanförnu hefir
ýmislegt bent til að úr beinni
þátttöku Norður-Víetnam
kunni að verða (t. d. herkvaðn
ing norðurfrá og opinber
beiðni Vietcong um aðstoð).
Annað hvort yrðu þá fleiri her
sveitir sendar til þátttöku í
skæruhernaðinum í suðri, eða
venjuleg innrás hafin suður
á bóginn, í von um góðan á-
rangur til álitsauka og áróð-
urs, sem ylli falli Saigon-
stjórnarinnar.
Viðbúnaður Bandaríkja-
manna í sunnanverðu landinu
virðist þega- orðinn of mikill
til þess, að vænta megi, að síð
arnefnda aðferðin heppnist. Á
mjög mörgum buröarmönnum
þyrfti að halda til flutninga á
birgðum hersins, en flugher 8
Bandaríkj amanna hefir að und H
Framhald á bls. 7 ®