Morgunblaðið - 23.05.1984, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 23. MAl 1984
57
þjónustu? Er hann ríkur eða fá-
tækur? M.ö.o. er það alltaf svo að
tekjudreifingarafskipti ríkisvalds-
ins hjálpi þeim efnaminni á kostn-
að þeirra efnameiri, eins og gera
verður ráð fyrir að hlutverk þeirra
sé? Eða er kannski meira og
minna alltaf verið að flytja á milli
vasa hjá sama fólkinu eða hjá
fólki með svipaðar tekjur? Og ef
svo er, er milliliðurinn sem fyrst
tekur féð og afhendir það síðan í
öðru formi, þ.e. hið opinbera, þá
nauðsynlegur? Mætti spara þann
kostnað sem í starfsemi hans
felst? Og jafnfram koma í veg
fyrir að milliliðurinn taki ráðin af
einstaklingunum og þrýsti þeim
til að velja aðra kosti en þeir
hefðu sjálfir viljað.
Hér er komið að kjarna málsins,
sem umræður um þessi efni hljóta
að snúast um. Málið snýst nefni-
lega ekki um það hvort menn séu
með eða á móti því að opinber
þjónusta sé veitt, heldur með
hvaða hætti slík þjónusta sé best
veitt og hvort hún þurfi endilega
að vera „opinber". Málið snýst í
eðli sínu hvorki um „réttlæti" né
„sanngirni", eins og margir halda
sem neita yfirleitt að ræða þessi
mál, heldur um hagkvæmni, skyn-
samlega nýtingu gæða, sem eru af
skornum skammti.
En til hliðar við hin hreinu hag-
kvæmnisrök eru að sjálfsögðu
ýmsar aðrar fróðlegar spurningar,
sem lúta að réttlætingu í tekju-
dreifingarhlutverki ríkisins.
Er réttlátt að tiltölulega efnalitl-
ir verkamenn greiði skólagöngu
fyrir börn efnameiri fólks eða
veiti þeim lán til að ávaxta í
banka? Er sanngjarnt að lágtekju-
fólk borgi með sköttum sínum
fyrir andlitslyftingar efnakvenna?
Er eðlilegt að ríkið hafi forgöngu
um að sjá til þess að tekjulágir
einstaklingar, sem ekki neyta
kjöts, greiði niður kjötneyslu an-
narra?
Þessum spurningum er ekki
auðsvarað og tilraun verður held-
ur ekki gerð til þess hér. Ég mun
láta nægja að höfða til sjónarmiða
hagkvæmni og hagræðis í því sem
á eftir fer.
Ég ætla ekki að gera hér
ákveðnar tillögur um verkefna-
flutning frá ríki til einkaaðila,
heldur varpa fram nokkrum
hugmyndum sem flestar eru vel
þekktar, til umræðu og athugunar.
Þar með er ekki sagt að þær séu
allar raunhæfar eða framkvæm-
anlegar. En það vitum við auðvit-
að ekki að óathuguðu máli.
Víkjum þá að nokkrum hugsan-
legum spurningum.
Mætti hugsa sér að flytja t.d.
sjukratryggingar í einhverjum
mæli til einkatryggingafélag-
anna? Þannig gæti ég t.d. keypt
mér tryggingu við fótbroti án
milligöngu Trygginastofnunar
ríkisins og fengið skattafslátt
fyrir vikið sem næmi a.m.k. trygg-
ingariðgjaldinu. Síðan greiddi
trygginafélagið spítalanum eða
einkaklinikinni beint fyrir spítala-
vist mína ef ég fótbrotnaði. Þetta
fyrirkomulag þekkist víða og er í
rauninni mjög dæmigert trygg-
ingaverkefni.
Á ýmsum sérsviðum í skólakerf-
inu starfa einkaskólar og veita
flestir ágæta þjónustu gegn ein-
hverju skólagjaldi. Er hugsanlegt
að gera einkaskólum kleift að
starfa að almennri fræðslu barna,
unglinga og fullorðinna og gera al-
menningi mögulegt að velja milli
þeirra, t.d. með hinu svokallaða
ávísanakerfi? I slíku kerfi er
hverjum nemenda úthlutað föstu
fjárframlagi frá hinu opinbera
sem hann getur ráðstafað til náms
við þann skóla sem hann kýs.
Á sviði fjarskipta og fjölmiðlun-
ar eru margir ónýttir möguleikar,
sem fráleitt er að ríkið einoki
áfram með sama hætti og verið
hefur um útvarp og sjónvarp. Þeg-
ar hefur einokun Pósts og síma
verið aflétt að hluta til hvað varð-
ar innflutning og sölu símtækja.
Er unnt að ganga lengra á þessari
braut þannig að sú stofnun verði
fyrst og fremst eftirlits- en ekki
framkvæmdaaðili? Sama má segja
um Vegagerðina. Má bjóða út
póstþjónustuna að hluta til?
Svona mætti lengi halda áfram
að tína til rétti á matseðil dagsins
en ég læt hér staðar numið. Ráð-
stefnugesta býður þegar marg-
réttað hlaðborð á þessu sviði, þótt
ekki sé það ýkja skandinavískt!
Vandinn er að velja skynsamlega
af borðinu þá rétti sem til greina
koma og láta sér ekki verða bumb-
ult af hinum.
En ég get ekki látið hjá líða að
nefna í lokin að það er ekki ein-
göngu á þeim sviðum þar sem rík-
ið sjálft er með beinan rekstur,
sem taka verður til hendi. Víða er
enn fyrir hendi ríkisvernduð ein-
okun, sem eðlilegt er að hverfa
frá. Það getur verið „prívatiser-
ing“ á sinn hátt. Ég nefni verk-
takastarfsemina á Keflavíkurflug-
velli, olíuinnflutninginn frá Sovét-
ríkjunum, verðmyndunina í land-
búnaðinum, sem reyrð er á klafa
sexmannanefndar undir verndar-
væng ríkisins og síðast en ekki síst
Grænmetisverslun landbúnaðar-
ins, sem einokar innflutning á æt-
um jafnt sem óætum kartöflum
undir handarjaðri hins opinbera.
Hér er við ærin viðfangsefni að
kljást og verkefnin blasa hvar-
vetna við. Orð eru til alls fyrst og
ég vona að orðaskiptin hér í dag
skili okkur öllum einhverju vega-
nesti við lausn verkefna á þessu
sviði.
Oeir H. Haarde er hagfrædingur og
aðstoðarmaður fjármálaráðherra.
Stofna félag um
verkefnastjórnun
FJÖLMARGIK áhugamenn um verk-
efna.stjórnun (Project management)
munu stofna sérstakt félag í dag,
miðvikudaginn 23. maí, klukkan
17.30 í fundarsalnum í Borgartúni 17,
3. hæð. Áhugamenn þessir eru bæði
frá fyrirtækjum og stofnunum, sem
áhuga hafa á skipulögðum starfsað-
ferðum í sambandi við verkefna-
stjórnun, og eru það verkfræðingar,
tæknifræðingar, viðskiptafræðingar,
arkitektar, verktakar og læknar svo
að nokkrir séu nefndir.
Tilgangur hins nýja félags er að
stuðla að bættri verkefnastjórnun
með því m.a. að standa fyrir upp-
iýsingaöflun um verkefnastjórnun
og dreifingu upplýsinga til félags-
manna, að stuðla að menntun og
rannsóknum á sviði verkefna-
stjórnunar, og að kynna og auka
skilning á nauðsyn á verkefna-
áætlunum og markvissri verk-
efnastjórnun bæði meðal fyrir-
tækja og opinberra aðila.
Verksvið félagsins verður m.a.
að efna til funda, námskeiða og
ráðstefna um verkefnastjórnun á
eigin vegum eða í samstarfi við
aðra, að safna gögnum og gefa út
rit um verkefnastjórnun og að
koma á og viðhalda samstarfi við
innlend og erlend félög með sama
eða sambærilegu markmiði, eins
og norrænu samtökin Nordnet og
alþjóðlegu samtökin Internet.
Fyrirhugað er að félagið Verk-
efnastjórnun muni starfa í nánum
tengslum við Stjórnunarfélag ís-
lands, sem hefur boðist til að ann-
ast skrifstofuhald fyrir félagið.
Þeir sem áhuga hafa á þátttöku í
þessu nýja félagi geta haft sam-
band við skrifstofu Stjórnunarfé-
lagsins.
verðaðeinskr. 3.99Q-
Philips rakvélarnar eru óum-
deilanlegar. Það er sama hvort
litið er á gæði, útlit, verð eða
úrval, Philips er ávallt besti kost-
urinn.
Stórglæsileg 3ja hnífa rakvél fjrrir
220 volt og hleðslurafhlöður
með bartskera kostar aðeins
3.990.- krónur, — og það er sann-
kölluð eilífðarvél.
Heimilistækí hf
HAFNARSTRÆTI 3 - 20455- S/ETÚNI 8-15655
r r
...Islandsmótiö l.deild...Islandsmótió l.deild
r
Islandsmótið l.deild...
Keflavíkurvöllur
mióvikudaginn 23.maí kl. 20
IBK-KA

LOZARON þéttilistinn
Kröftugur listi
sem heldur vel lögun
sinni og þéttingu
og lækkar því hitunar-
kostnað hússins.
Listann er auðvelt
að taka úr fræstri
raufinni ef með þarf.
Þéttir gluggar - lœgri hitunarkostnaður
ga-
uröaverksmiðja
NJARÐVÍK, Sími: 92-1601. Skrifstofa í Reykjavík: Iðnverk hf, Nóatúni 17. Símar: 91-25930 og 91-25945.
(Fréttatilkynning.)