Morgunblaðið - 02.02.1986, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 2. FEBRÚAR 1986
31
Brittan
„Belgrano" í Falklandseyjastríðinu,
Tisdall-málið, sem var hliðstætt
mál, launamál þingmanna og emb-
ættismanna o.fl.
Brittans var saknað í innanríkis-
ráðuneytinu. Hann hafði gott vald
á starfl sínu og góða þekkingu á
málefnum ráðuneytisins. Hann stóð
líka uppi í hárinu á Thatcher, þótt
það komi ekki heim við það álit
margra á Brittan að hann hafi notað
gáfur sínar til að gerast þjónn
hennar.
Brittan hefur ekki eingöngu átt
frú Thatcher frama sinn að þakka.
Eins og fram hefur komið var
stuðningur Whitelaws og Howes
honum ekki síður mikilsverður. En
hann hefur notið mikillar velvildar
,járnfrúarinnar“ síðan honum var
boðið að ganga í lið með helztu
stuðningsmönnum hennar 1979 og
hún hefur haft mikið álit á honum
vegna gáfna hans.
Óvinsæll
Skjótur frami Brittans vakti
öfund og þær ásakanir komu fljótt
fram að hann væri verkfæri leiðtoga
síns. Hann hefur aldrei notið vin-
sælda í flokknum, aðallega vegna
þess að hann hefur átt frama sinn
áhrifamiklum mönnum í flokknum
að þakka, en ekki áhrifamiklum
hópum innan hans.
Thatcher lækkaði Brittan í tign
með því að færa hann úr innan-
ríkisráðuneytinu í viðskipta- og
iðnaðarráðuneytið. Þó virtist ekki
draga úr áhrifum hans í ríkisstjóm-
inni, m.a. vegna yfirgripsmikillar
þekkingar sem hann hafði aflað sér
í starfi innanríkisráðherra.
„Lekinn“
Þegar Heseltine hvatti stjórnina
til þess á fundi 9. desember að
mæla með tilboði vestur-evrópska
samvinnufyrirtækisins í Westland
sakaði Brittan hann um stuðning
við vemdarstefnu og andúð á
Bandaríkjamönnum, þar sem hann
væri andvígur tilboði Sikorsky-
fyrirtækisins.
Einn liðurinn í baráttunni gegn
Heseltine var sú ráðstöfun að skýra
blöðum frá efni bréfs frá varadóms-
málaráðherranum, Sir Patrick
Mayhew, til Heseltines. I bréfinu
sagði Mayhew að fyrra bréf um
Westland frá Heseltine til banka-
stjóra nokkurs hefði verið villandi.
Bréfið var dagsett 6. janúar og
þingfréttaritara nokkmm var kunn-
ugt um meginefni þess tveimur
klukkustundum eftir að Mayhew
Frú Thatcher
sendi það. Strax eftir þennan „leka“
fyrirskipaði Thatcher forsætisráð-
herra rannsókn í málinu.
Öllum á óvart ljóstraði einn af
þingmönnum Verkamannaflokks-
ins, Tam Dalyell, því upp að upplýs-
ingafulltrúi ráðuneytis Brittans,
Colette Bowe, hefði skýrt frá efni
bréfsins.
Brittan viðurkenndi að hafa
samþykkt „lekann" að fengnu leyfi
frá embættisbústað forsætisráð-
herrans í Downing-stræti 10.
Thatcher lýsti yfir stuðningi við
hegðun Brittans, þótt hún héldi
því fram á þingi að hún hefði ekki
vitað um málið persónulega. Þing-
menn áttu bágt með að trúa því,
en hún kvaðst ekki hafa komizt að
því hvemig í öllu lá fyrr en niður-
stöður rannsóknarinnar í málinu
lágu fyrir.
Þrátt fyrir kröfur óbreyttra þing-
manna um að hún veitti Brittan
lausn frá störfum hélt hún áfram
að styðja hann. Þingmenn Verka-
mannaflokksins hafa síðan talað um
„Brittangate“. Ein skýringin á hit-
anum í málinu er sú að tveir emb-
ættismenn hafa verið lögsóttir fyrir
upplýsingaleka á síðari árum og
annar þeirra dæmdur í fangelsi —
Sara Tisdall.
Brittan eingraðist í þingflokki
íhaldsmanna. Tuttugu þingmenn
íhaldsflokksins, sem tóku til máls
á fundi í þingflokknum, kröfðust
þess að hann segði af sér eða að
honum yrði veitt lausn frá embætti.
I þingumræðunum um málið var
Brittan hreinsaður af ákærum um
að hafa aðhafzt eitthvað ólöglegt,
en ráðvendni hans hefur verið dreg-
in í efa og ekki er talið fara á milli
mála að hann hafi viljað gera
Heseltine tortryggilegan. Auk þess
þykir hann hafa farið heimskulega
að ráði sínu og það sama hefur
verið sagt um aðra.
íhaldsflokkurinn hefur nú minna
fylgi en bandalag sósíaldemókrata
og frjálslyndra og Verkamanna-
flokkurinn samkvæmt skoðana-
könnunum og Thatcher hefur sjald-
an eða aldrei staðið eins höllum
fæti síðan hún varð forsætisráð-
herra. Almennt er álitið að hún
verði að víkja úr leiðtogastöðunni,
ef Ihaldsflokkurinn fær slæma út-
reið í næstu kosningum.
Menn eru þegar farnir að veðja
um eftirmann ,járnfrúarinnar“ og
Sir Geoffrey Howe utanríkisráð-
herra þykir sigurstranglegastur, en
Heseltine kemst ekki á blað.
GH tók saman.