Morgunblaðið - 04.07.1987, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 4. JÚLÍ 1987
Linneaus-
garðurinn
Lesendur þessa þáttar vita sjálf-
sagt flestir nokkur deili á Garð-
yrkjufélagi íslands. Það er meðal
elstu áhugamannafélaga landsins,
liðlega 100 ára. Eins og að líkum
lætur er ýmislegt í starfsemi svo
gamals félags í föstum skorðum,
segja má að komin sé hefð fyrir
ákveðnum þáttum starfseminnar.
En jafnframt er stöðugt fítjað upp
á ýmsu, sem ekki hefur verið reynt
áður.
í vor var farið í fyrstu garða-
skoðun erlendis á vegum félagsins.
Þar sem laukblómin setja mikinn
svip á garða á vorin varð Holland,
land blómlaukanna, fyrir valinu.
En hamingjan sanna, við sáum
sannarlega margt annað en lauk-
blóm.
Ferðaskrifstofan Atlantic sá um
„veraldlegu" hliðina, gott hótel, bíl
og leiðsögn. Vegna eigin sambanda
í Hollandi kynntumst við Jan van
Dijk, formanni lítils garðyrkju-
klúbbs í Weesp, smábæ skammt
frá Amsterdam og hann og með-
stjómendur hans í klúbbnum, Daan
Bouhuys og Martje Brugman opn-
uðu fyrir okkur ýmsar dyr og sýndu
margt sem hinn almenni ferðalang-
ur kynnist ekki.
Meðal þess sem við skoðuðum
var Linneaus-garðurinn í Weesp.
Garðurinn er nefndur eftir hinum
heimsfræga sænska grasafræðingi
Linné, sem lagði stund á grasa-
fræði í Amsterdam og var doktor
frá frjálsa háskólanum í Amster-
dam, en þar skoðuðum við líka
fallegan grasagarð.
Linneaus-garðurinn er einn af
bæjargörðum Amsterdamborgar,
en hollensku bæjargarðamir eru
byggðir upp á mjög skemmtilegan
hátt. Bæjargarða má rekja aftur á
19. öld þegar fátækt og fæðuskort-
ur var algengur í Evrópu. Fjöl-
skyldur gátu fengið úthlutað
smáreitum í útjaðri bæjanna til að
rækta grænmeti svo frekar væri
unnt að draga fram lífíð. Vinna í
garðholunni bættist við langan
vinnudag húsbóndans. Eftir því
sem tímar hafa liðið, hefur þessi
ræktun breyst. Leigjendur svæð-
anna bundust samtökum og lands-
samtök bæjagarða voru stofnuð
1928. Eftir því sem tómstundir
fólks hafa aukist og framboð á
Úr Linneaus-garðinum, einum af bæjargörðum Amsterdam
ódýru grænmeti hefur vaxið, hafa
flestir bæjagarðamir breytt um
svip, breyst úr grænmetisgarði í
skrúðgarð, þar sem fjölskyldan öli
dvelst og stundar ræktunarstörf
sér til ánægju og heilsubótar en
ekki til að framfleyta sér.
Bæjagarðar eru fastur liður í
skipulagi flestra stærri borga í
Hollandi. í heildarskipulagi borg-
anna er gert ráð fyrir „grænu
belti" umhverfis þær, þar sem
skiptast á útivistarsvæði, hefð-
bundnir opinberir garðar og
bæjargarðar. Sveitarfélagið skipu-
leggur bæjargarðana, leggur stíga
og lagnir, en félag garðeigenda
annast allt viðhald. Bæjargarðamir
eru opnir almenningi á sumrin og
getur hver sem er gengið þar um
og dvalist á sameiginlegum opnum
svæðum.
Linneaus-garðurinn er einn lið-
lega 30 garðsvæða í eigu Amsterd-
ambúa og stjórn garðsins bauð
okkur í skoðunarferð um garðinn
á sunnudagssíðdegi í byijun maí.
Hver garðeigandi hefur yfír að ráða
um 300 m2 landssvæði og þar má
reisa hús allt að 28 m2. í húsunum
má dvelja næturlangt á tímabilinu
1. apríl til 1. október en aðeins um
helgar á vetrum og þá er lokað
fyrir sameiginlegt vatn og orku.
Þessi ákvæði stafa m.a. af hús-
næðisskortinum, en garðasvæðin
eiga ekki að verða fastir bústaðir.
Ákvæði eru um ræktun á þeim
reitum, sem úthlutað er, ávaxtatré,
kryddjurtir og smávaxið grænmeti
er í hveijum garði, en í raun er
þetta skrúðgarðasvæði og ríkt
gengið eftir að fólk rækti garðinn
sinn. Við eigendaskipti eru húsin
metin og stjóm garðsins annast
sölu þeirra en þau ganga ekki
kaupum og sölum á almennum
markaði.
Gönguferðin um garðinn var
mjög ánægjuleg, allt áberandi
snyrt og vel við haldið og fjöl-
breytnin ótrúleg. Okkur var boðið
inn í eitt húsið, sem hefði sómt sér
vel sem sumarbústaður í íslenskri
sveit. Að skoðunarferð iokinni voru
okkur bomar veitingar í félags-
heimilinu, glæsilegri byggingu,
sem hefur verið reist í sjálfboðaliða-
vinnu, en vinnuskylda hvílir á
hveijum garði, 7x3 klst. á hús-
bónandum en 1x3 klst. á húsmóð-
urinni, en flestir vinna miklu meira,
einkum konumar.
Loks vomm við leyst út með
gjöfum og kvöddum þetta gestrisna
fólk með þá ósk heitasta að hol-
lenska bæjargarðakerfíð næði
fótfestu á íslandi. Hvenær skyldu
garðlöndin á Korpúlfsstöðum og
víðar breytast í fallega skrúðgarða?
Sigríður Hjartar
HAFNIA ’87
Frfmerki
Jón Aðalsteinn Jónsson
í þætti 9. maí sl. var rætt um
væntanlegar frímerkjasýningar, og
þá nefndar tvær alþjóðafrímerkja-
sýningar, CAPEX 87 í Kanada og
HAFNIA 87 í Danmörku. Frá hinni
fyrmefndu var sagt allrækilega, en
hins vegar lofað að ræða um hina
síðamefndu við tækifæri. Það loforð
skal nú efnt.
HAFNIA 87 er önnur alþjóðafrí-
merkjasýningin, sem haldin er í
Danmörku. Hin fyrri var haldin
1976 og nefndist HAFNIA 76. Það
ár vom liðin 125 ár frá því, að
fyrsta danska frímerkið kom út, og
var sýningin haldin af því tilefni.
Nú er aftur á móti tilefnið það, að
elzta félag frímerkjasafnara í Dan-
mörku hefur starfað í hundrað ár,
Kjebenhavns Philatelist Klub.
Nafnið HAFNIA er latneska heit-
ið á Höfn, en það er elzta nafnið á
Kaupmannahöfn og kemur fyrst
fyrir í Knýtlinga sögu.
Árið 1976 var HAFNIA 76 hald-
in í ágústmánuði, en þá kom í ljós,
að hitabylgja síðsumarsins varð
skæður keppinautur um hylli og
athygli manna á þessari frábæm
frímerkjasýningu. Áð fenginni þess-
ari reynslu var ákveðið að flytja
sýningartíma HAFNIU 87 fram í
október, en þá er síður hætta á of
miklum hita, sem drægi menn frá
sýningum innan dyra. Hitt vó og
þungt við þessa tímaákvörðun, að
það er gömul venja í Danmörku,
að allir skólar landsins gefí leyfí frá
kennslu þá viku i október, sem
þriðji þriðjudagur mánaðarins er í.
Þess vegna var ákveðið að halda
HAFNIU 87 dagana 16. til 25.
október. Á þann hátt er unnt að
veita dönskum unglingum tækifæri
til að heimsækja þessa alþjóðasýn-
ingu, sem verður í Bella Center úti
á Amager, og kynnast þar margvís-
legu og skemmtilegu frímerkjaefni.
Þetta er skynsamleg ráðstöfun, því
að hvort tveggja er, að hinir ungu
taka við af hinum eldri, og svo
hafa menn almennt nokkrar
áhyggjur af frímerkjasöfnun í ört-
vaxandi fjölmiðla- og skemmtana-
heimi, sem virðist um of draga
athygli unglinga frá þessari hollu
og fræðandi tómstundaiðju.
Ekki verður annað sagt en hófs
gæti í einkunnarorðum þeim, sem
hafa verið valin HAFNIU 87, en
þau eru: Ekki hin stærsta í heimi,
en hin notalegasta.
Ég átti þess kost að sá HAFNIU
76 eða a.m.k. þann hluta, sem áhugi
minn beindist sérstaklega að, og
hafði verulega gaman af og eins
gagn. Frá þeirri sýningu var sagt
í frímerkjaþætti á sínum tíma. Ekki
efa ég, að HAFNIA 87 verður um
margt áhugaverðari en þá og fjöl-
breytni sízt minni. í samkeppnis-
deild verður rammafjöldi nú um
3500, en safnarar sóttu um 8500
ramma. Ljóst er því, að sýningar-
nefnd hefur orðið að skera umsókn-
ir manna mjög niður. Til þess að
reyna að koma því þannig fyrir, að
sem flestir safnarar komist að með
efni, hefur sýningamefnd ákveðið,
að enginn sýni nema eitt safn. Eins
fylgir hún þeirri reglu, sem Al-
þjóðasamband frímerkjasafnara
(FIP) hefur ekki fyrir löngu sett
fyrir vemd sinni á alþjóðasýningum,
að 20% sýningarefnis í samkeppnis-
deild sé sýnt í fyrsta skipti á þess
konar sýningu. Enginn sýnandi fær
þó á HAFNIU færri en fimm
ramma, ef safn hans fær á annað
borð inni.
Umboðsmaður HAFNIU 87 á
íslandi er Gunnar Rafn Einarsson
á Akureyri. Hálfdan Helgason verð-
ur í dómnefnd sýningarinnar og
Sigurður R. Pétursson verður dóm-
aranemi.
Nú þegar em komin út tvö kynn-
ingarrit (bulletin) um HAFNIU 87,
og er þar í margs konar fróðleikur
um sýninguna og undirbúning
HAFNIA 87

DANMARK
m 1'
í
! I. ú V. y' ' ) t j (öjB' 'i ( 1
rl Jo™ BISBW
' 12 ö
hennar, sem hefur lengi staðið yfir.
Eins em þar greinar um frímerki
og danska póstsögu og svo auðvitað
um Kaupmannahöfn og Danmörku.
Fjórir íslenzkir frímerkjasafnarar
senda efni í samkeppnisdeild
HAFNIU 87, og þrír þátttakendur
verða í bókmenntadeild. Hjalti Jó-
hannesson sýnir safn sitt af íslenzk-
um stimplum 1873—1950 í sex
römmum, en safn hans hlaut stórt
silfur á STOCKHOLMIU 86 og svo
aftur silfur á CAPEX 87 I síðasta
mánuði. — Páll H. Ásgeirsson sýnir
íslenzka flugpóstsafn sitt í fimm
römmum, en það fékk stórt gyllt
silfur hér heima á FRÍMEX 87 í
vor og svo stórt silfur á CAPEX
87 fyrir nokkmm vikum. — Sigurð-