Morgunblaðið - 06.09.1988, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 1988
Símar 35408 og 83033
KOPAVOGUR
AUSTURBÆR
Víðsvegarum bæinn
Rauðagerði
Háahlíð
3H0«0
lUIIUI
iWbiMb
s
Frumleiki Speel-
mans fipaði Short
Skék
Margeir Pétursson
ENSKI stórmeistarinn Jonat-
han Speelman varð fyrstur til
að tryggja sér sæti í undanúr-
slitum áskorendakeppninnar í
skák. Hann sigraði landa sinn
Nigel Short mjög örugglega,
3l/2-l>/2 þrátt fyrir að Short
sé bæði stigahærri og hafi al-
mennt verið talinn sigurstrang-
legri fyrir einvfgið. Það verður
töluverð bið á þvi að það kom-
ist á hreint hveijir hinir þrír
keppendurnir i undanúrslitun-
um verða. Einvigi þeirra J6-
hanns Hjartarsonar og
Karpovs, Jusupovs og Sprag-
getts og Timmans og Portisch
verða ekki tefld fyrr en eftir
næstu áramót.
Þrátt fyrir að Jonathan Speel-
man sé um þessar mundir fímmti
stigahæsti skákmaður heims hef-
ur hann ekki verið ýkja mikið í
sviðsljósinu. Mun meiri athygli
hefur beinst að Short, sem er
aðeins 24 ára og að áliti margra
eini Englendingurinn og jafnvel
Vesturlandabúinn sem á mögu-
leika á því að ógna veldi Kasp-
arovs og Karpovs. Englendingar
lögðu mikið upp úr því að gera
Short sem bezt úr garði í heims-
meistarakeppninni. Aðstoðarmað-
ur hans hefur t.d. verið byijanas-
érfræðingurinn og stórmeistarinn
dr. John Nunn, þriðji sterkasti
skákmaður Breta. Að þessu sinni
naut Speelman hins vegar hjálpar
alþjóðlega meistarans Jonathans
Tisdalls, sem er fæddur og uppal-
inn í Bandaríkjunum en nú búsett-
ur í Noregi.
Það var ekki fyrr en á síðasta
ári að Speelman fór að vekja veru-
lega eftirtekt. Á Ólympíumótinu
í Dubai 1986 var hann t.d. aðeins
fyrsti varamaður í enska liðinu.
Þar stóð hann sig mjög vel og í
fyrra tók hann geysimikið stökk
fram á við með sigri á millisvæða-
mótinu í Subotica í Júgóslavíu og
fleiri mótum. í fyrstu umferð
áskorendakeppninnar í Saint John
í janúar vann Speelman stærstan
sigur af öllum, hann hlaut fjóra
vinninga gegn einum vinningi
Bándaríkjamannsins Yassers
Seirawans.
Þrátt fyrir þessa frábæru
frammistöðu Speelmans í einvígj-
um á þessu ári hefur hann ekki
náð sérlega góðum árangri í
heimsbikarmótunum. í Belfort og
Brussel var árangur hans í meðal-
lagi. Hann teflir næst hér á mót-
inu í Reykjavík og verður þá ör-
ugglega í sviðsljósinu.
Speelman var efíiilegur ungl-
ingur, en í heimalandi sínu féll
hann löngum í skugga þeirra Mi-
les, Nunns og Mestels og síðar
Shorts. Hann varð alþjóðlegur
meistari 1978 og stórmeistari
tveimur árum síðar, þá 23ja ára
gamall. Hann hefur þrisvar sinn-
um orðið brezkur meistari. Um
árabil átti Speelman við þrálátan
augnsjúkdóm að stríða sem háði
honum mikið. Hann gengur enn
með mjög sterk gleraugu en hefur
þó tekist að sigrast á sjúkdómn-
um, enda hafa framfarimar verið
stórstígar síðan. Speelman lauk
háskólaprófi í stærðfræði í Ox-
ford. Hann hefur skrifað fímm
skákbækur sem þykja mjög vand-
aðar.
Hann er afskaplega frumlegur
skákmaður og er frægur fyrir að
eyða umhugsunartíma sínunri við
skákborðið í að sundurgreina af-
brigði sem flestir skákmenn hafna
strax sem óraunhæfum. Meðal
annars vegna þessa hafa fáir orð-
ið til þess að spá Speelman háum
skákstigum eða frama í heims-
meistarakeppninni, en það hefur
sem sagt annað komið á daginn.
Speelman er áreiðanlega hóg-
værasti skákmaður sem hefur náð
svo langt. Styrkur hans felst ekki
sízt í miklu jafnaðargeði. Þeir sem
þekkja hann eru sammála um að
hann tefli ekki fyrir verðlaunafé
eða metorð, heldur fyrst og fremst
ánægjunnar vegna. Lífsstíll hans
er í samræmi við þetta, hann er
grænmetisæta og harðákveðinn í
því að eignast hvorki sjónvarp né
bíl, enda hefur hann ekki tekið
bílpróf. Eftir þetta nýjasta afrek
Speelmans kemst hann þó ekki
hjá því að lenda i sviðsljósinu
næstu mánuði, hvort sem honum
er það að skapi eða ekki. .
Við skulum líta á vinningsskák-
ir Speelmans í einvíginu við Short.
Lesendur geta þá sjálfír metið
hvort Speelman hafí ekki verið
óþarflega hógvær eftir einvígið
þegar hann sagðist hafa verið
heppinn og Short hefði ekki feng-
ið tækifæri til að sýna sinn raun-
verulega styrkleika. Þriðja skákin
er mjög athyglisverð frá fræðilegu
sjónarmiði og mannsfóm Speel-
mans í miðtaflinu í þeirri fjórðu
er mjög frumleg og óvenjuleg.
Hvitt: Jonathan Speelman
Svart: Nigel Short
Drottningarbragð
1. d4 - Rf6 2. c4 - e6 3. Rf3
— d5 4. Rc3 — Be7 5. Bf4
Þetta afbrigði hefur notið
lítillar hylli upp á síðkastið og
hefur ekki þótt valda svarti nein-
um erfiðleikum. En Speelman
hefur stórhættulega nýjung á
reiðum höndum.
5. - 0-0 6. e3 - c5 7. dxc5 -
Bxc5 8. Dc2 - Rc6 9. a3 - Da5
10. 0-0-0!?
Þennan leik hefur Speelman
líklega fengið að láni frá hinum
hugmyndaríka sovézka stórmeist-
ara Mikhail Gurevich sem beitti
honum fáum dögum áður á
sovézka meistaramótinu. Hvort
sem Short hefúr séð þá skák eða
ekki var hann greinilega ekki
undir það búinn að svara þessari
hættulegu leið- Framhaldið í skák
þeirra M. Gurevich og A. Sokolov
á sovézka meistaramótinu var
Jonathan Speelman
þannig: 10. — dxc4 11. Bxc4 —
Be7 12. g4 - b5?! 13. Bxb5 -
Bb7 14. Rd2 - Rb4? 15. axb4 -
Bxb4 16. Rc4 - Dal+ 17. Kd2
- Bxc3+ 18. Ke2! - Da2 19.
Hal og svartur gafst upp því
drottning hans er lokuð inni.
10. - Be7 11. g4! - Hd8
Það er of hættulegt að taka
peðið á g4. 11. — dxc4 12. Bxc4
- Rxg4 13. Hhgl — e5 14. Bg5
lítur t.d. ekki vel út.
12. h3 - a6 13. Rd2 - e5?!
Hvítur er að byggja upp geysi-
lega sterka stöðu þar sem hann
hefur bæði þunga pressu á mið-
borðið og sóknarfæri á kóngs-
væng. Hótun hvíts í stöðunni var
14. Rb3 — Db6 15. g5 sem vinn-
ur peðið á d5. Það er því eðlilegt
að Short hafi ekki viljað bíða með
hendur í skauti á meðan verið
væri að yfirspila hann, en eftir
þetta verður ekki aftur snúið,
hann verður í framhaldinu að
gefa lið án þess að fá fullnægj-
andi bætur. Það sem Short hefði
getað reynt í stöðunni var t.d. 13.
- dxc4 14. Rxc4 - Hxdl+ 15.
Dxdl - Dc5.
14. g5! — Re8
Þetta er hálfgerð uppgjöf og
hér hefur verið stungið upp á
ævintýralegri drottningarfóm til
að færa svarti mótspil: 14. —
Re4!? 15. Rb3 - Dxc3!? 16. bxc3
- Bxa3+ 17. Kbl - Bf5. Meðal
þeirra afbrigða sem gefin hafa
verið upp er 18. Ka2 — Bb4 og
staðan talin óljós, en mér sýnist
19. Bxe5! vera nokkuð örugglega
unnið á hvítt, því hann er enn
manni yfír eftir 19. — Rxc3+ 20.
Dxc3.
ÚTSALAN í FULLUM GAIMGI
KRINGWN
KtólMeNM
Sími 689212.
Domus Medtca,
Egilsgötu 3,
Slmi: 18519.
íTOPPSKÓNUM, VELTUSUNDI, FRÁ S. WAAGE,
KRINGLUNNI OG DOMUS MEDICA
ALLT SELSTINNAN VIÐ 995 KR.
Toepffi
—"SKÖRINN
VELTUSUND11
21212