Morgunblaðið - 07.04.1991, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. APRIL 1991
C 11
Æ
A
FERÐ
MEÐ
NIELS-
HENNING
GM
SVÍÞJÓÐ
Niels og Alvin í heitri sveiflu í djassklúbbnuin.
að hljóðrita með Pharao Sanders
og George Coleman."
Niels segir mér síðar að einn
helsti kostur Alvins Queen sé að
hann hafi alla stíla á valdi sínu.
Geti leikið allt en sé samt trommu-
leikari með eigin stíl. Hann er einn
af þessum klassísku eins og Philly
Joe Jones.“
Lestin brunar hraðar, hraðar, og
brátt rennur hún inná brautarpall-
inn við Höör. Þar er Gotti frá djass-
klúbbnum mættur á leigubílnum
sínum og ekur okkiir í loftinu á
stóra hótelið í Hörby þar sem blíð-
lyndar skánskar meyjar taka á
móti okkur og leiða til herbergja.
Svo er sest að snæðingi og ekið í
djassklúbbinn þar sem spila á um
kvöldið.
Höör er tólf þúsund manna
byggðarlag og Lennart Billquist er
formaður djassklúbbsins. Þar sem
við sitjum í litla bakherberginu fyr-
ir tónleikana bið ég hann að segja
mér frá klúbbnum.
„Klúbburinn var stofnaður 1986
og eru félagarnir 350. Að sjálfsögðu
mæta ekki allir á alla tónleika, en
við höldum í það minnsta tuttugu
tónleika á ári. Niels hefur áður leik-
ið hjá okkur í félagsskap Ole Kocks
og Lennarts Gruvsteds. Svo hefur
Red Rodney verið hér, Clark Terry,
Jesper Thilo, Svend Asmussen og
að sjálfsögðu fjölmargir Svíar:
Putte Wickman, Adreas Bergkrantz
og svo mætti lengi telja.“
Það er orðið troðfullt í klúbbnum
og ég sest á fremsta borð á milli
Rolfs Nilsons gullsmiðs frá Krist-
ianstad og ungra drengja sem voru
á námskeiði hjá Niels fyrr um dag-
inn. Rolf er í djassklúbbnum í Krist-
ianstad þar sem Niels spilar næsta
kvöld og hann er með ljósmyndavél
og reiðubúinn að gerast hirðljós-
myndari minn. Ég spjalla dálítið við
drengina þar til tónleikarnir hefjast
og Emil Billquist sem er fimmtán
ára og spilar á bassa segir að það
hafi verið rosalega gaman að hlusta
á Niels fyrr um daginn: „Hann er
besti bassaleikari í heirni." Jónas
trompetleikari tekur í sama streng.
Hann ætlar að verða verkfræðingur
og segir að Höör sé hallærisbær.
Það eina góða sé að hingað komi
alltaf góðir djassistar. Þá er Niels
kominn á sviðið og segir: — Við
ætlum að leika fyrir_ ykkur eina
elstu laglínu djassins. I þetta skipti
er ég skrifaður fyrir henni — blús:
The Puzzle.
Það fer ekkert á milli mála; þeir
leika eins og þeir sem valdið hafa
og manni verður hugsað fil tónleika
Niels í Háskólabíó 1978, þegar
Philip Chatarine og Billy Hart léku
með honum. Sami tryílingurinn í
tónlistinni.
Tónleikarnir halda áfram. Klass-
ísk djassverk, þjóðlög og gömul og
ný NH0P-verk á efnisskránni og
eins og Niels hafi gengið í endurnýj-
un lífdaganna í tónskáldskapnum.
Eftir tónleikana, þegar við Niels
drekkum páskatúborginn minn,
segir hann: „Mér finnst villi-
Slappað af í hléi.
að barnum. Þar sátu Niels-Henn-
ing, gitaristinn Ulf Wakenius og
trommarinn Alvin Queen. Urðu
fagnaðarfundir og Niels leit á mig
sposkur og sagði: „Ég hélt þú
myndir missa af lestinni Vemhard-
úr. Var svona mikið fjör á djas-
spari konsertnum?"
Ég hafði aldrei hitt Ulf og Alvin
fyrr og meðan þeir sötruðu appels-
ínusafann fengum við Niels okkur
Pripps.
Ulf er einn magnaðasti gítaristi
Evrópu af yngri kynslóðinni og
hefur leikið á marga strengi um
ævina. Hann var rokkari í upphafi,
þá blúsari, stundaði klassískan gítar
og flamenkó og hafði sömbuna á
valdi sínu. Hann var með bræðings-
sveitina Hawk on Flight en mest
hefur hann leikið djass meðal ann-
ars í gítardúettnum Guitars Unlim-
ited með Per Almquest, en þeir
hafa oft leikið með Svend Asmuss-
en og Niels-Henning.
Það er margt í bígerð hjá Ulfi .
en það magnaðasta er ný breiðskífa
sem Blue Note gefur út í Bandaríkj-
unum.
„Það er stórkostlegt að fá þetta
tækifæri," segir hann. „Ég réð
ýmsa snillinga til að leika með
mér. Randy Brecker er á trompet,
Skotinn Tommy Smith á tenórsaxa-
fón og á trommurnar Jack DeJohn-
ette. Hann er galdramaður og gæð-
ir tónsmíðar mínar nýju lífi.“
Lestin þýtur yfir búsældarlegar
sveitir Skáns og bráðum þarf að
panta meiri Pripps. Alvin Queen
sötrar ávaxtasafann og ég spyr
hann hvenær þeir Niels hafi kynnst.
„Það var upp úr 1980 í Sviss, en
ég hef búið í Genf síðustu tólf árin.
1989 leysti ég Ed Thigpen af í
'Kenny Drew-tríóinu þar sem Niels
leikur á bassann og við ferðumst
Ulf Wakenius blúsar djassinn.
mikið um Japan og höfum gefið
út fjórar breiðskífur þar. Erum satt
að segja ein vinsælasta djasshljóm-
sveitin þar í landi.“
— Af hverju hætti Ed með
Kenny-tríóinu? spyr ég.
„Það þurfa allir að breyta til
öðru hveiju. Við göngum ekki í
sömu skónum alla ævi. Við þurfum
að kaupa okkur nýja af og til.“
Alvin er með hljómplötuútgáfu í
Sviss. Nilva Records nefnist fyrir-
tækið og hvernig skyldi það ganga?
„Vel“, svarar Alvin. „Ég átti orð-
ið svo mikið af peningum eftir
stanslaust spilerí um allan heim að
mér datt í hug að fjárfesta. Allir
vita hve erfitt er fyrir djassmenn
að fá útgefnar hljómplötur svo ég
stofnaði hljómplötufyrirtæki. Ég
hljóðrita ekki bara sjálfan mig,
heldur ýmsa vini mína sem hafa
mælt göturnar í New York, svo sem
John Patton og Tommy Turrentine.
Það er stórkostlegt að geta hjálpað
þessum drengjum.
Ég spilaði sjálfur inn á fyrstu
skífuna þegar ég var tólf ára með
Zoot Sims, Joe Newman og Art
Taylor, en hún hefur ekki enn verið
gefin út, hahaa. Svona er plötu-
bransinn."
En þú lékst með Coltrane tólf
ára. Hvernig mátti það vera?
„Þetta var á Birdland. Elvin Jon-
es var trommari Coltranes og hann
hefur alltaf litið á mig sem son
sinn.“
— Eins og Dexter leit á þig sem
son sinn, Niels, skýt ég inn í og lít
á bassaleikarann sem glottir við
tönn.
„Það var Elvin sem leyfði mér
að spila þarna og það var ekkert
smákikk fyrir tólf ára peyja að leika
með sjálfum John Coltrane.“
Síðan hefur Alvin leikið með þeim
flestum: Horace Silver, . George
Benson, Milt Jackson og hljóðritað
með enn fleirum. „Ég er nýbúinn
mennskan í leik Úlfs alveg stórkost-
leg. Hann býr yfir þessum
æskutryllingi sem Philip hefur glat-
að. Mér finnst ég hafi varðveitt
hann. Það er alltaf gaman að spila
með Philip, en skífur okkar eru
orðnar klassískari en þær voru
áður.
Það er eins og ég hafi legið í
dvala hvað tónsmíðum viðkemur.
En fyrir þessa tónleikaferð hef ég
samið þó nokkur. Allt fram streym-
ir endalaust og þegar ég var átján
ára var ég viss um að lífið væri
einskis virði eftir fertugt en nú er
ég fjörutíu og fjögurra ára og far-
inn að hlakka til að verða fjörutíu
og fimm. Uppsveifla ekki satt? Svo
er svo gaman að leika með þessum
strákum. Að hafa gitar í stað pían-
ós gefur bassanum miklu meiri
tækifæri."
— Alvin hefur alla klassíkina á
valdi sínu og Úlfur smitar allt með
æskutryllingnum, en þú sjálfur
hálffimmtugur — ertu enn villtur?
„Ég verð villtur allt fram í dauð-
ann Vernhardúr. Skál.“
Orð að sönnu! Þegar Niels vill
iað við hafa er hann öðrum bassa-
leikurum trylltari, en hann á marga
tóna á hörpu sinni og nýlega léku
þeir Elton John undir í lagi á skífu
diskósöngvarans Ricks Ashtleys.
„Það var dálítið gaman að því.
Sér í lagi að kynnast hvernig svona
poppstjörnur vinna. Ég get ekki
sagt að þessi tónlist höfði til mín,
en dætur mínar hafa gaman af
henni og þetta var spennandi verk-
efni.“
Og þá er að hverfa mánuð aftur
í tímann. Anker Jorgensen afhendir
Niels-Henning tónlistarverðlaun
Norðurlandaráðs og segir: „Við
höfum alltaf talið þig mikinn tón-
snilling Niels-Henning, og þegar
sérfræðingarnir staðfesta það þurf-
um við ekki að velkjast í vafa. Það
eru tíu ár síðan ég gerði mér grein
fyrir að þú værir besti bassaleikari
í heimi. Ég var farinn á ráðstefnu
í Bonn og Helmut Schmidt, sem
þá var kanslari Vestur-Þýskalands,
tók á móti mér. Þegar við hittumst
fórnaði hann höndum og sagði:
Anker, veistu hvað er að gerast í
Bonn í kvöld? — Nei, svaraði ég,
hvernig á ég að vita það? — Niels-
Henning er með tónleika, sagði
kanslarinn. Þá vissi ég það.“
— En Niels, hvaða áhrif hafa
þessi verðlaun?
„Þau hafa mikla þýðingu fyrir
mig. Auðvitað er gott að fá tvær
milljónir í vasann, en heiðurinn er
meira virði. Svo fór ég að velta því
fyrir mér sem margir kollegar mín-
ir hafa sagt við mig: Hvemig held-
urðu að þú náir árangri þegar þú
ert allt í öllu. Spilar með Dexter
einn daginn, í sinfónísku verki eftir
Palle þann. næasta, þjóðlög með
Ole Kock þann þriðja og með popp-
urum þann ijórða.
Ég hef alltaf verið samkvæmur
sjálfum mér og heiðarlegur gagn-
vart sjálfum mér og öðrum. Það
skiptir ináli en ekki hvort ég spila
allskonar tónlist. Ég er ég sjáll'ni
hvað sem ég geri.
Tónlistin er marghöfða dreki,
maður verðui' að leggja til atlögu
við hvert höliið, hræðast aldrei og
hopa hvergi still minn er minu og
engra annarra "
Orð að sönnu og næturluimið
færist yfir Skán. Páskatúborgunum
fer fækkandi og við förum að spjalla
um gamla vmi og kunningja. Djass-
Kaj berst í tal. „Veistu Vernhard-
úr, að Kaj vissi ekkert um djass
þegar hann fór að reka Jasshus
Montmartre, en hann var engum
líkur og fljótur að læra. Einu sinni
í upphafi rekstursins var hann að
lesa djassalfræðibók og sá að fjórar
síður voru um Charlie Parker. Hann
kallaði þá í Niels Christiansen, sem
var aðalráðgjafi hans. — Heyrðu
Niels, hvernig er með þennan Park-
er, er ekki hægt að fá hann hing-
að?“
Næsta dag skilja leiðir. Ég tek
lestina til Málmeyjar en Niels, Ulfur
og Alvin halda til Kristianstad þar
sem næstu tónleikar verða.
i dag eru þeir í Reykjavík og
Niels heldur tólftu tónleika sína á
íslandi í átta heimsóknum. Þá verð-
ur sveiflan heit og djúp.