Morgunblaðið - 06.12.1991, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAPIÐ FÖSTUJDAGUR 6. DESEMBER 1991
lc i í
í 8. FLOKKI 1991 -1992
Vinningur til ÍDöbarkaupa kr. 3.000.000
45800
kilvinningur eftir vaii vinnanda kr. 5? 0.000
47391
Fc-rbavinningar kr. 100.00C
25023 28441 44897 56127 76314
26482 33743 54934 57290 75560
Feroavir.ningar kr. 50.000
799 6633 16377 24818 31362 38913 43683 574ÍD 64S47 72311
830 7345 18765 25519 31833 41559 49023 53231 66315 72977
1852 8100 19771 26436 32452 42203 50136 5861] 66637 73191
2314 8731 19782 26496 32806 42306 50646 592? 5 66656 73417
3389 9572 21297 27218 34656 43115 52020 56180 67069 73707
3811 12629 23846 27415 35779 43794 52671 6135 3 67397 75961
4604 13007 24252 27470 36175 44955 55725 61661 68734 76009
4944 13300 24323 27515 36863 45120 55729 52350 68881 76356
5071 15500 24565 29000 37629 45489 56564 62846 69245 76524
6527 17783 24595 30675 37748 47713 563C6 54254 69526 78552
Húsbúi.aðarvinningar kr. 12.000
15 5067 11339 17927 23103 29744 35067 41923 49025 55413 60908 67937 73697
57 5394 11397 18015 23112 29874 36085 42023 49081 55515 60975 57941 73734
61 5420 11413 18019 23162 29883 2646? 42063 49276 55532 6109! 68050 73940
76 5461 11442 13135 23302 30270 36506 42162 49342 55655 51069 68164 74138
241 5516 11742 18478 23354 30312 75556 42250 49385 55670 61252 68180 74226
273 5565 11826 18494 23389 30349 36664 42314 49444 55709 61285 68279 74363
304 5591 12342 18590 23412 30378 36803 •12390 49513 55754 61329 63358 74791
336 5626 12540 18647 23444 30419 35805 42475 49555 55775 61370 6644? 74943
413 5366 12”89 18806 23589 30453 35834 42489 49550 55776 61453 66512 74945
422 599? 12650 18891 23620 30495 36982 42521 49773 55865 61613 68676 74949
507 6026 12696 18955 23775 30536 37174 42532 49787 35692 61526 68733 74574
633 6034 12896 19057 23859 30685 37607 42588 49793 55903 51653 59735 75014
656 6036 13057 19059 23ÓS9 30695 37614 42598 43814 55975 6171! 63742 75129
' 662 6056 13116 19150 23920 30817 37819 42761 49091 55992 61737 58782 75233
534 6098 12177 19166 24277 30920 37643 42776 50053 56343 61940 68805 75329
722 6143 13233 19199 24353 3(1'.'57 37993 42852 50145 56378 61952 63608 75363
729 5192 13235 19234 24407 31016 38036 43130 50535 55690 52054 68812 75628
773 6244 13257 19356 24590 31126 38042 43285 50712 56933 C2337 58663 75534
791 6261 13361 19494 <4718 31176 38113 43/1(8 50761 57110 62832 58670 75660
829 5385 13334 19500 24759 3130" 38128 43440 50787 57152 Í3035 58933 75905
9! 9 3516 13405 19572 24821 31361 3814Í 43560 50917 57157 63070 59013 75978
942 6566 13502 13635 24841 31413 38186 43619 50927 57177 63133 63044 76214
937 '890 13540 19538 24977 31423 38316 13628 51043 57253 63307 59271 76239
995 5724 13688 19662 25006 31698 38355 ■12636 51158 57732 63577 69449 76243
1124 5781 13731 19827 25049 31705 38383 1372? 51191 57792 53665 63456 75328
1279 7008 13992 19973 25143 31719 38411 43754 51199 57335 53681 69457 76569
1311 7041 14009 19987 25340 32091 38547 43808 51220 57947 63803 6950? 75595
1334 7062 14014 20074 25360 32096 33548 44112 51232 58933 53615 5752? 76724
1338 7167 14253 20166 25418 32180 3E711 4420! 51276 58977 53835 5355? 76730
1462 7437 14376 2019! 23566 32201 38742 44231 51354 58078 53913 69567 76977
1498 7721 14535 20205 25627 32335 38776 44357 51364 5812? 53931 69623 77971
1852 7765 14548 20215 25871 32377 38340 44394 51461 58181 64035 70406 77084
1750 7853 14622 20294 25890 32415 3898« 44571 '51703 58250 64335 70468 77136
1310 7860 14641 20357 26051 32419 39024 44575 51714 58359 64523 70719 77147
1863 7908 14661 20372 26136 32469 33330 44596 51930 53365 64667 70757 77264
1115 7964 14707 20374 2613? 32511 33082 44878 51951 58421 64936 7077? 77237
1940 9026 14763 •20449 26219 32666 35109 44903 52102 58642 6464 4 70646 77310
2023 8057 14824 20609 25420 32711 39119 44943 52137 58800 54855 70556 77474
2071 8262 15008 20623 26442 32716 33210 45165 52140 53395 54879 70364 77503
2140 8421 15142 20763 26461 32885 39234 451Í7 52184 56893 65088 70(96 77546
2139 8501 15322 20771 26703 33141 39308 4523" 52229 5,8550 65231 70975 77587
2352 8515 15383 20798 26863 32293 39309 45244 52264 58958 654Ú 71007 77598
2531 8661 15533 20885 26956 33426 39314 45765 52379 58992 65424 71014 77642
2705 8697 155S5 23904 27053 33451 39345 43270 52477 59105 65435 71054 77725
2716 6705 15598 20916 27103 33751 33394 45302 52645 55144 55419 71304 77779
2801 6780 15566 20997 27182 33817 39413 45331 52721 59273 55551 71454 77797
3026 8835 15658 21000 27382 33842 3S496 45406 52535 59340 65576 71458 77878
3093 9196 15680 21093 27437 33928 39617 45487 52856 59445 65594 -41537 77881
3108 923? 15859 21143 27452 33957 39663 45885 52899 59462 65746 71611 77900
3142 9343 15958 21407 27496 33964 33711 45505 53084 53521 6575: 71674 77959
3186 9376 15985 21434 27497 33966 39750 45902 53400 59513 65845 71689 78202 .
3196 9475 16107 21439 27533 33968 39829 46055 53477 53370 65332 71726 78353
3203 9501 16125 21458 27543 33369 39906 43347 53657 59575 55941 71752 78451
3229 9553 16221 21466 27650 33978 33935 46364 53650 59730 55971 71945 78620
3398 9567 16258 21500 27730 34005 39964 46513 53722 59740 6.6014 72077 73621
3406 9620 16336 21521 27872 34041 39973 46761 53749 59748 66283 72091 78636
3423 9693 15373 21501 27889 34054 39990 46902 53793 59901 56317 72098 78695
3459 9721 16419 21706 27992 34127 40038 46922 53937 50031 65460 72117 75698
3492 9776 16435 21757 28034 34197 40(44 47171 54016 6000? 56517 72254 73760
3540 9778 16636 21097 28049 34329 40668 47212 54025 60202 55536 72396 78944
3617 9811 16638 21356 28099 34433 40133 47270 54086 60306 66751 72329 79066
3632 9337 16833 21397 28150 34567 40216 4759? 5416? 60365 66743 72116 75189
3783 9959 15363 22328 28197 34689 40411 47670 54218 £044' ■5756 72569 75198
3994 10029 16894 22049 23270 34857 40474 47723 54301 50489 65873 72659 79243
40Í5 10039 16959 22127 28356 34914 40476 67744 54422 60556 56907 73005 79462
4136 10111 15954 22162 2870? 34922 40857 47135 54543 60562 mi 73072 79547
4232 10210 16979 22201 28315 35035 40907 48217 54643 60568 5699? 73092 79631
4386 10320 17202 22448 28970 35092 41081 48354 54668 60585 67219 73218 79727
4574 19367 17221 22463 29072 35142 41161 43377 54743 60606 6729? 7?243 75778
4712 10468 17243 22625 29239 35320 41187 43433 54845 6062? 57330 /3275 79905
4956 10496 17265 22664 29319 35424 41407 48519 54909 80713 67477 73346
4979 10608 17296 22691 29404 33460 41455 48795 54919 50747 67649 U364
5008 11027 17433 22770 29501 25491 11557 49716 54990 60322 67718 73397
5016 11153 1781* 22792 2955C 35578 41677 45885 55024 60894 57801 73404
5035 11284 17894 23057 29614 36044 41771 48963 55267 60396 67610 73423
Ur einu í annað
Bókmenntir
Erlendur Jónsson
Vilhjálmur Hjálmarsson:
„HANN ER SAGÐUR BÓNDI”.
272 bls. Æskan. 1991.
Stjórnmálamenn geta verið leið-
inlegir. Þeim eru þá ekki heldur spör-
uð köpuryrðin. En hver hefur heyrt
talað illa um Vilhjálm Hjálmarsson?
Undarlega hefur hann sloppið við
hnútukast það sem pólitík fylgir.
Þegar hann varð ráðherra fólu
flokksbræður honum óvinælasta
ráðuneytið. Það var klókt. Því hver
gat verið þekktur fyrir að fara með
frekju og yfirgangi að slíkum öðlingi?
Vilhjálmur skrifaði bók um ráð-
herratíð sína. Nú segist hann vera
að lýsa sjálfum sér og því sem hann
hafí verið »að sýsla heima á Mjóa-
firði, annars staðar á Austurlandi og
í Reykjavík«.
Hann byrjar á bernskunni. En
bernskuminningamar eru svo sem
ekki neitt neitt. Frásögn af skólavist
á Laugarvatni er ekki mikils háttar
að heldur. Það er ekki fyrr en komið
er út í stjórnmálin að gamli maðurinn
nær sér á strik. Hann sver af sér
að hafa hugsað til stjórnmálaframa
á æskuárum. Eigi að síður skrifaði
skólabróðir á Laugarvatni: »Ég vona
það, Villi minn, að þú náir þínu tak-
marki (að verða þingmaður og ráð-
herra).«
Spurning er hvort fyrrverandi
stjórnmálamaður, sem færir í letur
endurminningar, verður ekki að vera
umtalsillur — svona að vissu marki!
Eru menn ekki einatt að troða illsak-
ar hver við annan þar á bæ? Eða ber
kannski að skilja það allt sem mark-
laust orðagjálfur?
Hvað sem því líður er Vilhjálmur
ekki að halda neinn eldhúsdag í þess-
ari æviskýrslu sinni. Hann er þvert
á móti umtalsfrómur; reyndar allra
manna orðvarastur. Hins vegar hefur
hann næmt auga fyrir ýmsu spaugi-
legu. Og góðlátlegar athugasemdir
hans fela stundum í sér talsverða
mannlýsing: »Hann var í raun ærsla-
fullur alvörumaður og húmoristi af
guðs náð,« segir hann t.d. um Pétur
í Vallanesi sem bauð sig fram á
móti honum í Suður-Múl.
»Sjálfur var ég þá og alla tíð
næsta lélegur í beinum persónuleg-
um áróðri en viljugnJr að ferðast og
sitja fundi og líklega nokkuð frakkur
að koma mér á framfæri að öðru
leyti,« segir hann um sjálfan sig.
En hvað segir hann um samherj-
ana? Það er nú stundum skorið við
nögl. Vafalaust er Vilhjálmur einn
þeirra sem kjósa að láta satt kyrrt
liggja fremur en tjá sig um viðkvæm
álitamál. Til dæmis segir hann um
kæra flokkssystur sem hlaut harðan
skell í kosningunum 1953: »Ég hef
mínar skýringar á falli Rannveigar
en það yrði of langt mál að rekja
þær hér.«
Þetta er auðvitað fyrirsláttur. Sem
best sannast á því að Vilhjálmur
gerist aldrei langorður.
Að lokum þessi sjálfslýsing: »En
sannleikurinn er sá að ég hef lengi
haft eins konar minnimáttarkennd
út af öllu hringlinu úr einu í annað.«
Vafamál er að höfundur- ætlist til
að orð þessi séu skilin bókstaflega.
Því svona skrifar enginn sem er raun-
verulega bagaður af þessari svoköll-
uðu minnimáttarkennd. Miklu frem-
ur eru athugasemdir af þessu tagi
taldar bera vott um sjálfsöryggi og
sjálfsánægju, að vísu undir gagn-
stæðu formerki: Sá sem hefur efni
á gera svona lítið úr sjálfum sér tel-
ur sig hafa af nokkru að taka! Eða
er ekki svo?.
Hvað sem um það er gefur sjálfs-
mynd þessi dágóða hugmynd um
bókina. Hún ber með sér að höfund-
ur hefur fengist við margt um ævina
og ræðir frjálslega um eigin athafnir.
Allt um það er ljóst að samanlögð
viðleitni þessa manns hefur, jafnt
heima og heiman, stefnt að einu
marki: þátttöku í stjórnmálum. Þegar
Vilhjálmur Hjálmarsson
heimamenn fá að velja sér frambjóð-
anda hyllast þeir oft til að kjósa
manngerð eins og Vilhjálm: Einstakl-
ing sem hreykir sér ekki hátt, heldur
kynnir sig sem jafningja og nýtur
samtímis óskoraðs trausts. Það
merkir þó engan veginn að slíkur
maður búi ekki yfir metnaði — svona
undir niðri!.
Þó saga þessi hvarfli í allar áttir
sækir hún jafnharðan í sama farið:
stjórnmálin. Og þeir kaflarnir eru
líka skemmtilegastir og best ritaðir.
Hvers vegna? Vegna þess að þar er
höfundur að ljalla um áhugamál og
ævistarf. Þó átthagamir standi hon-
um í vissum skilningi næst eru þeir
einnegin heimavöllur fyrir þá pólit-
ísku keppni sem höfundur hefur svo
lengi háð. Pólitíkin nær Iíka til Mjóa-
fjarðar.
Víst er bók þessi notaleg aflestr-
ar. Að mínum dómi hefði hún þó
orðið skemmtilegri og áhugaverðari
ef höfundur hefði verið dálítið
ákveðnari og haldið sig við eina
meginlínu. Og þá er að sjálfsögðu
átt við menn og málefni á vettvangi
stjórnmálanna, en einkum þó hið
fyrr talda — mennina.
Af frægum fornkappa
Bókmenntir
Eðvarð Ingólfsson
Þorsteinn Stefánsson:
Grettir sterki. Söguleg skáldsaga
frá tímum íslendingasagnanna.
Þýðandi: Sigrún Klara Hannes-
dóttir.
Skjaldborg 1991.
Þorsteinn Stefánsson er einn
þeirra íslensku rithöfunda sem
freistað hafa gæfunnar á erlendri
grund. Hann fluttist til Danmerkur
árið 1935 og hefur átt þar heima
síðan. Flest verka sinna hefur hann
ritað á dönsku og þau hafa verið
gefin út í a.m.k. 15 löndum. Aðeins
tvær bækur hans hafa komið út hér
á landi: Dalurinn, dönsk verðlauna-
saga - og nú fyrir stuttu Grettir
sterki, frumsamin unglingasaga.
Efniviður nýju bókarinnar er
sóttur í eina þekktustu sögu íslend-
ingasagnanna, Gréttis sögu Ás-
mundarsonar. Þorsteinn fylgir
henni í stórum dráttum; allt sem
jmr skiptir máli kemur fram hér:
Óknyttir Grettis í æsku og krafta-
dáðir, vígaferli hans, glíman við
Glám, Drangeyjarsundið fræga og
ævilok hans. Þessu lýsir Þorsteinn
á sinn sérstaka hátt, gefur sumum
frásagnanna aukið vægi, getur í
eyður, fellir út, einfaldar atburða-
rásina og útskýrir sumt sem er
framandi nútímalesendum, t.d.
muninn á langskipum og knörrum
og einnig hvernig ísknattleikir fóru
fram til foma. Þessar leiðbeiningar
dýpka skilning lesenda á sögusvið-
inu og sagan kemst því betur til
skila en ella.
Mér sýnist Þorsteini takast ágæt-
lega að „endursegja” þessa merku
sögu. Hann heldur vel utan um efn-
ið, forðast málalengingar og stíll
hans er léttur. Það er langt frá því
að hann dragi upp mikla „hetju-
mynd” af Gretti en leggur í stað
þess áherslu á að hann geti engum
öðrum kennt um ógæfu sína en
sjálfum sér; hann hafi verið of
þijóskur, skammsýnn og óhlýðinn.
í sögulok er það kristni þrællinn
og unglingurinn, Valur, sem á alla
Þorsteinn Stefánsson
samúð sögumannsins. „Fyrir kom
að þeir spörkuðu í hann.” (bls.94),
þ.e. Grettir og Illugi, bróðir hans.
Með þátttöku þrælsins í sögunni eru
dregnar upp sterkar andstæður
tveggja ólíkra heima, heiðins og
kristins. Horft er vonaraugum til
kristni sem leiðar út úr sundur-
þykku og grimmu andrúmslofti
heiðinnar guðadýrkunar.
Sagan um Gretti sterka á ríkt
erindi við ungt fólk og er vel til
þess fallin að glæða áhuga á menn-
ingararfleifð okkar. Vissulega var
tími til kominn að íslensk ungmenni
fengju að kynnast öðru verki Þor-
steins Stefánssonar en Dalnum; ís-
lendingsins sem hefur verið „út-
lagi” í meira en hálfa öld.
Þýðing Sigrúnar Klöru Hannes-
dóttur er með miklum ágætum.
Lögfræðingabrandarar
ÚT ER komin hjá bókaútgáfunni
Skjaldborg hf. bókin Lögfræð-
ingabrandarar.
í kynningu útgefanda segir
m.a.: „I bókinni er samsafn stuttra
gamansagna sem allar eiga það
sameiginlegt að íjalla um lögfræð-
inga og ýmislegt tengt starfi
þeirra. Sögunum hefur safnað Ól-
afur Stefánsson frá Karlmannst-
ungu.
Margur kann að halda að störf
lögfræðinga séu þess eðlis að þar
sé fátt sem brosa megi að. Það er
rækilega afsannað í þessari sam-
antekt Ólafs því margar sagnanna
eru bráðsmellnar og kitla hlátur-
taugaranar rækilega.
Meirihluti gamansagna bókar-
innar tengist aðilum í íslenskri lög-
fræðingastétt en rétt rúmlega
þriðjugur þeirra eru þó þýddar.
Margar vísur tengdar efninu eru í
bókinni.”
Lögfræðingabrandarar er 133
bls.