Morgunblaðið - 23.07.1992, Blaðsíða 25

24
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. JÚLÍ 1992

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Ritstjórnarfulltrúi
Árvakur h.f., Reykjavík
Flaraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Þorbjörn Guðmundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Björn Vignir Sigurpálsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar: Aðal-
stræti 6, sími 691111. Afgreiðsla: Kringlan 1, sími 691122. Áskriftar-
gjald 1200 kr. á mánuði innanlands. í lausasölu 110 kr. eintakið.
Við getum fjölgað
störfum með því að
kaupa íslenzkt
Atvinnuleysi yfir hásumar-
tímann var nánast óþekkt
fyrirbrigði hér á landi á áttunda
og lengst af níunda áratug aldar-
innar. I júnímánuði síðastliðnum
voru hins vegar skráðir 76 þús-
und atvinnuleysisdagar á land-
inu öllu, þar af rúmlega 40 þús-
und á höfuðborgarsvæðinu eða
53% heildar atvinnuleysisins. Þó
stóðu sveitarfélög á höfuðborg-
arsvæðinu að myndarlegu átaki
í atvinnumálum. Skráð atvinnu-
leysi i landinu svarar til þess að
3.500 hafi að meðaltali verið án
vinnu í júnímánuði, eða 2,6% af
landsmönnum á vinnualdri. M-
vinnuleysið var hlutfallslega
mest á Suðurnesjum, eða 5,6%.
Atvinnuleysi hefur farið vax-
andi frá árinu 1987 talið. Það
ár voru íslendingar á vinnualdri
16.000 fleiri en unnin ársverk.
Árið 1990 eru landsmenn á
vinnualdri 26.000 fleiri en unnin
ársverk. Bilið hefur enn breikkað
1991 og 1992. Skráð atvinnu-
leysi hér á landi er nú meira en
verið hefur frá því seint á sjö-
unda áratugnum.
Af sjálfu leiðir að samdráttur
í hefðbundnum landbúnaði og
sjávarútvegi hefur ekki aðeins
leitt til fækkunar starfa í þessum
undirstöðugreinum, heldur jafn-
framt í þjónustu- og úrvinnslu-
greinum þeirra. Fiskifræðilegar
staðreyndir knýja nú á um frek-
ari samdrátt í þorskafla, svo enn
harðnar á dalnum að þessu leyti.
Það er því eðlilegt að lands-
menn velti því fyrir sér með
hvaða hætti skuli við brugðizt.
í kjarasamningunum síðastliðið
vor var stofnuð sérstök atvinnu-
málanefnd með aðild ríkisstjóm-
arinnar og vinnumarkaðarins til
að skoða leiðir til atvinnuaukn-
ingar. Það hafa forystumenn
ýmissa atvinnugreina og gert,
m.a. Gunnar Svavarsson, for-
maður Félags íslenzkra iðnrek-
enda, í grein hér í blaðinu síðast-
liðinn þriðjudag.
Formaður FII segir í grein
sinni að smæð innlends markað-
ar og fjarlægð frá erlendum
mörkuðum hafi, auk að ýmsu
leyti óhagstæðs starfsumhverfis
heima fyrir, aukið kostnað iðn-
aðarins og veikt samkeppnis-
stöðu hans. Útflutningur iðn-
varnings sé enn fábreyttur og
að mestu borinn uppi af áli og
kísiljámi.
Hann telur engu að síður von-
ir standa til þess að útfiutningur
iðnaðarvara aukist á næstu
árum. Það muni þó ekki gerast
í stórum stökkum nema að til
komi ný fyrirtæki í orkufrekum
iðnaði. En ástæða sé til að hafa
góðar væntingar á sérhæfðum
sviðum, þar sem við höfum góð-
an gmnn að byggja á. „Þar má
nefna úrvinnslu sjávarafurða og
tæknivörur fyrir sjávarútveg,"
segir í grein hans, „en ekki má
einblína á afmarkaða flokka, því
íjöldamörg einstök tækifæri
leynast hér og þar eins og dæm-
in sanna ... “
Stærstar vonir bindur formað-
ur FÍIþó við heimamarkað. „Gíf-
urleg tækifæri felast í því að
auka hlutdeild íslenzkra vara á
heimamarkaði og draga þannig
úr innflutningi þeirra vöruteg-
unda, sem nú þegar eru fram-
leiddar hér á landi. Félag ís-
lenzkra iðnrekenda hefur lagt
lauslegt mat á þær upphæðir
sem um er tefla. Niðurstaðan
er sú, að innflutningur á vam-
ingi, hliðstæðum þeim sem fram-
leiddur er á Islandi, sé a.m.k.
20 milljarðar að CIF-verðmæti.“
Oraunhæft er að ætla, segir
formaður FÍI, að innflutningur
á samkeppnisvörum leggist af
og ekki er heldur æskilegt að
leggja' hömlur á eðlilega sam-
keppni. Hins vegar megi með
ýmsum hætti styrkja samkeppn-
isstöðu íslenzks iðnaðar á heima-
markaði. „Og til þess að gefa
nokkra hugmynd um, hvað er í
húfi, má geta þess,“ segir í grein
hans, „að væri allur varningur-
inn unninn hér í stað þess að
vera fluttur inn, væri það verk-
efni fyrir um 5.800 starfsmenn
í íslenzkutp iðnaði og laun og
launatengd gjöld næmu um 8
milljörðum króna.“ Þá eru enn
ótalin áhrifin á viðskiptajöfnuð-
inn út á við sem lengi hefur
verið mjög óhagstæður.
Það er meginmál að búa ís-
lenzkum atvinnuvegum betri
rekstrar- og samkeppnisstöðu.
Þetta á ekki hvað sízt við um
íslenzkan samkeppnisiðnað. Það
skiptir og verulegu máli að við
gerum okkur öll grein fyrir áhrif-
um innkaupa heimila og ein-
staklinga á vinnuframboð í land-
inu. Það er beinlínis atvinnu-
skapandi að láta, íslenzka fram-
leiðslu njóta viðskiptanna, þegar
verð og gæði eru svipuð og á
innfluttum vörum. Þannig má
fjölga störfum, auka verðmæta-
sköpun, bæta almenn lífskjör og
lækka viðskiptahallann, auk
þess sem ríkið og sveitarfélögin
fengju sitt í auknum skatttekj-
um.
Laxveiði-
leyfi selj-
ast ekki vel
TÖLUVERÐS samdráttar hefur
orðið vart í sölu veiðileyfa í lax-
veiðiám í sumar miðað við undan-
farin ár, að sögn Jóns G. Balvins-
sonar stjórnarformanns Stanga-
veiðifélags Reykjavíkur. Jón sagði
að sala væri einkum slæm í dýrari
ánum þótt einnig sé hún verri en
á undanförnum sumrum í þeim
ódýrari.
Jón sagði að sumarið væri verulega
lakara en undanfarin ár. „Það lýsir
sér helst í því, að dýr veiðileyfi selj-
ast illa,“ sagði hann, og nefndi sem
dæmi júlímánuð í Norðurá, sem kost-
aði um 50 þúsund krónur dagurinn
á stöng. Hann kvað veiðileyfi sem
kosta undir 20 þúsund krónur seljast
betur en hin dýrari, þótt þar sé einn-
ig um samdrátt að ræða miðað við
undanfarin ár.
„Fyrirtæki hafa dregið úr kaupum
sínum á veiðileyfum og útlendingar
hafa komið í minna mæli til veiða á
íslandi en þeir hafa áður gert,“ sagði
Jón. Hann kvaðst telja almennan
samdrátt í þjóðfélaginu meginástæð-
una fyrir samdrættinum innaniands.
Erlendir veiðimenn sækja að sögn
Jóns minna í íslenskar ár í sumar en
oft áður. Kólaskagi í Rússlandi sé
orðinn sterkur samkeppnisaðili, auk
þess serrí verðlag á Islandi sé of hátt.
„Markaðurinn er greinilega að hafna
verðlaginu sem veiðileyfin eru boðin
á,“ sagði hann.
Morgunblaðið/KGA
Vinnuskólanum boðið í grillveislu
Einar Olafsson málarameistari bauð 30 unglingum úr Vinnuskóla Reykja-
víkur í grillveislu í sólskininu í gær. Einar og hans menn hafa verið að
mála Kennaraháskóla íslands að utan í sumar og á lóðinni hafa unglingar
úr vinnuskóla borgarinnar tekið til hendinni. „Við höfum haft gaman af
krökkunum," sagði Einar. „Þau hafa verið ljúf og góð en vinnuskólinn
hættir í lok mánaðarins og þess vegna ákváðum við að efna til grill-
veislu fyrir þau.“
Heildarskuldir sjávarútvegsins um 94 milljarðar um síðustu áramót;
Brýnt að létta greiðslubyrðina
meðan á samdrætti stendur
segir Sveinn Hjörtur Hjartarson hagfræðingur hjá LIÚ
SVEINN Hjörtur Hjartarson,
hagfræðingur Landssambands
íslenskra útvegsmanna, segir að
stöðugt sé verið að leita lausna
vegna skulda fyrirtækja í sjávar-
útvegi vegna þeirra erfiðleika,
sem greinin á við að stríða. Þetta
HALLI FJÁRLAGA ársins er
talinn geta numið 8 miiyörðum
króna, verði ekkert að gert, sam-
kvæmt greinargerð fjármála-
ráðuneytisins um afkomu ríkis-
sjóðs. Fjárlögin voru uppruna-
lega samþykkt með um 4 millj-
arða króna halla, en fjármála-
ráðherra hefur tilkynnt, að hann
stefni að halla á hilinu 6-6V2
milljarður króna. Samanlagður
fjárlagahalli áranna 1988 til
1992 verður á bilinu 41-45 millj-
arðar króna á núvirði, miðað við
meðalgildi lánskjaravisitölu. Á
tímabilinu frá 1987-1991 hafa
lántökur ríkissjóðs að meðaltali
aukist um 5,9% á ári að raun-
gildi, meðan verg þjóðarfram-
leiðsla jókst aðeins um 0,25% á
ári að raungildi á sama tímabili.
Sem sjá má á meðfylgjandi Iínu-
riti var mesti halli fímm ára tíma-
bilsins í fyrra, er hann náði 13
milljörðum króna á greiðslugrunni.
Greiðslugrunnur tekur einungis til-
lit til hreins peningastreymis inn
og út úr ríkissjóði, en ekki milli-
færslna og reiknaðra tekna og
gjalda.
Af upplýsingum í ársskýrslu
hafi verið gert í samningum ein-
stakra fyrirtækja og viðskiptaað-
ila þeirra, svo sem lánastofnana,
en í raun verði allt þjóðfélagið
að veita fyrirgreiðslu til að létta
greiðslubyrðina, meðan siglt sé
í gegnum samdráttarskeiðið.
Seðlabankans má sjá, að lántökur
ríkissjóðs hafa aukist um 31,8 millj-
arða króna að raungildi á árunum
1987 til 1991. Þá voru þær 132,9
milljarðar á núverandi verðlagi.
Jafngildir þetta því um 5,9% aukn-
ingu á ári að meðaltali. Af heildar-
aukningunni jukust erlend lán um
11,7 milljarða og innlend lán um
Samkvæmt athugun Seðlabank-
ans á skuldum sjávarútvegsins um
síðustu áramót voru heildarskuldir
nálægt 94,3 milljörðum króna. Þar
af eru skuldir við lánakerfið alls
um 69 milljarðar eða um 73% af
heildarskuldum, en afgangurinn
20,1 milljarð á tímabilinu.
Til samanburðar má geta, að á
sama tímabili jókst verg þjóðar-
framleiðsla um 4,6 milljarða að
raungildi miðað við lánskjaravísi-
tölu, eða um 0,25% á ári að jöfn-
uði. Verg þjóðarframleiðsla ársins
1991 var á núvirði um 381 milljarð-
ur króna.
skuldir við ríki, sveitarfélög og
ýmsa viðskipta- og þjónustuaðila.
Sveinn Hjörtur Hjartarson segir
að sjávarútvegurinn hafi að und-
anförnu þurft að taka á sig kvóta-
skerðingu og lægra afurðaverð og
á sama tíma sé greiðslubyrði vegna
lántöku afar þung. Fjármagns-
kostnaður sé mjög hár og það valdi
þessari skuldsettu atvinnugrein
miklum erfiðleikum. Hann segir að
stöðugt séu í gangi umleitanir til
að létta greiðslubyrði einstakra fyr-
irtækja, til dæmis með því að lengja
lánstíma, en ekki hafi á þessu stigi
komið fram neinar formlegar óskir
um að á þeim málum verði tekið
yfir línuna með einu pennastriki.
Nauðsynlegt sé að skoða stöðu
hinna einstöku fyrirtækja, enda séu
aðstæður þeirra misjafnar og af-
koman misgóð.
Varðandi víðtækar aðgerðir í
þessum efnum nefnir Sveinn, að í
desember sl. hafi stjórn Fiskveiða-
sjóðs ákveðið, að beiðni sjávarút-
vegsráðherra, að færa aftur hluta
afborgana útlána, sem til greiðslu
áttu að koma 1992 og 1993, þann-
ig að þær kæmu til greiðslu eftir
að áður ákveðnum lánstíma lyki. í
kjölfar þessa hafi sjóðurinn samið
við útgerðarmenn í 354 tilvikum
og ætti sú aðgerð að lækka
greiðslubyrði um 680 milljónir 1992
og 620 milljónir 1993.
Sveinn nefnir einnig þá ákvörðun
að greiða 3 milljarða út úr Verðjöfn-
unarsjóði sjávarútvegsins. Þar sé
um að ræða sveiflujöfnunarsjóð,
sem nú verði notaður til að auð-
velda sjávarútvegsfyrirtækjum að
komast í gegnum erfiðleikana. Þá
nefnir hann að eðlilegt sé að banka-
stofnanir komi til móts við við-
skiptaaðila sína, sem eigi í erfiðleik-
um, og það hafi þær gert. Hins
vegar sé vandinn svó stór, að í raun
verði allt þjóðfélagið að veita fyrir-
greiðslu, til að létta greiðslubyrði
greinarinnar.
Fjárlagahalli 41-45 millj-
arðar króna á fimm árum
Lántökur jukust um 5,9% á ári en þjóðartekjur um 0,25%
1 F jarlagahalli a nuvinöi 1988-92 ramreiknað skv. lánskjaravísitölu, milljarðar kr. — - 14 19

1-8 >2-6 3-4 2 n
,, ' ' '4 1 Halli.verði ekkert að gert 2 Markmið fjármálaráöherra 3 Áætlun við gerð fjárlaga
1988 1989 1990 1991 1992 Fjárlagahalli 1991 er samkvæmt bráðabirgðatölum. Miðað er við áætlað ársmeðaltal lánskjaravlsitölu 1992. Allar tðlur eru á greiöslugrunni.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 23. JÚLÍ 1992
25 ,
TILLOGUR SJAVARUTVEGSRAÐHERRA UM AFLAHEIMILDIR
Friðrik Sophusson
Fyrirtæki
greiði fyrir
þá þjónustu
sem þau fá
FRIÐRIK Sophusson fjármála-
ráðherra kveðst telja það ákaf-
lega mikilvægt að fyrirtæki borgi
fyrir opinberu þjónustuna sem
þau fá í té, því það sé forsendan
fyrir því að stjórnvöld geti fengið
fólk til þess að borga fyrir þjón-
ustu, til dæmis í heilbrigðis-,
trygginga- og menntakerfinu.
Hann sagði í samtali við Morgun-
blaðið í gær að hann teldi ekki
að það væri lausn á vanda sjávar-
útvegsins að falla frá gjaldtöku
vegna úthlutunar 12 þúsund
tonna úr Hagræðingarsjóði.
„Eg ítreka það sem ég hef áður
sagt, að ég tel að það sé ekki lausn
á vanda sjávarútvegsins að nota
þær sértæku aðgerðir, sem felast í
því að hætta við að þjónustugjöld
séu greidd í sjávarútvegi," sagði
fjármálaráðherra. Hann benti á að
um það hefði orðið samkomulag í
ríkisstjórninni í fyrra að sjávarút-
vegurinn greiddi verulegan hluta
af kostnaði af sjávarrannsóknum
og hann teldi eðlilegt að sjávarút-
vegurinn gi-eiddi þann kostnað.
„Eg tel það ákaflega mikilvægt
að fyrirtæki borgi fyrir opinberu
þjónustuna sem þau fá, því ýiað er
forsendan fyrir því að við getum
fengið fólk til þess að borga fyrir
þjónustu, til dæmis í heilbrigðis-,
trygginga- og menntakerfinu,“
sagði Friðrik.
Fjármálaráðherra var spurður
hvort það gæti ekki verið eðlilegt
að fresta gjaldtöku, til dæmis fyrir
kvóta Hagræðingarsjóð, í ljósi
þeirra erfiðleika og niðurskurðar í
þorskveiðum, sem við blasti: „Ef
menn eru að skoða það hvernig rík-
isvaldið eigi að slaka á klónni til
þess að koma í veg fyrir atvinnu-
leysi og hrun í greininni, þá þurfí
það að vera á rriiklu víðtækari
grunni og taka til fleiri þátta, held-
ur en einungis þessara 500 milljóna
úr Hagræðingarsjóðnum," sagði
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra.
Jón Baldvin
Hannibalsson
Teng’ist end-
urskoðun
fiskveiði-
stjómunar
JON Baldvin Hannibalsson segir
að sú ráðstöfun, ein út af fyrir
sig, að úthluta til þeirra byggðar-
laga sem ella færu verst út úr
þorskskerðingunni 12 þúsund
þorskígildistonnum úr Hagræð-
ingarsjóði án þess að til endur-
gjalds konii, komi ekki til greina.
„Af þeirri einföldu ástæðu að um
þetta var samkomulag milli
stjórnarflokkanna fyrir fjárlaga-
afgreiðslu yfirstandandi árs,“
sagði utanríkisráðherra í samtali
við Morgunblaðið í gær. Það sé
einungis hægt að ræða þessa til-
lögu sjávarútvegsráðherra í sam-
hengi við endurskoðun laga um
stjórnun fiskveiða.
„Fjárlagavandinn er ærinn, eins
og við höfum verið að fjalla um
hann við undirbúning íjárlaga fyrir
árið 1993 og hann mun aukast enn
vegna hinna válegu tíðinda varð-
andi þorskbrestinn," sagði Jón
Baldvin. „Þessi tillaga ein út af
fyrir sig er þess vegna aðeins til-
flutningur á vanda, en ekki lausn.
Við fjármálaráðherra höfum báðir
lýst því yfír afdráttarlaust, að það
eitt dugar ekki.“
Utanríkisráðherra sagði að þessi
afstaða Alþýðuflokksins þýddi ekki
að flokkurinn væri ekki opinn fyrir
öllum umræðum varðandi framtíð
fiskveiðistjórnunar. „Við erum með
öfluga nefnd undir forystu tveggja
ágætra manna og þeir þurfa að ná
um þetta mál samkomulagi til fram-
búðar á þessu sumri. Það er aðeins
í því samhengi sem hægt er að
ræða þessa tillögu til frambúðar,"
sagði Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra.
Þorsteinn Pálsson
Stjómin ekki
hafnað hug-
myndumum
Hagræðing-
arsjóð
ÞORSTEINN Pálsson sjávarút-
vegsráðherra lítur ekki þannig á
að hugmynd hans um að úthluta
12 þúsund þorskígildistonnum
Hagræðingarsjóðs til þeirra
byggðarlaga sem annars færu
verst út úr þorskskerðingunni
hafi verið hafnað í ríkissljórn.
Málið sé óafgreitt og til umfjöll-
unar innan rikisstjórnarinnar.
„Ég lít svo á að umræðum um
þessa hugmynd sé ekki lokið. Þjóð-
félagið allt er í miklum vanda og
ríkissjóður á við mikinn vanda að
stríða, sem ég þekki af eigin raun
að ekki er auðvelt að fást við. En
atvinnulífið er líka í erfíðleikum og
þar fer verðmætasköpunin fram.
Við verðum að tryggja að sjávarút-
vegurinn gangi og að vel rekin fyrir-
tæki í sjávarútvegi skili hagnaði.
Það er forsendan fyrir því að við
fáum peninga í ríkissjóð til sameig-
inlegra verkefna," sagði Þorsteinn
Pálsson í samtali við Morgunblaðið
er hann var spurður hvort hann liti
svo á að tillögu hans um útdeilingu
úr Hagræðingarsjóði hefði verið
hafnað í ríkisstjórn.
Sjávarútvegsráðherra segir að
stjórnvöld komist ekki hjá því að
líta á þessi viðfangsefni í heild sinni,
afkomu ríkissjóðs og atvinnuvega.
„Það er allt ein heild, sem við getum
ekki slitið í súndur. Ég lít ekki á
neitt sem afgreiddan hlut á meðan
málið er ennþá til umfjöllunar,"
sagði Þorsteinn.
Matthías Bjarnason
Tel þetta
spor í rétta
átt
MATTHÍAS Bjarnason fyrsti
þingmaður Vestfjarða segist telja
þær tillögur sem nú eru á lofti
um aflaheimildir á næsta fisk-
veiðiári spor í rétta átt.
„Miðað við það sem áður var
rætt um tel ég þessar nýjustu tillög-
ur sjávarútvegsráðherra mikilvægt
spor í rétta átt,“ segir Matthías.
„Þær eru réttlátari en fyrri hug-
myndir og í þeirri erfiðu stöðu sem
við erum nú í get ég sætt mig við
þær.“
Tillögur þær sem hér um ræðir
eru í grófum dráttum þær að þorsk-
aflinn verði takmarkaður við 190
þúsund tonn, sókn í aðrar tegundir
aukin að mun og aflaheimildir Ha-
græðingarsjóðs notaðar til að taka
skellinn af þeim byggðarlögum sem
verst verða úti.
Matthías Bjarnason segir ljóst
að jafnframt þessum tillögum þurfi
að grípa til ýmissa fleiri ráðstafana
til að tryggja grundvöll útflutnings-
greina. Nefnir hann þar sem dæmi
að gengi krónunnar sé nú rangt
skráð. „Á heildina litið finnst mér
samt að með þessum tillögum sé
tekið af sanngirni á þessu erfiða
vandamáli og ég veit hversu erfitt
er að.vera í sporum sjávarútvegsráð-
herra nú. Að minnsta kosti öfunda
ég hann ekki af stöðunni."
Ragnar Arnalds
Sjálfsagt að
útdeila úr
Hagræðing-
arsjóði
„ÉG STYÐ tillögur sjávarútvegs-
ráðherra eindregið og tel þær
næstum sjálfsagðan hlut,“ sagði
Ragnar Arnalds, þingmaður AI-
þýðubandalagsins í Norðurlands-
kjördæmi vestra er hann var innt-
ur álits á tillögum Þorsteins Páls-
sonar um útdeilingu veiðiheimilda
Hagræðingarsjóðs.
„Ég var því andvígur þegar ákveð-
ið var að skera kvóta og leggja í
Hagræðingarsjóð á sínum tíma, því
að í því fólst almennur niðurskurður
á kvóta hjá fyrirtækjum um allt land.
Þá fýrst tók steininn úr þegar hætt
var við að beita sjóðnum sem ha-
græðingartæki, heldur átti að fara
að selja veiðiheimildirnar til ágóða
fyrir ríkissjóð. Það sem ráðherra
leggur til er að nýta sjóðinn eins og
hann var upphaflega ætlaður og það
er auðvitað bráðnauðsynlegt miðað
við ríkjandi kringumstæður,“ sagði
Ragnar.
Hann sagði skynsamlegt að auka
sókn í aðrar tegundir, og ef hætta
væri á hruni þorskstofnsins ætti
ekki að taka áhættu í því efni. Ragn-
ar minnti á að hann hefði flutt þing-
sályktunartillögu á síðasta þingi um
að reyna að ná tökum á þorskeldi í
framtíðinni og hjálpa þannig náttúr-
unni að komast yfir erfiðasta hjall-
ann. „Tillögunni var vísað til ríkis-
stjórnarinnar og ég tel að hún sé
fullkomlega á dagskrá núna þótt hún
breyti engu um þann vanda, sem við
er að kljást næstu árin,“ sagði Ragn-
ar.
Einar Oddur
Kristjánsson
Mjög til bóta
en fleira
verður að
komatil
EINAR ODDUR Krisljánsson út-
gerðarmaður á Flateyri segir að
Vestfirðingar hafi miklar efa-
semdir um að skera þurfi þorsk-
kvótann jafnmikið niður og tillög-
ur vísindamanna gera ráð fyrir.
Hann hafi margrætt þau sjónar-
mið við sjávarútvegsráðherra en
fullreynt sé að þeir sannfæri ekki
hvor annan í þeim efnum. Þær til-
lögur sem nú eru um 190 þúsund
tonna þorskafla, aukna sókn í aðra
stofna og að kvóti Hagræðingar-
sjóðs verði notaður til að taka
skellinn af þeim byggðarlögum
sem verst verða úti segir Einar
Oddur að séu mjög til bóta, en
fleira verði að koma til svo hægt
sé að styrkja grundvöll útflutn-
ingsgreinanna.
„Við hér á Vestfjörðum höfum
orðið fyrir skerðingu á aflaheimild-
um æ ofan í æ síðastliðinn áratug
og nú á síðasta ári var þorskkvóti
okkar skertur um nærri 20% sem
var okkur erfitt," segir Einar Oddur.
„í framhaldi af þessu höfum við
bent á að landshlutinn þolir ekki
meiri skerðingu. Ég tel að með því
að leggja niður Hagræðingarsjóðinn
og nota kvóta hans til að aðstoða
verst settu byggðarlögin sé verið að
koma til móts við okkar sjónarmið
og að sú ráðstöfun sé fengur fyrir
okkur.“
I máli Einars Odds kemur einnig
fram að hann hafi talið fáránlegt
af ríkisvaldinu að ætla sér að auka
álögur á sjávarútveginn með því aá
taka 12.000 tonna kvóta í Hagræð-
ingarsjóð á sama tíma og aflasam-
dráttur er fyrirsjáanlegur og fréttir
berist af því.að verð fari lækkandi
á sjávarafurðum á erlendum mörk-
uðum. „Það verður að grípa til ráð-
stafana til styrktar sjávarútveginum
í framhaldi af tillögum um aflaheim-
ildir næsta fiskveiðiárs. Og það er
nærtækast að að létta þeirri pressu
sem er á genginu með því að lækka
rekstrarkostnað útflutningsgrein-
anna,“ segir Einar Oddur.
Sturla Böðvarsson
Nauðsynlegt
að beita
Hagræðing-
arsjóði
STURLA Böðvarsson, þingmaður
Sjálfstæðisflokksins í Vesturlands-
kjördæmi, segir að óhjákvæmilegt
sé að koma til móts við fyrirtæki
og byggðarlög sem verði illa úti í
skerðingu þorskkvóta á næsta
fiskveiðiári. Til þess verði að beita
Hagræðingarsjóði sjávarútvegs-
ins.
„Ég tel alveg óhjákvæmilegt í
þeirri stöðu, sem fyrirsjáanleg er,
að koma til móts við þau fyrirtæki
og byggðarlög sem verða verst úti
í skerðingunni,“ segir Sturla. „Og í
stöðunni sé ég ekki önnur úrræði,
en að Hagræðingarsjóði verði beitt
í því skyni. Þar yrði hins vegar að-
eins um tímabundna ráðstöfun þess
afla að ræða.“
Sturla segir að staðan sé með
þeim hætti hjá mörgum fyrirtækjum,
að þau megi ekki við neinni skerð-
ingu. Því verði að úthluta aflaheim-
ildum Hagræðingarsjóðs í hlutfalli
við þá skerðingu, sem fyrirtækin
verði fyrir. Hins vegar sé nauðsyn-
legt að eitthvert þak verði á úthlut-
uninni, þannig að kvótinn lendi hjá
fyrirtækjum sem þurfa á aðstoð að
halda, en renni ekki til þeirra, sem
nægan kvóta eigi fyrir.
Karl Steinar
Guðnason
Ríkissjóður
máekki
missa féð
KARL Steinar Guðnason, þing-
maður Alþýðuflokksins í Reykja-
neskjördæmi og formaður fjár-
laganefndar Alþingis, segir að rík-
issjóður megi ekki missa þá fjár-
muni, sem liggi í Hagræðing-
arsjóði. Þorsteinn Pálsson sjávar-
útvegsráðherra hefur lagt til að
veiðiheimildum Hagræðingarsjóðs
verdi skipt milli þeirra byggðar-
laga, sem verst fara út úr niður-
skurði þorskkvóta, í stað þess að
nota andvirði heimildanna til að
standa undir rekstri Hafrann-
sóknastofnunar.
„Vandi ríkisfjármálanna er svo
mikill að það er afar erfítt að ætla
að úthluta þessum fiski á þennan
hátt. Þá hverfa hundruð milljóna úr
ríkissjóði,“ sagði Karl Steinar í sam-
tali við Morgunblaðið. „Ég óttast
mismunun í slíkri úthlutun og sé
ekki hvernig hún ætti að fara fram.“
Karl Steinar sagðist vilja fara
varlega í að ganga á þorskstofninn,
því að dæmin annars staðar frá
hræddu, til dæmis frá Nýfundna-
landi. Hann sagðist hlynntur því að
veiða meira úr öðrum tegundum ef
hægt væri, en minnti á að ýsukvót-
inn í ár hefði ekki náðst. „Ég velti
fyrir mér hvaða vit er í þeirri ráð-
gjöf að ætla að fiska meira við slík-
ar kringumstæður.“