Morgunblaðið - 29.08.1992, Page 3

Morgunblaðið - 29.08.1992, Page 3
2 B MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. ÁGÚST 1992 MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. ÁGÚST 1992 B 3 MENNING/LISTIR í NÆSTU VIKU TESTOFA OG JAPÖNSK LEIRKER haft umsjón með uppsetningu sýn- ingarinnar, en Kristín stundaði nám í hönnun og leirkeragerð í Japan á árunum 1976-1981. Hún segir að sýningin sé í eigu The Japan Foundation, sem er stofnun í Japan rekin sameiginlega af einkafyrirtækjum og japanska rík- inu og tilgangur hennar er að kynna japanska menningu á er- lendri grund. Á sýningunni eru 65 gripir eftir nær jafnmarga leir- kerasmiði og er henni ætlað að gefa góða yfirsýn yfir það sem er að gerast í hefðbundinni leirkera- gerð á 20. öld. Sérstök áhersla er lögð á að sýna verk eftir fremur unga leirkerasmiði, þ.e. á fertugs- og fimmtugsaldri, en einnig eru á sýningunni verk eftir mikla meist- ara og þ. á m. Shoji Hamada sem tilnefndurvar„„þjóðargersemi“ japanska ríkisins í lifanda lífi. Hamada er talinn hafa haft hvað mest áhrif á þróun og tilvist list- iðnaðar á þessari öld, bæði í Japan og í hinum vestræna heimi. Það leiðir af líkum að verðmæti grip- anna á þessari sýningu skiptir milljónum. Kristín segir að hefðbundin jap- önsk leirkeragerð hafi ávallt haft sterk tengsl við daglegt líf fólks. Notagildi og leirmunagerð hafi alltaf verið samofin. Það er ekki fyrr en á þessari öld sem leirkera- smiðir í Japan fóru að spreyta sig á ýmsum formum, sem höfðu skreytingar-' eða tjáningargildi. „Það má kannski skipta þessu í þrennt,“ segir Kristín. „Það eru í fyrsta lagi þeir sem kjósa að vinna í hefðbundnum stíl með hefðbund- inni tækni. í öðru lagi eru þeir sem vinna með hefðbundinni tækni en fást við nýstárleg form og útlit. í þriðja lagi eru þeir sem halda sig við gömlu formin og útlitið en notfæra sér nútímatækni við vinnsluna.“ Þegar minnst er á hefðir sem ná langt aftur er skemmtilegt að sjá að einn leirkerasmiðurinn á sýningunni ber nafnið Kakiemon þrettándi. Það merkir einfaldlega að hann er þrettándi ættliðurinn sem vinnur við leirmunagerð. Kakiemon-fjölskyldan er þekktust fyrir að hafa um Iangan aldur búið að leyndardómnum um hvern- ig ná ætti fram rauðum lit við leir- brennslu. Nú er leyndarmálið upp- lýst með aðstoð efnafræðinnar en rauði liturinn er engu að síður vörumerki Kakiemon-fjölskyld- unnar. Eitt af því sem vafalaust vekur athygli sýningargesta í Norræna húsinu er japanska testofan sem sett hefur verið upp í sýningarsaln- um. Kristín segir að þeim hafí fundist nauðsynlegt að gefa áhorf- endum innsýn i þessa aldagömlu athöfn; tesiðaathöfnina, þar sem saga hennar er samofin sögu leir- keragerðarinnar í Japan síðustu aldir. Tesiðaathöfnin rekur upphaf sitt til Muromachi-tímabilsins í Japan 1394-1573 þegar herfor- ingjar skiptu landinu á milli sín og herlög giltu. „Þá þróaðist þessi athöfn sem byggðist á því að her- foringjar og fjölskyldur þeirra söfnuðust saman og drukku te og settu sér ákveðnar reglur um hegðun og umhverfi við athöfnina. Umræðuefni máttu ekki snúast um neitt sem var utan herbergis- ins, kyrrð og friður varð að ríkja og allir hlutir sem umhverfis voru urðu að minna á athöfnina. At- höfninni stjórnaðu síðan tesiða- meistarar sem í tímans rás höfðu mikil áhrif á þróun leirmunanna sem notaðir eru við tedrykkjuna. Þessi athöfn hefur höfðað til ýmissa þjóðfélagshópa og er mikið stunduð í dag en hliðstæðuna við tedrykkju herforingjanna á mið- öldum er kannski að finna í tesiða- athöfnum japanskra iðnjöfra sem leggja mikið upp úr þessari at- höfn.“ HS Sakaida Kakiemon þrettándi (1906-1982), leirskál með lituðu blómamynstri. Rauði liturinn er vöru- merki ættarinnar í fjórtán kynslóðir. rcm—& Kjarvalsstaðir stokkaðir upp Mbl/Árni Sæberg Þau opna samsýningu á skúlptúrum í dag. Frá vinstri: Ragnar Stef- ánsson, íris Friðriksdóttir, Ólafur Gíslason og Kristján Steingrímur. Talsverðra breytinga sér nú stað innanhúss á Kjarvalsstöðum en í sumar hefur staðið þar yfir endurskipulagning á nýtingu á hluta hússins og vegur þar þyngst breyting á kaffistofu fyrir gesti hússins. Kaffistofan hefur verið færð í enda Austurforsalar en með því móti opnast nýir möguleikar til sýningahalds í miðskipi hússins, þar sem kaffistofa var áður. Þar verður í dag opnuð í fyrsta sinn sýning og eru það abstrakt höggmyndir Ásmundar Sveinssonar sem vígja þetta nýja sýningarrými. Þrjár aðrar sýn- ingar verða einnig opnaðar á Kjarvalsstöðum í dag; 60 teikning- ar Alfreðs Flóka í eigu Listasafns Reykjavíkur, fjórir ungir högg- myndalistamenn opna samsýningíi og Tróndur Patursson frá Færeyjum opnar sýningu á glerlistaverkum. Gunnar Kvaran for- stöðumaður Lista- safns Reykjavíkur- borgar segir ýmissa annarra breytinga að vænta á Kjarvalsstöð- um í vetur og á næsta ári, en sýningahald verður frá næstu áramótum alfarið á vegum stjórnar Kjarvalsstaða. Þá er í bígerð opnun bókasafns og rannsóknaaðstöðu á öllum þeim fjölda gagna sem eru í eigu safnsins varðandi Kjarvalssafn og Erró-safnið. Viðurkenna samkeppnina „Þetta er í rauninni grundvallar- breyting sem verður á allri notkun hússins," segir Gunnar og bendir á að eldhús og rými því fylgjandi sé nægilega stórt til að taka við sem bókasafn. „Þá ætlum við að nýta fundarherbergið sem hér er til kynn- ingar á forgengilegri list, s.s. mynda- sýningar af performönsum og inn- setningum ásamt hugsanlegum fyrir- lestrum um ýmis efni.“ Segja má að breytingar þessar á Kjarvalsstöðum séu í samræmi við breytta hugsun á síðustu árum gagn- vart listasöfnum og gestum þess; til hvers fólk sæki söfn og sýningar og hvað það vilji fá útúr heimsókninni. „Listasöfn þjóna ýmsum þörfum fólks öðrum en þeirri einni að svala listþörf þess. Fólk kemur til að gera sér dagamun, njóta tímans sem það dvelur í safninu og þá skipta hlutir eins og veitingaaðstaða og góð sæti ekki minna máli en margt annað. Það má nánast segja að fæstir komi gagngert og eingöngu til að njóta listaverkanna, það er öll minn- \ ingin um heimsóknina í safnið sem skiptir máli og við verð- 'I um að hugsa fyrir." Þessi áhersla á umhverfi og andrúmsloft innan safnsins er vísbending um þá samkeppni sem orðin er um hyllí sýningargesta á Stór-Reykjavíkursvæðinu. Listasafn Islands og Hafnar- borg í Hafnarfirði hafa lagt áherslu á þessa þætti með góð- f um árangri undanfarin misseri og Kjarvalsstaðir hafa satt að segja farið halloka hvað þetta varð- ar. Nú verður breyting þar á og um leið er verið að viðurkenna mikilvægi þessa þáttar í rekstri Iistasafna nút- ímans. Eins konar áhersla á „heild- arupplifun“. Listræn stefnubreyting En þó kaffíð sé gott og stóllinn mjúkur er samt aðaltilgangur lista- safna eftir sem áður að bjóða uppá góða list. Þar ráða auðvitað fleiri en eitt sjónarmið ferðinni og án þess að fara nánar útí þá sálma er stefnu- breyting í sýningahaldi framundan og hefur reyndar verið í bígerð um hríð. V „í vetur verður sú breyting á sýn- ingahaldinu að við munum hætta að leigja út sali hússins til sýningahalds og frá og með áramótum verða allar sýningar á Kjarvalsstöðum á vegum hússins. Rökin fyrir þessari breyt- ingu eru m.a. þau að þetta er aukin þjónusta við listamenn. Við munum nú velja úr röðum allra starfandi myndlistarmanna og bjóða viðkom- andi að sýna hér á Kjarvalsstöðum sér að kostnaðarlausu. Það þýðir að Kjarvalsstaðir taka að sér alla um- sjón með sýningarhaldinu, kynning- ar, boðskort o.s.frv. en í stað þess gengur aðgangseyrir til safnsins. Þá mun safnið ekki taka prósentu af seldum verkum á sýningum hér í húsinu. Þetta fyrirkomulag gerir okkur einnig kleift að innheimta að- eins eitt aðgöngugjald að húsinu í stað þess að rukka við hveijar dyr einsog tíðkast hefur og þótt hefur óskemmtilegt." Með því ráða alfarið sýningahaldi gefst vissulega tækifæri til að móta stefnu hússins á markvissari hátt. Hver sýning sem kemur í húsið er hugsuð í samhengi við hinar; skapa mótvægi eða samhljóm, sýna breidd eða kafa dýpra í ákveðna átt. Hér er í rauninni verið að taka upp sama fyrirkomulag og tíðkast í opinberum söfnum víðast hvar í Evrópu. „Við þurfum að jafna hlutföilin milli erlendra og innlendra mynd- listamanna. Úr hópi íslenskra mynd- listamanna verðum við að gæta þess að velja listamenn af ólíkum kynslóð- um, ólíkum stefnum og ólíkum grein- um innan myndlistarinnar," segir Gunnar. Hann bætir því við að önnur breyting sem verður á sýningahald- inu sé fólgin í því að í Austursal verði ávallt uppi sýning á verkum Kjarvals; „en þar verður skipt reglu- lega um verk svo gestir geti haft góðan aðgang að hinu mikla safni málverka og teikninga sem eru í eigu safnsins. Frá þessu verða ekki gerð- ar undantekningar nema um sé að ræða mjög stórar sýningar er krefj- ast alls rýmisins sem húsið hefur að bjóða.“ Miðskipið. Nýtt sýningarými þar sem áður var kaffistofan. Teikningar Alfreðs Flóka Af þeim fjórum sýningum sem opnaðar verða í dag á Kjarvalsstöð- um eru tvær á vegum safnsins og hinar tvær eru einkasýningar ef svo má að orði komast. Fyrsta má nefna sýningu á um 60 verkum (teikning- um) Alfreðs Flóka sem eru í eigu Listasafns Reykjavíkur. „Listasafn Reykjavíkur eignaðist á þessu ári mikið safn af teikningum og vinnu- bókum Flóka. Þetta safn er að hiuta til gjöf og að hluta til keypt úr dán- arbúi Alfreðs FIóka,“ segir Gunnar. „Þetta mun verða til þess að við munum leggja sérstaka rækt við list Alfreðs Flóka hér í safninu. Alfreð. Flóki skipar mjög sérstakan sess í íslenskri myndlist. hann er einn af fáum sem kenndur er við súrrealisma hér á landi en það er kannski dálítil einföldun. í verkum hans kemur fram mjög persónulegur symbólismi og myndmálið er mjög sérstakt og flók- ið. Myndir hans eru ríkar af frásögn og það er verðugt rannsóknarefni að einbeita sér að því að lesa mynd- ir hans. Vinnubækur hans veita einn- ig sérstakt tækifæri til að kynna sér vinnubrögð og hugsun að baki mynd- unum og þær verða nú aðgengilegar fyrir þá sem vilja rýna sérstaklega í myndgerð Alfreðs Flóka.“ Abstraktverk Ásmundar Sveinssonar Miðskipið, hið nýja sýningarrými á Kjarvalsstöðum verður vígt með sýningu á abstrakt höggmyndum Ásmundar Sveinssonar. Gunnar seg- ir að með þessu vilji Listasafn Reykjavíkur vekja athygli á list Ás- mundar og safni hans í eigu borg- arinnar. „Ásmundur er kannski þekktastur fyrir hlutbundnu verkin sín eins og Vatnsberann og Móður jörð en hann fékkst engu að síður við við gerð óhlutbundinna verka frá 1951 til dauðadags. Þau verk urðu þó aldrei fullkomlega óhlutbundin því „Persónulegur symbólismi og flókin frásögn.“ Sýning á 60 teikning- um Alfreðs Flóka úr eigu Listasafns Reykjavíkur. í þeim er ávallt fólgin einhver frá- sögn eins og t.d. í verkinu Tristan og ísold.“ Verk Ásmundar hafa um árabil verið til sýnis í Ásmundarsafni en Gunnar segir að með því að taka verkin úr sínu hefðbundna umhverfi gefist kannski tækifæri til að skoða Lokahönd Iögð á frágang kaffistofu í Austurfor- sal. Friðriksdóttir og Ólafur Gíslason. „Það má segja að þetta sé allt fólk sem kannað hefur nýjar leiðir og er frumlegt og ferskt.“ Fjórða sýningin sem opnar í dag er á glerverkum eftir færeyska lista- manninn Trónd Patursson. Þetta eru samsett verk, e.k. glermósaík en Tróndur er þekktur listamaður í Færeyjum og forvitnilegt að sjá verk hans hér,“ segir Gunnar. Sýningar framundan Til að gefa hugmynd um hvernig hin breytta stefna í sýningahaldi Kjarvalsstaða mun birtast í fram- kvæmd á næsta ári er ekki úr vegi að slá botninn í þessa grein með því að hlaupa á því helsta sem verður á boðstólum eftir áramótin. Þar ber fyrstar að telja þrjár stórar sýning- ar; hin fyrsta ber yfirskriftina Nú- tímalist frá Skotlandi (janúar-febrú- ar), sýningu í febrúar og mars á norrænni samtímalist undir yfir- skriftinni Hvað gefur náttúran? og í mars og fram í april verður stór sýn- ing sem nefnist Islenskt landslag 1900- 1945. Af íslenskum listamönnum sem sýna á næsta ári má nefna Sæmund Valdimarsson, Daða Guðbjörnsson, Rögnu Ingimundardóttur, Daníel Magnússon, Magnús Kjartansson, Sólveigu Aðalsteinsdóttur ög Finn- boga Magnússon. Yfirlitssýningar verða á verkum Gunnlaugs Blöndal og Louisu Matthíasdóttur. Af erlend- um sýningum ber einna hæst sýningu á höggmyndum franska meistarans Rodin í október en einnig verður sýning á Norrænni byggingalist und- ir yfirskriftinni Fimm norrænir meistarar. Þá verða einar tvær ljós- myndasýningar og I lok ársins verður sýning á verkum Keith Harring og Geoffrey Hendricks. Það verður því af nógu að taka, sjá og skoða á Kjarvalsstöðum í haust og næsta ári. HS þau í nýju ljósi og mynda ný tengsl við þau. , Höggmyndir og glerlist Fjórir skúlptúristar af yngri kyn- slóðinni opna samsýningu i Vestur- salnum í dag. Þetta eru þau Kristján Steingrímur, Ragnar Stefánsson, Iris Perlan, Öskjuhlíð Jón Baldvinsson sýnir málverk. Sýningin stendur til 2. septem- ber. Gallerí úmbra v/Amtmanns- stíg Halldóra Emilsdóttir sýnir mál- verk. Sýningin stendur til 9. september. Hólar í Hjaltadal Myndlistarsýning Gísla Sig- urðssonar. Myndröð við Sólar- ljóðin. Einnig stendur yfir sýn- ing á bókum frá Hólaprenti úr einkasöfnum sr. Ragnars Fjal- ars Lárussonar og sr. Björns Jónssonar. Slunkaríki, ísafirði Grétar Reynisson sýnir teikn- ingar til 13. sept. frumheija íslenskrar málara- listar og á efri hæð eru nýrri verk auk nokkurra erlendra verka. Listasafn íslands er opið alla nema mánudaga kl. 12-19. Nýlistasafnið Myndhöggvarafélagið í Reykja- vík 20 ára. Minningarsýning um Ragnar Kjartansson mynd- höggvara stendur til 30. ágúst. FÍM-Salur, Garðastræti 6 Finnska listakonan Lena Pyy- htiá-Viljanen sýnir olíumálverk. Listasalurinn Nýhöfn, Hafnarstræti Hafsteinn Austmann opnar í dag sýningu á málverkum. Önnur hæð, Laugavegi 37 Sýning á verkum eftir Donald Judd. Opið miðvikudaga klukk- an 14—18, eða eftir samkomu- lagi. Listmunahúsið, Hafnarhús- inú Sýning á stórum sjávarlífs- myndum eftir Gunnlaug Schev- ing. Hulduhólar, Mosfellssveit Sumarsýning Hulduhóla stend- ur yfir um þessar mundir. Lista- mennirnir sem sýna eru Stein- unn Marteinsdóttir, Sveinn Björnsson, Sverrir Ólafsson og Hlíf Ásgrímsdóttir. Opið er frá 14 til 19 alla daga nema fimmtudaga og föstudaga, þá er opið frá 17 til 22. Gallerí 11 Ólafur Benedikt Guðbjartsson sýnir olíu- og akrýimálverk í TONLF.IKAR Laugardagur 29. ágúst Miðgarður í Skagafirði. Galgop- ar og Diddú. Söngskemmtun. Sigrún Hjálmtýsdóttir sópran, Óskar Pétursson tenór, Stefán Birgisson tenór, Atli Guðlaugs- son baritón, Vilberg Jónsson bassi og Þorsteinn Jósefsson bassi flytja íslensk og erlend sönglög. Kirkjuhvoll Garðabæ kl. 17: Burtfarartónleikar frá Tónlist- arskóla Garðabæjar. Helga Björg Ágústsdóttir og Steinunn Birna Ragnarsdóttir leika verk eftir Bach, Beethoven, Ravel og Lalo Þriðjudagur 1. sept. Tónleikar í Listasafni Siguijóns Ólafssonar kl. 20.30: Angela Spor sópran og Þóra Fríða Sæmundsdóttir píanóleikari flytja verk eftir Janacek, Schönberg, Britten og Grana- dos. Fimmtudagur 3. september Sinfóníutónleikar í Stykkis- hólmi. Hljómsveit Tónlistarhá- skólans í Freiburg leikur undir stjórn Gunnsteins Ólafssonar. LFJKLIST Light Nights í Tjarnarbíói Sýningar Ferðaleikhússins á Light Nights-dagskránni eru á hveiju fimmtudags-, föstu- dags-, laugardags- og sunnu- dagskvöldi í Tjarnarbíói og hefjast klukkan 21.00. Efni sýningarinnar er íslenskt en að mestu flutt á ensku. MYNDLIST Kjarvalsstaðir Sýningar frá 29.8.-13.9. Sam- sýning: íris Friðriksdóttir, Kristján Steingrímur, Ólafur Gíslason og Ragnar Stefánsson sýna höggmyndir og skúlptúra. Alfreð Flóki: Teikningar í eigu Listasafns Reykjavíkur. Trónd- ur Patursson frá Færeyjum sýnir glerverk. Ásmundur Sveinsson: Abstrakt högg- myndir. Norræna húsið Kjörgripir. Sýning á hefðbund- inni japanskri leirkeragerð. Listasafn íslands Sýning á verkum í eigu safns- ins. Á neðri hæð eru verk eftir innra herbergi til 3. sept. í fremra herbergi sýnir Magnús S. Guðmundsson. Opið er alla daga frá 13 til 18. G-15 Skólavörðustíg 15 Síðasta sýningarhelgi á ljós- myndum Katrínar Elvarsdótt- ur. Opið 14-18 og lýkur sunnu- dag 30. ágúst. Hafnarborg Elías B. Halldórsson sýnir olíu- málverk. í kaffistofu Hafnar- borgar sýna Einar Már Guð- varðarson og Susanne Christ- ensen höggmyndir. Snegla - Listhús, Grettisgötu 7 Sýning á myndverkum og list- munum 15 listamanna. Opið virka daga 12-18, og laugar- daga 10-14.

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.