Morgunblaðið - 19.11.1992, Blaðsíða 20

BOKMENNTAKVOLD I KVOLD!
20
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. NÓVEMBER 1992
Bókmenntakvöld
71 Stalínísk sameining
Máls og menningar
i Norrœna húsinu!
í kvöld kl. 20:30 gengst Mál og menning fyrir upplestri í
Norræna húsinu. Þar koma fram eftirtaldir höfundar og
lesa stutta kafla úr nýjum verkum sínum: Einar Kárason,
Kristín Ómarsdóttir, Inga Huld Hákonardóttir, Linda
Vilhjálmsdóttir, Cyrbir Elíasson og Thor Vilhjálmsson.
Einnig les Hjalti Rögnvaldsson úr nýju smásagnasafni
Böbvars Cubmundssonar og þýbingu Sigurbar A. Magnús-
sonar á verki james joyce, Ódysseifi. Helgi Hálfdanarson
mun lesa úr þýbingum sínum á kínverskum Ijóbum og <
V)
einnig ábur óbirt Ijób úr vœntanlegu kvœbasafni o
o
Snorra Hjartarsonar. <
Abgangur ókeypis *
og öllum heimill.
Mál
og menning
eftir Siglaug
Brynleifsson
Höfuðeinkenni sósíalista, hvort
heldur þeir kenna sig við þjóðemi,
öreiga, félagshyggjupólitík eða
Marx-lenínisma er algjört tillitsleysi
við einstaklinginn, hann er í augum
þessara kreddumanna þýðingarlaus.
Hóphyggjan og stöðlunin einkennir
stefnuna. Fomstulið sósíalista
stefnir að fullkomnun samfélagsins
og allt skal víkja fyrir hugmynda-
fræðinni. Á dögum þeirra félags-
bræðra Hitlers og Stalíns var marx-
ísk félagshyggja ráðandi með full-
kominni miðstýringu. í Sovétríkjun-
um stjómuðu kontóristar búrekstri
í 1000 kílómetra fjarlægð frá við-
komandi kontór. I Rúmeníu var
stefnt að iðnvæddu samfélagi og til
þess að áætlanimar mættu takast
varð að eyða 13.000 sveitaþorpum
á leiðinni og rústa fjölmargar fomar
byggingar frá fyrri öldum í helstu
borgum landsins. Eins og allir vita
er allt það sem nefnt er menning
einnar þjóðar bundið sögulegum
hefðum og venjum, þúsund ára saga
ofin úr ótal þáttum. Land, þjóð og
tunga samtvinnast.
í augum kreddufastra sósíalista
er menning einnar þjóðar, hefðir og
venjur til trafala framkvæmd hug-
sjónarinnar, tungumálið einnig,
þessvegna hefur mótast dauðra
mál, meðal sósíal-þursanna.
Því miður hefur þessi árátta til
stöðlunar og miðstýringar aukist
hér á landi undanfarna áratugi, en
ÞettaerEdda.
Húnereinaf
78 þjónustuMtrúum
í Landsbankanum.
Þjónustufulltrúinn
veit allt um Vörðuna,
-víðtæka fjármála-
þjónustu Landsbankans
fyrir fólk á öllum aidri.
Þjónustufulltrúinn í Landsbankanum
er persónulegur fjármálaráögjafi þinn
og trúnaðarmaöur og gætir fjárhags-
legra hagsmuna þinna I hvívetna.
Hann gefur þér ráö og svarar spurn-
ingum þínum um hvaöeina sem lýtur
aö fjármálum og bankaþjónustu.
Ef þú ert þátttakandi í Vöröu, Námu
eöa RS, Reglubundnum
sþarnaöi, færöu þinn eigin
fasta þjónustufulltrúa.
L
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna
nýjasta aðförin að íslenskum hefð-
um og menningu er sá ömurlegi
samsöngur um sameiningu flestallra
hreppa landsins í fáein sveitar-
stjómarumdæmi og skal nú öllum
hreppum sem færri hafa íbúatöluna
en 50, eytt, þurrkaðir út og heiti
þeirra afmáð, eins og hinn rúmenski
Drakúla vann að með eyðingu
sveitaþorpanna í Rúmeníu á sínum
tíma. Tilburðir sósíalskra stjóm-
valda í félagsmálaráðuneytingu eru
í þessum dúr. Nýjasta dæmið er
fremur kátlegt og ber glöggt vitni
um þekkingarleysi og lágkúru, sem
var tilskipun um sameiningu Fjalla-
hrepps og Axarfjarðarhrepps, sem
varð til þess að oddvitar beggja
hreppa mótmæltu og töldu slíka
sameiningu óframkvæmanlega þar
sem samgöngur á landi væru engar
hálft árið. En kontóristum félags-
málaráðuneytisins datt það ekki í
hug, sameinaðir skyldu þeir, hvað
sem öllum staðreyndum leið. Öllu
eðlilegra hefði verið að tengja fjalla-
hrepp Skútustaðahreppi enda em
tengsl þar á milli og samgöngur
greiðar yfír Mývatnsöræfi. Vissu-
lega eru nokkrir hreppar hér á landi
orðnir full fámennir til þess að geta
verið sjálfstæðar einingar um sveit-
arstjórn jafnvel fjallaskil og við
tengsl við stærri hrepp hefur enginn
neitt að athuga, svo lengi sem hin
fornu heiti haldast.
Hreppar eru og voru, sveitarfé-
lög, „framfærslu, samábyrgðar og
samvinnusvæði" (íslandssaga: Ein-
ar Laxness, Rv. 1987).
Sameiginleg hagsmunavarsla
landfræðilegra eininga hefst að talið
er snemma á þjóðveldisöld og hefur
staðið síðan. Um ýmis mál urðu
hrepparnir að hafa samvinnu, svo
sem réttir og fjallaskii og einnig í
fleiri greinum ýmissar þjónustu, og
þurfti enga sameiningu til þeirrar
þjónustu. En helstu rök sameining-
arsinna nú felst í því margtuggna
hugtaki „þjónusta", sem hver hefur
eftir öðrum. í 1100 ár hefur sameig-
inleg þjónusta hreppsfélaga við-
gengist án þess að til sameiningar
þyrfti að koma og viðgengst t.d. um
skólahald og heilsugælsu. Smærri
stjórnunareiningar veita auk þess
mun betri og persónulegri þjónustu
en gjörleg er í stórum einingum án
yfirþyrmandi skriffínnsku.
Þessu sameiningarbrölti fylgir
nýr áhugamannahópur, sem titlar
sig „sveitarstjórnarmenn" og gefur
kost á starfsorku sinni fyrir hin
ýmsu byggðarlög sem bæjar- eða
sveitarstjórar fyrir talsverða þókn-
un. Dæmi um slíka pólitík eru ein
þtjú eða fjögur byggðarlög eða þorp
á Vestfjörðum þar sem 40% sveitar-
tekna renna til reksturs „kontórs-
ins“ og starfsliðs þar (Heimild dag-
blaðið Tíminn). Hvort hér sé um
ýktar tölur að ræða þá er kunnúgt
að furðu háar upphæðir renna til
þeirrar „þjónustu" sem hin nýja
stétt svonefndra „sveitarstjórnar-
manna“ nýtur.
Hreppar á íslandi töldust flestir
1951, alls 229, 1987 voru þeir 196
og hefur fækkað talsvert síðan.
Hitt er það atriði sem hvetur vissa
forustumenn fjárhagslega illra
staddra stærri þéttbýliskjarna til að
Siglaugur Brynleifsson
„Það hvimleiðasta við
þennan söng, er árátta
sósíalista að ráðstafa
fólki og hafa af því
stöðug afskipti í nafni
félagshyggju og sósíal-
ískrar kreddu.“
helja sameiningarsönginn nú og það
er aðstöðugjaldið (um afdrif þess
er enn full óvissa) sem hefur runnið
til fámennra hreppa vegna ýmissa
opinberra framkvæmda vítt um
iand. Það er séð ofsjónum yfir þessu
fé og öfundin er þar með í för og
allt er réttlætt með „almannaheill",
en sú heill hefur víða í ríkjum um-
myndast í hrikalega ófreskju, eins
og dæmin sanna.
Það hvimleiðasta við þennan
söng, er árátta sósíalista að ráð-
stafa fólki og hafa af því stöðug
afskipti í nafni félagshyggju og sós-
íalískrar kreddu. Stefna einsýni og
einhæfni ræður ferð. Fjandskapur
við arfhelgi og hefðir sem hafa
mótast og breyst í samræmi við
la'ndshætti, landnýtingu og tungu í
ellefu hundrað ára sögu lands og
byggðar. Nú skal öll fjölbreytni
hvers hrepps eða byggðarlags
hverfa undir staðlaða fjarstýringu.
Sjálfræði hinna dreifðu byggðarlaga
skal hverfa og frumkvæði og ábyrgð
einstaklingsins þar með. Réttlæt-
ingin er „aukin þjónusta" sem verð-
ur stirðbusalegri og takmarkaðri,
nema fyrir miðstýrendur jarðýtunn-
ar. Sameiningarstefnan er menning-
arfjandsamleg og leiðir til leiðin-
legra samfélags og er einn áfanginn
að mótun samfélags menningar-
legra óbyija og afrækja í gervi
„homo sosialisticus“. Öllum þeim
sem er annt um heimahaga sína út
um dreifðar byggðir skal bent á
hvemig fór fyrir Mökkurkálfa á sín-
um tíma þegar hann sá Þór. Mökk-
urkálfur stöðlunarinnar mun fljót-
lega gugna taki menn að átta sig
á innantómu fjasi um „þjónustu"
og „félagshyggjuslepjuna" sem ein-
kennir málflutning Mökkurkálf-
anna.
Höfundur er rithöfundur.
Fjármálaraðstefna
s veitarfélaganna
RAÐSTEFNA Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga um fjármál
sveitarfélaga verður haldin á
Hótel Sögu í Reykjavík fimmtu-
daginn 19. og föstudaginn 20.
nóvember.
Eftir ávarp félagsmálaráðherra,
Jóhönnu Sigurðardóttur, flytur
Friðrik Sophusson fjármálaráð-
herra framsögu er hann nefnir
Hver á að borga brúsann? Síðan
flytur Ólafur Davíðsson, formaður
atvi nnumál anefnd ar ríkisstj órn ar-
innar, sambandsins og aðila vinnu-
markaðarins, erindi um starf nefnd-
arinnar. Undir sama dagskrárlið
verður sagt frá fjárhagslegri aðstoð
sveitarfélaganna við atvinnulífið á
árunum 1987 til 1991 oglýst tillög-
um Verktakasambands íslands um
úrbætur í atvinnumálum.
Á ráðstefnunni verður einnig
fjallað um tillögur sveitarfélaga-
nefndar um sameiningu sveitarfé-
laga, um áhrif Evrópska efnahags-
svæðisins á sveitarfélög og kynnt
gerð þriggja ára áætlana sveitarfé-
laga um framkvæmdir og rekstur.
Á fjórða hundrað þátttakenda
hefur boðað komu sína á ráðstefn-
una.
(Fréttatilkynning)