Morgunblaðið - 05.01.1993, Blaðsíða 36

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 5. JANÚAR 1993
Steingrímur Guð-
mannsson frá
Snæringsstöðum
Fæddur 5. ágúst 1912
Dáinn 19. desember 1992
Til moldar oss vígði hið mikla vald
hvert mannslíf sem jörðin elur.
Sem hafsjór er n's með fald við fald
þau falla en guð þau telur.
Því heiðloftið sjálft er huliðstjald
sem hæðanna dýrð oss feiur.
(E.B.)
Vetrarsólstöður nálgast. Þær
eru það tímanna tákn sem okkur
íslendingum verður ætíð hug-
stætt. Þá er veldi myrkursins mest
og dagsbirtan aldrei styttri. En
nú breytir jörðin afstöðu sinni í
hinni eilífu hringrás. Sólin hækkar
á lofti, skammdegisskuggarnir
styttast og konungur ljóssins tekur
völdin. Á þessum tímamótum var
lífsbók Steingríms frá Snærings-
stöðum lokað.
Æskudalurinn okkar Stein-
gríms er víðfeðmur og grasivax-
inn, svo varla sést ógróinn blettur,
en blautur flóinn kom ekki að full-
um notum fyrr en stórvirkar vél-
gröfur komu til sögunnar svo
hægt var að þurrka hann, beiti-
landið varð miklu betra og nýttist
langtum meira en áður. Túnrækt-
un tók risastökk og á flestum
bæjum voru túnin stækkuð um
tugi hektara.
Margir bæir komust þá fyrst í
vegasamband, þar á meðal Snær-
ingsstaðir. Ekki var hægt að segja
'‘að létt væri um vik til stórfram-
kvæmda meðan vegasamband var
ekki fyrir hendi og flóinn illur yfir-
ferðar. Um miðja öldina var stökk-
breyting á búnaðarháttum í Svína-
dal. Uppþurrkun flóanna réði þar
mestu, vegasamband, síminn og
nýbyggingar í kjölfarið, en þeirra
var mikil þörf. Bændur í Svínadal
kunnu vel að nýta sér bætta að-
stöðu og sanna það framkvæmdir
sem þá voru gerðar.
Snæringsstaðir eru staðsettir í
miðju landi jarðarinnar sem allt
er grasi vaxið upp að fjallsrótum
en efst er fjallið krýnt rismiklu
hamrabelti. Jörðin hentaði vel til
útbeitar sem nýtt var til hlítar
meðan ræktun var takmörkuð en
engjar lélegar, aðeins um mýrar-
heyskap að ræða.
í mínu ungdæmi voru Snær-
ingsstaðir talin mjög góð bújörð,
en í dag er lagt annað mat á gildi
jarðar en áður var.
Þegar ég var að alast upp í
Svínadal, strákpatti, var margt
ungt og dugmikið fólk á öllum
bæjum undir fjallinu. Þrír úr hópn-
um færðu sig aldrei um set og
tveir aðstoða enn við búskap á
jörðum sínum þótt hár aldur sé
genginn í garð. Snæringsstaða-
systkinin voru fjögur, Steingrímur
var yngstur, Jón elstur og er hann
einnig látinn. Albert og Guðrún
eru enn við góða heilsu þó aldur-
inn sé farinn að segja til sín. Öll
hafa þessi systkini reynst mér
mikil tryggðatröll og stend ég í
þakkarskuld við þeirra vináttu sem
erfitt er að endurgjalda.
Steingrímur var í eðli sínu hlé-
drægur, hógvær í framkomu, glað-
vær og sviphreinn. Hann var
sterklega vaxinn og mesta hraust-
menni og voru það einkenni Snær-
ingsstaðafeðga. Meðan ég átti
heima á Geithömrum voru kynni
okkar náin og áttum við oft sam-
leið í réttum, kaupstaðarferðum
og á samkomustöðum. Með honum
var alltaf gott að vera. Mörg haust
fórum við saman í Undirfellsrétt.
Þá áttu Svínhreppingar þar fjölda
fjár. Mikið verk var að hirða okk-
ar fé i réttinni og metnaðarmál
að láta ekki koma fram of margt
fé í töfludrætti. Við sundurdrátt-
inn komu sér vel handtökin hans
Steingríms, það voru engin vettlin-
gatök, ekki var legið á liði sínu.
Það var ógleymanlegt að vinna
með honum. Þegar ég hugsa til
hans og Hallgríms á Eiðstöðum
úr slíkum ferðum, verð ég ungur
í annað sinn. Þeir voru sannarlega
hetjur hins hversdagslega lífs sem
brugðust ekki því hlutverki sem
þeim var lagt í hendur. Alltaf höfð-
um við á pela til að væta kverkam-
ar, en hóflega var dreypt á guða-
veigum, enda veitti ekki af að
hafa óskerta athygli, því foringinn
Júlíus á Mosfelli þurfti að geta
treyst okkur bæði við sundurdrátt
og rekstur ijárins alla leið austur
í Auðkúlurétt. Sundurdrátturinn
tók einn dag, síðan var gist í
Vatnsdal með safnið nóttina eftir.
Daginn eftir var safnið rekið til
rétta.
Þegar aldurinn færist yfir er
gaman að rifja upp gamlar minn-
ingar um góðan vin og oma sér
við glæður sem ekki kulna, meðan
skarið blaktir hérna megin við
fortjaldið mikla. Góð vinátta sem
ekki fyrnist er veganesti sem aldr-
ei þrýtur.
Steingrímur var góður heimilis-
faðir, sem helgaði lífið fjölskyldu
sinni, hann sem aðrir bændur
þurfti að þrauka langan og strang-
an vinnudag, en eljusemin og
þrautseigjan gaf sigur í aðra hönd.
Það var ekki hans takmark að
safna veraldarauði, heldur að sjá
sér og sínum farborða. Hann var
heimakær fjölskyldufaðir sem
ferðaðist • lítið og veitti sér tak-
markað. Eins og hjá mörgum á
hans aldri varð skólagangan ekki
lengri en skyldan sagði til um en
lífíð sjálft er oftast drýgsti skólinn
og sannar oft að menntun og
menning fæst í okkar daglega lífi
ef við vinnum okkar störf með
huga og hendi. Góðir eðliskostir
sem vel em nýttir skapa gott for-
dæmi.
Steingrímur var fæddur á
Snæringsstöðum og átti þar heima
mestan hluta ævi sinnar. Foreldrar
hans vom bæði Svínhreppingar,
faðir hans var Guðmann Helgason
frá Svínavatni og móðir hans Guð-
rún Jónsdóttir, fædd á Hamri.en
fluttist kornung með foreldrum
sínum að Ljótshólum og ólst þar
upp. Hann naut þess að alast upp
hjá góðum foreldrum og í glöðum
systkinahópi. Guðmann var
hraustmenni og snar í snúningum,
víðlesinn og fróður vel. Hann
kenndi mér fermingarárið mitt í
farskóla Svínavatnshrepps og var
ég fimm vikur í skóla þann vetur.
Hann lét sér annt um að við
nýttum skólann sem best og fylgd-
ist vel með árangri okkar. Guðrún
var fríðleikskona og góðum gáfum
gædd. Árið 1945 fluttu Snærings-
staðahjónin til Reykjavíkur, ásamt
dóttur sinni. Þá var Guðrún orðin
heilsuveil og áttu þau ekki aftur-
kvæmt í Svínadalinn. Ég nýt þess
að eiga góðar minningar um þessi
hjón.
Árið 1942 kom ung stúlka að
Snæringsstöðum, Auður Þorbjarn-
ardóttir frá Brúsastöðum í Vatns-
dal. Steingrímur og Auður bund-
ust tryggðaböndum og hafa nú
átt samleið í hálfa öld. Fyrst við
búskap á Snæringsstöðum og síð-
ar hér í Reykjavík. Þau eignuðust
fjögur böm sem öll eru á lífi. AIls
eiga þau sextán afkomendur. Elst
er Guðrún, hún býr á Blönduósi
og var gift Grétari Sveinbergssyni
bifreiðastjóra, en hann andaðist
snögglega á sl. hausti, aðeins 54
ára gamall. Þau áttu þijú börn og
eitt barnabarn. Benedikt bóndi á
Snæringsstöðum, kvæntur Hjör-
dísi Þórarinsdóttur frá Blönduósi.
Þau eiga þijú börn og tvö bama-
börn. Guðmann bóndi og bifreið-
stjóri í Ljótshólum, sambýliskona
hans er Concordía Guðmannsdótt-
ir. Þau eiga þijár dætur. Þorbjörn,
sambýliskona hans er Hulda Jó-
hannesdóttir, og búa þau á Hofs-
ósi.
Steingrímur og Auður bjuggu
til ársins 1970 á Snæringsstöðum
en fluttu þá til Reykjavíkur. Eftir
það tók Benedikt sonur þeirra við
jörðinni. Albert bróðir Steingríms
var einnig við búskap á jörðinni,
þar til hann flutti til Reykjavíkur.
Búskapur Steingríms og Auðar
var farsæll, kannski ekki stór í
sniðum en stóð fyrir sínu. Gest-
risni, þrifnaður og nýtni einkenndi
heimili þeirra.
Eftir að þau fluttu til Reykjavík-
ur fékk Steingrímur vinnu hjá
borginni, settur verkstjóri við ný-
byggingar og viðhald á leikvöllum
borgarinnar. Síðustu árin meðan
heilsan leyfði var hann vaktmaður
í Stjórnarráðinu. Störf sín vann
hann af dyggð og trúmennsku.
Fyrir um það bil tíu árum bilaði
heilsan svo að um varanlegan bata
var ekki að ræða. Þung örlög fyr-
ir þennan hraustbyggða sterka
mann. En hann lét ekki erfiðleik-
ana buga sig, lífsorka og rétt hug-
arfar hafði þar sitt að segja. Ekki
Fædd 16. ágúst 1924
Dáin 27. desember 1992
Nú er Ella mín dáin. í 23 ár
höfðum við þekkst en í mínu hjarta
fannst mér ég hafa þekkt hana
alla mína ævi. Hún tók strax á
móti fjölskyldu minni eins og við
værum eigin börn. Hlýja og góð-
mennska var henni svo eðlislæg
og sjálfsögð, eins það að gefa okk-
ur hluta af sjálfri sér.
Á annan dag jóla höfðum við
hist öll bömin hennar með ömmu-
bömin og eftir því sem árin liðu
fjölgaði í Skipholtinu en samt var
alltaf nóg pláss fyrir okkur. Ófá
skiptin tóku Ella og Eyfi börnin
mín á skíði, sem þau höfðu fengið
í jólagjöf frá ömmu og afa og
stundum fengu þau að gista hjá
þeim. Það var oft þröngt á jólum
því ömmubörnum fjölgaði ótt og
urðu að lokum 19, sérstaklega eft-
dreg ég í efa að hann hafi orðið
hvíldinni feginn eftir harða baráttu
við það ofurefli sem bar sigur að
lokum.
Við hjónin flytjum fjölskyldu
hans hugheilar samúðarkveðjur.
Megi birtan og kærleikurinn frá
fæðingarhátíð frelsarans og geisl-
ar frá skini hækkandi sólar signa
leið hans inn á þá eilífðarbraut sem
hefur kallað hann frá jarðnesku
lífi til æðri starfa.
Jakob Þorsteinsson.
Hinn 19. desember lést ástkær
afi minn eftir langa og erfiða bar-
áttu við sjúkdóm sem að lokum
hafði yfirhöndina.
Afi var yngsta barn Guðrúnar
Jónsdóttur frá Ljótshólum og Guð-
manns Helgasonar frá Svínavatni.
Eldri systkini afa eru Albert, Guð-
rún Jóhanna og Jón, en hann er
látinn.
Afi ólst' upp ásamt systkinum
sínum og foreldrum á Snærings-
stöðum í Svínadal. Með tíð og tíma
tók afi við búinu á Snæringsstöð-
um.
Afi hóf sambúð með Auði Þor-
bjarnardóttur frá Brúsastöðum í
Vatnsdal. Afi og amma eignuðust
fjögur börn: Guðrúnu, f. 1943,
gift Grétari Sveinbergssyni, en
hann lést 2. október 1992. Hún
býr á Blönduósi og á þijú börn
og eitt barnabarn. Benedikt Svein-
berg, f. 1947, bóndi á Snærings-
stöðum, kvæntur Hjördísi Þórar-
insdóttur, eiga þau þijú börn og
tvö barnabörn. Guðmann, f. 1953,
bóndi á Ljótshólum í Svínadal, í
sambúð með Concordíu Guð-
mannsdóttur og eiga þau 3 dætur.
Þorbjöm Ragnar, f. 1965, í sam-
búð með Huldu Jóhannesdóttur,
þau eru búsett á Hofsósi.
Síðustu árin átti afi við van-
ir að amma og afí fluttu í Brekku-
byggðina en þá var bara byggt við
svo plássið yrði nóg.
Ella missti Eyfa sinn eftir erfið
veikindi en hún gafst ekki upp og
sýnir það best hvað sjálfstæð hún
vildi verða, þegar hún tók bílpróf
svo ekki ekki þyrfti hún á of mik-
illi aðstoð að halda, þó börnin henn-
ar væru ætíð tilbúin að hjálpa til.
Ella var bjartsýn og ætlaði sér
lengra líf en allt í einu var eins
og klippt á öll áform og veiktist
hún fyrir rúmum 2 árum af þeim
sjúkdómi, sem hún hafði áður
kynnst hjá Eyfa sínum. Aldrei
kvartaði hún upphátt en við vissum
meira. Hún dreif sig í að skipta
um húsnæði og flutti í Hæðargarð-
inn og sýnir það best hversu áræð-
in hún var. Nú var hún komin í
íbúð sem hentaði henni vel og síð-
ast í sumar var hún að prýða nýja
heimilið með nýjum gluggatjöld-
Elínborg Guðmimds-
dóttir - Minning
heilsu áð stríða. Það er lýsandi
dæmi fyrir persónuleika afa hvern-
ig hann tók veikindum sínum,
hann hvorki kvartaði né barmaði
sér. Hvað sem á bjátaði stóð afi
alltaf sem hinn óbifanlegi klettur
í hafinu.
Ég hef verið þess aðnjótandi að
síðustu árin hef ég umgengist afa
mjög mikið. Ég tel það hafa verið
mjög góðan skóla. Það var alltaf
mjög gott að koma til afa, hann
var alltaf svo rólegur og hlýr og
þakklátur fyrir allt sem ég gerði
fyrir hann þó að það hafi verið
mjög hversdagslegt eða lítið.
Manngæska og góðvild
streymdu frá honum, afí hafði
aldrei horn í síðu neins og í hverri
manneskju gat hann fundið eitt-
hvað gott.
Það er skammt stórra högga á
milli. í byijun október lést faðir
minn langt fyrir aldur fram og nú
varð afi minn að láta í minni pok-
ann í þeirri baráttu sem hann háðí
við sjúkdóm síðustu ár.
Ég er sannfærð um að nú hafa
þeir félagarnir, pabbi og afi, hist.
Guð blessi minningu þeirra.
Guðlaug Grétars.
Undirbúningur jólahátíðarinnar
stóð sem hæst er Steingrímur
kvaddi þennan heim. Langri og
erfiðri göngu er lokið. Steingrímur
fæddist á Snæringsstöðum í
Svínadal. Hann var yngstur fjög-
urra systkina. Hann ólst upp á
Snæringsstöðum og vann á heim-
ili foreldra sinna þar til hann hóf
þar búskap, í félagi við þau og
Albert bróður sinn. Árið 1942 kom
til þeirra ung stúlka, Auður Þor-
bjarnardóttir, vestan úr Vatnsdal.
Þau felldu hugi saman og fæddist
þeim dóttirin Guðrún árið 1943
og síðan þrír synir, þeir Benedikt,
Guðmann og Þorbjörn. Barnabörn-
in eru orðin níu og barnabarna-
börnin þijú.
Árið 1971 tóku Benedikt og
Guðmann, synir þeirra, við búi og
fluttust þau Auður og Steingrímur
suður yfír heiðar ásamt yngsta
syninum, Þorbirni, fyrst til Grinda-
víkur þar sem unnið var í físki en
síðan til Reykjavíkur.
Gerðist hann flokksstjóri hjá
Reykjavíkurborg, vann aðallega
við eftirlit og viðhald gæsluvalla
borgarinnar.
Síðar gerðist hann vaktmaður í
Stjórnarráðinu og gegndi því starfi
þar til hann kenndi þess sjúkdóms
er að lokum vann sigur. Síðustu
fjögur árin var hann bundinn við
hjólastól en gat þó dvalið heima
með aðstoð konu sinnar og fjöl-
skyldu, ekki síst naut hann aðstoð-
ar barnanarnanna, nafna síns
Steingríms, Auðar og Guðlaugar.
Steingrímur var hægur, traust-
ur og sérstaklega barngóður, börn
löðuðust mjög að honum. Oft
um. Hún ætlaði að vera þarna svo
miklu lengur. En örlögin grípa oft
inn í og í október sl. versnaði sjúk-
dómurinn og rúmir 2 mánuðir urðu
henni erfiðir. Samt hugsaði hún
og hlakkaði til jólanna, allir skyldu
fá pakkann sinn, jólamaturinn var
til staðar og við áttum öll að hitt-