Morgunblaðið - 12.11.1993, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 12. NÓVEMBER 1993
Vilhjálmur Páls-
son - Minning
Fæddur 28. júlí 1922
Dáinn 5. nóvember 1993
Farsælli lífsgöngu mikilhæfs
manns er lokið. Engan mann þekkj-
um við hjónin, sem skilað hefur
drýgra iífsstarfi til heilla sjálfum
sér og í þágu þeirra sem hafa átt
um sárt að binda vegna glímunnar
miklu við Bakkus konung.
Við áttum því láni að fagna að
kynnast þeim hjónum Villa og Val-
gerði fyrir um það bil 15 árum
þegar miklir erfiðleikar steðjuðu að
í lífí okkar.
Þau hjónin voru einstaklega sam-
stiga í öllu sem þau tóku sér fyrir
hendur og voru ávallt tilbúin, hvort
sem var að nóttu eða degi að koma
til okkar, ef það mætti verða til
þess að við kæmum auga á þá leið,
sem þau höfðu fetað og hafði gef-
ist þeim svo vel. Villi var óþreyt-
andi við að taka mig með sér á
AA-fundi og liðsinna mér í hví-
vetna. Hann útvegaði mér vinnu
hjá sér á Vöruflutningamiðstöðinni
og vann ég þar undir hans stjóm
í tvö ár. Seinna störfuðum við einn-
ig saman í Landsþjónustunefnd
AA-samtakanna og í stjóm Ferða-
félagsins Bata. Við og bömin tókum
þátt í ferðalögum og skemmtunum
á vegum þess í mörg ár.
Villi hélt því ávallt fram að alkó-
hólismi væri fjölskyldusjúkdómur
og að aðstandendur alkóhólistans
þyrftu ekki síður á hjálp að halda.
Það sýndu þau hjónin í framkvæmd
með því að stofna fyrstu opnu
AA-deildina og einnig með stofnun
Ferðafélgsins Bata, ásamt þeirri
hjálp sem þau vom ætíð tilbúin að
veita öllum þeim fjölmörgu alkóhól-
istum og aðstandendum sem til
þeirra leituðu.
Sú stund sem ég átti með honum
á sjúkrahúsinu nokkmm dögum
áður en hann lést líður mér seint
úr minni. Sagði hann mér frá síð-
asta fundinum sínum, sem var af-
mælisfundur deildarinnar. Þá var
hann orðinn fjársjúkur, en það aftr-
aði honum ekki frá því að slíta fund-
inum. Augun ljómuðu þegar hann
sagði hvað sér hefði tekist vel upp.
Þegar ég kvaddi sagði hann, og
vom það síðustu orðin sem okkur
fór á milli: „Binni minn, ég elska
AA-samtökin.“
Þessi mikli hugsjónamaður og
mannvinur sem nú er fallinn fyrir
sigð dauðans verður okkur ávallt
minnisstæður.
Við viljum þakka Villa af alhug
fyrir allt sem hann gerði fyrir okk-
ur og bömin okkar.
Elsku Valgerður, þinn missir er
mikill, en megi ánægjulegar minn-
ingar ásamt bæninni okkar vera
smyrsl á sárin.
„Guð gefi mér æðmleysi til að
sætta mig við það sem ég fæ ekki
breytt, kjark til að breyta því sem
ég get breytt, og vit til þess að
greina þar á milii.“
Þér og fjölskyldunni allri vottum
við okkar dýpstu samúð.
Brynjólfur og Jóhanna.
í dag er til moldar borinn Vil-
hjálmur Pálsson.
Ætt hans þekki ég ekki en
hjartalag hans þekkti ég. Ég var
f ERFIDRYKKJUR1
BÍTBL ISJl
sími 689509
V J
svo lánsamur að kynnast honum
fyrir sextán ámm. Þá var ég á Víf-
ilsstöðum í meðferð og hann kom
þangað með fund og það sem hann
hafði að segja hreif mig. Frá honum
streymdi mikil hlýja og þörf að sá
boðskapur sem hann boðaði næði
til allra. Ég hafði mikinn áhuga á
því að komast á fund í deildinni
hans og það gerði ég strax sama
dag og meðferð minni lauk. Hann
tók vel á móti mér, leiddi mig fyrstu
sporin og skýrði út fyrir mér á ein-
faldan hátt hvað mér væri fyrir
bestu. Hann vildi hafa hlutina ein-
falda, hann talaði ekki neitt gáfu-
mannatal um hlutina, heldur þannig
að allir skildu hann. Þess vegna
náði hann til allra.
Ég og fjölskylda mín eigum Villa
mikið að þakka. Hann var vakandi
yfir okkur, hann gladdist með okk-
ur þegar það átti við og hann var
fljótur að rétta hjálparhönd þegar
miður fór. Hann Villi hafði líka
mikinn stuðning frá henni Val-
gerði. Þau höfðu það að sameigin-
legu áhugamáli að hjálpa öðrum
að komast frá áfengisbölinu. Það
marga hafa þau aðstoðað að ég
mundi ekki treysta mér til að kasta
á þá tölu.
Léttieiki Villa var einstakur, það
geislaði frá honum og hann hreif
fólk með sér. Ég og fjölskylda mín
minnumst ferðalaga bæði innan-
lands og utan sem famar voru með
ferðafélaginu Bata. Þar fóru þau
hjónin í broddi fylkingar.
Margar minningar streyma fram
í hugann sem gaman er að ylja sér
við. A fyrstu árunum innan samtak-
anna mynduðust sterk tengsl innan
þeirra. Ég og Diddi vinur minn
vorum mjög duglegir að sníkja okk-
ur kaffi í Ljósheimunum eftir fundi
og þá var oft setið og talað saman
fram á nótt. Einu sinni tókum við
að okkur að endurskipuleggja stað-
setningu á öllum myndum á veggj-
um heimilisins og var þá mikið hleg-
ið.
Þegar ég heimsótti Villa síðast
var hann kominn á sjúkrahús, sár-
þjáður, en samt sló hann á létta
strengi og þannig minnist ég hans.
Elsku Villi minn, þakka þér fyrir
allt sem þú hefur gert fyrir okkur.
Guð blessi þig.
Að lokum vii ég og fjölskylda
mín votta þér', Vaigerður mín, böm-
um ykkar og öllum sem eiga um
sárt að binda, okkar dúpstu samúð.
Guðjón Finnbogason.
Dáinn, horfinn, harmafregn.
Hversu oft höfum við ekki heyrt,
lesið og hugsað um þessi spöku
orð? Það er oft, en aldrei hafa þau
sótt eins á mig og nú þegar vinur
minn Vilhjálmur Pálsson er búinn
að kveðja þetta skeið, sem við köll-
um jarðvist.
Mikilmenni eru oft kallaðir þeir
menn, sem vinna sem flestar or-
ustur og stríð sem því miður em
oft stráð dauða, kvölum, ótta og
harmi, en Vilhjálmur Pálsson vann
flölda omsta og mörg stríð með
eftirlifandi konu sína, Valgerði
Ágústsdóttur, sér við hlið, en sá
vegur sem hann varðaði með or-
ustum sínum er stráður blómum
ástar, vonar, trúar og kærleika.
Hin fórnfúsa lund þessa mikil-
mennis er búin að veita þúsundum
einstaklinga og fjölskyldna tæki-
færi á betra og sannara lífí.
Þau fræ sem Vilhjálmur og kona
hans Valgerður hafa sáð munu bera
ávexti ástar og kærleika, meðan
menning er á þessari jörð.
Mér auðnaðist að hafa kynnst
Vilhjálmi fyrir um þijátíu ámm, og
það var mest í gegnum áfengi, því
að báðir vomm við gleðimenn.
Svo árið 1969, eða fyrir tuttugu
og fjómm ámm, uppgötvaði Vil-
hjálmur að áfengi var lítill gleði-
gjafi og gekk hann til liðs við AA-
samtökin og stofnaði fljótlega deild
innan AA-samtakanna, sem hafði
þá sérstöðu að vera opin deild, það
er makar og ástvinir máttu sitja
fundi og taka þátt í þeim.
Þetta nýnæmi áð bjóða ástvini
og maka alkóhólista til þátttöku
mæltist misjafnlega fyrir, en reynsl-
an hefur sýnt að Vilhjálmur hefur
ásamt Valgerði konu sinni brotið
blað með stofnun þessarar deildar,
því að mjög mörgum hjónaböndum
og fjölskyldum hafa þau bjargað.
Þeir sem lesa þessar línur, hafa
tekið eftir að þegar talað er um
Vilhjálm verður óhjákvæmilegt að
tala um Valgerði konu hans, því
að samstæðari hjónum hef ég aldrei
kynnst.
Vilhjálmur og Valgerður stofn-
uðu ferðafélag, sem ber nafnið
Bati, og hefur markmið þess verið
heilbrigt líf. í mörg ár voru haldnar
ýmiss konar skemmtanir á vegum
Bata, dansleikir, þorrablót, utan-
landsferðir ásamt innanlandsferð-
um og göngum um nágrennið.
Vilhjálmur Pálsson var sannur
trúmaður, hann átti sérlega gott
með að einfalda hluti svo að allir
gátu skilið. Eins var með bænina
og þá látlausu meðferð sem hann
notaði, samanber: „Ég bað guð
þess að morgni að fá að vera edrú
í dag og þakka honum fyrir að
kveldi, ef það hafði tekist."
Svo einfalt var það, og það tókst.
Þegar Vilhjálmur veiktist af sjúk-
dómi þeim er leiddi hann til dauða
voru hann og Valgerður að halda
upp á tuttugu og fjögurra ára af-
mæli Langholtsdeildar AA-samtak-
anna, svo það var í nær aldaríjórð-
ung sem þau hjón gátu starfað sam-
an við að bjarga mannslífum og
fegra mannlífið.
Það er erfítt fyrir eiginkonu, böm
og aðra ástvini að horfa á eftir
svona manni yfír móðuna miklu,
en það er huggun harmi gegn að
líf hans í og með AA-samtökunum
hefur borið ríkulegan ávöxt.
Guð blessi þig, Valgerður mín,
bömin ykkar og alla ástvini, og
veiti ykkur styrk í sorginni.
Halldór Lárusson.
í dag verður til moldar borinn
góður vinur minn og tengdafaðir,
Vilhjálmur Pálsson. Fyrir rúmri
viku kvaddi hann mig hinstu kveðju,
yfirvegaður og ákveðinn að vanda.
Og nú verður ekki umflúið að taka
þeirri kveðju.
Ég kynntist þeim sæmdarhjónum
árið 1960. Feiminn og hikandi hitti
ég þau á heimili þeirra í Bræðra-
tungu í Kópavoginum. Þama kynnt-
ist ég jákvæðasta og lífsglaðasta
manni sem ég hef hitt um dagana.
Þessi opinskái og glaðværi maður
hafði afar sterk áhrif á mig. Hlýtt
viðmót þeirra hjóna varð síðan
grundvöllur að ævarandi vináttu og
ástúð. Langur tími er nú liðinn síð-
an kvöldið góða, en þessi fyrstu
kynni renna mér aldrei úr minni.
Mig hefur aldrei undrað hve auð-
velt honum veittist það að hrífa
með sér annað fólk og þau áhrif
virkjaði hann til hjálpar fólki sem
átti í erfiðleikum í baráttunni við
Bakkus. Hinn stóri vinahópur sem
að þeim hjónum stendur ber hvað
best vitni hér um.
Sigramir vom svo sannarlega
margir, en sá stærsti var er hann
í einvígi lagði Bakkus fyrir 25 ámm.
Stuðningur Valgerðar var ómetan-
legur og að hans eigin sögn nauð-
synlegur. Samheldni og styrkur
þeirra hjóna var öðmm hvatning
til eigin sigra.
Tilsvör Villa voru oft spaugileg
og jafnvel kaldhæðin. Á sjötugs-
aldri var honum óverðskuldað sagt
upp vinnu, sem honum líkaði ann-
ars vel. Það varð til þess að hann
réð sig í vinnu hjá Landsbankanum.
Sagði hann gjaman að þessi brott-
rekstur hefði orðið sitt stærsta lán.
Þar með öðluðust þau rétt til
þátttöku í byggingu raðhúsa við
Naustahlein í Garðabæ, sem byggð
vom af DAS. Þetta varð sá sælu-
reitur sem þau byggðu sér síðustu
árin saman og aldrei þreyttist hann
á að segja okkur hve yndislega
þeim liði á þessum stað.
Framtakssemin og krafturinn
entist honum til síðasta dags.
Blómaræktin í garðhúsinu, tijá-
gróðurinn í garðinum, kartöflu-
ræktin og bílskúrinn áttu hug hans
allan og það lá mikið á að mála
húsið fyrir veturinn, alein og sjálf.
Mér fannst tæplega tímabært að
mála aftur svo nýlegt hús, en ég
skil þetta allt betur núna.
Nú kveð ég þig, kæri vinur, og
þakka þér fyrir allt. Og með þínum
eigin orðum: „Mér er ekki boðið upp
á annað."
Páll Trausti.
Æi, guð, Iáttu þetta ekki vera
satt, heldur bara að þetta hafí ver-
ið vondur draumur. Af hverju að
taka frá okkur mann sem alltaf var
svo hress og kátur?
Afi var alltaf tilbúinn að hjálpa
öllum og átti auðvelt með að fá
fólk til að hlæja. Ég man aldrei
eftir því að hafa séð afa reiðan og
ég held að það hafi ekki verið til
reiði í honum. Aðeins gleði og
stríðni sem geislaði af honum og
átti hann til mikið af hvoru tveggja.
Því veldur guð hvort maðurinn
hlær eða grætur (Sófókles).
Mér finnst ekki sanngjamt
hvemig guð velur úr. Fyrst tók
hann frá mér móður mína í blóma
lífsins, svo þig, afi. Elsku afi, ég á
margar minningar við þig tengdar.
Ég mun ávallt minnast þess þegar
ég, pabbi, Daði bróðir, þú og amma
bjuggum öll saman. Það vom bestu
ár lífs míns. Þú komst og vaktir
mig á morgnana og keyrðir mig í
skólann, í staðinn fyrir að láta mig
taka strætó.
Manstu einn morguninn þegar
þú keyrðir mig í skólann og ég
datt þegar ég steig út úr bílnum
og buxurnar mínar blotnuðu dálítið.
Þú heimtaðir að fá að keyra mig
aftur heim svo að ég gæti skipt um
fot, þótt þú værir að verða seinn í
vinnuna og ég gleymi aldrei hvað
þú sagðir: Ásta mín, ég get ekki
látið barnið mitt vera blautt og þar
að auki er fjölskyldan ávallt númer
eitt.
Ó, afi, elsku afi, þetta er svo
skrýtið því þú varst svo hress í af-
mæli Daða og Hönnu fyrir mánuði
og nú ertu dáinn.
Ég veit að það var gott fyrir þig
að hafa fengið að fara því að þú
kvaldist svo. Samt sakna ég þín svo
mikið að ég gæti dáið. Ég veit að
þú ert hjá mér, en ég get ekki séð
þig né snert þig. Afi, ég á eftir að
sakna hringinganna frá þérþar sem
þú þóttist vera lögreglan eða þess
háttar, en ég þakka þér fyrir allar
góðu stundirnar sem við áttum sam-
an, elsku afi. Ég veit að amma
bjargar sér. Hún er svo sterk, þann-
ig að þú þarft ekki að hafa áhyggj-
ur af henni. Við hjálpum henni líka.
Blómin þín sem þú elskaðir af
öllu hjarta eru einnig í góðum hönd-
um hjá ömmu.
Ég mun ávallt varðveita síðustu
fallegu orðin sem þú sagðir við mig
áður en þú dóst og þau voru: Ásta
mín, ekki vera reið þótt ég vakni
ekki aftur í fyrramálið, það var
gaman að lifa með þér og mundu
að ég mun ávallt elska þig.
Mig langar til að skrifa ljóð í
lokin sem ég.las og hef varðveitt.
Þetta ljóð hefur hjálpað mér mikið
í gegnum sorgina þegar móðir mín
dó og nú þína. Elsku afí, yndislegi
afi minn, ég kveð þig með þessu
ljóði og megi guð blessi þig og varð-
veita. Afi, þú ert hetja.
Þó ég sé látinn
harmið mig ekki með tárum,
hugsið ekki um dauðann'
með harmi og ótta.
Ég er svo nærri
að hvert ykkar tár
snertir mig og kvelur
þó látinn mig haldið.
En þegar þér hlæið og
syngið með glöðum hug
lyftist sá! mín upp í mót
til ljóssins.
Verið glðð og þakklát
fyrir allt sem lífið gefur
og ég, þó látinn sé,
tek þátt í gleði ykkar
yfir lífinu.
I dag kveðjum við elskulegan afa
okkar, Vilhjálm Pálsson, eftir stutta
en erfíða sjúkrahúslegu. Það verða
margar góðar minningar sem munu
fylgja okkur um þennan indæla
mann. Hann var vinmargur, glað-
vær og hrókur alls fagnaðar hvar
sem hann kom og leið okkur alltaf
vel í návist hans. Hann var ávallt
léttur og skemmtilegur og kom
okkur alltaf til að hlæja, jafnvel í
sínum erfíðu veikindum, og var það
okkur ómetanleg hjálp á þessum
erfiðu tímum.
Það ker sárt að miissa afa svona
snöggt og munum við sakna hans
mikið. En vafalaust er söknuðurinn
mestur hjá ömmu okkar, Valgerði
Ágústsdóttur, en þau voru einstak-
lega samrýnd hjón.
Guð varðveiti afa okkar og veiti
ömmu okkar og fjölskyldu styrk í
þessari miklu sorg.
Bryiya, Vilþjálmur og María.
Föstudaginn 5. nóvember sl. dó
ástkær afí minn, Vilhjálmur Páls-
son. Þessi elska sem alltaf var svo
hress og lífsglaður, lífið og ástin
blómstraði hjá honum og ömmu.
Það var svo yndislegt að sjá þau
saman. Það má nú segja að þau
hafi ekki verið tvær persónur, þau
voru bara eitt, ein sál, gerðu allt
saman, það var alveg sama hvað
það var.
Afí minn var nú bara búinn að
vera fjórar vikur á spítala þegar
hann dó. Og það er líka svo ein-
kennilegt að hann veiktist á föstu-
degi, fer inn á spítala á föstudegi,
deyr á föstudegi og er jarðaður á
föstudegi. Þetta gerðist allt svo
snögglega að maður er ekki ennþá
búinn að meðtaka það allt saman.
Oft hringdi ég í þau og var að
spyija hvemig þau hefðu það. Allt-
af var þakklætið svo mikið hjá þeim
báðum að maður fékk þetta allt
endurgoldið. Það var ekki svo sjald-
an að síminn hringdi, og þá var það
afi í símanum. Hann var að spyija
hvemig maður hefði það og lét
mann vita hvað honum þótti vænt
um mann. Æi. Hann var bara svo
yndislegur og ég sakna hans sárt.
Þetta er mikill missir.
Þessi elska stofnaði fyrstu opnu
AA-deildina á íslandi og það em
24 ár síðan. Hann og amma hjálp-
uðu mörgum sem áttu í basli við
áfengisvandann og er það fólk hon-
um örugglega ákaflega þakklátt
svo og fjölskyldur þeirra.
Hinn 28. október síðastliðinn
vom þau búin að vera gift í 50 ár
(gullbrúðkaup) en þekkjast í 53 ár.
Þau eignuðust saman þijú börn sem
öll era uppkomin og er eitt þeirra
móðir mín. Afí minn var alveg með
það á hreinu að ég ætti að fara í
myndlistaskóla. Þetta röbbuðum við
oft um. Ég sagði alltaf við hann
að ég kynni nú ekki einu sinni að
teikna. Maður lærir það, sagði hann
alltaf.
Afi var afar fallegur og skemmti-
Iegur maður og rosalegur grínisti.
Hann var alltaf eitthvað að skop-
ast. Þegar maður kom í heimsókn
til þeirra tóku þau alltaf svo vel á
móti manni. Afi fór að sýna manni
blómin. Þegar það var búið sýndi
hann mér kartöflugarðinn. Svona
var afi minn alltaf þakklátur fyrir
allt sem gert var fyrir hann og tal-
aði lengi um það á eftir. Svona er
nú amma mín líka, enda vom þau
bara ein persóna.
Það em svo margir sem segja
að við séum svo lík. Ég er svo stolt
og þakklát fyrir að fá að líkjast
honum. Síðastliðin tvö ár hefur vin-