Morgunblaðið - 22.07.1994, Blaðsíða 26

.26 FÖSTUDAGUR 22. JÚLÍ 1994
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+ Eva Ólafsdóttir
var fædd að
Kalmansljörn á
Höfnum hinn 9.
febrúar 1899. Hún
lést á Reykjalundi
16. júlí síðastliðinn.
Foreldrar hennar
voru Ólafur Ketils-
son útvegsbóndi á
Kalmansljörn, síð-
ar Óslandi í Höfn-
um og eiginkona
hans Steinunn
Oddsdóttir, dóttir
— séra Odds V. Gísla-
sonar frá Stað í
Grindavík. Systkini Evu eru nú
öll látin, en þau voru; Sigurður
kaupmaður í Reykjavík, Anna
sem dó ung, Anna sem dó fullt-
íða úr berklum, Ketill, bóndi
og vörubílsljóri í Höfnum, og
Oddur, yfirlæknir á Reykja-
lundi og alþingismaður. Enn-
fremur ólu þau Steinunn og
Ólafur upp þijú fósturbörn,
HÚN EVA frænka úr Höfnum var
af aldamótakynslóðinni, Suðurnesja-
maður í húð og hár. Hún ólst upp
á mannmörgu heimili og lærði
_ snemma að vinna hörðum höndum
við bústörf, fiskverkun og heimilis-
störf. Hún fylgdi öldinni og kynntist
öllum hliðum mannlífs og atvinnu-
vega.
Ellefu ára gömul spilaði hún fyrst
við messu í Kirkjuvogskirkju, tók
síðar við af föður sínum sem organ-
isti og var það um áratuga skeið.
Vafalaust hafa skipskaðar, björgun
hraktra sjómanna og umönnun
þeirra sett mark sitt á unga stúlku,
sem síðar sýndi öllum mikla alúð og
umhyggju og gerði öllum jafnt til.
*”> Eva giftist ekki og eignaðist ekki
börn en fóstursystkinum sínum,
þeim Hauki og Stellu gekk hún sem
næst í móðurstað og átti ríkan þátt
í uppeldi okkar systkinanna.
A erilsömu heimili foreldra okkar
var mjög gestkvæmt og í mörg horn
að líta. Þá var Eva stoð og stytta
mömmu, stóð í eldhúsinu, tók á
móti þreyttum og svöngum og
greiddi úr ýmsum vanda. Hún hafði
einstakt lag á að ræða við börn og
unglinga. Eitt sinn spurði barn í
hverfinu móður sína: „Mamma, af
hveiju eigum við enga Evu?“
Eva las fyrir okkur á kvöldin og
Steinunni Óskars-
dóttur Haight, dótt-
urdóttur sína, sem
býr í Flórída, Evu
Magnúsdóttur, sem
er látin og Hauk
Bergsson, vélvirkja
í Reykjavík. Eva
Ólafsdóttir bjó í
foreldrahúsum á
Óslandi og rak
verslun í Höfnum.
Einn vetur sat hún
í Kvennaskólanum í
Reykjavík og átti
hún þaðan kærar
minningar. Hún
hugsaði um foreldra sína í elli
þeirra. Steinunn, móðir hennar
lifði mann sinn í tíu ár en árið
1955 fluttust þær mæðgur á
heimili Odds yfirlæknis á Rey-
kjalundi og Ragnheiðar eigin-
konu hans. Eva gerðist siðan
hjálparhella á heimilinu. Útför
hennar fer fram frá Kirkju-
vogskirkju í Höfnum í dag.
hjálpaði okkur við skólanámið svo
ötullega að fjölskylduvinur spurði
hana á vorin að loknum prófum hjá
okkur: „Jæja, Eva mín, hvað fékkstu
nú í prófunum?"
Eva hélt góðu sambandi við ætt-
ingja sína í Kanada og fór þangað
eitt sinn að heimsækja móðursystk-
ihi sín og frændfólk. Þar sópaði að
henni á þjóðbúningnum og var henni
alls staðar fagnað innilega. Eva
minntist ætíð þeirrar ferðar með
ánægju.
Eva eignaðist marga kunningja
og vini á Reykjalundi og mörgum
vistmanninum veitti hún huggunar-
orð og uppörvun. Síðustu ellefu árin
dvaldi hún þar sjálf sem vistmaður.
Viljum við færa öllu starfsliði
Reykjalundar alúðarþakkir fyrir alla
þá umönnun og hlýju sem Eva naut.
Að lokum þökkum við systkinin
og fjölskyldur okkar Evu frænku
fyrir hið ómetanlega veganesti sem
hún gaf okkur á langri og farsælli
ævi. Móðir okkar, Ragnheiður Jó-
hannesdóttir, kveður mágkonu sína
með þökk fyrir langa og góða sam-
fyigd.
Guð blessi minningu Evu Ólafs-
dóttur.
Fyrir hönd systkinanna frá
Reykjalundi,
Ólafur Hergill Oddsson.
Laugardaginn 16. júlí var flaggað
í hálfa stöng á Reykjalundi. Föður-
s_ystir mín , Eva Olafsdóttir frá
Oslandi í Höfnum, var látin. Eva
hafði dvalið mörg undanfarin ár á
Reykjalundi, sem er merk stofnun
sem bróðir hennar Oddur hafði,
ásamt öðrum merkum mönnum,
byggt upp af miklum stórhug og
ósérhlífni. Eva naut, sem aðrir vist-
menn á Reykjalundi, bestu aðhlynn-
ingar og kærleika, sem er svo ró-
maður þar.
Ekki er langt síðan nánustu ætt-
ingjar samfögnuðu henni á 95 ára
afmælisdegi hennar og var hún þá
sæmilega hress.
Áður fyrr var Eva húsfreyja á
Óslandi í Höfnum, en foreldrar
hennar, Ólafur Ketilsson, hrepp-
stjóri og útvegsbóndi og Steinunn
Oddsdóttir, dóttir séra Odds V.
Gíslasonar, voru orðin heilsutæp.
Eva var hörkudugleg og mjög
stjórnsöm og gustaði af henni er
hún sendi mig eða aðrar í hinar og
þessar sendiferðir, en mikill gesta-
gangur var á heimilinu og í mörgu
að snúast, enda sá Eva ávallt um
að gestir hefðu nóg.
Eva var Iengi organisti í Hafna-
kirkju og söng ávallt með. Á Ós-
landi var éinnig orgel og spiluðu á
það bæði afi og Eva. Ekki man ég
eftir því að þún hafi gengið í tón-
listarskóla. Ég held hún hafi haft
þessa sérgáfu í sér.
Systkini hennar, sem öll eru látin,
voru þrír bræður, Sigurður, Ketill
og Oddur, og tvær systur er báðar
hétu Anna, en önnur þeirra lést á
fyrsta aldursári.
Eftir lát foreldra sinna dvaldi Eva
árum saman á heimili Odds bróður
síns og Ragnheiðar og var þar geysi-
leg hjálparhella, því heimilið var
stórt og eins og á Óslandi var mik-
ill gestagangur á því.
Eva var mjög frændrækin og
hafði alla tíð gott samband við fjöl-
skyldu mína og reyndist móður
minni góður félagi og vinur. Sátu
þær oft tímunum saman yfir kaffi-
bolla og ræddu um lífið og tilveruna
og gamla daga. Ef veikindi steðjuðu
að í fjölskyidu minni, var Eva ávallt
mætt til að veita andlegan stuðning
hvort sem það var heima eða á spít-
ala. Umhyggja hennar og kærleikur
voru aðdáunarverð og mættu marg-
ir læra af slíkum mannkærleik.
Evu vil ég þakka þann vinarhug
sem hún sýndi mér og minni ljöl-
skyldu.
Blessuð sé minning hennar.
Vilhjálmur K. Sigurðsson.
Eva frænka eins og hún var alltaf
kölluð var ein af þeim sem tók vellíð-
an og hamingju annarra fram yfir
sína eigin. Hún giftist aldrei, en
helgaði líf sitt foreldrum sínum,
systkinum og þeirra börnum.
Eva bjó hjá afa og ömmu á
Reykjalundi og okkur barnabörnum
þeirra var hún einstaklega góð og
ein af sterku stoðunum í tilveru
æskuáranna.
Hún hafði hlýjan faðm sem alltaf
var gott að koma í og mjúka hönd
sem þurrkaði tár af bústnum kinn-
um. Hún kunni ógrynni sagna og
ævintýra sem hún stytti okkur
stundir með og ef við vorum óþekk
var gripið til sögunnar um hann
Skæring lögregluþjón sem okkur
stóð stuggur af og vildum alls ekki
fá í heimsókn. En það nálgaðist þó
töfrabrögð þegar hún setti fram
neðri góminn.
Eva kenndi mér að fara með
bænirnar og seinna að lesa. Ein af
fyrstu bænunum sem hún kenndi
mér var:
Vertu, Guð faðir, faðir minn,
í frelsarans Jesú nafni,
hönd þín leiði mig út og inn,
svo allri synd ég hafni.
(H.P.)
En Eva og afi voru ættuð úr
Höfnunum og fannst mér það afar
merkilegt pláss. Því varð mér ekki
ljóst fyrr en undir fermingu að síð-
asta línan í bæninni var alls ekki:
„svo allir syndi í Hafnir“.
Eva fór oft að heimsækja Kedda
bróður sinn í Höfnunum og einu sinni
var ég þar með henni í nokkra daga.
Ég var ekki gömul, en ég fann hve
sterkum böndum hún var tengd
staðnum og fólkinu þar.
Síðustu árin átti Éva við heilsu-
leysi að stríða og naut hún þá góðr-
ar umönnunar á Reykjalundi.
Nú þegar ég kveð Evu, frænku
mína og nöfnu, er mér efst í huga
gleði og þakklæti fyrir að hafa notið
ástúðar hennar og leiðsagnar í gegn-
um bernskuárin.
Eva Þengilsdóttir.
Kveðja frá SÍBS og
Reykjalundi
SÍBS var stofnað árið 1938 og
gekk Eva strax til liðs við starfsemi
sambandsins. Hún var þar í hópi
mikils áhuga- og athafnafólks sem
vann ótrautt hörðum höndum við
að ná settum markmiðum. Eitt
þeirra var stofnun Reykjalundar og
því ánægjulega marki var náð fyrir
nú tæpum 50 árum því að starfsem-
EVA ÓLAFSDÓTTIR
t
Ástkær eiginmaður minn, faðir, afi og langafi,
GUÐMUNDUR NIKULÁSSON,
Grensásvegi 56,
andaðist þann 20. júlí.
Margrét Ingimundardóttir
og aðrir aðstandendur.
t
Systir mín,
GUNNÞÓRUNN HANNESDÓTTIR,
áður Bólstaðarhlíð 42,
lést á elli- og hjúkrunarheimilinu Grund aðfaranótt fimmtudagsins
21. júlf.
Fyrir hönd aðstandenda,
Valdimar Hannesson.
t
Móðir okkar, tengdamóðir, amma og
langamma,
HALLDÓRA SIGRÚN
SIGURÐARDÓTTIR
frá Oddsstöðum,
verður jarðsungin frá Landakirkju í
Vestmannaeyjum laugardaginn 23. júlí
kl. 14.00.
Ingibjörg Rains, Russell Rains,
Sigurjón Einarsson, Þóra Marinósdóttir,
Guðbjörg Einarsdóttir, Hallgrfmur Þórðarson,
barnabörn og barnabarnabörn.
Móðir okkar, GUÐNÝ HELGADÓTTIR,
Hvassaleiti 30,
lést 20. júlí. Kristjana Brynjólfsdóttir, Anna Brynjólfsdóttir, Helga Brynjólfsdóttir, Birgir Brynjólfsson.
Faðir okkar,
ÁRNIÞÓRÐARSON
frá Flesjustöðum, Dvalarheimili aldraðra,
Borgarnesi,
verður jarðsunginn frá Kolbeinsstaðakirkju laugardaginn 23. júlí
kl. 14.00. Börnin.
t
Sonur okkar, bróðir, mágur og frændi,
BRYNJÓLFUR ÁRNASON,
andaðist á sjúkrahúsi í Svíþjóð aðfaranótt 20. júlí.
Jarðarförin verður auglýst síðar.
Ingibjörg Stefánsdóttir, Árni Guðmundsson,
Guðmundur Árnason, Júlíana Árnadóttir,
Lára Hrönn Árnadóttir, Ari Jónsson,
Sigríður Árnadóttir, Kenneth Clarke,
Haraldur Árnason,
Árni Árnason, Aðalheiður l'ris Hjaltadóttir
og frændsystkini.
in á Reykjalundi hófst 1. febrúar
1945.
Evu var málið skylt eins og svo
mörgum öðrum íslendingum á þeim
árum þegar það snerist um berkla-
veikina. Hún var eitt sex barna
hjónanna Steinunnar Oddsdóttur og
Olafs Ketilssonar sem bjuggu á
Kalmannstjörn í Höfnum en reistu
síðar nýbýlið Ósland í sömu byggð.
Systur Evu, Anna, lést fulltíða úr
berklum og bróðir hennar, Oddur,
sem síðar varð yfirlæknir á Reykja-
lundi og enn síðar alþingismaður,
veiktist af berklum á skólaárum
sínum en náði yfirhöndinni yfir
sjúkdómnum að lokum, íslenskri
þjóð til mikils láns og gæfu eins
og seinna kom í ljós.
Eva þekkti því vel öll þau vanda-
mál og alla þá harrria sem berkla-
veikinni fylgdu á þeim árum. Sjálf
veiktist hún ekki en einmitt af þeirri
ástæðu taldi hún sér skylt, og raun-
ar ekki síður ljúft, að styðja mál-
staðinn og veita styrk þeim sem á
þurftu að halda.
Snemma á ferli SÍBS var komið
upp trúnaðarmannakerfi innan
sambandsins. Þegar SÍBS var tíu
ára voru þessir trúnaðarmenn 110
að tölu og höfðu það verkefni m.a.
að safna fé til starfseminnar þar.
Eva var ein í þessum hópi trúnaðar-
manna frá upphafi og voru Hafnirn-
ar umdæmi hennar og bjó hún á
Óslandi. í tímariti SIBS, Reykja-
lundi, sem gefíð var út í tilefni af
tíu ára afmælinu 1948 er m.a. að
finna myndir af fjöldamörgum þess-
ara trúnaðarmanna og byrjar „ser-
ían“ með mynd af Evu ungri. Marg-
ir þessara trúnaðarmanna SÍBS
urðu síðar umboðsmenn Vöruhapp-
drættis SÍBS.
Eva bjó á Óslandi með foreldrum
sinum og síðar með móður sinni
eftir að faðir hennar lést árið 1947.
Á 6. áratugnum fluttu þær mæðgur
á heimili Odds og Ragnheiðar á
Reykjalundi og átti Eva síðan bú-
setu sína hjá þeim þar til hún lagð-
ist inn á Reykjalund fyrir rúmum
tíu árum vegna ýmislegrar elli-
kramar. Trú uppruna sínum átti
Eva hins vegar alla tíð lögheimili
sitt á Óslandi í Höfnum.
Árin sem Eva bjó á heimili bróð-
ur síns og mágkonu á Reykjalundi
hafði hún margvísleg bein og óbein
afskipti af starfseminni þar. Á þeim
árum þegar einvörðungu berkla-
sjúklingar dvöldu á Reykjalundi
þekkti hún marga þeirra frá því
áður, öðrum kynntist hún eft,ir að
þeir komu á Reykjalund. Með
hressileika sínum stappaði hún stál-
innu í suma, öðrum veitti hún hugg-
un með innsæi sínu og skilningi á
mannlegum vanda.
Evar var lengi organisti í Höfnum
og oft var hún kvödd að hljóðfærinu
á Reykjalundi, bæði að orgeli við
kirkjulegar athafnir og til að spila
undir á flygilinn þegar fólk kom
saman til fagnaðar og vildi syngja.
Eva var með afbrigðum málhress
kona og óþreytandi að fylgjast með
mannlífi og framgangi mála. Hún
spurði ávallt frétta og almæltra tið-
inda. Mannkosti sína bar Eva með
reisn og sparn vel fótum við fylgi-
kvillum hækkandi aldurs allt þar
til á síðustu mánuðum að Elli kerl-
ing hafði betur eins og raunar ávallt
á sér stað þegar árin verða eins
mörg og æviár Evu.
Þegar ég kynntist Evu fyrir rúm-
um þijátíu árum á Reykjalundi
áskotnaðist mér nýtt hlutverk, ljúft
og létt. Eva og móðir mín voru
saman kaupakonur á Rangárvöllum
eitt sumar fyrir um 75 árum, báðar
þá ungar stúlkur. Enda þótt sam-
gangur þeirra síðar yrði ekki mikill
vissu þær báðar allvel um hagi hinn-
ar. Hlutverk mitt var fólgið í því
að bera fregnir og kveðjur á milli
þeirra á meðan báðum entist hugar-
heilsan til slíks. „Ég bið kærlega
að heilsa henni mömmu þinni,“
sagði Eva við mig oftar en tölu
verður á komið. „Gleymdu ekki að
skila kveðju til Évu,“ var sagt á
hinum bænum.
Ég þakka fyrir hönd SÍBS og
fólksins á Reykjalundi fyrir elsku-
legt framlag Evu um langan aldur
til málefnisins og starfseminnar.
Haukur Þórðarson.