Morgunblaðið - 04.04.1996, Blaðsíða 44

44 FIMMTUDAGUR 4. APRÍL 1996
MORGUNBLAÐIÐ
Dýraglens
BREF
TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík • Sími 5691100 • Símbréf 569 1329
• Netfang: lauga@mbl.is
Hvað átti
barnið að heita?
Grettir
Tommi og Jenni
Ljóska
Ferdinand
Afi fór í sædýrasafnið í gær.
Hann komst inn á miða fyrir Hann gat aðeins horft á gömlu
aldraða. fiskana.
Hvað þýðir það?
'Frá Þórólfi Jóhannessyni og Berg-
lind Steinarsdóttur:
ÞANN 29. október 1994 gerðist
sá gleðilegi atburður að fjölgun
varð í fjölskyldunni okkar. Lítill
drengur fæddist. Lítill sonur og
bróðir. Nýr einstaklingur. Fyrir
löngu höfðum við foreldrarnir
ákveðið hvað bamið ætti að heita
ef það yrði drengur. Tvö nöfn urðu
fyrir valinu. Fyrra nafið Ásgeir
eftir föðurbróður sem dó 6 ára
gamall. Seinna nafnið Hilbert er
eftir föðurafa sem dó snögglega
fyrir aldur fram frá barnabörnum
sínum.
Okkur hafði dottið í hug að ef
til vill þyrfti að leggja nafnið fyrir
mannanafnanefnd þar sem okkur
var ekki kunnugt um fleiri menn
með sama nafni. Við höfðum
ákveðið að skíra barnið á sjúkra-
húsinu og vorum svo heppin að
það var fundur hjá mannanafna-
nefnd sama dag. Eftir heilmikla
snúninga tókst að koma erindinu
til nefndarinnar en seinna um dag-
inn kom svo svarið. í stuttu máli
var nafninu hafnað. Við fengum
áfall eins og sagt er. Helst vildum
við hætta við skírnina og hugsa
málið, en ömmur og afar utan af
landi voru mætt til taka'þátt í at-
höfninni. Þrátt fyrir grunsemdir
varðandi nafnið kom það okkur
gjörsamlega í opna skjöldu að því
skyldi vera hafnað. Því ekki var
um að ræða neins konar ónefni eða
fáranlegt nafn. Auk þess er nafnið
fjölskyldunni kært og má ekki
gleymast burt séð frá öllum ströng-
ustu lögum og reglum.
Nú hafa staðið yfir bréfaskriftir
í rúmt ár til að fá úrskurðinum
breytt. Föðuramma drengsins hef-
ur borið hitann og þungann af
skrifunum og gagnaleit. Henni
rennur blóðið til skyldunnar þar
sem hún ber nú ólöglegt föður-
nafn. Ekkert sem fram hefur kom-
ið í gögnum frá okkur hefur getað
breytt úrskurðinum. Okkur hefur
verið bent á að leita til Mannrétt-
indadómstólsins en það er ekki á
okkar færi vegna kostnaðar. En
burt séð frá lögum og reglum og
tilfinningum hvað finnst þá al-
menningi um nafn eins og Hilbert?
Að hvaða leyti er það hættulegra
íslenskri tungu en t.d. Albert, Nor-
bert, Húbert, Gilbert, Herbert og
Engilbert sem öll teljast lögleg, nú
eða bara Hilmar?
I umboði okkar hefur Þorbjörg
Hilbertsdóttir ritað umboðsmanni
alþingis undirritað bréf:
„Samkvæmt vinnulagsreglum
mannanafnanefndar frá 17. ágúst
1993 túlkar nefndin að eiginnafn
skuli vera íslenskt, það megi ekki
bijóta í bága við íslenskt mákerfi,
það megi ekki vera nafnbera til
ama, það eigi að vera merkingar-
bært, eigi að vera af norrænum
toga og hafi íslenska mynd.
I fyrsta lagi er það mjög
teygjanlegt hvað er íslenskt eigin-
nafn. Eiginnafnið Hilbert brýtur
ekki í bága við íslenskt málkerfi,
það beygist t.d. eins og nafnið
Albert. Hver getur tekið ákvörðun
um hvort eiginnafn verður til ama?
Ég veit t.d. ekki til þess að Hil-
bertsnafnið hafi verið föður mínum
til ama. Mörg „norræn“ manna-
nöfn koma frá Þýskalandi, Grikk-
landi og úr Biblíunni. Þótt nafnið
Hilbert komi upphaflega frá
Þýskalandi eins og mörg önnur
„íslensk“ nöfn þá var það fyrst
skrifað Hildibjartur>Hildibert>Hil-
bert eins og Aðalbjartur breyttist
í Albert. Hilbertsnafnið er því jafn
merkingarbært og Albert.
Hvernig má það vera að leyfa
t.d. eiginnöfnin Herbert, Húbert,
Hólmbert og Norbert en hafna
nafninu Hilbert? Ég hef leitað
gagna og spurst fyrir hjá málfræð-
ingum sem sjá ekki neitt því til
fyrirstöðu að eiginnafnið Hilbert
verði viðurkennt.
í manntali árið 1910 er nafnið
Húbert og er það viðurkennt af
nefndinni, en faðir minn Hilbert
fæðist ekki fyrr en 1914 og fær
þess vegna ekki náð hjá nefndinni.
Hvað táknar þá hjá manna-
nafnanefnd að „hefð ungs töku-
nafns telst rofin ef það kemur
hvorki fyrir í manntalinu 1910 né
síðar“?
Faðir minn sem fæddur var 10.
mars 1914 (d. 1974) hét fullu nafni
Hilbert Jón Björnsson, hann var
íslenskur í húð og hár, en var skírð-
ur Hilbert í höfuðið á norskum vini
afa og ömmu, Björns Bjarnasonar
verkstjóra í Viðey og Þorbjargar
Ásgrímsdóttur.
Það er gjörsamlega óveijandi
og óviðunandi að einhveijir menn
geti túlkað lög Alþingis þannig að
þeir geti á fundi sínum árið 1993
afmáð eiginnafn sem er þó föður-
nafn tveggja íslenskra ríkisborg-
ara, Sævars Hilbertssonar og Þor-
bjargar Hilbertsdóttur, með ann-
arri eins hártogun."
Eins og áður hefur verið nefnt
hafa málfræðingar sagt okkur að
nafnið Hilbert stangist ekki á neinn
hátt við íslenska beygingarkerfið
og þeir geti ekki séð neitt athuga-
vert við nafnið þannig séð.
Við skorum á yfirvöld að taka
á málinu eins fljótt og auðið er
vegna fjölda þeirra sem standa í
svipuðum málum og sérstaklega
vegna þess að þessu fylgir ótrúlega
mikil vinna. Bréfaskriftir og aftur
bréfaskriftir er eitthvað sem við
teljum vera tímasóun fyrir hvern
þann sem þarf að standa í annarri
eins þvælu og þessu máli. Neyð-
umst við kannski til þess að breyta
ólöglegum föðurnöfnum okkar í
framtíðinni?!!
ÞÓRÓLFUR JÓHANNESSON,
060356-4349.
BERGLIND STEINARSDÓTTIR,
071064-5659.
Allt efni sem birtist í Morgunblaðinu og Lesbók verður framvegis varðveitt í
upplýsingasafni þess. Morgunblaðið áskilur sér rétt til að ráðstafa efninu það-
an, hvort sem er með endurbirtingu eða á annan hátt. Þeir sem afhenda blaðinu
efni til birtingar teljast samþykkja þetta. ef ekki fylgir fyrirvari hér að lútandi.