Morgunblaðið - 29.12.1996, Blaðsíða 26

26 B SUNNUDAGUR 29. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
NANNA
GUÐMUNDSDÓTTIR
+ Nanna Guð-
mundsdóttir var
fædd á Patreksfirði
2. september 1913.
Hún lést á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur 20.
desember síðastlið-
inn. Foreldrar henn-
ar voru hjónin Anna
Helgadóttir, f. 9.5.
1885, d. 18.8. 1929,
og Guðmundur Ólaf-
ur Þórðarson, f.
18.9. 1876, d. 14.11.
1946. Nanna var
fjórða í röð 11 systk-
ina, af þeim komust
8 til fullorðins ára. Eftir lifa
bræðurnir Ingvar, f. 26.3. 1922
og Guðmundur Bjarni, f. 6.3.
1928. Látin eru Helga, f. 13.9.
1908, d. 16.4. 1994. Baldur, f.
14.5. 1911, d. 14.8. 1989. Helgi,
f. 1.7.1912, d. 13.8. 1985. Þuríð-
ur, f. 9.1. 1916, d. 13.9. 1924.
Freyja, f. 17.11. 1917, d. 1.4.
1987. Kjartan, f. 14.7. 1919, d.
15.5. 1940. Þormóður, f. 23.2.
1925, d. 17.7. 1987. Kristinn, f.
9.7. 1929, d. 13.7. 1929.
Foreldrar Nönnu bjuggu á
Hól á Patreksfirði og voru þau
jafnan kennd við það hús og þar
ólust syskinin upp og voru af
gömlum Patreksfirðingum köll-
uð Hólssystkinin. Hinn 29. sept-
ember 1935 gekk Nanna í hjóna-
band með Gísla Bjarnasyni,
skipsljóra, f. 24. nóvember 1900,
d. 8. ágúst 1974, frá Stóru-
Vatnsleysu á Vatnsleysuströnd.
Þau bjuggu á Patreksfirði til
ársins 1962, þegar þau fluttu til
Hafnarfjarðar. Þar áttu þau
heimili þegar Gísli lést og þar
hefur Nanna búið síðan. Þeim
Gísla varð þriggja barna auðið.
Þau eru: 1) Anna, símstöðvar-
stjóri, f. 15.3. 1936, gift Flosa
Valdemarssyni, bankamanni,
þau búa i Búðardal. Dóttir Önnu
fyrir hjónaband er Nanna Sjöfn,
f. 1955, barnsfaðir Pétur A. Ól-
afsson, hún ólst upp hjá Nönnu
og Gísla. Böm Önnu og Flosa
era Mjöll, f. 1962,
Kjartan, f. 1964,
kvæntur Kristínu
Eggertsdóttir,
Drífa, f. 1972 í sam-
búð með Svan Þór
Karlssyni. 2) Bjarni,
rafvirkjameistari, f.
6.6 1937, kvæntur
Þóreyju Jónsdóttur,
starfar á Reykja-
lundi, þau búa í
Mosfellsbæ. Þeirra
börn eru Hólmfríð-
ur, f. 1960, kvænt
Hilmari Erni Agn-
arssyni, Gísli f.
1963, í sambúð með Margréti
Laxdal, Heimir, f. 1970 í sambúð
með Sædísi Guðmundsdóttur. 3)
Guðrún, aðalbókari, f. 29.3.
1943, gift Andreasi Bergmann,
verslunarmanni, þau búa í
Reykjavík. Þeirra böra eru Jón
Bragi, f. 1968, kvæntur Sigrúnu
Helgadóttur, Ottar Már, f. 1970,
í sambúð með Björk Sigurgísla-
dóttur og Gísli Björn, f. 1978.
Fósturdóttir Nönnu og Gísla var
dótturdóttirin Nanna Sjöfn Pét-
ursdóttir, skólastjóri, f. 18.7.
1955, gift Jóni Rúnari Gunnars-
syni, verslunarmanni, þau búa á
Bíldudal. Þeirra börn eru Anna
Vilborg, f. 1979 og Lilja Rut, f.
1981. Barnabarnabörnin auk
barna Nönnu Sjafnar voru, Ara-
ar og Þóra Sigrún Kjartansbörn,
Georg Kári og Andri Freyr
Hilmarssynir, Arni Theodór og
Bjarni Þór Gíslasynir og Andre-
as og Unnur Bergmann.
Nanna var Iengst af heima-
vinnandi húsmóðir, síðar starf-
aði hún við fiskvinnslu á Pat-
reksfirði og eftir komuna til
Reykjavíkur fyrst í eldhúsi
Flugfélags íslands, síðar í eld-
húsi Landspítalans og mörg síð-
ustu starfsárin í mötuneyti
kennara og starfsfólks Hlíða-
skóla.
Útför Nönnu fer fram mánu-
daginn 30. desember kl. 13.30
frá Fríkirkjunni i Hafnarfirði.
Mín kæra tengdamóðir, Nanna
Guðmundsdóttir varð bráðkvödd
föstudaginn 20. desember sl. Hún
hafði lokið jólaundirbúningi að
mestu leyti með góðri aðstoð barna
sinna og barnabarna, skreytt íbúð-
ina sína á Höfn, sett upp jólatréð,
pakkað öllum jólagjöfum og sett
jólakveðju til vina sinna og ætt-
ingja í útvarpið. Og hún var búin
að pakka inn húfu sem hún hafði

2
I
|
I
5
Fersk blóm og
skreytingar
við öll tœkifæri
Opið til kl.10 öll kvöld
Persónuleg þjónusta
Fákajeni 11, sími 568 9120
2
i
I
i
5
|
5
oiot#tot#iom
prjónað sjálf, fyrir langömmustelp-
una sína, Unni, sem varð fjögurra
ára daginn eftir. Og nú var bara
eitt eftir, að fara í kirkjugarðinn í
Hafnarfirði að fá ljós á leiðið hans
Gísla en það vildi hún gera sjálf.
Gísli Björn, yngsta barnabarn
Nönnu sótti ömmu sína og saman
fóru þau upp í garð og gengu frá
pöntuninni og að því loknu vildi hún
ganga að leiði Gísla og fylgjast með
þegar ljósin yrðu tendruð. Og þar
við legstað mannsins síns, sem hún
elskaði og virti greip hún skyndilega
fast í Gísla Björn og hné niður af
völdum hjartaáfalls. Eða eins og
Flosi svili minn orðaði það svo fal-
lega þegar honum var sagt frá at-
burðinum: „Nú, hann kippti henni
þá til sín, gamli maðurinn". Starfs-
fólk kirkjugarðsins hóf þegar í stað
lífgunartilraunir á meðan beðið var
eftir sjúkrabíl en Nanna lést stuttu
síðar á Sjúkrahúsi Reykjavíkur. Það
er okkur aðstandendum hennar góð
tilhugsun að hún hafði einhvern af
þeim sem henni þótti vænst um,
að styðja sig við þegar kallið kom.
Eins og að framan greinir var
Nanna fædd að Hóli á Vatneyri við
Patreksfjörð 2. september 1913 og
var því 83 ára þegar hún lést. Hún
ólst upp í glöðum systkinahópi, sem
MINNINGAR
margir gamlir Patreksfirðingar
muna vel eftir. Nanna sagði mér
að alltaf hefði verið nóg að bíta og
brenna á heimilinu, enda faðir henn-
ar duglegur að draga björg í bú.
Hann stundaði öll almenn störf,
réri til fiskjar og hafði lítinn en
snotran sjálfsþurftarbúskap eins og
algengt var í sjávarþorpum fram
eftir öldinni. Á sumrin réri hann á
daginn en heyjaði Hólstúnið um
nætur til að afla fóðurs fyrir skepn-
ur sínar.
Þegar Nanna var tæpra sextán
ára varð fjölskyldan fyrir þeirri sorg
að móðirin lést af barnsförum,
ásamt nýfæddum dreng. Má nærri
geta þvílíkt áfall það hefur verið
fyrir þetta barnmarga heimili, en
yngsti bróðirinn var þá á öðru ári.
Þær systur tóku nú við búsforráðum
með föður sínum hver af annarri.
Fyrst Helga, þá Nanna og síðast
Freyja. Nanna hafði farið einn vet-
ur suður til Reykjavíkur og gengið
í Ingimarsskólann og hugðist ljúka
þar gagnfræðaprófi, en þegar
Helga systir hennar giftist, var
komið að Nönnu að taka við heimil-
inu, og þeirri skyldu brást hún ekki
fremur en öðru sem henni var síðar
trúað fyrir á lífsleiðinni. Þótti mér
löngum sterkasti þátturinn í fari
hennar frábær samviskusemi í öll-
um störfum sem hún tók sér fyrir
hendur, ásamt ógleymanlegri glað-
værð, sem reyndar einkenndi allan
systkinahópinn frá Hóli, og hefur
áreiðanlega hjálpað þeim að komast
yfir sorgina við sviplegt fráfall
móður þeirra. Þann 29. september
1935 giftist Nanna Gísla Bjarna-
syni frá Stóru-Vatnsleysu á Vatns-
leysuströnd. Foreldrar Gísla, þau
Bjarni Stefánsson útvegsbóndi og
Elín Sæmundsdóttir bjuggu góðu
búi á Vatnsleysu og ólst Gísli þar
upp við landbúnaðarstörf og sjó-
sókn, en fór ungur í Stýrimanna-
skólann og lauk þaðan prófi. Þá lá
leiðin á togara fyrst hér syðra, þá
til Ísaíjarðar og að lokum til Pat-
reksfjarðar, þar sem hann réðst
fyrst sem stýrimaður hjá mági sín-
um Jóhanni Péturssyni, en hann var
skipstjóri hjá Vatneyrarfyrirtæk-
inu. Stuttu seinna varð Gísli sjálfur
skipstjóri hjá Vatneyringum. Voru
þeir mágar um margra ára skeið
miklir aflaskipstjórar hjá þessari
merku útgerð. Nú fannst Gísla
kominn tími til að festa ráð sitt,
orðinn togaraskipstjóri 35 ára gam-
all og vel í stakk búinn að sjá fyrir
konu og börnum. Og þarna hitti
hann Nönnu, þessa fallegu, glað-
væru stúlku, sem var þrettán árum
yngri en hann. í landlegum fór
hann að venja komur sínar á neta-
verkstæðið þar sem hún vann og
vefja í nálar fyrir hana og gera
hosur sínar grænar fýrir henni. Og
þar kom að hann bað hennar. Eitt-
hvað þóttist Nanna þurfa að hugsa
sig um, kannski fundist aldursmun-
urinn helst til mikill. En Gísli sagði
henni að þess þyrfti hún ekki, því
hann hefði dreymt að hann reiddi
hana fyrir framan sig á hesti og
eltu þau þijú lömb. Og þar með var
það útrætt mál.
Patreksfjörður var á þessum
árum mikið uppgangspláss og þar
áttu þau Nanna og Gísli sín bestu
ár. Og þar komu lömbin, því bömin
urðu þijú, fyrst Anna, þá Bjami
og síðast Guðrún. Árið eftir að þau
giftu sig fluttu þau inn í nýtt hús
sem þau byggðu að Urðargötu 6,
og þar stóð heimili þeirra allt þar
til þau fluttu til Hafnarfjarðar árið
1962. Eins og áður sagði var Gísli
fengsæll skipstjóri og hafði þess
vegna góða afkomu, enda bar hann
hina ungu konu sína á höndum sér.
En eins og títt er um sjómannskon-
ur stjómaði Nanna í landi og sá
m.a. að miklu leyti um byggingu
hússins á Urðargötunni. Þegar
börnin vora að vaxa úr grasi hafði
Nanna bæði bamfóstmr og vinnu-
konur og hafði því stundum tæki-
færi að bregða sér í siglingar með
Gísla. Og þó að sjórinn væri fast
sóttur og oftast stuttur stans hjá
Gísla í landi, var togurunum oft
lagt yfir hásumarið og gafst þá tími
til stuttra sumarleyfa, m.a. stund-
um á hestum inn á Barðaströnd og
víðar. Á þessum árum stofnuðu þau
Nanna og Gísli til vináttu við fólk
á Patreksfirði sem entist til æviloka
Nönnu, þótt margir þeirra séu
horfnir á undan henni.
Eftir að Gísli hætti til sjós gerð-
ist hann verkstjóri í frystihúsi Vatn-
eyrarfyrirtækisins og átti mörg góð
ár í því starfi, ásamt því að hann
gegndi um nokkurt skeið starfi yfir-
fiskmatsmanns á Vestfjörðum. En
seint á sjötta áratugnum fór að
halla undan fæti hjá hinni gamal-
grónu útgerð Vatneyringa og árið
1962 seldu þau Nanna og Gísli
húsið sitt á Patreksfirði og fluttu
suður, eins og svo margir á þeim
árum, ásamt yngstu dóttur sinni
Guðrúnu og dóttur Önnu, Nönnu
Sjöfn, sem ólst upp hjá ömmu sinni
og afa. Eldri börnin höfðu fáum
árum áður stofnað sín eigin heim-
ili. Þau keyptu hús að Grænukinn 6
í Hafnarfirði og vora því komin á
æskuslóðir Gísla, þar sem hann átti
gömlum vinum og kunningjum að
mæta.
Gísli fékk starf hjá Bæjarútgerð
Hafnarfjarðar og Nanna vinnu í
fiski til að byija með og vora þau
fljót að aðlagast nýjum aðstæðum
enda voru þau bæði félagslynd og
áttu gott með að kynnast fólki. Og
margar ferðir áttu þau á næstu
árum suður með sjó í heimsóknir
til gamalla kunningja og vina Gísla.
Ári eftir að þau Nanna fluttu
suður sá ég yngstu dóttur þeirra
hjóna í Hafnarijarðarstrætó og
kynntist henni síðar fyrir milli-
göngu skólasystur minnar sem var
vinkona hennar. Fór ég þá fljótlega
að venja komur mínar í Grænukinn
6 og ári síðar giftum við okkur.
Allt frá fyrstu tíð tóku tengdafor-
eldrar mínir mér vel og frá upphafi
átti ég vináttu þeirra og tryggð og
á samband okkar bar aldrei skugga.
Sumarið 1964 fóru þau Nanna
og Gísli í skemmtiferð til Evrópu
en í þeirri ferð veiktist Gísli heiftar-
lega af kransæðastíflu svo honum
var vart hugað líf. Hann var lagður
inn á sjúkrahús í Hamborg og þar
var Nanna ein i ókunnu landi við
hlið manns síns þessa erfiðu daga
og stóð sig eins og hetja að venju.
Mér er enn í fersku minni af hve
mikilli natni og umhyggju hún
hugsaði um Gísla á áranum sem í
hönd fóra. Gísli mátti ekkert á sig
reyna en hugurinn var mikill. Þá
var hún vakin og sofín yfir því að
hann ofreyndi sig ekki og kallaði
þá aðra til hjálpar ef taka þurfti
upp eða færa stærri hluti til á heim-
ilinu. Nanna Sjöfn var auðvitað
augasteinn ömmu sinnar og afa á
þessum árum og spöruðu þau hvorki
fé né fyrirhöfn til að láta henni líða
sem best og menntast og þroskast,
enda brást hún ekki vonum þeirra
og _var þeim mikill gleðigjafi.
Á þessum fyrstu hjúskaparáram
okkar Gunnu hóf Nanna störf í eld-
húsi Flugfélags íslands á Reykja-
víkurflugvelli en Gísli fékk starf
sem þingvörður í Alþingi. Þá urðu
þau tíðir og velkomnir gestir á
heimili okkar á Ljósvallagötu 24
og oft kom Gísli og fékk sér kaffí-
sopa á meðan hann var að bíða
eftir að Nanna lyki störfum, en hún
vann vaktavinnu. Þau fylgdust því
vel með fyrstu árum eldri strákanna
okkar sem ávallt tóku fagnandi
ömmu og afa í Hafnarfirði. Þó að
Gísli væri mikill áhugamaður um
skák, kom það einhverra hluta
vegna í hlut Nönnu að kenna þeim
mannganginn og átti hún því mik-
inn þátt í því að efla áhuga þeirra
fyrir skákinni. Er í minnum haft
að þegar strákarnir ræddu hinar
ýmsu leikfléttur og afbrigði í skák
vitnuðu þeir á fyrstu árunum ýmist
í Spassky, Fisher eða ömmu í Hafn-
arfírði.
Það var skemmtilegt fyrir
Reykjavíkurpilt eins og mig að
kynnast stórfjölskyldu Nönnu
tengdamóður minnar. Þetta var
ákaflega samheldinn hópur og svo-
lítið öðruvísi fólk en ég hafði van-
ist. Skemmtilegast í fari þeirra
fannst mér hispursleysi þeirra og
glaðværð. Systkini Nönnu voru þá
öll flutt suður að undanskildum
Ingvari bróður hennar og Hóls-
systkinin voru veisluglatt fólk sem
buðu hvort öðru til sín við ýmis
tækifæri svo sem afmæli, fermingar
og brúðkaup. En ósköp gat þessi
pervisni Reykjavíkurpiltur orðið
smár innan um þessa sterku vest-
fírsku sjósóknara, sem þekktu öll
fískiskip á íslandi og áhafnir þeirra,
og hvað hver og einn hafði aflað
sl. 50 ár eða svo. En ekki leið á
löngu áður en strákurinn var tekinn
inn í hópinn af þessu hartahlýja og
glaðværa fólki og ævinlega síðan
hefur mér liðið vel i návist þess.
En að öðram ólöstuðum era mér
þó minnisstæðastar þær Hólssyst-
ur, Helga, Nanna og Freyja, fyrir
óviðjafnanlega glaðværð og hlátur-
mildi. Helga var þeirra elst og virðu-
legust og hélt oft fyrir munninn til
að halda svolítið aftur af hlátrinum,
Freyja hló þessum dillandi létta
hlátri eins og unglingsstelpa en
Nanna hló þeirra hæst og innileg-
ast og stundum að manni fannst,
gjörsamlega hömlulaust. Þó tók öllu
fram þegar mágkonur þeirra systra
bættust í hópinn að rifja upp
skemmtilegar endurminningar frá
Patreksfirði. Þá lék bókstaflega allt
á reiðiskjálfi í hlátrasköllum og
glaðværð, en öll var þessi skemmt-
un einstaklega einlæg og græsku-
laus.
Hinn 8. ágúst árið 1974 lést Gísli
tengdafaðir minn og bar dauða
hans brátt að þótt við vissum öll
að hann gekk með alvarlegan sjúk-
dóm. Fráfall Gísla var Nönnu þungt
áfall en af eðlislægu æðruleysi sínu
og óbilandi lífsvilja tókst henni að
yfirvinna sorgina. Hún seldi húsið
sitt í Grænukinn 6 og keypti sér
íbúð að Álfaskeiði 102 í Hafnarfírði
þar sem hún bjó allt þar til hún
flutti í upphafi þessa árs í íbúðir
aldraðra í Höfn á Sólvangsvegi 3 í
Hafnarfirði, en þá rættist langþráð-
ur draumur hennar. Þegar hún
flutti á Álfaskeiðið keypti hún sér
nýjan bíl, en hún hafði stuttu áður
tekið bílpróf, þá komin um sextugt.
Eftir að hún hætti vinnu hjá Flugfé-
laginu starfaði hún um nokkurt
skeið í eldhúsi Landspítalans en hóf
þá störf í eldhúsi Hlíðaskóla þar sem
hún lauk starfsferli sínum á áttræð-
isaldri.
Eins og áður er sagt var Nanna
einstaklega félagslynd kona og á
Patreksfjarðarárunum tók hún
virkan þátt í störfum kvenfélagsins
og kvennadeildar slysavarnafélags-
ins. Eftir að suður kom sóttu þau
hjón skemmtanir Barðstrendingafé-
lagsins í Reykjavík og ýmsar sam-
komur í Hafnarfírði og Nanna var
virk í störfum sjálfstæðismanna þar
syðra. Nanna var einstaklega
ferðaglöð kona og fór í margar ferð-
ir bæði utanlands og innan. Hún
fór í sólarlandaferðir, tvisvar vestur
til Kaliforníu að heimsækja svilkonu
sína Báru og til Þýskalands í heim-
sókn til Hómfríðar sonardóttur
sinnar og víðar. I nokkur sumur
starfaði hún í eldhúsbíl hjá Ferða-
skrifstofu Úlfars Jacobsen og
kynntist þá vel öræfum landsins.
Minntist hún oft þeirra daga með
mikilli gleði og augsýnilegri ást á
landinu sínu.
Nanna tengdamóðir mín var
ágætlega greind kona og fríð sýn-
um. Hún var mjög orðvör mann-
eskja og aldrei heyrði ég hana tala
illa um annað fólk. Fyrr á árpm
þótti hún nokkuð skapmikil og lét
skoðanir sínar í ljós skýrt og skorin-
ort. En mörg hin síðari ár ein-
kenndu hana mest glaðværð hennar
og létt lund ásamt umhyggju fyrir
velgengni barna sinna og barna-
bama. Hún hafði einstakt lag á að
laða að sér ungt fólk og barnabörn-
in og makar þeirra nutu þess að
spjalla við hana við öll möguleg
tækifæri. Hún var tíður og mikill
aufúsugestur á heimili okkar hjóna
hin síðari ár og átti því þátt í að
ala strákana okkar upp. Oft fór hún
með okkur í stutt ferðalög, stundum
til vina okkar austur í Hreppa og
í annan tíma í hrossastúss og ævin-
lega var hún skemmtilegur ferðafé-
lagi. Nú að leiðarlokum eru mér
efst í huga virðing og þökk til
Nönnu fyrir alla þá vináttu og
tryggð sem hún sýndi mér og mín-
um.
Fyrir hönd fjölskyldu Nönnu vil
ég þakka öllum þeim sem gerðu