Morgunblaðið - 02.12.1997, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 2. DESEMBER 1997 31
LISTIR
Listamennirnir
flýja Prag
Prag. The Daily Telegraph.
Safn
styttri
ljóðrænna
verka
BRYNDÍS Halla Gylfadóttir
sellóleikari og Steinunn Birna
Ragnarsdóttir píanóleikari hafa
sent frá sér
hljómdiskinn
Ljóð án orða.
Titillinn vísar
til verksins
Lied ohne
Worte eftir
Felix
Mendelssohn,
en á hljóm-
disknum er
að finna safn
stuttra og
ljóðrænna
verka sem
þær Steinunn
og Bryndís
hafa gjarnan
leikið með
öðrum verk-
um á tónleik-
um sínum í
gegnum tíð-
ina.
„Flest eru
þetta lög sem við höfum mikið
spilað áður og þess vegna þótti
okkur eðlilegt framhald að
hljóðrita þau saman á einum
stað,“ segir Steinunn Birna.
Meðal verka á hljómdisknum
má nefna Fagurt kvöld eftir
Debussy og Söng Sólveigar eft-
ir Grieg, tvö íslensk sönglög,
Dagný eftir Sigfús Halldórsson
og Þú ert eftir Þórarin Guð-
mundsson og nokkur verk
spænski’a tónskálda eins og
Manuel de Falla og Enrique
Grandos.
Steinunn Birna segir verk-
efnavalið nú talsvert ólíkt síð-
asta hljómdisk þeirra, sem
skipaður var háklassískum
verkum. „Verkin ættu að renna
ljúft niður og sjálfar höldum við
mikið upp á þau. Við ætlum
ekki að halda formlega útgáfu-
tónleika en framundan eru fjöl-
margir tónleikar og þar munu
verkin að sjálfsögðu hljóma í
bland með öðrum.“
TÓrVIJST
Digraneskirkja
EINSÖNGSTÓNLEIKAR
Gunnar Guðbjörnsson, tenór. Jónas
Ingimundarson, píanó. Norræn lög
og Dichterliede eftir R. Schumann.
29. nóvember.
GOTT vald hefur Gunnar yfir
röddinni, hvort sem sungið er veikt
eða sterkt, og virðist vera nokkuð
algjört. Röddin hefur einnig fengið
meiri breidd, vonandi þó ekki um of,
því synd væri ef þessi fallegi Moz-
art-tenór missti of snemma þennan
sjaldgæfa Mozart-lit, sem Gunnar
hlýtur að byggja sína framtíð á sem
söngvari. Tvímælalaust verður að
telja Gunnar einn af okkar ágæt-
ustu tenórum í dag, hann tekur list-
ina alvarlega, er ágætlega mús-
íkalskur, smekkvís og líklega ágæt-
ur tungumálamaður, sem ekki alveg
er ónauðsynlegt söngvurum 20. og
21. aldarinnar og þá ekki síst far-
andsöngvarahópnum, sem Gunnar
tilheyrir. Norrænu lögin söng
Gunnar yfirleitt vel og hentar þessi
norræni blær raddarinnar norrænni
músík vel, enda kom oft fyrir í þess-
um lögum að röddin minnti á fursta
þessarar raddgerðar, N. Gedda og
er Gunnar kannski ekki óvanur að
heyra þessa samlíkingu.
Misjafnlega vel söng hann þó
þessi norrænu lög og gjarnan of
sterk, eða átakamikið, nokkuð sem
Gunnar á ekki að þurfa að bjarga
sér á, því hann hefur mikið vald á
röddinni í veikum og milliveikum
söng. Hætta er á að ljóðrænan í
norrænum lögum verði útundan ef
FLOTTI er brostinn á í liði er-
lendra listamanna, sem flykktust
til Prag í Tékklandi eftir hrun
kommúnismans, til að leita andar-
giftar. Fullyrða listamennirnir að
ekki sé búandi lengur í Prag, m.a.
vegna þess að verðlag hafi rokið
upp úr öllu valdi.
Talsmenn flutningsfyrirtækja
segja að brottflutningurinn hafi
hafist fyrir alvöru í upphafi þessa
árs er Bretar og Bandaríkjamenn
gáfust upp á dýrtíðinni. Segja þeir
að fyrir hvern einn sem flytji til
borgarinnar, hverfi þrír til fjórir á
braut.
Margir íbúar Prag anda léttar
og vonast til þess að þessi brott-
flutningur verði til þess að verðlag
raddmagninu er ætlað að skila inni-
haldinu. Af hverju t.d. að syngja
Ack Vármeland út í gegn af fullum
styrk, eða Flickan kom, eins og
Wagner væri höfundurinn, þegar
hægt er að gera hluti eins og Jung-
frun under lind, Skogen sover, Saf
saf, susa, Tunerna, þar sem hann
sýndi algjört vald yfir röddinni á
háa tóninum í lokin, eða Svarta
rosor jafn fallega og glæsilega og
hann gerði og leyft sér jafnframt að
halda í taumana á raddmagninu?
Þegar undirritaður var við nám í
tónlistarháskólanum í Vínarborg
fan niður að nýju. Það voru ekki
síst endalausar fréttir af því hversu
lágt verðlagið væri, sem lokkuðu
listamennina til Prag í upphafi
þessa áratugar.
Talið er að Bandaríkjamennirnir
hafi verið um 30.000 og líktu
bandarískir blaðamenn stemmn-
ingunni í borginni við París á milli-
stríðsárunum þegar rithöfundar á
borð við Ernest Hemingway og
Gertrude Stein voru áberandi í
listalífi borgarinnar.
Eitthvað hefur hins vegar stað-
ið á bókmenntaafrekum landa
Stein og Hemingways í Prag og
virðist stór hópur þeirra nú ætla
að gefast upp á borginni ný-
frjálsu.
kom þar á sal gamall frægur söngv-
ari og söng Winterreise Schuberts.
Þeim flutningi er erfitt að gleyma.
Söngvarinn var að vísu kominn á
þann aldur að ekki var mikið eftir af
röddinni, en tónlistarþroski hans
virtist hafa dýpkað og að öllum lík-
indum allur annar þroski jafnhliða
og hver perlan af annarri byggði
upp þennan risa-ljóðaflokk í ná-
kvæmum hraða, í nákvæmum
ryþma, í nákvæmum blæbrigðum,
þar sem engin ein perlan skyggði á
aðra. Dichterliebe Schumanns lítur
sömu lögmálum. Til eru þau tón-
Augun
þín blá
LEIKFÉLAG Reykjavíkur æfír
nú skemmtidagskrá byggða á
lögum og textum þeirra bræðra;
Jónasar og Jóns Múla Arnasona.
Atriðin eru úr söng- og gaman-
leikjunum Deleríum búbónis,
Allra meina bót, Járnhausnum og
Rjúkandi ráði og einnig verða
flutt nokkur ný lög og textar.
Söngvunum tengjast leik- og
dansatriði úr verkum þeirra
bræðra.
Dagskrána flytja; Andrea
Gylfadóttir, Bergþór Pálsson,
Selma Björnsdóttir, Víðir Stef-
ánsson, Jóhanna Jónas, Kjartan
Guðjónsson og Theódór Júlíus-
son. Hljómsveit skipa; Kjartan
Valdemarsson, Matthías Hem-
stock, Sigurður Flosason og
Þórður Högnason. Jón Hjartar-
son tók dagskrána saman og
sljórnar henni.
verk þar sem þessi fullkomnun
næst ekki fyrr en aldurinn leyfir,
nær því á þeim tímapunkti þegar
grasið er í þann veginn að spretta
úr sér. Þessa nákvæmni fannst mér
víða vanta í ljóðaflokkinn, hraðaval-
ið ekki nákvæmt valið alltaf, ryþm-
inn ekki nákvæmur, heldur ekki í
píanóinu, t.d. þar sem punkteraðar
nótur þurfa að vera nákvæmar til að
undirtónn lags og ljóðs náist. Ekki
það að margt hafi ekki verið fallega
og einlæglega gert í ljóðaflokknum,
jú sannarlega, en viss er ég um að
Gunnar á eftir að ná dýpri skilningi
og meiri ró í flutning ljóðaflokksins
og Jónas heldur áfram að skapa fal-
legar stemmningar og kannske fal-
legastar í hljóðlátum og rólegum
lögum. Jónasi liggur n.f. vel að leika
undir (akkompanera) fyrir söngv-
ara, og það er sko ekki ómerkilegt
fag og ekki öllum gefið. Hins vegar
skil ég ekki hvers vegna ekki má
halda sér við orðið undirleikur, sem
notað hefur verið um aldir og er
annars staðar enn í fullu gildi. Að
leika undir söng merkir ekki að
fýlgja eigi söngvaranum eins og
þræll hans væri, heldur miklu frem-
ur að lyfta undir sönginn, minna á
áherslur, styrkleikabreytingar og
spennu í laginu o.fl. „Píanóleikari
var“ (í efnisskrá) segir í raun ekki
neitt og getur meira að segja verið
vafamál hvernig skilja skal. Undir-
leikari er gott og virðulegt orð og
mun ég nota það framvegis ef ég
skrifa um píanóleik með söngvara
eða - vörum. Vona ég að Jónas
bregðist ekki ókvæða við þessu þótt
að nokkru hafi hann lagst á móti
orðinu undirleikari.
Ragnar Björnsson
Lokið við
ófullgerða
sinfóníu
Elgars
London. The Daily Telegraph.
ERFINGJAR breska tón-
skáldsins Edwards Elgar hafa
gefið leyfi fyrir flutningi
þriðju sin-
fóníu hans,
sem tón-
skáldið
Anthony Pa-
yne fullgerði,
þrátt fyrir að
Elgar legði
blátt bann
við slíku í
erfðaskrá sinni. Hart hefur
verið deilt um þá ákvörðun
ei’fingjanna að leyfa Payne að
ljúka við sinfóníuna og víst er
að þeim deilum linnir ekki nú,
þegar verkinu er lokið.
Verkið hefur þegar verið
fiutt fyrir lítinn hóp áheyr-
enda en það verður frumflutt
opinberlega í febrúar nk. í
Royal Festival Hall í London
og á sumartónleikum BBC, en
sinfóníuhljómsveit BBC mun
flytja verkið í bæði skiptin.
Elgar byrjaði á þriðju sin-
fóníunni árið 1933 en þá hafði
hann nær ekkert samið í þau
þrettán ár sem liðin voru frá
láti eiginkonu hans. BBC
pantaði sinfóníuna en Elgar
náði ekki að ljúka við hana áð-
ur en hann veiktist og lést
1934. A dánarbeði sínum
óskaði hann eftir því að drög
að sinfóníunni yrðu brennd og
að ekki mætti undir nokkrum
kringumstæðum Ijúka við
þau.
Námskeið
í kamrner-
tónlist
FIÐLULEIKARINN og
hljómsveitarstjórinn Sidney
Harth heldur námskeið á veg-
um Tónlistarskólans í Reykja-
vík í Grensáskirkju, þriðju-
daginn 2. desember kl. 17.
A námskeiðinu leiðbeinir
hann kammerhópum skipaða
nemendum úr Tónlistarskól-
anum í Reykjavík. Aðgangs-
eyrir er 500 kr.
Nýjar plötur
• MEÐ ósk um gleðileg jól er
með 11 jólalögum Óskar
Óskarsdóttur og syngur hún
og leikur eigin lög við ljóð ís-
lenskra skálda. Ahersla er
lögð á að kynna íslensku jóla-
sveinana og Gi-ýlu. Lögin á
plötunni heita Stjarnan,
Kertaljós, Jól, Litla barn,
Grýlukvæði, Jólasveinarnir,
Gi’ýluþula frá 17. öld, Jóla-
barnið, Um jól, Jólanótt og
Jólnasumbl.
Höfundur gefur út sjálfur
og útsetti.
Tímarit
• ÓPERUBLAÐINU, ellefta
tölublaði hefur verið dreift til
styrktarfélaga íslensku óper-
unnar. I blaðinu eru m.a.
dómar Ólafs Gíslasonar um
Cosi fan tutte, frásögn Guð-
rúnar Vilmundardóttur af
„gjöf aldarinnar" - íslensku
ópemnni, fjallað um söngferil
Guðmundu Elíasdóttur og
viðtal við leikstjórann
Gúnther Schneider-Siems-
sen, sagt frá starfsári og tón-
leikaröð Ópemnnar í vetur.
Blaðið fæst í bókaverslun-
um og í fslensku óperunni.
Steinunn Birna
Ragnarsdóttir
Bryndís Halla
Gylfaddttir
Með hljóðfærið
á hreinu
JÓNAS Ingimundarson og Gunnar Guðbjörnsson.