Morgunblaðið - 17.10.1998, Blaðsíða 6

6 LAUGARDAGUR 17. OKTÓBER 1998
MORGUNBLAÐIÐ
Morgunblaðið/Kristinn
í NOKKRUM verslunum á Laugaveginum í Reykjavík má sjá
mynd af forsetahjónunum.
Kista Guðrúnar Katrínar heim í dag
Sjönvarpað frá
athöfninni
RÍKISSJÓNVARPIÐ og Stöð
tvö verða með sameiginlega
beina útsendingu frá Keflavíkur-
flugvelli í dag þegar kista Guð-
rúnar Katrínar Þorbergsdóttur
forsetafrúar kemur heim frá
Bandaríkjunum.
Aætlað er að flugvél Cargolux,
sem flytur kistu Guðrúnar
Katrínar frá Seattle í Bandaríkj-
unum til íslands, lendi á Kefla-
víkurflugvelli um kl. 12.30. Með í
för verða forseti Islands og dæt-
ur hans tvær auk forsetaritara.
A flugvellinum verða auk nán-
ustu ættingja forsetafjölskyld-
unnar handhafar forsetavalds og
makar þeirra, ríkisstjórn Islands
og makar ráðherranna, ráðu-
neytisstjórar í forsætis- og utan-
ríkisráðuneytinu, biskupinn yfir
Islandi, ríkislögreglustjórinn,
sýslumaðurinn og flugvallar-
stjórinn á Keflavíkurflugvelli og
starfslið forsetaembættisins.
Lúðrasveit leikur við athöfnina
og biskupinn flytur blessunar-
orð.
Frá flugvellinum verður ekið
að Bessastaðakirkju þar sem
kistan mun standa þar til útfór
fer fram. í Bessastaðakirkju
verður stutt athöfn ætluð nán-
ustu fjölskyldu Guðrúnar Katrín-
ar.
Forsætisráðherra hefur
ákveðið að fáni skuli dreginn í
hálfa stöng við opinberar stofn-
anir á morgun. Jafnframt hefur
ríkisstjómin ákveðið að skrifstof-
ur stjórnarráðsins og aðrar opin-
berar stofnanir, eftir því sem tök
eru á, verði lokaðar fyrir hádegi
og til kl. 13 á útfarardaginn, mið-
vikudaginn 21. október. í sam-
ráði við menntamálaráðherra er
mælst til þess að kennsla verði
felld niður þennan dag til kl. 13.
FRÉTTIR
Boðað samstarf sveitarfélaga og Hitaveitu Suðurnesja
Lægra raforkuverð
er helsta markmiðið
SAMKOMULAG Hitaveitu Suður-
nesja, Hafnarfjarðarbæjar, Garða-
bæjar og Bessastaðahrepps um
vilja þeirra til samvinnu í orku- og
veitumálum var kynnt í gær. Þar
kom m.a. fram að óánægja er með
að arður af starfsemi Hitaveitu
Reykjavíkur renni óskiptar í borg-
arsjóð. Markmið sveitarfélaganna
með samkomulaginu er að ná fram
lægra raforkuverði fyrir einstak-
linga og fyrirtæki, nýta jarðhita-
auðlindir innan sveitarfélaganna og
eftir atvikum víðar á landinu og
öðlast aukna hlutdeild í eigin orku-
málum.
A fundinum kom fram að í sam-
komulaginu eru markmið að stuðla
að nýtingu jarðhitaauðlinda á
Reykjanesskaga, þar með talið í
Krísuvík, við Trölladyngju, Brenni-
steinsfjöll og eftir atvikum víðar á
landinu.
Júlíus Jónsson, forstjóri Hita-
veitu Suðumesja, sagði að það ylti
á því hvort ráðist yrði í byggingu
raforkuvers eða alhliða orkuvers
hvenær framkvæmdir gætu hafist.
„Það er ljóst að í núverandi
lagaumhverfi þarf íyrst að ti-yggja
réttindin. Við munum fara af stað
með því að óska eftir rannsókna-
leyfi á þessum stöðum. Síðan þarf
að fara fram umhverfismat. Við er-
um því að tala um tveggja til
þriggja ára undirbúning áður en
hægt verður að ráðast í fram-
kvæmdir," sagði Júlíus.
Þetta starf verður í höndum
verkefnastjórnar sem einnig er
ætlað að meta verðmæti þeirra
eigna sem aðilar geta lagt til verk-
efnisins, kanna réttarstöðu aðila
varðandi jarðhitaréttindi og orku-
sölusamninga, afla frekari jarðhita-
réttinda og kanna hvaða félags-
form henti best fyrir samstai-fið.
Arðgreiðslur ekki skilað sér
Magnús Gunnarsson, bæjar-
stjóri í Hafnarfirði, segir að í sam-
komulaginu felist að verið sé að
marka braut inn í framtíðina en
ekki sé verið að efna til ófriðar við
Hitaveitu Reykjavíkur. Hann segir
að inni í tveimur síðustu fjárhagsá-
ætlunum Hafnarfjarðarbæjar hafi
verið gert ráð iyrir arðgreiðslum
frá Hitaveitu Reykjavíkur, um 35
milljónum kr., sem ekki hafi skilað
sér. Orkukaup af Hitaveitu
Reykjavíkur nemi á fjórða hundrað
milljónir kr. á ári og kom fram á
fundinum að það væri nálægt 10%
af heildartekjum Hitaveitu Reykja-
víkur. Fengist eðlilegur arður, þ.e.
30%, í takt við arð Reykjavíkur-
borgar, ætti Hafnaríjarðarbær að
fá um 90 milljóna kr. arðgreiðslu á
ári.
„Það þarf að fara í gegnum þær
lögfræðilegu forsendur sem liggja
að baki og þann samning sem var
gerður upp úr 1970 við Hitaveitu
Reykjavíkur. Gildistími hans er ei-
lífðin. Samningurinn var ekkert
slæmur á sínunytíma en hann er
bam síns tíma. I samningnum er
ákvæði um 7% afgjaldsreglu en
reiknireglurnar sem á að nota eru
óskiljanlegar. Þær hafa samt þýtt
það að Reykjavíkurborg hefur
alltaf fengið sinn arð upp á 800-900
milljónir kr. á ári en við höfum
aldrei fengið neitt. Hitaveita
Reykjavíkur borgar enga skatta
heldur er veita í opinberri eigu og
þjónustufyrirtæki fyrir íbúa á
svæðinu. Það má auðvitað velta því
fyrir sér hvort eðlilegt sé að íbúar
eins svæðis njóti arðs af fyrirtæk-
inu og þar með arðs af íbúunum
sem búa hér,“ sagði Magnús.
Ingimundur Sigurpálsson, bæj-
arstjóri í Garðabæ, segir að þegar
mörg hundruð milljóna kr. arður
vegna orkusölu renni óskiptur í eitt
sveitarfélag, þar sem fjármunirnir
. eru notaðir til almenningsþjónustu
fyi-ir viðkomandi íbúa, fari aðrir
íbúar, þ.ám. Garðbæingar, á mis
við þessi gæði.
„Þetta er dulin skattheimta og
meðan málum er skipað með þeim
hætti sem raun ber vitni hljóta
sveitarstjórnarmenn að koma sér í
röð til að ná hlutdeild í þessari
tekjuöflun og einmitt það felst í
þessu samkomulagi,“ sagði Ingi-
mundur.
Vörusala úr þrotabúi Radiobúðarinnar
Seljandi vöru ber
alltaf ábyrgð
JON Magnússon hæstaréttarlög-
maður og varaformaður Neytenda-
samtakanna segir að seljandi beri í
raun alltaf ábyrgð á söluhlut og því
standist ekki auglýsing um útsölu á
vörum úr þrotabúi Radíóbúðarinn-
ar, sem hefst í dag, en þar segir að
allir hlutir séu seldir án ábyrgðar.
Jón segir að út af fyrir sig sé
ábyrgðin fyrir hendi þar sem um sé
að ræða millilið í sölu.
í auglýsingu frá þrotabúinu í
Morgunblaðinu í gær sagði: „Allir
hlutir eru seldir án ábyrgðar." Jón
sagði í samtali við Morgunblaðið að
þegar um væri að ræða venjulegan
seljanda, hvort sem í hlut ætti ein-
staklingur eða fyrirtæki, þá bæri
hann ábyrgð á söluhlut. Þá væri
það ljóst að framleiðandi merkja-
vöru bæri framleiðendaábyrgð.
„Hins vegar tekur fólk alltaf
ákveðna áhættu þegar það er að
gera viðskipti. í þessu tilviki er um
að ræða þrotabú og það liggur fyrir
að krafa þess sem kaupir mun af
þrotabúinu getur aldrei orðið fram-
ar í ki’öfuröðinni en almenn krafa
og því liggur fyrir að kaupandinn
myndi aldrei fá bætur. í þessu til-
viki hefur skiptastjórinn orðað
þetta með óheppilegum hætti og
eðlilegra hefði verið að segja í aug-
lýsingunni að skiptaráðandi vildi
vekja athygli þeirra sem kaupa af
þrotabúinu á að engar eignir séu til
í því til að bæta hugsanlega galla
sem kynnu að vera á sölumunum.
Þannig myndi auglýsingin senni-
lega vera kórrétt miðað við ákvæði
laga um lausafjárkaup."
BLÓMATÍÐ
GAMLINGJANNA
LEIKLIST
Þjóðleikhúsið
MAÐUR I' MISLITUM SOKKUM EFTIR
ARNMUND BACKMAN.
Leikstjóri: Sigurður Sigurjónsson. Leikarar:
Árni Tryggvason, Bessi Bjarnason, Guðrún S.
Gísladóttir, Guðrún Þ. Stephensen, Gunnar Eyj-
ólfsson, Helga Bachmann, Ólafur Darri
Ólafsson og Þóra Friðriksdóttir. Leikmynd og
búningar: Hlín Gunnarsdóttir. Lýsing: Ásmund-
ur Karlsson. Smíðaverkstæðið 16. október
ÞJÓÐLEIKHÚSIÐ frumsýndi í gærkvöldi
gamanleik eftir Arnmund Backman sem lést í
september síðastliðnum. Hugmyndin að verk-
inu er bráðsmellin, eins og þeir vita sem sáu
uppfærslu Snúðs og Snældu, leikfélags eldri
borgara í vor sem var sýnd yfir tuttugu sinn-
um við góðar undirtektir: Oldruð kona finnur í
bíl sínum karlmann á sama aldri, kaldan,
hrakinn og minnislausan, miskunnar sig yfir
hann og býður honum heim. Þar dvelst hann í
viku við misjafnar undirtektir nágranna kon-
unnar, sem gruna hann um hið versta, þar til
loks er auglýst eftir honum og minnið kemur
til baka. Eða þannig liggur að minnsta kosti í
málunum á yfirborðinu. Endirinn kemur síðan
á óvart og verður að sjálfsögðu ekki upplýstur
hér.
Þetta leikrit hefur marga sjaldgæfa kosti.
Fléttan er bráðsniðug, eins og fyrr segir, text-
inn er vel saman settur og leiftrar af ósvikinni
kímnigáfu, hvergi er farið yfir strikið í fárán-
leika eða afkáraskap eins og stundum vill
brenna við í fórsum, og síðast en ekki síst:
Hér eru mörg bitastæð hlutverk íyrir leikara
af elstu kynslóðinni en eins og leikhúsgestir
vita hafa slík hlutverk ekki verið á hverju
strái í uppsetningum leikhúsanna síðastliðin
ár. Kannski er þó að renna upp blómatíð fyrir
elstu kynslóð íslenskra leikara (til hennar telj-
ast margir af bestu leikurum landsins) og má
benda í því sambandi á Fjögur hjörtu Olafs
Jóhanns Ólafssonar sem sýnt hefur verið við
ágæta aðsókn í tæp ár og Rommí sem frum-
sýnt var í Iðnó í byrjun september og virðist
sömuleiðis ætla að ganga vel og lengi.
Það er einvalalið sem fer með aðalhlutverk-
in sex. Bessi Bjamason leikur minnislausa
manninn og fór hann á kostum í svipbrigðum,
þótt ekki ætti hann mikinn texta framan af.
Undir lok leiksins færist heldur betur fjör í
Morgunblaðið Þorkell
hann og sýndi hann þá alkunna skoptakta sem
aldrei bregðast. Þóra Friðriksdóttir leikur
Steindóru hina miskunnsömu konu og túlkaði
hún á sannfærandi máta feimni hennar og hlé-
drægni. Gunnar Eyjólfsson og Guðrún Þ.
Stephensen leika nágrannahjónin Bjarna og
Fríðu og voru þau bæði óborganlega fyndin.
Gunnar skapar hér enn einn gamlingjann af
slíkri fagmennsku að unun var á að horfa.
Guðrún ólgaði af krafti og kitlaði óspart hlát-
urtaugar áhorfenda. Helga Bachmann og Ámi
Tryggavson leika hjónin Dóra og Lilju og sal-
urinn ætlaði bókstaflega að rifna af hlátri þeg-
ar þau birtust fyrst: hann á jogginggalla og
lakkskóm, hún með ljósa hárkollu og tildur-
rófulega klædd. Árni átti stjömuleik og upp-
skar mikinn fögnuð áhorfenda. Karakter
Helgu er hins vegar sá veikasti frá höfundar-
ins hendi og var túlkun hennar oft á tíðum of
bamsleg.
Guðrún S. Gísladóttir og Ólafur Darri
Ólafsson leika börn hins minnislausa, hún er
taugaveiklaður sálfræðingur með áhyggjur af
almenningsálitinu og hann stressaður bisness-
maður við það að fara á hausinn. Bæði áttu
þau marga góða takta.
Sviðsmynd og búningar Hlínar Gunnars-
dóttur era í anda hins smásmugulega raunsæ-
is en vel kryddað með húmor. Hvora tveggja
hæfir verkinu fullkomlega. Sérlega skemmti-
legt er fortjaldið sem samanstendur af hliðar-
gardínum og stórrisum íbúðar Steindóru.
í heild er hér um afar vel heppnaðan gam-
anleik að ræða og greinilegt að Sigurði Sigur-
jónssyni lætur ekki síður vel að leikstýra
skopi en að túlka það sjálfur. Hinu er ekki að
leyna að þónokkuð var um tafs og mistök í
textameðferð á framsýningunni. Það kom þó
ekki í veg fyrir að áhorfendur skemmtu sér
konunglega.
Soffía Auður Birgisdóttir