Morgunblaðið - 21.11.1998, Blaðsíða 59

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1998 59V
AÐSENDAR GREINAR
Baráttudagur
strandveiðimanna
og fiskverkafólks
í DAG er liðið eitt
ár frá því að stofnað
var Alþjóðasamtök
strandveiðimanna og
fiskverkafólks suður á
Indlandi. Þátttöku-
þjóðir við stofnun sam-
takanna voru 32 þar af
nokkrar af fjölmenn-
ustu þjóðum veraldar-
innar. Fonnaður
Landssambands smá-
bátaeigenda, Arthur
Bogason, sýndi þá
framsýni að taka þátt í
aðdraganda og stofnun
samtakanna og hlýtur
sú reynsla sem hann
hefur að bjóða sem nú-
verandi stjórnarmaður í samtök-
unum að vera hinum ungu sam-
tökum mikils virði. Ekki þykir
mér ólíklegt að í framtíðinni verði
þátttaka okkar íslendinga á þess-
um vettvangi eitt af því sem við
getum verið stolt af og á það sama
ekki við um alla þá „reynslu og
þekkingu“ sem þjóðin hefur verið
að flytja út undanfarið á sviði sjáv-
arútvegsins.
Hvað eiga strandveiðimenn og
fiskverkafólk í hinum breytilegu
samfélögum veraldarinnar sam-
eiginlegt sem gerir það að verkum
að þau geta unnið saman að mál-
efnum sínum? Hvað á tæknivædd-
ur trillukarl á íslandi sameiginlegt
með sjómönnum sem róa á frum-
stæðum bátskeljum einhvers stað-
ar frá ströndum Afríku, Asíu eða
Suður-Ameríku t.d.? Og hvað á
fiskverkakona sem slítur sér út
fyrir samfélagið í íslensku frysti-
húsi sameiginlegt með blökku-
konu sem býður fram veiði bónda
síns á frumstæðum markaði ein-
hvers staðar á strönd Afríku? Jú,
líf þeiiTa allra er samofið þeim
náttúru sem þau lifa af og örlög
þeirra og í mörgum tilfellum sam-
félaganna sem þau lifa i eru al-
gjörlega komin undir skynsam-
legri nýtingu og varðveislu henn-
ar. Ógnirnar sem stafa af þeim
eru líka þær sömu. Auk þess að
glíma við náttúruöflin þurfa þau
líka að heyja harðvítuga baráttu
við stórvirka, tæknivædda flota
sem oft eru komnir langt að til að
ræna frá þeim lífsbjörginni og
skilja gjarnan eftir eyðileggingu
sem í sumum tilfellum verður
aldrei bætt.
Það er verðugra verkefni fyi'ir
smáþjóð sem telur sig meðal
fremstu menningarþjóða samtím-
ans að styðja viðleitni strandveiði-
manna og fiskverkafólks að verja
framtíð sína en að flytja út
óskapnað eins og kvótakerfið okk-
ar er, sem mun væntanlega verða
notað í hinum vanþróaðri ríkjum
til að hygla vinum og vandamönn-
um valdhafanna á kostnað þeirra
sem fyrir eru. Og ekki kæmi mér
á óvart að einhverjum einræðis-
herranum nýttist kvótakerfi að ís-
lenskri fyi'irmynd vel til að fóðra
bankareikninga sína erlendis með
fjármunum erlendra stórfyrir-
tækja sem keyptu sér þannig
„rétt“ til að nýta fiskistofna við-
komandi ríkis án tillits til þeirra
sem fyrir eru.
Ég held við getum öll verið
sammála um að sá togarafloti sem
með „nærgætni" sinni hefur stór-
skaðað vistkerfi heimshafanna á
hvergi heima á grunnsævi við
strendur nokkurs lands og gildir
þá einu hvort vísindamenn láta
múta sér til að sjá ekki eyðilegg-
inguna. Jafnframt er mér nokkuð
ljóst að sökum fáfræði eru vísinda-
menn nútímans líklegri til að am-
ast við strandveiði-
mönnum fyrir að veiða
smærri físk, og valda
með því aukinni sókn
annarra í stórfiskinn
sem oftast hefur í för
með sér minnkaða
framleiðslu viðkom-
andi stofns. Já, ég bið
þess heitast að á hvor-
ugu þessara sviða
verði tekið mark á Is-
lendingum á næstunni,
miðað við það sem þeir
eru að bjóða um þess-
ar mundir, svo þjóðin
þurfi ekki í framtíðinni
að skammast sín fyrir
þau örlög sem hún á
þann þátt skapaði saklausu fólki
sem á í nógum erfiðleikum fyrir.
Það þarf betri sjálfsvitund en við
Alþjóðlegur baráttu-
dagur strandveiði-
manna er 21. nóvem-
ber. Sveinbjörn
Jónsson fjallar um
smáútveg í sjávar-
plássum landsins.
íslendingar höfum í dag til að
standa undir því að vera fyrir-
myndarríki á þessu sviði og það er
hreint út sagt aumkunarvert að
horfa upp á forráðamenn þjóðar-
innar og helstu ráðgjafa þeirra
fara um heiminn ljúgandi til að
markaðssetja vitleysuna.
Islendingar hafa margt betra að
bjóða veröldinni en þau tæki sem
hér um ræðir. Menn skyldu gera
sér grein fyrir að í sumum þeirra
landa þar sem við verðum gerð að
fyrirmynd eru menn látnir hverfa
fyrir þær sakh’ einar að vera fyrir
einhverjum. Og ef til vill er
stærsti munurinn enn fólginn í því
að geta sett fram skoðanir sínar á
þann hátt sem undirritaður gerir í
þessari grein án þess að telja sig
þurfa að óttast um afdrif sín þess
vegna.
Ég skora á íslensku þjóðina,
sjómenn, fiskverkafólk og aðra að
huga vel að þeim áhrifum sem fyr-
irmynd okkar kann að hafa á örlög
annars fólks í veröldinni og reyna
að taka þátt í mótum samfélagsins
með það í huga.
Ég skora á íslenska verkalýðs-
hreyfingu, íslenska athafnamenn,
íslenska vísindamenn og síðast en
ekki síst íslenska stjórnmálamenn
að velta fyrir sér áhrifum fyrir-
mynda okkar á öriög fólks víðs
vegar í veröldinni og láta ekki
barnalega oftrú okkar á stórvirk-
um tæknibúnaði og forræðisskipu-
lagi koma niður á þegnum þessa
lands né öðrum varnarlitlum íbú-
um þessa hnattar.
Það vefst vonandi ekki fyrir
nokkrum Islendingi nú á Ari hafs-
ins að finna til samkenndar með
strandveiðimönnum og fískverka-
fólki veraldarinnar, til þess eru ör-
lög þjóðarinnar of samtvinnuð haf-
inu og auðlindum þess.
Ég vil óska öllum strandveiði-
mönnum og öllu fiskverkafólki á
Islandi og annars staðar í veröld-
inni hjartanlega til hamingju með
baráttudaginn og samtökin og
vona að í sameiningu takist okkur
öllum að stuðla að betri heimi fyr-
ir börnin okkar að búa í.
Lifið heil.
Höfundur er sjdnwður frá
Súgandafirði.
Sveinbjörn
Jónsson
Forsala aðgöngumiða í verslunum 10/11
Landsliðsmenn hita upp lyrir
Laugandalshöll í Reykjavík
20:3
leikinn í Breiðholtsútibúi Landsbankans á mánudaginn
og í aðalútibúinu Austurstræti á þriðjudaginn
milli klukkan 15.00 og 16.00 báða dagana og gefa
eiginhandaráritanir, handboltareglur og „klapptæki”.
Félagar í Vörðunnl, Námunal og Genglnu lí helmlngs alilítt.
Spartklólibsfélagar lí frítt ln í liikiii.
AUGLÝSINGADEILD Sími: 569 1111, Bréfsími: 569 1110 éi> mbl.is
Netfang: augl@mbl.is ALL7>\f= eiTTH\SA£> HÝT~l