Morgunblaðið - 14.11.1999, Side 3

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 14. NÓVEMBER 1999 C %
FERÐALÖG
Ljósmynd/Sigríður Sveinsdóttir
Guðmundur Helgi virðir hér fyrir sér nokkra Pólverja sem eru að tefla
en sú hefð hefur skapast að á góðviðrisdögum hittist fólk við ána Wisla
til að tefla.
Ljósmynd úr bókinni Cracow eftir Janusz Podlecki
í Maríukirkjunni við Rynek Glówny torgið í Kraká er fræg altaristafla
sem er ein sú stærsta í Evrópu. Altaristaflan er unnin úr tré og sýnir
Maríu mey og sögu hennar.
Ljósmynd/Guðmundur Helgi Guðmundsson
t Glówny.
t.
Sem er “m>
tílIm hat
Saltnámurnar eru afar merkilegt
fyiirbrigði. Þær hafa myndast þar
sem einhvern tímann hefur verið
sjávarbotn og er talið að námavinna
hafi hafíst þar fyrir um 700 árum.
Sameinuðu þjóðirnar hafa tekið að
sér varðveislu námanna. Heildar-
lengd þeirra er á bilinu 250-300 kíló-
metrar þó einungis um 3 kílómetrar
séu opnir fyrir ferðamenn. Námum-
ar era á 9 hæðum og það er gengið
niður 64 metra að þeirri fyrstu en
neðsta gólfið er á 327 metra dýpi.
í námunum er fjöldi listaverka
sem öll eru unnin úr saltsteini og af
námumönnunum sjálfum. Vinnan
var hættuleg og era trúarlegar
myndir áberandi. Námamennirnir
gerðu kapellur og kirkju í námun-
um. Elsta kapellan er frá 17. öld.
Stærsta kirkjan var vígð á 19. öld og
er 10-12 metrar á hæð og 54,4
metra löng. Veggina í kirkjunni
prýða lágmyndir. Ljósakrónur í lofti
líta út eins og dýrindis kristalskrón-
ur en í stað venjulegs kristals er
saltkristall. Styttur era víða í göng-
unum og sýna námamennina við
vinnu sína.
Þegar við ákváðum að skoða þess-
ar saltnámur vissi ég í raun ekki
hvað beið mín en uppgötvaði þarna
mikinn stórfengleik."
Morgunblaðið/Hrönn
börnin sín rölta þar um í rólegheit-
um í notalegum hitanum, meira að
segja þau yngstu eru með í för en
sofa vært í kerrunum.
Á torginu Plaza Mayor er íjöldi
veitingastaða þar sem hægt er að
snæða úti undir berum himni. Vin-
sælasti rétturinn er vafalaust grili-
aðir grísir en slíkt kjöt þykir sér-
lega meyrt og ljúffengt. Grísirnir,
sem eru aðeins 2-3 daga gamlir,
eru stolt kokkanna og prýða því
glugga veitingastaðanna.
A torginu er margt fólk og áber-
Borgin Segovía er m.a. fræg
fyrir þær sakir að við borg-
armörkin stendur vatns-
veita, vel varðveittur minn-
isvarði frá tímum Rómverja.
andi era eldri konur sem greinilega
hafa farið í sparifötin til þess að sýna
sig og sjá aðra.
Segovía er gömul borg, elstu minj-
ar eru frá því fyrir Krists burð, hún
liggur á fjallsrana en er umkringd
ám og víða sjást fomir borgarveggir
en á sínum tíma hafði borgin mikið
hernaðarlegt gildi fyrir Rómverja.
Gaman er að ganga um borgina og
víða er að finna útsýnissvæði þar sem
getur að líta víðáttumikið landsvæði
fyrir neðan.
• Segovia er lítil borg í Kata-
lóníu og León-héraöi á Spáni.
Helstu kennimerki eru kastal-
inn Alcazar og rómverkst
vatnsveituvirki.
Bangsasafn ó Skagen í Danmörku
Þúsund bangsar
í góðum
félagsskap
Bangsasafnið ó Skagen í Danmörku var opnað fyrir rúmu órí
og er hið fyrsta sinnor tegundar a Norðurlöndum.
Stoltur eigandi þess er Jonna Thygesen en hún hefur verið
ötull bangsasafnari allt fró barnæsku. Fyrsti bangsinn, sem
leit dagsins Ijos árið 1880, gat leikið eftir hreyfingar
drekkandi manns.
hlutverki í
DANSKIR
fjölmiðlar hafa
nefnt safnið
hennar Jonnu
„huggulegasta
safn Skandinav-
íu“. A aðeins
einu ári hafa um
25.000 gestir sótt
safnið heim. í
kynningarbækl-
ingi þess segir
að bangsar, bús-
ettir í Dan-
mörku, hafi fram
til þessa ekki átt
sér samastað til
að hittast á. Nú
er raunin önnur.
Jonna hefur inn-
réttað heilt ein-
býlishús fyrir
bangsana þar
sem þeir hafa í
ólík horn að líta.
Sumir hlúa að
húsinu jafnt inn-
andyra og utan,
aðrir liggja í leti
í fleti sínu eða
sóla sig á
ströndinni og
enn aðrir sitja
að snæðingi í
góðum selskap
annarra bangsa.
Hver og einn
einasti bangsi
gegnir ákveðnu
bangsahúsinu á Skagen og hafa
gagnrýnendur lofað Jonnu fyrir
útsjónarsemi og listræn vinnu-
brögð.Margir þekkja söguna af
nafngift bangsanna, en hún
hermir að 26. forseti Bandaríkj-
anna, Theodore Roosevelt, hafi
skömmu eftir síðustu aldamót
tekið sér fjögurra daga frí frá
amstri stjórnmálanna í Washing-
ton til að stunda skotveiðar í
Mississippi. Ætlunin var að
skjóta litla skógarbirni sér og
öðrum til skemmtunnar. Þegar
til kastanna kom og forsetinn átti
að lífláta björn sem hafði verið
bundinn við tréstofn hafði hann
ekki hjarta í sér til þess og hætti
við á síðustu stundu. Skop-
myndateiknari The Washington
Post teiknaði mynd af atburðin-
um og eftir það fékk forsetinn
viðurnefnið Teddy Roosevelt og
til eru fjölmargar skopmyndir af
honum í líki skógarbjarnar. I
kjölfar þessarar sögu hófu leik-
fangaframleiðendur fjöldafram-
leiðslu á litlum ferfættum böngs-
um. I Bandaríkjunum höfðu fram
til þessa aðallega verið til litlir
birnir í eigu fyrirfólks sem höfðu
vélrænar hreyfingar og gátu leik-
ið eftir hreyfingar reykjandi og
drekkandi fólks.
Með tölu í hægra eyra
í Þýskalandi var Margarete
Steiff frumkvöðull í bangsagerð.
Hún opnaði saumastofu árið 1880
og verksmiðju árið 1902 sem hún
byggði við þrisvar sinnum á ár-
unum 1903-1908, sem kölluð hafa
verið „bangsaárin“ í Giengen,
Ljósmynd/Jonna Thygesen
Hip, hip, hurra. Eftirlíking af frægasta málverki
P.S. Kroyer á bangsasafninu á Skagen.
heimabæ hennar. Á bangsaárun**!
um jókst ársframleiðsla á böngs-
um í heiminum úr 12.000 í
975.000, stórkostleg aukning sem
aldrei síðar hefur verið leikin eft-
ir. Vörumerki Steiff-bangsanna
er lítil tala í hægra eyra en þeir
elstu ganga í dag kaupum og söl-
um fyrir himinháar upphæðir.
Jonna segir bangsa ekki vera
eins og flest önnur leikföng. Rétt
eins og manneskjur hafi þeir sinn
eigin persónuleika og sögu.
Jonna hefur safnað böngsum í
tuttugu og fimm ár og státar nú
af um þúsund böngsum. Uppstill-
ingarnar á safninu hefur hún
hannað sjálfs en hún segist reyna
að búa til sögu eða sögusvið fyrinr
hvern bangsa. „Þegar ég er þúin
að hanna senuna eða sögusviðið
kem ég hverjum bangsa fyrir á
sínum stað og umhverfið fyllist á
svipstundu miklu lífi.“
•Skagens Bamse Hus er opið
frá apríl til nóvember alla daga
frá 11-17 og nóvember til ap-
ríl miðvikudaga til sunnudaga
frá 11-17. Það ertil húsa á
Oddevej 2A, 990 Skagen í
Danmörku. Sími er +86 44 20
81 og fax +86 44 2595.
•Þeir sem eiga gamla
bangsa.jafnvel af íslenskum
uppruna, og vilja lána þá á
sýningu í Bamse Hus eru
vinsamlegast beðnir um að
hafa samband við Axel Eiríks-
son í síma 587-0706 eða
553-2434. «