Morgunblaðið - 14.10.2000, Blaðsíða 67

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LAUGARDAGUR 14. OKTÓBER 2000 6 ,
fyrir sinn snúð: Þjóðareign sjáv-
arauðlindanna endanlega færð
þeim að gjöf; frjálst framsal afla-
heimilda ótakmarkað; flskveiði-
landhelgin opnuð fyrir útlendum
auðhringjum svo stórauka megi
virði gjafakvótans og braskkerfið
innleitt í smábátakerfinu.
Kvótinn
Skyldi heldur ekki
nást bit úr þjóðar-
ljánum, segir Sverrir
Hermannsson, þegar
því brýni verður beitt
af stjórnvöldum og
vildarvinum þeirra
að selja Unilever
íslenzku fiskveiði-
landhelgina?
Aðeins eitt gleymdist: Að taka
loforð af stjórnvöldum um að þeim
lögum yrði ekki breytt, sem gerir
greifunum kleift að komast með
andvirði gjafakvótans skattfrjálst
úr landi! Ofan í kaupið fór Morg-
unblaðið að segja frá þessum
lagaákvæðum, en annars hafði
blaðið þjónað hagsmunum herr-
anna af mikill lyst um langa hríð.
En svo bregðast krosstré sem önn-
ur tré.
Sagt er að svo megi brýna deigt
járn að bíti. Dauflega hefir al-
menningur tekið brýningum í fisk-
veiðimálum hingað til. Skyldi held-
ur ekki nást bit úr þjóðarljánum
þegar því brýni verður beitt af
stjórnvöldum og vildarvinum
þeii’ra að selja Unilever íslenzku
fiskveiðilandhelgina?
Því skal ekki trúað fyrr en á
verður tekið.
Höfundur er þingmaður.
þeim foreldrum sem telja börn
sína standa þokkalega í námi vissa
staðfestingu á að svo sé. Sam-
ræmd próf í 4. bekk gegna því
mikilvægu hlutverki við mat á
stöðu nemenda á tímabili sem
æskilegt er að slíkt fari fram.
Samræmd próf á yngri stigum
þjóna þeim tilgangi að veita þeim
er næst standa nemendum mikil-
vægar upplýsingar um stöðu
þeirra. Svarið við spurningu Öldu
um fyrir hvern samræmd próf á
Próf
Niðurstöður í sam-
ræmdu námsmati
byggja á samanburði
innan heils árgangs.
Sigurgrimur Skúlason
segir þær oft styðja mat
kennara og foreldra á
stöðu nemenda.
yngri stigum séu er því það að
prófin eru í þágu nemenda. Prófin
gegna einnig víðtækara hlutverki í
skólakerfinu, en þetta er það mik-
ilvægasta að mínu mati. Alda
bregður upp fleiri vangaveltum og
skoðunum á prófunum. Hér að aft-
an verður vikið að tvennu sem hún
bendir á. A skrifum Öldu er að
skilja að nemendur á yngri stigum
sitji í þrjá tíma við að taka próf.
Þetta er ekki rétt. I 4. bekk eru
samræmd próf lögð fyrir með
þeim hætti að prófað er í tveimur
60 mínútna lotum. Auk þess er
gert ráð fyrir 10 mínútum í hvorri
lotu til að dreifa prófheftum og
undirbúa nemendur. 20 mínútna
hlé er á milli lotna þar sem nem-
endur hvflast og fá sér nesti. Nem-
endum eru því ætlaðir tveir
klukkutímar til að leysa prófverk-
efnin þó svo að tími við fyrirlögn
Alþjóðlegur dagur
kvenna í dreifbýli
ALÞJÓÐLEGUR
dagur kvenna í dreif-
býli er haldinn hátíð-
legur í 80 löndum 15.
október ár hvert en
svo hefur verið frá ár-
inu 1996.
Tilgangurinn með
því að halda þennan
dag hátíðlegan er að
vekja athygli heimsins
á að konur gegna lykil-
hlutverki við matvæla-
framleiðslu, nýtingu
náttúruauðlinda og á
því hve framlag
bændakvenna er stór-
lega vanmetið um all-
an heim.
• Dreifbýliskonur, aðallega bænd-
ur, eru meira en fjórðungur
mannkyns.
• Konur framleiða meira en helm-
ing af öllum matvælum heimsins,
allt að 80% í Afríku, 60% í Asíu
og 30-40% í hinum vestræna
heimi.
• Konur eiga aðeins 2% af Iandi og
hljóta aðeins eitt prósent af öll-
um tekjum í landbúnaði.
• Tveir þriðju ólæsra í heiminum
eru konur.
Það er viðurkennd staðreynd að
stuðningur við konur er öflugasta
tækið til að stuðla að efnahagsleg-
um framförum í þróunarlöndunum.
Aðstoð við konur í formi mennt-
unar, heilsugæslu og möguleikum
til atvinnu- og tekjuöflunar er fljót
að skila sér í bættum hag.
býli á Norðurlandi
vestra. Þessi úttekt er
mjög athyglisverð og
án efa er hægt að
heimfæra hana á aðra
sambærilega lands-
hluta.
Skoðaðir voru bú-
skaparhættir, atvinnu-
mál, möguleikar til
náms og starfsfræðslu,
þátttaka í félags og
sveitarstjórnamálum,
menntun barna og
framtíðarhorfur.
Megin niðurstöður
rannsóknarinnar eru
að í dreifbýlinu er
starfsframlag kvenna
Mannauður
Félagskerfi landbúnað-
arins, segir Drífa Hjart-
ardóttir, á að nýta sér
kraft og þann mannauð
sem konur búa yfir.
við búrekstur mjög mikið. Flestar
skila þær hálfu og allt upp í einu og
hálfu ársverki við bústörfín. Meira
en helmingur kvennanna vinnur
einnig utan bús og þá aðalllega við
þjónustustörf.
Flestar stunda þær búskap
annaðhvort með kýr eða kindur eða
hvort tveggja og í sumum tilfellum
er búið með hross. I langflestum til-
vika duga tekjur búsins ekki til
þess að framfleyta fjölskyldunni og
á það sérstaklega við um sauðfjár-
búin.
I flestum tilvikum eru konurnar
bjartsýnar um framtíð búreksturs-
ins.
Tæplega þriðjungur þeirra ætlar
sér að reyna að stækka búið til að
bæta stöðu sína.
Þátttaka kvenna í félags-
störfum landbúnaðarins
Konur í dreifbýli á Islandi eru
mjög virkar í félagsmálum og hvað
varðar eigin atvinnusköpun. Þær
hafa unnið ötullega að uppbyggingu
ferðaþjónustu og handverki. Þær
afla sér menntunar og eru tilbúnar
að taka að sér ný hlutverk þegar á
þarf að halda.
En það er athyglisvert að þegar
kemur að félagsstörfum landbúnað-
arins taka konur lítinn þátt í stefnu-
mótun, þær sitja sjaldan við stjórn-
völinn, þær eru fáar í áhrifastöðum,
í stjórnum og nefndum innan
bæridastéttarinnar.
A síðasta ári kynnti landbúnaðar-
ráðherra markmið og fram-
kvæmdaáætlun landbúnaðarráðu-
neytisins í jafnréttismálum.
Þar er gert ráð fyrir að einkum
verði lögð áhersla á fimm þætti.
Drífa
Hjartardóttir
• Að félagsleg og efnahagsleg rétt-
indi kvenna í bændastétt verði
skoðuð sérstaklega og gerðar til-
lögur til úrbóta sé þess þörf.
• Að unnið verði upplýsinga-
fræðsluefni um réttindi og skyld-
ur kvenna og karla í bændastétt.
• Að atvinnumál kvenna á lands-
byggðinni verði skoðuð gaum-
gæfilega.
• Að sérstakt átak verði gert til að
fjölga konum í stjórnum og ráð-
um sem varða landbúnaðarmál.
• Að staða jafnréttismála í ráðu-
neytinu og stofnunum þess verið
könnuð og í framhaldinu gerð
áætlun um hvernig jafna skuli
hlut kynjanna.
Áskorun
Félagskerfi landbúnaðarins á að
nýta sér kraft og þann mannauð
sem konur búa yfir. Bændasamtök-
in eru samtök allra þeirra sem
vinna í landbúnaði, en ekki aðeins
karla. Það gleymist oft að konur
eru helmingur mannkyns en ekki
fámennur minnihlutahópur.
Konur eru tilbúnar fái þær til
þess tækifæri að taka þátt í málefn-
um sem snerta lífsafkomu þeirra
ekki síður en karlarnir.
Höfundur er bóndi og
alþingismaður.
Erum flutt
í Bæjarlind 1, Kópavogi
(Blátt hús)
sími 544 8001
fax 544 8002
netfang vefur@centrum.is
Verslunin Vefur

Hver er staða dreifbýlis-
kvenna á Islandi ?
Fyrir nokkrum misserum var
gerð úttekt á stöðu kvenna í dreif-
sé rúmir 2Vz tími. Þegar prófin eru
samin er ávallt hugað að því að
nemendur geti almennt lokið próf-
verkefnum á þeim tíma sem þeim
er ætlaður. í spurningalistum sem
sendir hafa verið nemendum og
kennurum þeirra hefur ítrekað
komið fram að meginþorri nem-
enda lýkur prófverkefnum hvors
hluta fyrir sig án teljandi vand-
kvæða og að langflestir nemendur
telja sig hafa nægan tíma í prófun-
um. Til dæmis kom fram í svörum
nemenda að um 90% þeirra töldu
sig hafa haft nægan tíma í prófun-
um. í svörum kennara hefur komið
fram að um eða yfir 95% nemenda
taka prófin án teljandi vandkvæða
og að próftími sé fullnægjandi. Um
þriðjungur nemenda í 4. bekk taldi
sig hafa kviðið fyrir prófunum en
milli 75 og 80% þeirra voru sam-
mála því að það hefði verið spenn-
andi að taka prófin. Á hinn bóginn
taka um 15% undir að þeim hafi
liðið illa í prófunum. Prófin eru
sumum nemendum erfið þar sem í
þeim eru verkefni við hæfi jafnt
góðra sem slakra nemenda. En
þótt þau reyni á veita þau upp-
lýsingar sem eru nemendum gagn-
legar. Alda víkur að námsmati í
Noregi í grein sinni og telur stöðu
nemenda hér óhagstæða í saman-
burði við aðstöðu nemenda í landi
þar sem ekki, er samræmt náms-
mat á yngri stigum. Eins og fram
hefur komið byggjast niðurstöður í
samræmdu námsmati á saman-
burði innan heils árgangs. Þær
styðja oft mat kennara og foreldra
á stöðu nemenda og draga þannig
úr óvissu en einnig gefa þau mikil-
væga viðvörun þegar nemandi
stendur verr en ástæða hefur þótt
til að ætla. Prófin gegna því mikil-
vægu hlutverki. Því má ljóst vera
að íslenska skólakerfið stendur því
norska framar að því leyti er að
samræmdu námsmati á yngri stig-
um lýtur.
0 K T Ó B E R
Þreföld
ekkja
Hún
h varf
m e ð
dóttur
m í n a
Sterkar
steipur

W •' • •
r ...............j

Barníð bjargað
m é r f r á b ú i í m í
og ofdrykkju
,ai!ísi^íí
t, k \:ffs
Kynlíf
-1y kt a,
b r a g ð a ,..
í r ú m i n u
m e ð
J ó h ö n n u
V í g d f s i
K o n a n
— h a n s
p a b b a

Höfundur er prðffræðingur og
deildnrsljóri hjá Rannsóknastofnun
uppeldis- og mcnntnmáln.