Skírnir - 01.08.1906, Blaðsíða 85

Skírnir.
Ritdómar.
277
hömum o. 8. frv. — Hvað sjálft málið snertir, þá er það náttur-
lega útlenzkulegt, en þó varla eins fráleitt og slíku efni sómdi. En
það bætir lítið úr skák, og vildi ég því að allir hlutaðeigendur
hefðu skömm fyrir bókina.
Hafi þeir allir skömm fyrir, sem gera sér það að atvinnu
að ginna almenning til að lesa erlend úrþvættisrit í óvönduðum
þýðingum.
Hafi þeir allir skömm fyrir, sem gera sér það að atvinnu að
spilla íslenzkri ritvísi og íslenzkri tungu. Ó. D.
C. H. OSTENFELD and Dr. C. WESENBERG-LUND, A regular Fortnightly
Exploration of the Plankton of the two lcelandic Lakes, Thinvalla-
vatn and Myvatn. Reprint from the Proceedings of the Royal
Society of Edinburgh, Session 1904—1905. Vol. XXV. — Part XII.
Edinburgh 1906.
I sjó og vötnum er mikil jurtagróður eins og alkunnugt er,
en allur fjöldi manna kannast að eins við gróðurinn á botninum.
Þann gróður má kalla botngróður, þvi allfestar plönturnar eru
fastar við botninn, og þótt ýmsar þeirra séu stundum lausar og
fljóti í yfirborði vatna eða sævar, þá hafa þær þóá einhverju skeiði
aldurs síns verið fastar við botninn eða aðrar plöntur á honum.
Hér er einkum átt við plöntur, sem eru svo stórar, að vel má greina
þær berum augum. Ef vér tökum oss sjónauka í hönd, og athug-
um efri lög vatna og sævar, sjáum vér verur, er vér vissum ekki
af fyr. Þær eru örsmáar og sru sumpart dýr og sumpart plöntur
og sumpart verur á takmörkuuum milli dýra- og plönturíkis.
Þenna yfirborðsgróður vatua og sævar kalla menn á útlendum mál-
um : p 1 a n k t o n. Mér vitanlega finst ekkert orð í tungu vorri,
er svari til þessa hugtaks. Reyudar er farið að brúka orðið svif í
þessari merkingu, en ekki líkar mér það; svif táknar ekki það sem
svífur, heldur það að svífa; það er haft um vegalengd (á svipaðan
hátt og flug) og tímalengd (t. a. m. í þeim svifum). Þangað til
eitthveit becra orð finst hef jeg orðið rek yfir »plankton« og kalla
vatnarek í vötnum og særek í sjónum, enda á rek allvel við, því
verur þessar eru ósiálfhreifa og rekast fyrir vindi og straumi.
A si'ðustu árum hafa metin lagt mikla stund á að rannsaka
vatnarek og særek bæði frá vísindalegu og »praktisku« sjónarmiði.
Menn munu nú ef til vill spyrja hver not megi hafa af því að