Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1908, Síða 12

14
hún nú upp úr grasverði. í fyrra sumar (1906) var lausamaður á
Kalastöðum, og byrjaði hann á að rífa dysina upp. Qerði hann
alldjúpa holu í hana nær norðurendanum. En svo gafst hann upp
við fyrirtækið, því eigi var annað að sjá, en að urðin lægi miklu
dýpra niður. Eigi kastaði hann því grjóti, sem hann hafði upp tek-
ið, ofan í holuna aftur. Stendur hún því opin, og má þar sjá stærð
grjótsins niðureftir, sem nú var lýst. Vel má vera, að dysin hafi
í fyrstu verið hlaðin upp sem stórt leiði, en sigið niður og aflagast
á löngum tíma. Vinnandi verk hlýtur það að vera, að rífa hana
alla upp. En talsvert mundi það kosta og hætt við, að lítið yrði í
aðra hönd. Hæpið er, að það sé Kali, sem þar er dysjaður. Nafn-
ið virðist vera vestrænt að uppruna, en fært í íslenzka mynd. Og
hafi nú Kali, sá er Kalastaðir hafa nafn af, verið kominn vestan
um haf, þá er sennilegt, að hann hafi verið kristinn, og hefir hann
þá naumast verið dysjaður þannig. Um þetta er ekkert hægt að
fullyrða. Kirkja var á Kalastöðum til forna; helmingakirkja móti
Saurbæjarkirkju að sagt er. Sér enn móta fyrir bæði kirkjutóft og
kirkjugarði á túninu austur frá bænum.
I Kalastaðalandi er Haugsnes og Strlösmýri, sem getið er í Arb.
1904, bls. 19, og holtið, sem upp er blásið og mannabein fundust í
á fyrri hluta 19. aldar, að sagt er. Ekki hefir neitt blásið þar upp
nýlega. Enda sjást þar nú eigi neinar leifar af dysjum eftir.
2. I Heynesi.
Forn girðing er sýnd i túninu á Heynesi á Akranesi. Hún er
18 faðm. löng og 12 faðm. breið. Hún er kölluð lögrétta. Engar
eru þar aðrar fornar rústir að sjá, og engin örnefni eða munnmæli,
sem benda á þinghald, þektu menn þar. Þykir mér því grunsamt,
að nafnið sé yngra en girðingin og myndað af getgátu. Auðvitað
fullyrði eg það ekki. Þó vil eg benda á það, að allir aðrir hringar
þeir er eg hefi séð, og nefndir eru lögréttur eða dómhringar, eru
nokkurn veginn rétt kringlóttir og talsvert minni en þessi.
3. Mdsstaðamýri.
Rétt virðist að geta þess hér, að fyrir 2 árum var gamall mað-
ur af Akranesi, Þórður að nafni, Þórðarson, á fiskiskútu ásamt Páli
Guðmundssyni frá Bergsstöðum, bróðursyni mínum. Heyrði Páll
Þórð segja frá því, að í æsku sinni hefði hann eitt sinn verið við