Heimskringla - 15.05.1913, Blaðsíða 6

<*. BLS. WINNIPEG, 15. MAt 1913.
HEIMSKRINGLA
MANITOBA.
Mjög vaxandi athygli er
þessu fylki nú veitt af ný-
komendum, sem flytja til bú-
festu í Vestur-Canada.
þetta sýna skýrslur akur-
yrkju og innflutninga deildar
fylkisins og skýrslur innan-
ríkisdeildar ríkisins.
Skýrslur frá járnbrautafé-
lögunum sýna einnig., aö
margir flytja nú á áöur ó-
tekin lönd meö íram braut-
um þeirra.
Sannleikurinn er, aö yfir-
burðir Manitoba eru einlægt
aö ná víðtækari viöurkenn-
ingu.
Hin ágætu lönd fylkisins,
óviöjafnanlegar járnbrauta-
samgöngur, nálægð þess við
beztu markaði, þess ágætu
mentaskilyrði og lækkandi
flutningskostnaður — eru hin
eðlilegu aðdráttaröfl, sem ár-
lega hvetja mikinn fjölda
fólks til að setjast a* hér í
fylkinu ; og þegar fólkið sezt
að á búlöndum, þá aukast
og þroskast aðrir atvinnu-
vegir í tilsvarandi hlutföllum
Skrifið kunningjum yðar — segið þeim að taka sér bólfestu i
Happasælu Manitoba.
Skrifið eftir frekari upplýsingum til ;
,JOS. BUIiKE, índuttrial Burtau, Winnipeg, Manitoba.
JAS. HARTNEY, 77 York Street, Toronto, Ontario,
./. F. TENNANT. Oretna, Manitoba.
W. W. UNSWORTII, Einereon, Manitoba;
S. A BEDFORD.
Deputy Minnister of Agriculíare,
Winniþey, Manitoba.
jccooct

Með þvl að biöja æfinlega nm
‘T.L. CIGAR,” þá ertn viss aö
fá ágœtao vindil.
T.L.
(UNION MAÐE)
Wemtern Cigar Factory
Thomas Lee, eigandi Winnnipeg
♦ }
£ y/TTUR MAÐUR er vaikár með að drekka ein- J
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
♦
göngu hreint öl. þór getið jafna reitt yður á.
DREWRY'S REDWQOD LAGER
þaö er léttur, freyöandi bjór, geröur eingöngu
úr Malt og Hops. Biðjiö ætiö um hann.
* E. L. DREWRY, Manufacturer, WINNIPEG. |
********************** **********************
Skrifstofu tals.: Main 3745. Vörupöntunar tals.: Main 3402
National Supply Co., Ltd.
Verzla með
TRJÁVIB, GLUGGAKARMA, HURÐIR, LISTA,
KALK, SAND, STEIN, MÖL, ‘HARDWALL’
GIPS, og' beztu tegund af ‘PORTLAND’
MÚRLÍMl (CEMENT).
Skrifstofa og vörugeymsluhús á horninu á :
McPHILLIPS OG NOTRE DAME STRETUM
Yfir meginlands-ís
Grænlands.
Meginlandsísinn, sem þekur alt
mið’bik Grænlands í einni saman-
hangandi ísheflu, alt frá 60 gr. n.
br. til 83 gr. n. br., er til orðinn á
sama hátt og ísbreiður þær, er
hulið hafa svæði á vfirborði jarð-
ar á ýmsum timum, er vér, sam-
kvæmt vísindarannsóknum vorra
tíma, niefnum ístímabíl eða ísaldir.
Grænland hefir nú sína isöld, ieins
og Norður-Evrópa hefir haft sína,
eða öllu heldur sínar.
FLeiri visi»damen,n lutfá á liðn-
um öldutn revnt að finna u]ipruna
og áhrif ísaldanna, og meginlands-
is Grænlands hefir veriö takmark
harðfengra ranusókna í þú átt ;
en í fvrstu þó, einungis vzta rönd-
in þar, siem jöklar og isstraumar
voru rannsakaðir. En svo nægði
miinnum það iekki, mannsandiinn
kraíðist niieira, hin óþekta auðn
meginlandsins var heimsótt, — og
í fvrsta sinn skrefuö frá vestri til
austurs af Norðmanninnm Nan-
sen árið 1888. En nú hefir Sviss-
lendingurinn I)r. Alfrcd de Qner-
vain tekist svipaða ferð á hendur
frá Jakobshöfn á vestur Græn-
landi til verzlunarstaðarins “Ang-
magsalik” á austurströndinni.
Jafnvel stuttu eftir að Eirikur
rauði — hinn fvrsti og frækmisti
af öfltim pólarförum — fann Græn-
land og bvgði ]>að, vakti liinn
mikli trueginlandsís athvgli Norö-
urlanda búanna. I ‘‘Konungs-
skupirrsjá”, sem er írá 15. öld, seg-
ir meöal annars, að i tíð land-
nátnsmanna (ísfcndiitiga) “Hafi
þeir oftar ett einusinni reynt að
ganga upp á hæstu fjöll tii að sjá
sem lengst vfir, en hafi hvergi
fundið islaust og bvggiilegt nema
þar sem nú er bvgð, og þaö er
einungis lítil ræ.ma meðfram
ströndinni”.
Efst itppá toppnum, á ttm það
bil 2,000 stikna hátt fjalli “Izdkr-
siosalik" — það er gamla Búrfelí
— i Austtirbvgðinni, hafa funflist
rústir af húsum, sem ár.eiðanlega
eru frá landnámstið íslendinga.
Frá bessum stað er fögur útsýn
vfir meginlandsLsinn. J>að sést frá
randfjöllum vesturstrandarinitar
vfir hina stóru, hvítgulu ísbreÆu,
sem hækkar alt af eftir þvi sem
norðar dregttr, og ofaná fjalltopp-
ana á austurströndinni. Yfir J>essa
isbreiðu fór Garde og félagar hans
árið 1893.
Norðurlandabúar jæktu ntegin-
landsísinn, og |>að sést af sögttn-
ttm, að veiöimenn bjuggu meiraiiað
se ■ ttppi við fjallsræturnar. I
einni af sögttnum er frásiign um
slvs á suðausturströndinni, ]>ar
sem nokkrir meiin “héldti ttppá.
jöklana og létu þar líf sitt, ]>ó ukki
væri netna ein dagleið til baka í
b'^ðina”. Með öðruin orðum ;
þeir höfðu komist eina dagleið á
meginlandsísnum til að uá aust-
urströndinni.
þegar íslenzku landnámsmennirn-
ir voru úr sögunni og Grænland
fanst í annað sinn, hevrist annað
slagið ttm Grænlandsísferðir. Að
majór l’aaro árið 1728 ætlaði að
ríða frá vesturströndinni yfir ísinn
til austurstrandarinnar og ná
Austurbvgðinni, sem imenn í þá
da»a héldu að væri þar ; hann
náði ekki lenera en uppá ísjaðar-
inn — hér um tojl í sama stað o.g
Niansen kom niður í Ameralik-
f.jarðar tootninn, nálæ-gt Godthaab.
það er vel skiljankgt, að Paaro-
ferðin tækist ekki betur, eftir að
vér höfum revnslu annara, hviernig
haiganfcgast er að feröast vfir slík
öræfi. T>að er því eftirtökuvert, að
Capt. Coch vill revna að nota
hesta til ferðar þvers yfir megin-
landsísinn.
Við skulum nú í flýtíi nelna hina
helztu vísindaleiðangra síðuStu
aldar, og sem hafa haft það í för
með sér, að meginlandsíss rann-
sóknunum hefir fleygt áfram.
Eftir að nokkrir danskir tnenn í
þjónustu verzlunarinnar höfðu
heimsótt ísjaðarinn, fór árið 1870
Nordenskjold ísferð sína á 68I2 gr-
11. br., þar sem hann og Berggren
héldu sig í ísnum i 8 daga. þegar
liér var komið fór |>ávierandi (nú
komitnandör) J. A. Jensen, dóoent
A. Kornerup og Groth, upp fvrir
Frederickshaab (62Já gr- n. br.) að
nokkrum “Runataikker” (auðum
fjallagnípum) inni í isnum. þeir
voru 23 daga i þessuin leiðangri
og höfðu farið 19 danskar mílur.
Arið 1883 fór Nordenskjöld og Ber-
lin við tíunda mann, að leita að
auðnm svæðum í megiinlandsís-n-
um. Nokkrir La]>par, scm voru
með, flugu á skíðum langt inn á
ísinn, og komust að þeirri- niður-
stöðu, að hugmvndin um auð
svæði í isnum hefði ekki viö neitt
að stvðjast.
Pearv var nú farinn að hafa á-
hui'a fvrir Grænlandi. Árið 1886
fvlgdi Daninn Maigaard honum á
18 daga skíðaferð, stm var hafin
á 69r2 .gr. n. tor. Y’fir 50 danskar
mílur komust þeir.
Arið 1888 fór Nansen og félagar
hans hina al|>ektii fcrð sina þvert
vfir Grænland, fréi austri til vest-
urs, á 64—65 gr. n. tor. ]>eir voru
40 daga á fciðinni, og fórtt yfir ca.
60 mílur danskar.
97 daga ferö Pearv’s og Kvviud-
ar Astrups árið 1892, 265 danskar
míltir meðfram norðurströnd
Grænlands, var farin meö fádærrta
dugnaði og vísindalegri notkun
sleða og hunda, bæði til dráttar
ög átu.
Við snúum okkur nú suður á
bóginn.
Sutnarið 1893 fór lautinant (nú
konunandör) T. B. Garde, lauten-
ant (nú sentlLherra) Grev Carl
Moltke'og vel kunniir maður Jo-
han Petersen, sem var hjáleigu-
stjóri Dana á Grænlandi, 13 daga
sleðaíerð itpi>á megiiilatidsísinn. —
bað er sú íljótasta sleöaferð, sem
farin hefir verið ún hunda á Gren-
landi. þeir fórn vfir aö meðaltali
3.5 danskar mílur á dag. Garde
segir sjálfur, að ástæðan fvrir, að
beir fóru svo hart yftr væri, að
þeir völdu júnímánuð til fcrðarinn-
ar, “þegar sólin helir talsverð á-
lirif á snjóinn daglaga, en nætur-
frostin gera það að verkum, að
sleðafærið er framúrskarandd 4
morgnana”. Ilann segir ennfnem-
ur : “Mefð hundasleðum mætti ef-
laust fara í júnímánuði miklu fljót
ar mdfli austur og vesturstrandar
Grænlands".
T>að er nú eitunitt ]>að, sem
Svisslendingurinn Qiuervain hiefir
gert.
Ein og á ofanrituðu sést hafa
menn á ferðiim þessum notað tré-
sleða, hundasleða, shíði og meir að
segia hesta. En af öllum þessnm
ferðatækjum hafa hundasleðarnir
revnst I>ezt liingað til.
Að vera kominn uppá megin-
landsísinn, er eitt af því einmania-
legasta, setn menn þekkja. Gardie
segir ; “Menn ímynda sér, að það
hljóti að vera skemtilegt, að sjá
meg.itilandsísinn! Já, það er
skemtilegt að sjá hann, en þegar
maður er búinn að vera einn dag
á bessari eyðimörk, hefir maður
fengið nóg af henni. IMaður getur
eftir ástæðum látiö sér liða ]>ar
ail-v.el, en skemtilegt er þar ekki
til langframa, og þó sólin renni
faguriega upp og gangi jafn fagur-
Iega 'undir, þá getur hún ekki siett
líf i hina ógurlegu auðn, sem rikir
á meginlandsísnum”.
Maður þokast áfrain liiua máklu
ísbreiðu rrueð það eitt í hug, að
komas't áfram, um leið og maður
gerir veöurfræðislegar athuganir,
hæðarmælingar o. s. frv. Frá
ströndinni hefur maður ferðina
með erfrði og aðgæslu — að lík-
indum seinfarnasta part ferðarrnn-
ar —, svo heldur maður stöðugt
upp í móti hinum is]>öktu fvrnind-
um, þangað til hallar aítiir að
ströndinnl hinum niegin ; þar taka
við aftur ný.jar hættur og erfiði,
þar til maöur hefir loks náð hreinu
landi undir fót.
Mesta hæö, sem Nansen fór vfir
á Grænlandi, er um þriðjung
mifli hafa frá austurströndinni, er
2,276 stikur yfir sjáfarllöt. Gardies
mesta hæö á Suður-Grænlandi (ca
62 gr. n. br.) var 2,224 stikur, og
þar hækkaði landið í nofðaustur,
svo aö hæðirnar á þessari breidd-
azgráðu eru ekki minna en 2,500
stikur.
Pearv telur hæð á norður Græn-
landi alt að 2,800 stikur vfir sjáv-
arflö.t. það má því gera ráð fvrir,
að dr. Ouervain á ferð sinni hafi
lagt undir fót 2,500 til 2,800 stik.
fjailtendi.
T>að verður ftóðlegt að fá nán-
ari upplýsingar um þessa langferð
hans, sem er þvers yfir Grænland,
frá Jakobshöfn til Angmagsafik,
90 mílur danskar. Ilún tnun áreið-
antega verða til þess, að varpa
nviu Ijósi vfir Grænland, tnegin-
landsísinn, útlit hans og eitikenni.
(Úr Decorah Posten).
(I/auslega þýtt af G. B.)
Sjálfshælnin.
Ilálfsystir lýginnar leiðist mér æ,
þó lipurt hún spinni og prjóni ;
og sjálfhælnis-smáimensku fisléitta
fræ
ei frjógast að “eil.íðar nóni”.
Sem ekki er furða því akurinn sá
cr unninn af smásálum tómum,
er ætla sér tífalda uppskeru fá
af ódáins jurtum og blómum.
þeir segja hún skaði’ ekki náung-
ann meitt
0» nái’ ekki til hans hið minsta ;
toara fágætur réttur, — sé fínlaga
“reitt”
eða frumleikur hugarins insta.
Ilún hefir sinn tilgang, að tvlfa
sér hátt
o,r troða þig niður í skítinn
með gætni og lagi, á hentugan
hátt,
svo heimurinn sjái’ ekki lýtin.
“Skúta”.
JÓN HÓLM
Gullsmiður í Winnipegosis bæ
býr til og gerir við allskyns
gullstáss og skrautmuni. Sel-
ur ódýr en öflug gigtarlækn-
iuga-belti.
*--------------------------
MARKET HOTEL
146 Princess St.
á móti markaOuam
P. O’CONNELL, elgandi, WINNIPEQ
Besto vlafóng vindlar og aöhlynning
góö. Islenzkur. veitingamaöur N.
Halldórsson, leiöbeinir Isleudingom.
JIMMY’S HOTEL
BEZTU VÍN OG VINDLAR.
VÍNVEITARI T.H.FRASER,
ÍSLENDINGUR. : : : : :
James Thorpe, Eigandl
Woodbine Hotel
466 MAIN ST.
Btmrsta Billiard Hall 1 Norövestnrlandino
Tiu Pool-borö.—Alskonar vfnog vindlnr
Qlating og fæöi: $1.00 ó dag og þar yfir
Lennon llebt,.
Eigeudnr.
B Hafið þér húsgögn til sölu ?
| The Starlight Furniture Co.
borgar liæsta verð.
I
59B—595 Notre Dame Ave.
Sími Garry B884
A. H. NOYES
KJÖTSALI
Cor, Sargent & Beverley
Nýjar og tilreiddar fcjót tegundir
íiskur, fuglar og pylsur o.fl.
SIMI SHERB. 2272
13-12-12
D0MÍNI0N
HOTEL
523 MAINST.WINNIPEG
Björn B. Halldórsson,
eigandi.
TALSÍMI 1131
BIFREIÐ FYRIR GESTI.
Dagsfœði $1.5o
Legsteinar
A. L. MacINTYRE
selur alskyns legsteina og
mynnistöflur og íegstaða
grindur. Kostnaðar áætlanir
gerðar um innanhús tigla-
skraut
Sérstakt athygli veitt utan-
héraðs pönhinum.
A. L. nacINTYRE
231 Notre Dame Ave. WINNIPEQ
PHONE MAIN 4422
6-12-12
D g 1 o r e s 191
‘það er mjög auðvelt að skilja. Við verðum að
nota hana á vixl’.
‘En sá, sem fyrst má skjóta, nýtur mikils hagn-
aðar’.
‘Afsakaðu’, sagði Ilarry, ‘en það er ekki beinlín-
is nauösynlegt. Ilann getur auðvitáð hitt mót-
stöðumann sinn, «n sárið verður ef til vifl að eins
ris]>a, eða skotið hittir hann alls ekki. það kemur
oft fyrir við einvígi. Enn fremur mun þér þaÖ kunn-
ugt, að í einvígi skjóta aldrei báðir á sajna augna-
blikinu ; annar skýtur ávalt ofurlítið á undan, og
hið sama vcrður að eiga séx ^tað í okkar tilfeUi, og
eins og ég saigði áðan, ]>á er ekki víst að sá fyrn
hitti, og þá kemur röðin að hinum'.
‘En hvernig á að ráða fram úr því, hvor fyrst
skjóti ?’
‘það er mjög auðvelt’, svaraði Harry, ‘við get
nm leikið gildi og krúnu um það’.
‘Jæja þá’.
‘Ilelir þú nokkurn skilding?’
‘Nei, ekki einn’.
‘Eg ekki heldur — ekki svo rnikið sem kopar-
skilding. Bölvaðir Karlistarnir hafa tæmt vasa
tnína’.
‘þá> verðum við að finna eitthvað annað', sagði
Ashby.
‘það er vandræðalaust, heíd ég. Tala ættt að
gera sama gagn og peningur’.
Og um leið og hann sagði þetta skar hann töln
’úr buxunum sínum.
‘þessi dtigar’, sagði hann, ‘framhliðin merkir
krúnu og afturhliðin gildi. Reyndu það nú’. W
Hann rétti Ashby töluna, sem tók við henni
þegjandi.
‘Ef þú vinnur krúnu, átt þú að sk’jóta fyrst, en
verði gildi oftar upp, þá á ég að skjóta fyrst’.
Sögusafn Heimsikringlu
‘það er þá órjúfanlegur samningur’, sagði Ashtov
og svo kastaði hann tölunni.
þegar taian datt, kom upp krúna.
‘Krúna’, sagði Harry, ‘Ashby, þú átt að skjóta
fyrst. Hér er skammbyssan. Hún er hlaðin. Úg
tek inér stöðu hér. A ég aö mæla fjarlægöina ?’
‘Afsakaðu, Rivers, en ég get ekki þegiö þetta
kostaboð fvrir að eins eitt kast. Sá, siem vinnur
tvisvar af þreimur köstum, á að skjóta fyrst’.
‘Ég get ekki séð, hvers vegna við eigum að haga
þessu þannig’.
‘Úg gcng ekki að öðrum skilyrðum’.
‘Jæja þá. Við skulum haga þessu þannig, að
viö séurn háðir ánægðir. það er þá bezt að þú
kastir aftur’.
Ashby tók upp töluna og kastaði henni aftur,
oa nú kom upp sú hliðin, sem merkti gildi.
‘Gildi’, sagði Harry, ‘einu sinni enn og svo er
það búið’.
Ashby tók upp töluna og kastaði henni aftur,
og nú vann hann í annað sinn.
‘Krúna’, sagði Harrv. ‘þú átt að skjóta, Ash-
by. Taktu við skammbyssunni’.
Ashby hugsaði sig um.
‘Ég held að réttast sé, að við ákveðum stöðu
okkar’.
‘Jæja. Hvað á fjarlægðin að vera ? Tólf skref?’
‘Ég lteld það sé mátulegt’.
Svo gekk Harry tólf skref frá eldstæðinu eftir
gólfinu og stóð þar kyr.
‘Er þetta mátulegt?’ spurði hann.
‘Já’.
‘Hvers kojiar stöðu ætlar þú að taka?’
‘Hverjn sem helzt’.
‘1 því tilfelli er bezt að við leikum gildi og. krúnu
um stöðuna. En fyrst er þó nauðsynlegt að flytja
192
Dolores 193
blysiö, svo að báðir hafi jöfn not birtu þess’.
Ilann tók blysið og flutti það hér um toil á milli
beirra og setti það þar.
‘Og nú, Ashby’, sagði ITarry, ‘verðum við að
kasta um stöðu okkar’.
‘Já, en það er réttast að þú kastir núna, fyrst
að ég gerði það áðan’. &
Ilarry hafði ekkert viö það að athuga. Hann
tók töluna og kastaði henni, og var nú svo heppinn
að vinna.
‘Jæja’, sagði hann, ‘mig skiftir það engu, en
fvrst ég má velja, þá er eins gott að ég standi
þartia úti í herherginu, en þú standir hérna við eld-
stæðið'.
‘Jæja’, sagði Ashby og tók stöðu sína.
‘Ilefiröu uokkuð httgsað um, hvernig skotunum
skuli hagað ?’
‘Nei, alls ekkert’.
‘Mér hefir dottið í httg fyrirætlan, sern ég skal
lýsa. En þú hefir máske aðra, sem er betri. Sá,
sem er vopnlaus, segir nær skjóta skufl, eða lætur
vasaklút detta. Líkar þér }>etta, eða viltu heldur
að sá, sem skýtur, gefi merkið ? Ég kann að eins
betur við, að merki sé gefið’.
‘Alveg rétt’, sagði Ashtoy, ‘ég er þér samþykkur’.
‘þá er alt eins og á að vera. Hér er skamm-
byssan’.
Harry ntældi 12 skref aftur og kom til sairta
staðar og áður, þar sneri hann sér við og stóð
þráðbeinn gagnvart Ashby.
‘Ashby’, sagði hann, ‘þegar þú ert búinn, miðaðu
þá og ég skal gefa merkið’.
Ashby miðaði byssunni. Hann vissi að það var
vandalaust að hitta Harry, og Harry vissi líka að
Ashby skjátlaði ekki að hitta það, sem hann miðaði
á, en engin taug hrevfðist í líkama hans. Ilann
194 Sögusafn II e i ms k r i n g 1 u
stóð þar þráöbeinn og rólegur og sagði með fufl-
kominni sjálfstjórn og lireinni röddu .
‘Einti — rveir — þrír — skjóttu’.
lCitt augnablik miðaði Ashby á hann, en lét svo
hendina síga.
'Éig get það ekki’, sagði hann, ‘ég get ekki skot-
ið á vopnlausan mann’.
II»fði Ashby verið jafn reiður nú og hann var í
fyrstu, þá hefði hann efiaust skotiö á Harry um-
svifalaust, en hin þvingaða kurteisi, sem hann varð
ítð sýna, og reglurnar við einvígið, höfðtt sefað reiði
hans svo hann áleit þetta að eins sláitrun.
‘En röðin kemur að mér líka’.
‘Gerir engan mismun’, sagði Ashby. ‘þú getur
skotið núna, ef þú vilt’.
‘Nei, nei, ég á ekki að skjóta fyr en á eftir ]>ér.
það lakasta er að ég veit ekki, hvernig við getum
jafnað þessa misklíð, ef við gerum það ekki xttina’.
‘Við fáum eflaust tækifæri seinna’, sagði Ashby.
‘það er ekki sennilegt. Eg vil ekki ltafa þessa
þrætu hangandi yfir mér alla mína æfi, því þegar
títninn ltðtir er hætt við að ég gleymi henni og verði
ofús til aö jafna sakirnar, en nú er óg fús til }>ess.
Skjófctu bara, góði maðtir, við skulu-m binda enda
á þetta’.
‘yilt Þ>’i ekki skjóta fyrst, Rivers?’ sagði Ashby
í biðjandi' róm.
‘Rugl. Við höfum lagt mál okkar í hendur til-
viljaninni og hún hefir gefið okkur úrskurð’.
‘Rivers, ég get ekki skotið vopnlausan mann’.
'Hvað eigum við þá að gera?’ sagði Harry.
'Við getnm fengið kúlubyssur hjá vinum okkar
hérna’.
Nú ómaði hávær rödd í g»gnum herbeTgið.
‘það er einmitt það, sem þið eigið að gera.
Drengir, þetta s-karar fram úr öllu, siem iég ihefi áður