Heimskringla - 08.01.1919, Blaðsíða 7

WINNIPEG, 8. JANÚAR 1919
HEIMSKKINGLA
7. BLAÐSIÐA
breiSa á, er rennur til norðurs og
sameinast Geitá.
ViS stigum af hestunum viS
hamrana. Okkur leizt heldur illa
á faerSina, en inn í milli jöklanna
aetluSum viS aS komast og sjá
hvernig þar vaeri umhorfs. ViS
vorulm flestir orSnir heldur lélega
skóaSir og var því ákveSiS aS
tveir okkar skyldu (fara, er bezta
hefSu skóna, en þaS vorum viS
Tryggvi. Hinir áttu aS bíSa okk-
ar á meSan. ViS tókum af okkur
malinn, en höfSu myndavélarnar
meS okkur og leituSum síSan niS-
urgöngu í hamrana. Fyrir neSan
var snjófönn óslitin meS öllu
hamrabeltinu. ViS komumst þó
klakklaust ofan á sandana og óS-
um yfir ána. Var sandurinn svo
gljúpur framan til aS viS sukkum
víSa í hann upp undir kné. ViS
gengum eins létt og viS gátum og
fórUm varlega, því sandurinn var
líklegur til þess aS gleypa okkur
þá og þegar. Eftir því sem ofar
dró varS fastara undir fæti. ViS
náSum upp aS jöklinum eftir
nokkra stund. Voru þar sandöld-
ur miklar, er skriSjökullmn hafSi
rutt undan sér. Til þess aS komast
í skarSiS milli jöklanna þurftum
viS aS ifara yfir skriSjökuIsJháIs
einn lágan. ViS fórum yfir sand-
öldumar og upp á jökulinn. Sand-
öldur þessar voru æSi ótryggar og
holur víSa undir skorpunni, enda
munaSi mjóu aS viS kæmust þaS-
an burtu. Á jöklinum var hvast og
mjög hált SvelliS var alt sundur
grafiS af vatni, sem rann þar í
stríSum straumum. Vom víSa
breiSar sprungur, en fæstar þeirra
voru mjög djúpar. Þegar viS
komum upp á hálsnn, sáum viS
ÞórishöfSa, sem er þvínær snjó-
laus og stendur mitt á milli jökl-
anna. ViS stefndum á höfSann
og gengum niSur af jöklinum.
Komum viS þá í lægS eina
djúpa, sem er í laginu eins og þrí-
hymingur. LægS þessi er svo lít-
il um sig, aS ganga má hana þvera
og endilanga á fimm mínútum.
Vcir þar snjóltwt og sandur í botn-
inum. Á ein rann þar eftir tveim
kvíslum. Rann hún undir jökul-
inn og hafSi grafiS þar helli víSan
og stóran. Þessi á rennur undir
jökulhálsinn og myndar Geitá
hinumegin. Fyrir framan helli
þann, sem áin hafSi myndaS, var
bár og víSur fannbogi eins og for-
dyri, en jökullinn hvelfdist dök'k-
blár niSur aS sandinum beggja
vegna, ÞórishöfSi gengur beint
upp frá lægS þessari. ViS fórum
upp á höfSann til þess aS sjá bet-
ur landslagiS. Hann er brattur og
ea’fiSur uppgöngu, er aS mestu úr
móbergi. Af höfSanum, sem
skiftist aS ofan í tvo tinda, sést
jökulrönd sú, er takmarkar Þóris-
dal aS vestan, einnig sést jökul-
höfSinn aS norSan, er liggur aS
botni dalsin9. AS sunnan er Þór-
iahöfSi 'fastur viS jökulinn. Fyrir
austan hann er enginn dalur, en
tnilli hans og Geitlandsjökuls er
djúpt gil og þröngt. Mun þaS gil
hafa vilt Bjöm Gunnlaugsson, er
hann fullyrti aS Þórisdalur vissi út
aS Kaldadal. Gil þetta nemur al-
veg aS þríhymings-IægS þeirri, er
áSur er getiS.
Af ÞórishöfSa er mjög einkenni-
leg og fögur útsýn. 1 vestri ber
kollinn á Okinu yfir skriSjökuls-
hálsinn og fram eftir srvo langt
•em augaS sér glampar á bláleitt
jökuIsvelliS meS dökkum tindum
upp úr ’hér og þar.
Eftir aS viS höfSum gengiS úr
dkugga um hvernig umhorfs var
þaraa, héldum viS til baka sömu
leiS. ÞaS var byrjaS aS rigna og
þoka var aS koma yfir jökulinn.
ViS flýttum okkur sem mest viS
máttum. Þegar viS náSum á jök-
ulhálsinn, var komiS stórregn. En
okkur gekk stórslysalítiS niSur á
•andana, en í klæSunum var ekki
þur þráSur og vatniS sauS upp úr
•kónum okkar. ViS óSum hverja
ána af annari niSur sandana, og
þótti þær beztar, er dýpstar vom.
Brátt komum viS auga á félaga
okkar uppi á hömmnum og eg
hafSi upp fyrir mér í huganum
hvaS eiftir annaS: Vont veSur er
ekki til, aS eins mismunandi gott
veSur.
..... Bjöm Ólafsson.
— EimreiSin.
-------o------
Eiríksjökull.
FerSasaga eftir GuSm. Magnússon
(Framh. frá 5. bls.)
Til allrar hepni var víst enginn
okkar sérlega lofthræddur, en dá-
lítiS var þaS agalegt, aS horfa
fram af brúninni, þar sem viS sát-
um nú.
Fyrir öfan brúnina tóku viS
nokkrar smábrekkur og síSan flat-
lendi meS litlum halla upp undir
jökulinn. Uppi á brúnunum höfSu
einhverjir, sem veriS höfSu þar á
ferS á undan okkur, hlaSiS vörSu,
sjálfsagt til aS vísa veginn o>fan,
sem getur orSiS vandrataSur þeg-
ar aS ofan er komiS, ekki sízt í
dimmviSri. Nú bættum viS viS
annari vörSu nökkm ofar á slétt-
unni, og sýna nú báSar vörSurnar
stefnu þá, sem viS fórum. Ein-
hver verSur vonandi til aS bæta
hinni þriSju viS, og er þá leiSin
frá brúnmni upp aS jöklinum
sæmilega vörSuS.
Flatlendi þetta er allbreiSur
stalluT, líklega um 2 km. á breidd,
þar sem viS fómm yfir þaS. Um
þaS kvíslast lækir sem renna und-
an snjónum og síSan fram af
brúninni. Jökulsorfin grágrýtis-
urS er þar alstaSar ofan á og suttn-
staSar vottar fyrir sandvikum í
kringum lækina. GróSur var þar
sama sem enginn, aS eins mosi og
skófir á stöku staS. Stórir skaflar
lágu þar víSa.
Þar sem viS stefndum á jökul-
inn, var tvöföld skerjaröS og all-
brattar jökulkinnar á milli. Lágu
efri skerin nokkuS hátt uppi í
jöklinum, og voru minni en hin
neSri. Þessi sker em því vafalaust
til hindrunar aS jökullinn hreyfist.
Þau standa upp í gegn um jökul-
inn eins og gaddar, og halda hon-
Eftirmœli.
StríSiS er á enda kljáS,
aftur korninn friSur,
ÞjóSverjar um lög og láS
lamdir alveg niSur.
* o i * fr
Sannleikurinn sigur hlaut,
viS sverSa grimmar hviSur,
málstaSurinn betri braut
blóShundana niSur.
ÞjóSverjans er farin frægS;
fór þaS eftir vonum.
gagnaSi hvor'ki grimd né slægS
glæpa níSingonum.
Keisaranna kúgun þver,
kemur í staSinn friSur,
heimsvaldanna hugmynd fer
hafsins djúpiS niSur.
HernaSurinn hætta fer
og hans inn grimmi siSur;
lýSveldanna löngun er,
aS leggja vopnin niSur.
HarSstjórarnir hverfa brátt
og hrokinn stórbokkanna,
LýSveldin meS sæmd og sátt
semja málin grannau
Af öllu hjarta óskum vér,
aS aukist mönnum friSur,
og þetta verSi í heimi hér
hinsti vopna kliSur.
FriSarþing á Frakklandi
friSarorS út breiSi,
friSinn sanna fullkomni,
friSar morSum eySi.
KvaS er nú um keisarann,
kafinn glæpa safni,
þann er níSings verkin vann
í voldugu drottins nafni?
Glæpa-fjáSur, gæfu-rír,
grimmur í þrályndinu,
valda-gráSugt villudýr
valt úr hásætinu.
Nú er sláninn liggur lágt,
lasta ánauS hlaSinn,
landa-rániS missir mátt,
minkar smán og skaSinn.
T. ó.
um blý-föstum. En jökull spring-
ur hvergi nema þar sem hann er á
hreyfrngu. Kæmist hann yfir
skerin, mundu sprungurnar gapa
sundur, einkum þar sem ákerin
væru undir. Líklega eru skerin
miklu stærri, þegar hitar ganga.
Nú voru þau lítil, en jökullinn meS
mesta móti vegna kuldanna.
Á neSstu sköflum vottaSi þó
ofurlítiS fyrir jökulsprungum. En
þær voru frosnar saman fyrir
löngu og litu aS eisn út eins og
ör eftir gróin sár á sköflunum.
Brattinn var ekki mikill, sízt í
samanburSi viS þaS, sem viS
höfSum orSiS aS yfirstíga í skriS-
untlm, og sóttist okkur því all-
greiSlega upp fannimar. Sólin
hafSi skiniS á jökulinn allan dag-
inn, og var snjórinn meir aS ofan,
svo aS viS sukkum dálítiS í hann.
Seig stundum krapi í sporin. Þessi
snjór, sem klökknar fyrir sólbráSi
á daginn, en frýs á nóttunni, verS-
ur grófgerSur líkur salti, og er
nokkuS þreytandi aS ganga hann
til lengdar.
ViS stefndum nú á há-jökulinn
sunnanverSan, og þegar efri skerj-
unum slepti tók viS samfeld
breiSa af eilífum, hreyfingarlaus-
um jökli, sem hvergi sást arSa upp
úr svo langt sem augu eygSu.
Og nú fór aS verSa fyrir alvöru
mikilúSlegt um aS litast og jókst
sú sjón meS hverjum áfanga. Þar
sem viS vortfm staddir á jöklin-
um, höfSum viS aS eins útsýni til
suSurs, vesturs og norSvesturs, en
svo kvaS mikiS aS því víSsýni, aS
enginn okkar mun nokkum tíma
gleyma því.
Fyrir sunnan ökkur lá Langjök-
ull eins og útþaninn dúkur fyrir
fótum okkar, hvítur og flekklaus,
svo sem mest mátti verSa. Eiríks-
jökull er miklu hærri en hann, og
sáum viS því ofan yfir hann. I
vesturbrún hans rísa nokkur fjöll
all-há undir jöklinum, og skiftast
á hamrar og skriSjöklar vestan í
þeim. Hæsta bungan er á Geit-
landsjöklinum, austur af Okinu.
VíSa sáum viS miklar sprungur og
hengjur í vesturbrúninni, en innar
á jöklinum virtst hann samfeldur
og sprungulaus meS öllu. Dálítil
dæld er eftir miSjum jöklinum
endilöngum, en allur er hann
Iægri aS austan en vestan. Beint
austur af Eiríksjökli hækkar hann
aftur dálítiS, og er sá hluti hans
nefndur Balljökull. Yfir dældina
í jöklinum í suSri sást Skjald-
breiSur.
OkiS var orSiS langt fyrir neS-
an okkur. Yfir kollinn á því sáust
bláar og hryggjóttar heiSamar
suSur af HvalfirSi, og upp á þeim
gnæfSu Súlurnar snjóugar viS
himin.
Kaldidalur blasti allur viS okk-
ur, og sáum viS suSur af honum í
Ármannsfell og Kvígindisfell.
Fyri augum okkar var Borgar-
fjörSurinn sem hengdur upp á
vegg, því aS hafsbrún var langt
fyrir ofan tindinn á Strútnum. ViS
ætluSum varla aS trúa okkar eigin
augum, aS þaS væri GrímsstaSa-
múlinn, sem þama sýndist vera
uppi í miSjum skýjunum. En svo
GASIMAGANUM
ER HÆTTULEGT
Ráðleggur að Brúka Daglega Magn-
esíu Til að Laskna Það. Orsak-
af Oering f Fæðunni og
Seinni Meltingu.
sáum viS blika á sjóinn, á árnar og
engin og jafnvel býlin, og fórum
aS átta okkur á því einstaka.
Manni kemur landiS ókunnuglega
fyrir, er maSur sér þaS í fyrsta
sinni ofan af háu fjalli. Annars
var sýni yfir BorgarfjörSinn og
vesturfjöllin ekki gott, þvi aS
þoka var víSa komin á bygSa-
fjöllin og skygSi á héraSiS. Þann-
ig var þokuveggur mikill sestur á
SkarSsheiSina og Baula óS í þoku
kafinu. Tvídægra var þokulaus
aS mestu og glampaSi á allan
vatnaklasan; en vötn á Tvídægru
em, eins og allir vita, eitt af
þrennu, sem er óteljandi hér á
landi.
Alt, sem nálægt okkur var,
hrvarf smámsaman undir bunguna
á jöklinum fyrir neSan okkur. Til
dæmis sáum viS aldiei boga-
dregnu skerin einkennilegu, sem
eru sunnan á jöklinum (líkjast
görSum), og ekki heldur ofan í
FlosaskarS, sem skilur Eiríksjökul
frá Langjökli, því aS bimgumar
fyrir sunnan okkur' skygSu á alt
autt land. En í því skarSi em tvö
stöSuvötn, og þar austur af em
í brúninni á Langjökli gamlir eld-
gígar, sem Thoroddsen segir Hall-
mundarhraun runniS úr, en þaS
hefir mnniS hringinn í kring um
Eiríksjökul.
ViS sáum vel yfir alla þá leiS,
er Howell hinn enski fór yfir
Langjökul þveran (1899 eSa
1 900). Hann lagSi upp úr Flosa-
skarSi og gekk austur yfir jökulinn
ofan í Þjófadali. Sýnist þaS ekki
löng leiS og fremur greiSfær. Þó
er hún sjálfsagt lakari en hún sýn-
ist, því aS tvær nætur vom þeir
Howell og förunautar hans á
jökli.
Enn héldum viS áfram langan
veg og stefndum á há-bunguna.
Hallinn fór stöSugt minkandi, en
færSin versnandi aS sama skapi.
Mér fór aS verSa gangan all-þung,
því aS eg sökk dýpra í snjóinn en
fömnautar mínir, og þótt eg
reyndi aS nota slóS þeirra, sökk
eg niSur úr henni. ÞaS var því
aS kenna, aS skór mínir voru öSru
vísi lagaSir en þeirra. Einnig
fundum viS nú mjög til þess, aS
loftiS var orSiS þynnra, en viS
áttum aS venjast. Eg mæaaist
fljótt af því aS vaSa snjóinn í
mjóalegg, og fékk ákafan hjart-
slátt, og aSkenningu af máttleysi,
er eg mæddist. Mér (fanst eg aldr-
ei fá nóg af loftinu, og aldrei geta
blásiS mæSinni til fulls. Föru-
nautar mínir fundu til þess sama,
en þoldu þaS betur en eg. Mjög
þreyttur var eg ekki; þaS var
mæSin ein, sem bagaSi.
En áfram héldum viS, þótt seint
sæktist, og smátt og smátt nálg-
uSumst viS bunguna. En nú kom
annar ófögnuSur, miklu verri en
mæSin í mér. Hvíta slkýiS, sem
viS höfSurn séS um daginn tylla
sér á jökulkollinn viS og viS, var
nú komiS aftur. ÞaS var þunn
þoka, svipuS mýraslæSu, og var
engu líkara, en hún kæmi upp úr
jöklinum sjálfum. Hún var ekki
dimm, en ísköld og gerSi okkur
gráa utan af sudda — eSa eigin-
:ga hálfgerSu hrími.
ViS héldum enn áfram, þrátt
fyrir þokuna, þar til viS gátum
ekki betur fundiS, en allur halli
væri gersamlega þrotinn. Þá vor-
um viS þess fullvissir, aS viS vær-
um kamnir upp á bunguna og
værum staddir á henni sunnan-
verSri. Ofurlítill landsunnanblær
andaSi í þokunni, og hátt í lofti
liSu hvít ský mjög hægfara frá
suSaustri og vestur yfir. ViS sá-
um enn gegn um þokuna suSur
yfir Langjökul. Sorti mikill var
yfir Árnes- og Rangárvallasýslum
og sá þar hvergi til fjalla. Sól var
gengin lágt á vesturloftinu og
skein dauft gegn um þokuna til
•ókkar.
Nú var takmarkinu náS, því aS
viS vorum komnir upp á Eiríks-
jökoL
Jökullinn er þannig lagaSur of-
an, aS engin von er til aS fá útsýni
af honum til allra hliSa frá einum
og sama staS. Til þess er kollur-
inn óf flatur. Vilji menn sjá víS-
sýniS til allra ihliSa, verSa menn
aS ganga hringinn í kring t|m koll-
inn, þar sem halla fer út af, annars
fær maSur ekki annaS aS sjá, en
fjarlæga fjallatinda. Þetta vildi
eg meS engu móti á mig leggja;
enda var þaS sýnilega ekki ómaks-
ins vert, í því dimmviSri, sem nú
var komiS á heiSamar, og síSar
mun lýst nánar. Þar aS auki var
þaS langt frá hættulaust. ViS
höfSum fengiS jökulinn spmngu-
lausan til þessa, en auSvitaS var
hann ekki spmngulaus aS austan
og norSan, þar sem skriSjöklar
ganga úr honum niSur á jafn-
sléttu. Þar hlaut hann aS vera
spmnginn, og þá (mjög hætt viS,
aS sprungumar tækju sig upp viS
sjálfan kollinn, þar sem fór aS
halla út af, og aS ganga þar um í
þoku og illri færS, var alt of mik-
il áhætta. ÞaS er euSveldara aS
varast jökulsprungur þegar sótt er
á móti hallanum, því aS varla fer
hjá því, aS efri brún sprungunnar
sé hærri og sést hún þá, er aS
neSan er komiS. En þessi hæS-
armunur leynir sér þegar aS ofan
er komiS. Oft—eSa jafnvel oft-
ast—liggur snjóhengja fram yfir
sprungubarminn, og gerir þaS
hana enn hættulegri einmitt þegar
maSur fer fyrir ofan hana. AS
vísu höfSum viS bönd meS okkur
en samt var allur varinn góSur.
Eg var nú ánægSur meS þaS,
aS vera kominn slysalaust þangaS
sem eg vzir kominn, og vildi hvíla
mig þar um stund. Eln eg réSi
bræSmnum til aS ganga nokkuS
austur í bunguna og sjá austur af,
ef þeir gætu, en varaSi þá mjög
viS þessari hættu, sem aS ofan er
lýst. Þeir þektust ráS mitt og
gengu á staS, en eg stóS eftir og
blés mæSinni.
Brátt fór mér aS kólna. Eg var
lítt klæddur og holdvotur, bæSt
af svitanum og einnig af því, aS
kasta mér ofan í snjóinn, þegar eg
hvíldi mig á leiSinni upp. Eg réS
þaS því af, aS halda á eftir bræSr-
urrum í hægSum mínum. Ekki
hafSi eg lengi gengiS,, er þeir
komu á móti mér. HöfSu þeir aS
vísu séS austur af jöklinum, en
þar var ekkert aS sjá annaS eu
þoku og dijmmviSri, sem breitt
var yfir alt láglendiS. Þó höfSu
þeir séS hvassa, snjóuga tinda í
austri yfir Langjökli, sem eftir af-
stöSunni voru Kerlingarfjöllin.
ViS réSum því af aS halda
sömu slóSina og viS vorum korrm-
ít, ofan af jöklinum.
BORGIÐ HEIMSKRINGLU.
NafnmiSinn á blaSinu ySar sýnir hvernig sakir standa.
BrúkiS þetta eySublaS þá þér sendiS oss peninga:
THE VIKING PRESS, Ltd.,
Winnipeg, Man.
Kæru herrar:— ^
Hér meS fylgja ...........................Dollarar, sem
borgun á áskriftargjaldi mínu viS Heimskringlu.
Nafn ...
Áritun
BORGIÐ HEIMSKRINGLU.
BORÐVIÐUR
SASH, DOORS AND
MOUI.DINGS.
ð 'Mtui. II innai birgftir al öllum ir^undum
-enri hvprium þeim er þess óskar
THt Mt Ath oi DOOR CO., LTD.
itfnrv r*. .•>.< 'v .nipeir Mnn. Telephort. Main 251)
Oa« os Tindur i mipnum, samfari
uppþembu og ónota tllflnnlngu eftir
máltlBir, er æfinlega aujljóst raerkl
um ofmikla framleiSslu af hydrichlortc
acid 1 maganum, oriakandl svokallaba
“eúra. meltinKU.’’
Sýrðlr magar eru hættulegir, vegna
þesa ali aúrinn kitlar og skemmir evo
magahimnurnar, er leitilr oft til "gast-
ritia’” og hættulegra magas&ra. Fæti-
an gerar og súrnar, myndandi særandl
gaa, sem þenur út maganu og atemmlr
meltlnguna, og hefir oft óþægller á-
krif á hjartah.
ÞaB er mjög helmskulegt, að skeyta
•kki um þannlg lagaö áslgkomulag,
eöa aO brúka a0 eins vanaleg melttng-
irmetul, sem ekkl hafa atimmandl á-
hrlf á sýringuna. 1 þess staö þá fáöu
þér hjá lyfsalanum nokkrar únzur af
Blsurated Magnesla og taktu teskelþ
af því I kvartglasl af vatnl á eftlr mál-
tlö. Þetta rekur gasiö, vindinn og upp-
þembuna úr likamanum, hreinsar mag-
ann, fyrirbygglr safn of miklllar sýru
•g orsakar enga verki. Bisurated
Magnesla (1 dufti eöa töflum en aldrel
lögur) er hættulaust fyrir magann, ó-
dýrt og bezta magnesla fyrir magann.
Þaö er brúkaö af þúsundum fólks sem
heflr t*lt af mat ■laum og eagln oftlr-
MaU
Imperial Bank of Canada
STOFNSETTUR 1875 — AÐAL-SKRIFST OFA: TORONTO, ONT.
Höfuftstóll uppborgaður: $7,000,000 Varasjóður: . .
Allar eignir .... $108,000,000
$7,000,000
125 útibú í Dominion of Canada. SparisjóSsdeild í hverju útibúi, og má
byrja Sparisjóðsreikning meS því aS leggja inn $1.00 eSa meira. Vextir eru
borgaSir af peningum ySar frá innlegs-degi. — ÓskaS eftir viSskiftum ySar.
Ánægjuleg viSskifti ugglaus og ábyrgst.
Utibú Bankans er nú Opnað að
RIVERTON, MANITOBA