Lögberg - 07.11.1918, Qupperneq 5

I
LÖGBERG, FEMTUDAGINN 7. NÓVEMBER 1918
höfn hanis iþar sem hann fór um veginn áleiðis til sorgarhússins,
þar sem dauðinn var.
Og iítið upp, þér syrgjendur, og sjáið nærgætni og ást mann-
kyns frelsarans í húsi forstöðumannsins. Ýður hefir ef til vill
fundist, að sorg yðar vera ólæknadi, enginn kraftur gæti linað kval-
ir sorgarinnar. pegar ástvinurinn lá vafinn köldum örmum dauð-
ans, þá fanst yður sem úti væri um alt, yndi lífsins var búið, ekkert
eftir nema það, að gráta þungt og óaflátanlega, ekkert eftir í heim-
inum annað en tár, brennandi óstöðvandi tár. En Iþá hafið þér ekki
haft frelsarann i húsinu hjá yður, ekki trúna á hann í hjartanu.
pað muriið þér allir, frelsarans vinir, að þegar hann kom, eða þegar
hjartað kom til hans, þá varð viðburður svipaður þeim, er frá segir
í guðspjallinu. pegar búið var að reka heimshávaðann burt, rífa
niður alt mannlegt hrófatildur og þagga þys eigingimi sinnar;
þegar maðurinn, var í huga og hjarta orðinn einn eftir hjá Guði,
þá heyrði sálin orð hinnar eilífu huggunar og trúði og vissi, að
hið tregaða var ekki dautt, heldur vaknaði í faðmi frelsarans Guðs
til eiiífs lífs. Sama kraftaverkið verður, hvar sean trúuð sál leitar
með sorgina og dauðann til Jesú Krists.
Hvarvetna um Iheiminn eru bæði sjúkir og syrgjandi menn.
Hvarvetna hrópa þjáðar sálir mannanna: Drottinn minn og Guð
minn! Kristinn maður er öruggur. Hann þekkir Guð sinn. Hann
veit að ií Jesú Kristi er opinberað ástarhj arta Guðs. Hann veit,
að í brjósti Krists sló hjarta Guðs. Hann veit það, að Guð í himn-
inum er að eiMfu jafn ástríkur eins og Kristur var hér á jörðu.
Hann veit, að ihann á Guð að vin, og hann leitar til hans í sérhverri
þraut.
Nú eru þeir dagar yfir oss að ganga, sem eru dimmir og ógur-
legir. pér, sem lesið ,þetta, búið ef til vill margir í skuggum sjúk-
leika og sorgar. Ástvinamissir er nú svo tíður, sorgarfregnirnar
berast úr öllum áttum. Sjúkdómarnir geysa. Hvert húsið eftir
annað verður sjúkrahús. Kvíði er í brjóstum margra og harmur
í óteljandi hjörtum. ó, lesið þá guðsjall dagsins. Lesið um lausn-
arann Jesúm. Lesið um læknirinn góða. Lesið um lífgjafa dauðra
Vitið iþað með vissu, að Guð er góður og mildur. Hann Mtur á
raunir yðar. Hann Mknar og huggar.
Eða hvert annað hyggist þér að flýja með sjúkleika og sorg
en til Jesú? Hverjum treysta nú á dögum neyðarinnar öðrum en
eiMfum kærleikans Guði? Hvergi nema hjá honum er athvarf fyr-
ir þreytta, sjú'ka og syrgjandi sál. En hjá honum er oss öllum
óhætt. Vér erum börnin hans. Hvað sem að Ihöndum ber, það
verður oss til blessunar, ef vér treystuim Guði í Jesú nafni, og lifum
vel og ihöldum oss frá syndum. Verum róleg og glöð, Guð er hjá
oss, frelsarans faðir annast oss. Hvorki fær sjúkdómur eða dauði
grandað, ef vér höfum frelsarann hjá oss. Guð gefi oss öllum trú
og djörfung í Jesú nafni.
En með því að eg hafði marg-
sinnis áður leitað til Wangen-
heims í sambandi við útlendinga,
og Mtla eða enga úrlausn fengið,
þá hélt eg það mundi varla vera
ómaksins vert, að fara fram á
samvinnu við hann fremur í
þetta sinn. Og meira að segja
var þessi aðferð, sem Tyrkir hót-
uðu að beita, engan vegin ó-
Mk 'hemaðarháttum pjóðverja
sjúlfra, svo eg gat engan veginn
varist grun um það, að hún kynni
að vera fram komin samkvæmt
skipun frá allra hæstu stöðum í
Berlín.
pó réð eg það af, mest vegna
ikurteisi við þenna óvænta gest
minn, að hitta Wangenheim að
máM og leita áMts hans — með
öðrum orðum, gefa honum tæki-
færi á að hjálpa!
Skýrsla
yfir
Betel-samkomur á Kyrrahafs-
strönd og Markerville, Alta.
ó, iþú trú'fa^ti faðir frel'sara vors Jesú Krists, miskunna þig
yfir oss auma og synduga menn. Fyrirgef oss aJlar misgerðir vorar
og veit oss frið og gleði þíns iheilaga anda. Annast þú alla þá, sem
sjúkir eru. Frelsa þá, sem deyja, og tak þá heim í dýrðarríki þitt.
Hugga þú alla syrgjendur, og gleð þá alla, sem gráta. Varðveit þú
f jarverandi ástvini vora, og leið aftur heim til vor hermennina, sem
frá oss fóru út í stríðið mikla. Gef þú vorri þjóð og öllum þjóðum
varanlegan, réttlátan og þér þóknanlegan frið. Bænheyr það,
blessaði faðir, í Jesú nafni.
Náðin Drottins Jesú Krists, ikærleiki Guðs og samfélag heilags
anda sé með oss öllum. Amen.
Endtirminningar frá
Miklagarði.
Eftir
Henry Morgenthau
fyrv. sendiherra Bandaríkjanna
Framh.
“Eg held að þetta sé það lang-
hryðjulegasta fyrirtæki, sem þér
hafið nokkurntíma látið yður til
hugar koma,” sagði eg. —
“Bretar hafa fuMkominn rétt til
þess að ráðast á herstjómar-
stöðvar eins og GaUipoM.”
En allar þessar tilraunir mín-
ar höfðu ekki minstu áhrif á En-
ver. —-.Eg sannfærðist aftur á
móti fljótt um að hann hafði ekki
ráðist í þessar fyrirætlanir í þeim
tilgangi að vemdá samborgara
sína, heldur einungis til þess að
korna fram hefnd. pað út af
fyrir sig, að ÁstraMumönnum og
Nýja Sjálendingum hafði hepn-
ast svo vel að skjóta Mði á land,
svall í hugum hinna tyrknesku
stjómmálamanna og gaf dýrs-
eðli þeirra lausan tauminn.
Enver fáraðist mikið um þessa
landgöngu brezkra hermanna,
jafnvel þótt hann vildi eigi við-
urkenna, að af ihenni stafaði
nokkur vemleg hætta; hann
sagði að innan fárra daga mundu
tyrkneskir hermenn verða búnir
að flæma aMa brezku ræningjana
í sjóinn. •
Eins og eg hefi áður tekið
fram í þessum hugleiðingum min
um, þá var hinu sálarfræðilega á-
standi Tyrkja þannig farið, að
ganga mátti út frá því sem
gefnu, að þjóðin mundi telja það
öldungis réttmæta aðferð, að
hefna fyrir landgönguna með því,
sem Enver istakk upp á, að láta
skjóta niður alla búsetta Eng-
lendinga í Miklagarði, jafnt kon-
ur sem böm.
Samtali okkar Envers lauk þó
þannig, að fékk loforð frá honum
um nokkrar ívilnanir. Hann
gekk inn á að fresta brottflutn-
ingi útlendinga til fimtudags, en
samtaMð fór fram á sunnudag;
einnig að undanskilja konur og
böm, og taka að svo stöddu ekk-
ert af því enska og franska fólki,
er á einhvem hátt nyti vemdar
amerísku sendiherrasveitarinn-
ar.
“Alt annað fólk verður á sín-
um tíma numið á brott vægðar-
laust og komið niður á Gallipoli,
sem skotmarki fyrir hina brezku
ræningja,” bætti hann við. Auk
þess kvaðst hann mundi venja
Englendinga af því áður en langt
um liði, að skjóta á tyrknesk
skip, sem send kynnu að verða út
í Hellusund; hann sagðist hafa
lagt svo fyrir að á hverju slíku
skipi, skyldu vera fleiri en færri
enskir og franskir menn, svo að
ef Englendingar vildu sökkva
slíkum skipum, þá mættu þeir
jafnframt til með ajS drekkja sín-
um eigin samþjóðarmönnum.
óttaslegnir útlendingar þyrpast
til amerísku sendisveitarinnar.
pegar eg kom aftur til sendi-
herrabústaðarins, varð eg þess
undireins vísari, að stjómin
hafði gefið út og birt opinber-
lega tilkynningu um brottnám
útlendinga frá Miklagarði til
Gallipoli.
óttim, sem gripið hafði fólk
það, er hér átti hlut að máli, var
svo óútmálanlegur, að jafnvel í
borg eins og Miklagarði, þar sem
alt var vant að standa á öndinni,
mun slíkt hafa tæplega áður
þekst.
Norðurálfumenn — Levantín-
amir, sem búið höfðu þama
mann fram af manni, og ávalt
getað reitt sig á vemd hlutaðeig-
andi sendiíherrasveita, er hættu
bar að höndum, létu gjörsamlega
hugfallast, er þeir höfðu sviftir
verið fulltrúavemd samþjóða
sinna. Hópar af þessum ör-
vinglaða lýð streymdi að úr öllum
áttum til sendiherrabústaðar
vors. Fólkið hágrét og hrópaði,
eins og það ætti vísa von á að
vera skotið á næstu mínútum,
og ekki væri nokkur minsta
hugsanleg von um grið.
pó voru altaf einhverjir, er
stóðu á því fastara en fótunum,
að eg Myti að geta fengið undan-
þágu fyrir þá sjálfa, hvað sem
öðrum liði.—-Sumir kváðust hafa
fyrir stórum fjölskyldum að sjá,
aðrir eigi sjúk böm, eða þá vera
heilsulausir. Biðstofan var meira
en full af hugkvíðnum mæðrum,
sem ýmist voru að biðja mig að
reyna að tryggja undanþágu elg-
inmanna sinna eða sona.
Endurminningar frá Miklagarði.
Fólk þetta var altaf á hælun-
um á konu minni, til iþess að
biðja hana um aðstoð. Innan um
allan þenna stór hóp af óttaslegn-
um mönnum og konum, voru þó
margir, er sýndu hugrekki og
kváðust taka mundu hverju því,
er að höndum bæri, með stað-
festu og þolinhiæði.
Daginn eftir samtal mitt við
Enver, byrjaði Bedri lögreglu-
stjóri að láta taka ýmsa af þess-
um svoköllðu útlendin&um fasta.
Morguninn eftir kom til mín
maður einn, og bar fram uppá-
stungu, sem eg sízt mundi hafa
búist við úr iþeirri átt, því maður-
inn var þýzkur. Hann sagði mér
að pjóðverjar mundu tapa stór-
kostlega í áliti umiheimsins, ef
Tyrkjum væri leyft að fram-
kvæma þessi ódrengskaparverk
gagnvart enskum og frönskum
borgurum, iþví þeim mundi verða
kent um alt saman — sakaðir um
að hafa verið potturinn og pann-
an. Hann sagði mér að heim-
sækja sendiherra bæði pjóðverja
og Austurríkismanan iþegar í
stað, og kvaðst vera sannfærður
um að þeir mundu veita mér að-
stoð sína, til þess að koma í veg
fyrir að þessir umræddu útlend-
ingar sættu ósæmilegri meðferð.
Hera ritstjóri: —
Snemma í vor mintist eg á við
kunningja einn að mig langaði til
að skreppa vestur að hafi, til þess
að gefa löndum okkar þar tæki-
færi á að styrkja gamalmenna-
heimílið Betel á sama hátt og fs-
lendingar í öðrum bygðarlögum
hefðu gert, n.l. í gegnum Betel
samkomur. En kunningi þessi
dró heldur úr áformi mínu. Hann
'hélt að ferðin mundi ekki borga
sig, að landar okkar þar vestra
væru bæði fátækir og fáir, og að
flestir af þeim vildu helzt koma
austur aftur ef þeir bara gætu.
Eftir þetta, hætti eg alveg að
minnast á festurför, en hugsaði
með sjálfum mér að eg skyldi þó
reyna og treysta á landann. Og
nú'bið eg iþenna kunningja minn,
og alla aðra, sem Ihugsa í sam-
ræmi við ihann, að lesa nákvæm-
leag eftirtfarandi skýrslu og sann
færast svo um að landar okkar
á Kyrrahafsströnd eru hvorki
fátækir né fáir, og heldur ekki
smáir. Og líka þ að, að af öllum
sem eg talaði við á ferð þessari,
sem voru margir, hitti eg að eins
eina fjölskyldu sem langaði til að
hverfa austur aftur. Flest allir
aftóku það alveg, jafnvel tþó þeim
væri gefin eignarréttur á Mani-
toba og frí ferð. Auðvitað varð
eg ekki var við neina stórauðuga
rnenn, ekki svo auðuga að þeir
þyrftu fleiri en eina konu, en aM-
ir virtust þeir hafa nóg fyrir sig
og vera ánægðir. Gólfteppi þeirra
eru enn ekki orðin svo “fín” að
þeim sé meira ant um fótaJhrein-
leik gesta sinna, en um einlægni
orða þeirra. Maður er því alt af
velkominn gestur hjá þeim á öll-
um tímum dagsins, öllum dögum
vikunnar, hvernig sem viðrar og
hvernig sem skórnir eru. Auður-
inn er enn ekki búin að kæfa hjá
þeim hina kærleiksríku gestrisni,
sem hressir og uppörfar ferða-
manninn, hvernig sem á stendur
fyrir honum. Alúðin og einlægn-
in — það bezta í sálu mannsins,
en sem svo oft hverfur við auk-
inn auð — er enn aðaleinkenni
landa okkar þar vestra, sem ann-
arsstaðar.
pví miður er eg ekki svo penna
fær að eg geti lýst allri þeirri
náttúrufegurð sem blasir við
manni þar, hvar sem litið er.
pað verður því vandaminst að
sega eins og allir aðrlr, að strönd-
in sé fögur og veðráttan blíð.
Samt hafa sumir látið á sér
heyra, að ekki gæti maður nú lif-
að lengi á náttúrufegurð né sól-
skinsblíðu, n.l. að maðurinn þurfi
brauð. pað hafa líklega verið
ferðamenn frá Manitoba eða
Saskatchewan. pað er ekki
brauðlegt að sjá þessa svörtu
risavöxnu trjástofna, sem standa
allsstaðar blýfastir í jörðu, nema
þar sem maðurinn í svita síns,
andlitis (áherzlu á svitann) hefir
rutt þeim úr braut sinni, Okkur
sem hafa alist upp á meðal hveiti
akranna hættir svo otft við að
skoða alt sem fyrir ber með nokk
urskonar gerbrauðsaugum. Ef
við sjáum ekki brauðið, þá er
myndin okkur ónóg og alt ónýtt.
Og þó var einu sinni sagt að
maðurinn lifði ekki á eintómu
brauði. Sleppum nú iþví. Samt
langar mig til að ráðleggja öll-
um íslenzkum ferðamönnum, sem
vilja sjá bæði náttúrufegurð og
auðlegð strandarinnar fullkom-
lega að ferðast á bifreið á milli
Vancouver og Seattle, og frá
Blain til Point Roberts, þá renna
þeir í gegn um akra í marga
klukkutíma, sem gefa af sér frá
40—60 bushel af hveiti af ekr-
unni, og um 150—175 bushel af
höfrum árlega án hvíldar. Svo
þeir eru alls ekki brauðlausir þar
heldur. Fyrir að fá að njóta
þesarar skemtiferðar þakka eg
hér með tveimur bifreiðum, sem
þjónuðu Jóhanni Straumfjörð í
Blaine og P. O. Hallgrímssyni í
Seattle.
Talsverð framför ihefir átt sér
stað á meðal landa okkar þar
vestra síðan eg heimsótti þá
fyrst, fyrir sex árum, 1912, bæði
efnalega og andlega. Hvað efna-
hagur þeirra hefir þroskast, má
sjá á þeim fjölda af bifreiðum
sem þeir hafa eignast síðan árið
1912, þá átti enginn bifreið svo
eg vissi til. Framfarir í andleg-
um efnum sína sig hvað bezt í
kirkjustarfi því sem nú á sér
stað á Ströndinni. Vel lifandi
söfnuðir allstaðar, sem hafa fyr-
ir leiðarvísir mann sérstaklega
vel af guði gefinn fyrir þann
starfa — séra Sigurð Ólafsson.
Honum hefir tekist með sinni
framúrskarandi hógværð, alúð
og einlægni, að kveikja kærleiks-
elda á milli manna þar. Menn
eins og séra Sigurður eru salt-
kom' í kirkjustarfi þjóðanna, án
þeirra yrði allur sá starfi, sem
bragðlaus grautarleðja. peir
styrkja menn í trúnni á algóðan
guð, sem vill græða og göfga,
guð sem vill leiða og laða, guð
sem byrjar tilveru sína þar sem
okkar hæztu og hjartnæmustu
hugsjónir enda, guð sem er ást-
kær, elskandi faðir bama sinna.
Vonandi að kirkjufélaginu,
og sérstaklega Strandarbúum
auðnist að n'jóta samvinnu séra
Sigurðar sem lengst. f viðmóti
og allri framkomu minti hann
mig á annan mann, sem flestir
þekkja, séra R. Marteinsson.
Fyrsta samkoman var haldin í
bænum Seattle. Auglýsingar-
tími var stuttur, en góður vilji
fólks þar, sem annarstaðar hjálp-
aði. Tvö íslenzk félög, sem halda
þar uppi íslenzkum mannfundum
buðu mér hjálp sína, annað heit-
ir “Vestri” sem samanstendur
aðallega af fullorðnu fólki, en
hitt var íslenzkt ungmennafélag,
piltar og stúlkur, sem finna blóð
Fjallkonunnar renna í æðum sér
og skildleika hvort til annars. Eg
þáði aðstoð unga fólksins, vit-
andi ef að unga fólkið byrjaði að
’hugsa um Betel, þá mundi sú
stofnun heyra frá iþví aftur ein-
hverntíma. Fullorðna fólkið er
alt af sjálfsagt. Ungmenni þessi
borguðu fyrir húsið og gáfu tíu
dali, sem gjöf frá félaginu. Með
þessari samvinnu ungafólksins
varð samkoma þessi sérstök í
sinni röð og mér sjálfum sér-
staklega ánægjuleg. Eg þakka
þeim innilega fyrir, og vona að
þeim takist að yfirbuga þá
mörgu örðugleika, sem vanalega
liggja á brautum ungmennafé-
laga, að þeim auðnist með sam-
vinnu sinni að endurreisa vonar-
ljós í döprum íslenzkum hjörtum
sem er, að eg skil, þeirra mark-
mið og stefnuskrá. Líka þakka
eg félaginu Vestra fyrir sex dali
er 'það gaf sem félagsgjöf. Báð-
ar þessar gjafir koma fram í
Seattle samskota upphæðinni.
Næsta samkoma var haldin í
bænum Blain. Hér eru fslend-
ingar fjölmennastir, nokkurs-
konar miðstöð aMs þess sem ís-
lenzkt er fyrir vestan fjöllin.
Blaine-ibúar byrjuðu að gefa mér
peninga fyrir Betel strax og eg
kom í hlað, og héldu því áfram
þangað til eg fór. pað var ekki
frítt við að þá langaði í samskota
kórónuna, þótt sumum fyndist
hún yera orðin nokkuð notuð,
kölluðu hana “second hand”, aðr-
ir vildu síður fara í berhögg við
samlanda sína —Minneota-búa—
álitu það nóg, að tvær stærstu
samskotaupphæðirnar kæmu frá
Bandaríkja bæjum. paðan fór
eg til Bellingham og Marrietta.
pessir bæir eru fámennastir af
íslendingum til, en það verð eg
að segja þeim til Iheiðurs að ef að
gullkórónan hefði verið afhent
þeim sem bezt gáfu hlutfallslega,
þá væri hún nú kamin vestur til
Bellingham og Maretta. Hér
fann eg ylvolga samvinnu-
strauma á meðal fólksins, sem
speigluðu eðlilegar afleiðingar
sínar í mjög myndarlegri kirkju,
sem þeir eiga, skuldláusa, að mig
minnir.
Næst hoimsótti eg Point Ro-
bert-búa, á norðvestur homi
Bandaríkjanna. par varð eg
fyrir þeirri ánægju að heyra fá-
eina Bandaríkjaþegna óska þess
að þeir gætu innlimað sig inn í
Canada. pá var gaman að lifa.
Eg vona samt að engin fari að
hlaupa með þessa sögu til Wilson
mér var trúað fyrir því, og eg
vil síður verða nokkrum manni
til meins, heldur vildi eg hjálpa
eftir mætti að Iþeir fengju óskir
sínar uppfyltar, og lofaðist eg til
að tala við Borden fyrir þeirra
hönd, því þó þeir hafi verið af-
skektir og eins og út úr heimin-
um — Canada — þá eru þeir
samt orðnir vel efnaðir og fram-
úrskarandi góðir heim að sækja.
og ekki mun okkur Canadabúum
veita af efnuðum mönnum þegar
að skuldadögum kemur.
Vancouver var næsti áfanga-
staður. par sá eg svo mörg and-
lit frá fyrri dögum að mér fanst
eg vera kominn upp á palliftn í
Northwest HaM, sem einu sinni
var aðal-samkomustöð íslendinga
í Winnipeg. Árni Fredrickson',
W. J. Anderson, Mrs. Josepson
(áður Miss Finny) og Eggert Jó-
hannson, þetta eru nöfn sem ó-
efað minna marga á hina góðu
gömlu daga í Winnipeg, þegar
eigendur tþeirra áttu stóran þátt austur yfir fjöllin háu — þar’voru láta mig koma til einskis,
í öllum félagsmálum Winnipeg-1 sem vindurinn blæs dag og nótt,
fslendinga. pví -miður gat eg vetur, sumar vor og haust. En
ekki heimsótt þessa gömlu Winni
peg-búa og drukkið hjá þeim
kaffi til minningar um gamla
daga, og vona eg þeir fyrirgefi
mér það.
Eg hafði heyrt að talsvert
margir landar ættu heima í bæn-
um Victoría, sem mundu verða
reiðir við mig ef eg kæmi ekki til
eg mundi líka að vindurinn aust-
ur frá var ekki alt af kaldur,
stundum var hann heitur; en oft
ast var hanm rétt svona mátulega
kaldur til þess að kenna okkur að
passa hattana, og aldrei hafði eg
frosið þar í hel svo eg mundi eftir
Nú herti eg upp hugann, beit á
jaxlinn og b-a-ð- í hljóði. Nú
fann eg margt ströndinni til lastg
þeirra, og þar sem öll reiði er ^ g ag aiveg væri það lífsins ó-
hættuleg — jafnvel þessi svo-
kallaða heitaga reiði, sem prest-
amir sýkjast af stundum — þá
vildi eg síður verða orsök að
slíku og flýtti mér sem
gjafir þeirra til Betel eru viður-
kendar í skýrslunni. Edmonton
bær er frægur fyrir margt, gas,
kol og kulda, en aðal-lega er hann
frægur fyrir að vera eini bærinn
í Canada, að eg held, sem hefir
neitað að hlýða Canadiska “bos-
anum” C. P. R. og borið sigur úr
bdtum.
Ekki má eg gleyma blessaðri
kaffikönnunni. Allstaðar, hvar
sem eg fór og við hvert tækifæri
var hún nærverandi gestur, og
mögulegt að spara þar peninga Betel til hájlpar. Samt lagði hún
iþví þar væru svo margir fagrir
skemtistaðir, alt af gæti maður
verið að taka sér listitúra og al-
.ogTTílyttl mor, sem eg I drei farið í sama staðinn tvisvar.
gat til Vietoria. Her var eg petta fanst mér mesti ókostur,
það var einhver munur í Wpeg.
Fleira þess kyns datt mér í hug,
en nú er nóg komið.
Ekki ætla eg að reyna að lýsa
fjallafegurðunni, er hún þó sann-
arlega þess verð að eitthvað væri
um hana sagt. En mig langar til
að gefa þeim, sem ferðast vestur
að ihafi sér til skemtunar, þá
bendingu, ef þess skildi þurfa,
að ihaga svo ferðum sínum að
þeir geti séð öll fjöiMin, bæði að
austan og vestan, iþað tekur 24
klukkutíma að komast í gegnum
þau, og hver míla hefir eitthvað
til síns ágætis. Líka ættu þeir
að nota ihina opnu vagna sem C.
P. R. lætur nú draga á eftir jám-
brautarlestum sinum, þá njóta
þeir fullkomlega fegurð f jallanna
sem mér fanst aðallega koma
fram í hinum margbreytilegu lit-
um trjánna er klæða fjallshlíð-
arnar með laufum sínum, svo að
hver dalur, hver 'hóll oghver hæð
n^æ OAg -uxnjiJOAiBiIi umiteigjAp
ye efgo>i urpiso uio 3o suio ngjn
allir að múna, að eftir því sem
ferðamenn frá Norðurálfunni
segja eru okkar Canadisku
Klettafjöll lang fallegust allra
fjalla í iheimi.
Næsta og seinasta Betel-sam-
koman var haldin að Markerville
höfuðstað hinnar íslenzku bygð-
ar í Alberta. Bygð þessi liggur
mitt á milli Calgary og Edmon-
ton og 14 mílur frá jámbraut
C. P. R. Landslagið fanst mér
vera fallegt, smð skógivaxnar
hæðir og hólar og hálsar, hrað-
skreiðir smálækir með smáfoss-
um á milli. Auðvitað er alt land-
ið fagurt á að líta er sólin bless-
uð skín á það í allri sinni dýrð.
Eftir því er Alberta nýlenda nær
því alt af fögur, því sagt er að
sólin skíni þar oftar en nokkurs
staðar annarssitaðar í heimi.
Uppskéra hepnaðist þar vel í sum
ar og bændur komnir í góð efni.
Eg hafði alt af hugsað að bygð
þessi lægi við fætur Klettafjall-
anna, svo nálægt að S. G. Steph-
anson gæti hlaupið upp á ein-
hvem hátindin í hvert sinn sem
hann þyrfti hjálp andanna. En
þar skjátlaðist mér herfilega,
annaðhvort þarf S. G. S. sjaldan
að leyta hjálpar þeirra, eða þeir
koma ofan til hans, því fjöllin
eru hundrað mílur í burtu og
sjást bara með höppum og glöpp-
um. Vegna ókunnugleika míns
varð auglýsingatími hér mjög
stuttur, en með hjálp talvíranna
sem liggja fram og aftur um alla
bygðina og þess hlýja hug er
landar þar hafa til Betels, var
samkoman dável sótt og framúr-
skarandi ríkmannlega gefið.
Héðan brá eg mér til Edmon-
í ton, en þar búa heldur fáir ís-
! lendingar nú orðið og margir af
þeim voru í burtu úr bænum svo
| ekki var álitið “messufært” þar.
[ En ekki vildu þeir sem heima
öllum ókunnugur, nema Rósu
Egilson núverandi hjúkrunar-
kona í Victoria; en sem var einu-
sinni leiðandi leikkona Winnii>eg
íslendinga. pað er Óhætt að full-
yrða að Miss Egilson er í sínum
verkahring, þjóð sinni til sóma.
Landar okkar í Victoria eru
heldur fámennir, frá 30 til 40
manns, að eg held, og íslenzkur
félagsskapur heldur daufur, að
mér fanst. Samt, með aðstoð hr.
E. Brynjólfsonar og konu hans,
sem hjálpuðu mér til að auglýsa,
buðu mér húsið sitt fyrir samsæt
ið og gjörðu alt sem þau gátu
mér til ánægju, varð góður árang
ur af ferðinni, því alir vildu
hjálpa Betel. Litla England hef-
ir Victoria-bær oft verið kallaður
því þar eru Englendingar lang
flestir allra manna, og sumum
finnast þeir -heldur seinfara og
til baka haldandi. Enda virtust
allir þar, nema landamir, hafa
nægan tíma til alls; engin sérleg-
ur hraði á neinum. — par er gott
að vera — þar fann eg mitt
draumaland.
Mörgum “private” gjöfum til
Betel hefi eg tekið á móti á ferð
þessari, sem hafa verið lagðar
með samþykki -gefanda í sam-
skotasjóð þess bæjar er hann
hefir talið sér. petta hefir verið
mitt fyrirkomulag frá 'byrjun,
hvar sem eg hef getað komið því
við, og eg vona að engir misvirði
það við mig. En eina “privat”
gjöf langar mig til að minnast á,
vonandi að mér verði fyrirgefið
þó eg breyti út af ásettu fyrir-
komulagi. Af tilviljun lágu leið-
ir mínar i gegnum bæinn New
Westminster, iþar hitti eg íslenzk
an öldung er áður bjó í bænum
Blaine, og sem margir munu
þekkja í gegn um rit og bækur
er út frá honum hafa gexigið.
pessi maður er nú búinn að vera
blindur í tvö eða þrjú ár að mig
minnir, en andlega sjáandi er
hann vel. Hann heitir Magnús
Jónsson. Oft er því haldið fram
að erfiðasti hjallinn á Mfsleið
mannsins sé að .þurfa að draga
fram lífið í sífeldu myrkri, að
vera blindur. En samt virðist
eins og forsjónin vilji endur-
gjalda missirin með iþví að gefa
þeim blinda andleg augu, sem sjá
lengra og margfalt fagrari hug-
sjónamyndir en áður — manni
dettur í hug að það nærri því
borgi sig að verða blindur. pað
voru hugleiðingar eitthvað á
þessa leið, sem flögruðu í gegn-
um höfuð mitt er eg talaði við
iþenna blinda mann. En svo var
mér litið á dálítið minnisspjald
sem hékk á vegnum í herbergi
hans. par lais eg hans eigin
einkunnarorð, sem hljóðuðu á
þessa leið:
“Trú á tvent í heimi,
tign sem æðsta ber
guð í alheims geimi,
og guð í sjálfum þéf!Hi
Nú fanst mér eg skilja birtuna
sólskinið, sem sýndi sig svo glögt j
í orðum hans. Hann gat ekki | Tm
séð Mtla spjaldið sitt á vegnum,
hann þurfti ekki að sjá það, því
inniíhald þess var nú ritað með
skýrurri stöfum á sálarvegi hans.
pær fögru hugsjónir orðnar að
lifandi afli, sem framleiddu ljós-
geisla þá er frá honum streymdu,
sama aflið styður og styrkjr alla
menn er læra nofkun þess, lýsir
þeim í gegnum öll myrkragöng
lífsins og seinast hina svörtu höll
dauðans. pegar eg kvaddi Magn-
ús Jónsson lágu fimm dalir í lóa
mínum, sem gjöf til gömlu sól-
skinlsbarnanna á Betel.
pað fór hálfpartinn hrollur um
mig þegar Victoriu-bær, drauma-
landið mitt — þar sem engin
þurfti að flýta sér — var kominn
í hvarf. Skipið sem eg var á,
snéri sér austur og köld vindgola
iblés aftur eftir þilfarinu. pað
minti mig á að nú væri eg að taka
seinasta snúningin á ferð minni;
að erindi mitt vestur á Kyrra-
hafsströnd væri nú búið. Hlýjar vi6b6t- — Kýmar hafa i nestum tu
þakklætistilfinningar fyrir hva8 I SSTJiS
alt hafð gengið vel, komu í 'huga | Ekki elnungris hafa tekjurnar aukist
minn ; þakklæti til guðs Og þess j af vaxandi seiu smjörs og rjöma, held-
gó5a, sem er gnð, og býr i öllup. ‘Æ”"
monnum. Kaldi vmdunnn, sem
vildi hrifsa hattinn minn og taka
hann eitthvað vestur eftir með
sér, líklega til Victoria, minti
mig á að nú væri eg að kveðja
alla náttúrufegurðina og sólskins
bl’íðuna, því þegar skipið kæmi
oft mikið í sölumar auminginn,
því í sumar hefir hún átt fram-
úrskarandi örðugt uppdráttar,
sérstajdega í Bandaríkjunum,
þar varð hún svo veik að sumir
ætluðu henni ekki líf. pað virt-
ist alveg eins og Wilson þekti
ekki lifandis ögn inn á eðli henn-
ar, því alt af var hann að hrifsa
frá henni fleiri og fleiri mola,
þangað til þetta var sama sem
ekki neitt sem aumingin fékk til
að lifa á. Hefði það ekki verið
fyrir ihnausþykkan rjóma og
pönnukökur steiktar í smjöri og
hiínangi og framúrskarandi góða
hjúkrun kvenna, sem oft hættu
lífi sínu og br.utu á móti lands-
ns lögum, hennar vegna, þá hefði
hún fengið að deyja drotni sinum
það veit heilög hamingjan. Með
þeirra hjálp hetfir hún lifað fram
á þenna dag, blessuð, og nú halda
menn að hún ætli að hafa það af
og eru það mikilvægar fréttir,
nú á þessum síðustu og verstu
“flú”-dögum. Og nú með hend-
ur krosslagðar á brjóst, tárin í
augunum og hunangsbragð í
munninum, vil eg hér með opin-
bera þakklæti mitt til allra þeirra
kvenmanna, sem (eg gat ekki
kyst) hjálpuðu mér og gömlu
sólskinsbörnunum á Betel með
kaffikönnunum sínum. — Lengi
lifi kaffikannan.
Eg hefi nú ferðast um allar
stærri bygðir fslendinga í Vest-
urheimi, nema Gull Lake, og eg
ætti nokkurnveginn að iþekkja
huga íslenzkrar alþýðu gagnvart
gamalmenna heimilinu á Gimli.
Og með þeinri þekkingu, get eg
sagt afdráttarlaust að það verð-
ur ekki íslenzkri alþýðu að kenna
ef sú stofnun fær ekki að njóta
sín til fulls. Og að endingu þa'kka
eg öllum, smáum og stórum,
börnum og fullorðnum, sem hafa
í samvinnu við mig hjálpað til að
styrkja þá göfugustu hugsjón
sem nokkurt mannfélag getur
átt, að láta gamla fólkinu líða vel
pað er ykkar hugsjón, ykkar sem
gáfuð 10 centin alveg eins og
hinna sem gáfui 100 dolíara. —
pað er ykkar hugsjón og ykkar
stofnun, ísl. lúterska kirkjufé-
lagið stjóraar henni fyrir ykkur.
SKYRSIiA.
Samsk. Kaffi
Seattle $ 95.60 $12.80 $108.40
Blaine ...... 174.15 27.05 201.20
Bellingham og
Marrietta .... 105.00
Point Robert .. 85.50
Vanoouver ..... 62.85
Victoria ...... 21.70
N. Westminster GJöf
Markerville .... 71.00
Edmonton ..... GJafir
16.00
17.80
8.50
15.00
121.00
103.30
71.35
21.70
5.00
86.00
22.00
Ferðakostnaður:
Vestur aS hafi .
Markerville, og
Edmonton ........
Samtals $739.95
$185.25
28.75
$214.00
Agóði $525.95
O. Eggertson.
Winnipeg 4. nóv. 1918
Meðtekið frá O. Eggerson fimm
hundruð tuttugu og fimm dollars
níutíu og fimm cent, arður af
samkamum haldnar fyrir Betel.
J. Jóhannesson.
Manitobastjórnin og Alþýðumáladeildin
Greinarkafli eftir starfsmani Alþýðumáladeildarinnar.
Aukið nijólkurl'ramleiðsliina.
Ekki er það nokkrum vafa undir-
orpið, að það mundi vera bæði nyt-
samt og vituriegt fyrir bændur víðs-
egar um Manitobafylki, aC auka fram-
leiðslu mJðlkurafurCa í stórum stll.
Smjör, ostur og mjóik eru I geysi
háu verði eins og sakir standa, og á
þaC rót slna aC rekja til þess. aC aliar
þessar vörutegundir eru af skornum
skamti á markaCinum. þótt það sé
nú; aC vlsu satt, aC gripafðCur er afar-
dýrt yfirleitt, þá eru þó til sveitir og
sveitahlutar hér I fylkinu, sem eiga af-
gangs strá og hey, svo aC gripafóCriC
heflr ekki hækkaC eins I verCi og mönn
um kann aC sýnast me'C þvl aC bera
þaC saman viC verCiC á þresktu korni.
EandbúnaCardeild Manitobastjóm-
arinnar hefir selt bændum á milli
Manitoba- og Winnipegvatns fjölda af
kúm, meC afborgunarfyrirkomulaginu,
og hin stór aukna framleiCsla smjörs
á því svæCi virCist eigi hafa alment
kostaC bændur'jmjög mikiC af fóCur-
Vór skulum athuga þetta nokkru
nánar. Ef aC t. d. bóndi fókk sér kú
meC kVIgnkálfi voriC 1916, og ef kýrin
hefCi slCan átt til sklftis kvlgu- og
bolakáif, og fyrsta kvlgan hefCi átt
kálf þegar hún var tveggja vetra göm-
ui, þá mundl sami bóndinn eiga haust-
iC 1920, ef hann misti ekkert af grip-
hm, gömlu kúna sjálfa, fimm ungar
til Vancouver gæti eg ekki snúið kír og kvigur i viCbót og fjögur geid-
til baka eins og það, heldur þyrfti t neyti', AuíLvlta® ei: varla hæ^ aC bú-
> jii.i,í ]aet vH5> aC alllr bændur yrCu svona
eg að 'halda áfrani austur —hepnir meC gripastól sinn; þetta er þó
alls enginn ómöguleiki; enda eru marg-
ir bændur vlCsvegar um fylkiC, sem eru
þvl nær svona lánsamir jneC nautgripi
sína.
SlCastliCin ár hafa nautgripir veriC
I afarháu verði, og flest virCist benda,
til þess, aC jafnvel eftir aC strlCinu iýk-
ur, muni allar afurCir af nautgripa-
rækt halda áfram aC gefa góCar tekj-
ur.
í NorCurálfunni hefir nautgripum
fækkaC glfurlega, og eftir aC strlCiC er
á enda kljáC, hlýtur það að taka mörg
ár, aC hjálpa bændum austan viC haf
aC koma upp hjá sér svipuCum gripa-
Btól og þeir voru vanir að hafa.
1 sambandi viC þetta mál viljum vér
benda bændum 1 Manitobafylki á nokk-
ur atriCi. sem vert er aC taka til Ihug-
unar þegar um nautgriparækt er aC
ræCa.
1. þaC er injög árlðandi aC vanda
alla meCferC á heyi og hálmi. Bænd-
ur ættu alment aC hafa hálmstakka
slna bratthlaCna og hliCarnar sléttar.
til þess aC snjór nái eigi aC ganga inn
I þá.
2. Mjólkurkúm og kálfum þarf aC
sjá íyrir nægilegu skýli.
Byggingarnar þurfa ekki aC vera
mjög dýrar, þvl víCast hvar I Mani*
toba er efniC svo aC segja viC hendina.
3. þvl nær undantekningarlaust
þurfa fjósin aC vera. bjartari og loft-
betri.
Ferskt loft og nóg birta eru óum-
flýjanieg skilyrCi fyrir þvl, að skepnur
geti þrifist og haldiC heiisu. þess
vegna skal ávalt hafa næga glugga á
suCurhliC fjósanna.
4. Varast skal aC láta mjólkurkýr
vera of lengi úti á svölum haust kvöld-
um.
5. þér skuluC fóCra kýrnar enn betur
en aC undanförnu. J>ær margborga
. þaC seinna meC tvðfaidri smjörfram-
1leiCslu.