Lögberg - 24.11.1932, Blaðsíða 7

\
LÖGBERG, FIMTUDAGINN 24. NÓVEMBER 1932.
Bl.s 7
Claud færði sig frá við
svar verkstjórans. Fangai nir [
horfðu agndofa á hann taka
fram öxina. Hann reiddi hana
og hjó henni í höfuð verkstjóra
áður en hann fengi komið uppi
nokkru hljóði. Þrjú högg í
sama farið, þar til í heila stóð.
Verkstjóri féll, er fjórða högg-
ið reið af. Það var eins og
Olaude gengi ityerserksgang.
Hann fletti sundur hægp-a lær-
ið með fimta högginu. Það var
þarflaus áverki, því verkstjóri
var dauður. Því næst kastaði
Claude frá sér öxinni og
sagði:
“Og nú er hinn.”
Hann tók litlu skærin úr vasa
sínum og lagði þeim í brjóstið
á sér hvað eftir annað, áður en
nokkur félaga hans gæti aftrað
honum. En kjálkarnir voru
stuttir, en hann síðuþvkkur.
Hann æpti hástöfum grátandi:
“Get eg ekki hitt hjartaræfilinn
í mérf ” Hann hneig að lokum
niður, lagandi í blóði sínu.
Claude lézt að vísu ekki í
þetta sinn. Hann ætlaði af ein-
hverjum ástarhégiljum að
drepa sig með litlu skærunum,
en þau dugðu ekki til þes.s.
Þegar hann raknaði við, var
hann kominn í rúm, vafinn um-
búðum og bjástrað við hann á
alla lund. Hjúkrunarnunna
stóð við fótagaflinn og lög-
regludómari laut niður að hon-
um og spurði af mestu alúð,
hvemig honum liði. Því næst
spurði hann Claude, hvort
hann hefði drepið verkstjór-
ann.
“Já,” svaraði Claude.
“Hvers vegna drapstu
hann” spurði hinn. f
“Af því að—”, isvaraði
Claude.
'Sár hans voru ekki hættuleg
í fyrstu , en síðar hljóp drep í
þau. Hann fékk inikla hita-
sótt og var mjög þungt hald-
inn. Honum var lijúkrað og
helt í hann meðulum allan nóv-
embermánuð, desember, janú-
ar og febrúar. Hann var um-
setinn af læknum og málaflutn-
ingsmönnum. Læknamir lögðu
sig fram iil að koma honum
aftur til heilsu, hinr keptust
um að hjúkra honum, til að
geta tekið lífið af honum á
höggstokknum.
Hann var orðinn albata 16.
marz og mætti þá fyrir saka-
málaréttinum í Troves.
Dómsalurinn var fyltur með
byssustingjaliði. Ekki mundi
af veita, til að halda þeim
fantalýð í skefjum, sem riðinn
var við þetta mál.
Þegar málið var tekið fvr-
ir, komu óvenjuleg vandræði
fyrir. Enginn, sem verið hafði
í vinnustofunni 4. nóvember,
vildi bera vitni. Dómarinu hót-
aði þeim hörðu. En ekkert
dugði. Þá sagði Claude þeim,
að .segja ]>að, sem þeir vissu.
Þá skýrðu þeir frá því, sem
þeir höfðu séð. Claude hlýddi
á með mestu athygli og bætti
við, ef einhver ætlaði að sleppa
einhverju af velvild til hans.
Albin var kallaður fram.
Hann var óstöðugur á fótun-
um, þegar hann gekk inn í
dómsalinn og hann grét hástöf-
um og féll í faðm Claude, áður
en varðmennirnir gátu aftrað
því. Claude studdi hann og
sagði um leið og liann sneri
sér að sækjandanum:
“Þetta er þorparin, sem gaf
mér af mat sínum, þegar eg
svalt. ’ ’
Þegar vitnaleiðslunni var
lokið og sækjandi og verjandi
höfðu talað í máíinu, slóð
Claude u)ip. Hann talaði þann-
ig, að allir dáðust að. Engum
gat blandast hugur um, að í
honum bjó mælskumaður frem-
ur en moi ðingi. Hann talaði í
skýrum rómi og sannfærandi.
Hann hermdi frá atvikum eins
og þau gerðust, alvarlega og
skreytnilaust. Stundum tókst
honum svo upp, að fólk viknaði
við. — Honum þótti aðeins
einu sinni. Það var þegar sækj-
andi sagði, að hann hefði myrt
verkstjóra óáreittur.
“Hvað eruð þér að segja?”
sagði Claude. “Gerði hann
ekkert á liluta minn? Nú, ein-
mitt það. Nú skil eg. Ef drukk-
inn maður slær mig og eg ber
hann aftur og drep hann. Það
er mér málsbót. Eg var áreitt-
ur að fyrra bragði. Öðru máli
er að gegna, sé maður ódrukk-
inn og alls gáður, þó liann
kvelji mig samfleytt í fjögur
ár, smáni mig og geri gys að
mér. Eg unni stúlku. Hún
svalt. Eg stal handa henni.
Hann storkaði mér með henni.
Eg átfi barn. Eg stal, til þess
að það hefði eitthvað að borða.
Hann hæddist að ]iví. Eg svalt.
Vinur minn gaf mér mat sinn.
Hann tók vin minn frá mér. Eg
bað hann að lofa mér að fá
hann aftur. Hann snaraði mér
í svartholið í staðinn. Eg drap
hann. Eg er óskapa níðingur.
Eg er morðingi. Eg var ekki
áreittur að fyrra bragði. Eg
er maklegur að koma undir
fallöxina. Látum svo vera.
Bezt að svo sé.”
Hann var dæmdur til lífláts
af þeim tólf bændum, sem kvið-
dóminn sátu. Hann vildi ekki
biðja um náðun. Yngsta nunn-
an, sem hafði stundað hann
meðan hann var veikur, grát-
bændi hann um að beiðast náð-
unar. Hann neitaði lengi vel.
Ia>ks skrifaði hann undir náð-
unarbeiðni, en þá var frestur-
inn útrunninn fyrir fáum mín-
útum. Nunnan var honum svo
þakklát fyrir bænheyrsluna,
að hún gaf honum fimm
franka. Hann tók við pening-
unum og þakkaði lienni fyrir.
Meðan verið var að sækja um
náðunina, var honum gefið
tækifæri til að komast undan.
Hann vildi það ekki. Nagla,
vírspotta og skjóluhaldi var
rent niður um loftlæsið í klefa
hans. Hvert þessara áhalda
hefði dugað til að sverfa sund-
ur járnstengurnar, fyrir mann
með hans verklægni.
Áttunda dag 'júlímánaðar,
sjö mánuðum og fjórum dög-
um eftir morðið, kom dómrit-
arinn inn í klefa til Claude og
tilkynti honum, að liann ætti
eina stund eftir ólifaða.
“Eg er reiðubúinn,” sagði
Claude. “Eg svaf vært í nótt,
og eg mun sofa enn værara
næstu nótt.”
Presturinn kom og þar næst
böðullinn. daude heilsaði
prestinum með lotningu, og
tók vingjarnlega á móti böðl-
inum.
Meðan hár hans var klipt, vorn
böðullinn og menn hans að tala
um kóleruna, sem geisaði í
Troyes.
“ Eg þarf ekki að kvíða kól-
erunni,” sagði Claude bros-
andi.
Hann hlustaði )á iprestinn
með mikilli athygli. Hann
sagðist iðrast þess, að liafa
ekki aflað sér þekkingar á
kristindómsfræðum.
Honum höfðu verið fengin
litlu skærin eftir beiðni hans.
Önnur álman var brotin. Hún
sat föst í brjósti lians, Hann
bað fangavörð að fá Albin
það, sem eftir var af skærun-
um.
Ilann bað þá, sem bundu
hendur hans, að leggja fimm
franka peninginn, sem nunnan
gaf honum og nú var aleiga
hans, í liægri hönd sína. —
ITann gekk út úr fangelsinu
klukkan þrjú kortér í 8. Hann
var fölur í bragði, en gekk með
ákveðnum skrefum og horfð’
stöðugt á krossinn, sem prest-
urinn bar fyrir honum.
Markaðsdagur hafði verið
ákveðinn til aftökunnar, svo að
sem flestir gætu verið við
staddir.
Claude gekk rólegur upp á
höggpallinn. Hann gerði prest-
inum bendingu, að taka fimm
frankana úr hendi s'ér, þegar
aðstoðarmaður böðulsins fór
að binda liann niður. á högg-
stokkinn, og sagði:
“Til fátækra.”
Klukkan sló í sama bili tíma-
slagið og hljómurinn af því
tíða maður og giftur. Hét kona rétti Símoni annan vindilinn.
hans Þórdís. Voru þau hjón að “Æjú — þakka yður fyrir, það er
skapgerð svo ólík, sem frekast mér nýnæmi,” ansaði Símon, en
mátti vera, — hún með afbrigðum honum þótti það þó eitthvað
æðrufull og fjasmikil, en hann sí- grunsamt, að kaupmaður fór að
rólyndur og ánægður með lífskjör-: bjóða honum að reykja, því að
tók yfir orð hans. Presturinn in, hvernig sem veltist. En þrátt slíku átti hann ekki að venjast,
hváði eftir orðum hans. Claude j fyrir andstæða skapsmuni þeirra þó hann kæmi í búðina. En svo
beið bils tveggja slaga og tók
þá upp aftur blíðlega:
“Til fátækra.”
Um leið og klukkan sló átt-
unda slagið, tók höfuðið af bol
þessa greinda og göfga manns.
Perlur.
hjóna og nálega eindæmis fátækt verður kaupmanni sú skyssa á, að
og basl, var hjónabandið hið ást-
úðlegasta í allri örbirgðinni, en
auðvitað réði þar mestu um ró-
lyndi Símonar og óbreytanlegu
skapsmunir, þó lífskjörin væri
oft hörð og hungri næst.
Alla þá tíð, tæp 9 ár, sem þau
voru hér á Suðurnesjum, bjuggu
þau í Miðneshreppi, fyrst nokkur
ár á svo kölluðum Másbúðarhólma.
sem er hólmi, eða öllu heldur eyði-
(lEftir handriti Ólafs Ketilssonar s](er fyrir norðan Hvalsneshverf-
Einkennilegir menn
V. Símon Sigurðsson “Æjú”.
á óslandi.)
í frásögn minni af Hans sál.
‘Hjutt’ í Lesbók Morgunblaðsins, jnu
gat eg þess í byrjun, að annar af
æskuvinum mínum, af mér mikið
eldri mönnum, hefði verið Símon
ið. Síðarmeir bjuggu þau svo á
Löndum í sama hverfi, og þar
mun þeim hafa liðið skást í líf-
Á meðan þau bjuggu á Más-
búðum, lifðu þau þar í hinni sár-
ustu fátækt og basli, en bústaður-
inn sjálfur ekki hundum hæfur,
“Æjú”, sem kallaður var. Fékk p,vag mönnum. Sáralítil bað-
hann auknefni þetta fyrir það gfofukj.^ fúin og feyskin, með enn
eitt, að hann sjálfur notaði sem fallferðugra bæjardyra kríli. í
forskeyti nálega hverrar setning- þessum þústað eignuðust þau þó
ar er hann sagði: “Æjú . | tvö eða þrjú börn og var Þórdís,
En af samtíð sinni var Símon sem vonletg var, ekki sem ánægð-
talinn “hrókur alls fagnaðar”; usf yfjr mannfjölguninni, því lít-
hvar sem hann kom, og um margt jg var til að bíta og brenna. Því
var hann mjölg einkennilegur mað- var það eitt sinn er Þórdís hafði
ur, og þykir mér hlíða að ýmsar nýlega alið barn, að hún segir við
sannar sagnir, sem eg hefi af Sí-jsímon: “Ekki veit eg hvað við
moni, séu ekki látnar glatast og eigum að gera við barnið að tarna,
gleymast, heldur skrásettar til lof- Símon minn — hvað eigum við að
sællar — ef eg mætti svo að orði gera við barnið þetta, Símon?”
komast — minningar um karlinn. Þá svarar Símon: “Nú, ætli við
En eg vil strax taka það fram, að tökum ekki fyrir að setja það á,
þó að eg í æsku væri gáskafullur Þórdís mín.”
og glettum hlaðinn, eins olg marg-^ Finna má þá menn, sem höfðu
an hraustan og heilbrigðan strák ;gaman af því, að glettast við Sí-
hefir hent, þá sýndi eg Símoni þó mon. Því var það eitt sinn á með-
aldrei hina minstu kerskni eða an þau hjón bjuggu á Másbúðum,
glettur, heldur þvert á móti, eg ag prakkara strákar úr Hvalsnes-
mat karlinn svo mikils að mér hverfinu fóru inn að Másbúðum í
kom það alls ekki til hugar, en eg vökulokin seint í nóvembermán-
stóð þrásinnis fyrir framan hann ugj( og hlóðu torfi fyrir þennan
með útflent augu og opinn, hvopt, Htla. glugga, sem var á baðstofu-
til þess að gleypa i milg hvert orð hrófinu, gerðu þeir það svo rælci-
er hann segði og jós úr sínum ó- lega, að hvergi lagði hina minstu
þrotlega, meinyrða og mælsku- shímu inn í kotið. Þegar þau hjón-
brunni. in vakna um morguninn á vana-
------- legum tíma, er enn auðvitað tjöru-
Sem fáorðastur ætla eg mér að myrkur í kotinu, svo þau lögðust
vera um ætt Símonar og uppruna, sfrar fil svefns aftur, og aftur
en fæddur var hann að Ártúnum vakna þau, og enn þá er sama
á Bakkabæjum í Rangárvalla-^ brunamyrkrið. Og enn þá sofna
sýslu, um 1830. Hétu foreldrar þau og ajt af eru þau að vakna og
hans Sigurður Þorsteinsson og Sofna á víxl, þar til þeim er alls
Kristín Símonardóttir. Var Krist- ómögulegt að sofa meira. Þá fer
ín seinni kona Sigurðar, og Símon Simoni ekki að þykja þetta myrk-
einkabarn þeirra, en fjö’gur hálf-j ur ejnleikið, svo að hann dregur
systkini átti Símon, frá fyrra sjg j Spjarjrnar til þess að vita
hjónabandi föður síns. Var eitt hvort sama myrkur sé úti sem
af þeim Vilhjálmur bóndi á Stór- jnni. En litlu seinna veit Þórdís
hólmi í Leiru, gáfumaður mikill ekki af fyr en alt í einu að skelli-
og gildur bóndi. j bjart verður í kotinu, olg Símon
Að vallarsýn var Símon lágur hrópar inn: “Fagurt sólarlag,
maður vexti, þrekvaxinn,* en nokk- Þórdís mín, ef þú vilt sjá það.”
uð boginn í baki, andlitið mátti | En Þórdís var ekki eins ánægð
kallast fremur frítt, augun stór, yfjr dagsVerkinu og kallar á móti:
afar-skarpleg og dökkgrá að lit,j“Að þú skulir ekki stefna þeim,
en andlitslýti máttu þó kallast,1 Símon!” “Hverjum á að stefna—
hið sífelda háðsglott, sem lék um og fyrir hvað á að sefna — að við
alt andlitið, með síkvikum andlits-' fengum að sofa út”, svaraði Sí-
biættum og svo hitt annað, hve af- mon og hló hjartanlega, að af-
ar munstór hann var. Það var, | loknu erfiði dagsins! En aðal-
sem náttúran hefði haft grun um lega var það þó kaupmaður einn í
það, þegar hún hafði Símon í'Keflvík, sem hafði gaman af að
smíðum, að munnskafnaður hans' glettast við Símon. — Var kaup-
mundi þarfnast stórra og sterkra maður þessi afar feitur, og hafði
hann gleymir eldstokknum, legg-
ur hann vindil sinn á búðarborð-
ið og snýr sér svo við til þess að
ná eldstokknum af skrifpúltinu,
en á sama augnabliki og kaup-
maður snýr sér við, þá skiftir Sí-
mon um vindil. Kveikir kaupmað-
ur svo í vindli Símonar, olg sam-
tímis í sínum vindli (Símonar |
viridli)i, en ekki var kaupmaður
fyr búmn að bera eld að vindlin-
um, en hann tættist á millum vara
kaupmanns í ótal agnir með braki
og brestum og eldneistaflugi, svo
að alt fór í bál á augnabili. yfir-
skeggið á kaupmanni, augnahár-
in og loðhúfan. En er Símon sér
hverju fram fer í munni kaup-
manns, þá hrópar hann með nöpr-
um hæðnishlátri: “Æjú; nú er á-
reiðanlega andsk. . . . kominn 1
kj. . . . á kaupmanninum”!
Sem eðlilegt var, þá varð óskap-
legur hlátur í búðinni af ðllum á-
horfendunum, en kaupmaður þaut
sem elding inn í skrifstofuna, með
hausinn alelda olg alla búðarþjón-
ana í eftirdragi, sem slökkvilið.
En svo var það langan tíma á eft-
ir, að kaupmaður lét ekki sjá sig i
búðinni. Var þess getið til, að
hann mundi hafa brenst töluvert,
þó að aldrei vitnaðist til fulls.
GYLLINŒÐ
læknaál fljótt
með
Buk
ram-i
Eina vetrarvertíð reri Simon sem
háseti hjá Vilhjálmi hálfbróður
sínum á Stórhólmi. Fékk hann
600 til hlutar, sem þá var talinn
ágætis afli. Eftir vertíðarlokin
fór Símon að vaska fiskinn í
sjónum fyrir neðan Stórhólm. Fór
hann sér að engu óðslega, því mað-
urinn var blóðlatur til allra verka,
þar sem höndur þurfti að hafa.
Var karlinn í heila viku að vaska
þessi 600, en aldrei nenti hann
að bera þvegna fiskinn undan sjó
á kvöldin, þegar hann hætti vask-
inu, heldur fleygði öllum fiskin-
um í sömu hrúguna á klöpp við
hlið sér. En nóttina eftir að hann
lauk við vöskunina, rauk upp með
norðaustan rok með miklum stór-
sjó. Næsta morgun, er vinnumenn
Vilhjálms komu á fætur, var hver
einasta fiskbranda , er Símon átti,
farin í sjóinn. Fór þá einn af
vinnumönnunum inn til Símonar,
þar sem hann svaf svefni rétt-
látra í rúmi sínu. Þreif vinnu-
maður í öxl Símonar um leið og
hann sagði: “Mikið bölvað ó-1
menni og letiblóð ertu altaf Sí-
mon. Þú hefir ekki nent að bera
fiskinn þinn undan sjó í gaer-
kveldi, svo að nú er hver einasta
fiskbranda farin í sjóinn hjá
þér!” Símon opnaði svefndrukk-
ið annað augað til hálfs um leið
og hann sagði: “Nú, hann átti þá
með það, blessaður, hann var úr
honum tekinn hvort sem var!” —
Og svo dró hann dýnuna upp yfir
höfuð, og fór að sofa, hinn ánægð-
asti yfir útkomunni á vetrarafl-
anum. (Meira)
-Lesb.
Minning
Oddný hjúkrunarkona Bjarnason.
Frá liðnum landnáms árum
það leiftrar enn í dag,
þótt hlátri og hrygðar tárum
ei hafi sama lag.
— Menn námu auðnir allar
með ástmey sér við hlið;
í neyð ef kona kallar,
þá komast hjörtu við.
En bil á milli bæja
var breitt og órudd leið;
og, veðrin engum vægja
á vetri, um nætur skeið.
Er bylur buldi á þekjum
og byltist fjær og nær,
það taldist ei með tekjum
að tefla á hættur þær.
Hjá sjúkum einn að sitja
er sárri reynslu háð;
og hennar varð að vitja,
sem vissi einatt ráð.
Því Oddný átti fræði,
sem aðrir skildu ei neitt.
Sú relgla að raska næði
var rósemd ávalt beitt.
Ef guðað var á glugga,
hún gaf hið bráða svar:
“Eg reyni að hjúkra, hugga”;
og hröð í ferðum var.
Frá arni út í bylji
með ötulleik hún steig.
Slík göfgi, vit og vilji
sér vinnur þakkar sveig.
Að þoka þungu kífi,
er þraut að ýmsum svarf;
að vinna ljósi og lífi - .
var löngum hennar starf.
Þeim verkum veitti elja,
er var svo kærleiks hrein.
En hver mun kunna’ að telja
og klappa það í stein?
Nei! Hennar hlýja minning
í hjörtum geymist bezt.
Því annað alt er þynning
og á sér lítinn frest.
Það fellur ei til foldar,
sem fal^urt dæmi var.
Og hvað skal merki moldar
hjá manndáð eins og þar!
En fyrirdæmið dáða
sé dætrum þessa lands
sú hvöt, að kunna að ráða
úr kjörum fljóðs og manns.
Og rísi enn úr ægi
— úr ægi lífsins — sól,
er þraut og böli bægi
á braut og þíði skjól.
Kristian Johnson.
talfæra, því þau mundi hann eijalVeg óvenjulega mikla ístru. Var
ónotuð látin, og það reyndist líkalhann líka altaf með látlaust hóst-
svo. Meiri mælsku og meiri vað- \ kjöltur, en sökum fitunnar átti
al hefi eg ekki heyrt frá nokkrum hann mjög erfitt með að hósta,
mannsvörum, en Símonar. En þó'svo það sauð og korraði niðri í
var það ekki fyrir mælsku sína og honum er hann hóstaði. Einn vet-
málæði, sem hann var þektur af ur í kuldum miklum, kom Símon
samtið sinni, heldur hitt, hve afar til Keflavíkur, sem oftar. Var
fljótur hann var til svars, og hve. kaupmaður þessi fyrir í búðinni
svör hans voru oft meinfyndin, kuldalega klæddur, með stóra loð-
og óhætt er mér að fullyrða, að húfu á höfði, er Símo kom þar
eiturskeyti þau, sem málbein hans inn. “E, he he — komið þér sæl-
oft miðlaði öðrum, voru mörgu ir, Símon minn, hvernig líður
kjaftshögginu sárari. En oft hef-jkonunni yðar núna?” spurði kaup-
ir það flogið í huga minn æ síðar,! maður.
að ef Símon hefði notið mentun-; “Æjú, þakka yður fyrir kaup-
ar og komist á þing, að þá hefði | maður Igóður. Hóstað gat hún fyr-
stjórnmálaandstæðingar hans akkii ir offitu í morgun,” svaraði Sí-
altaf verið öfundsverðir af svör-
unum hans Símonar “Æjú”.
Um 1879 fluttist Símon hingð á
| Suðurnes, austan úr Ran’gárvalla-
sýslu. Var hann þá orðinn full-
mon samstundis. Svo brá kaup-
maður sér frá, en kom að vörmu
spori aftur með tvo vindla, sinn
í hvorri hönd. “Má eg ekki bjóða
yður að reykja, Símon minn?”
sagði kaupmaður um leið og hann
Erindi flutt í Konkordíakirkju
við afhjúpun minnismerkis um
Oddnýju sál. Bjarnason, yfirsetu-
konu:
í anda lífsins laug má sjá,
og Lausnarans boðskap heyra:
“Berið þið til mín börnin smá”,
svo blessun Guðs þau megi fá
og honum æ til heyra.
Og hér á þessum helga stað,
á heilaga skírn að veita,
hverjum, sem vill þiggja það,
og þessum boðskap hallast að,
og hingað Herrans leita.
Svo veri minnismerkið þá,
að minna á athöfn slíka,
að hér sé Drottins frið að fá,
að fyrstu sporin stíga á
til frelsisins friðar ríka.
Sendingar.
Það er altítt að þýzk yfirvöld fá
sendingar, sem ætlaðar eru til
höfuðs þeim. Ekki eru það þó
uppvakningar, eins og þjóðsögur
segja frá að títt hafi verið að
senda til höfuðs mönnum á íslandi
hér fyrrum. En þetta eru vítis-
vélar, eituhgas o. s. frv. Allar
þessar sendingar eru látnar jfara
til efnafræðisstofunnar i Berlín,
og eru þar sérstakir menn, sem
fást við að rannsaka sendingar
þessar. Hafa þeir margskonar út-
búnað til þess að tryggja líf sitt
meðan á rannsókn stendur. —Lb.
B. Thorbergson.
Nokkrir galgopar höfðu lent í
járnbrautarvagni hjá Hjálpræðis-
hersforingja. Einn þeirra byrjaði
þegar:
—Getið þér sagt mér það, hvern-
ig eg á að fara að því í öðru lífi,
að koma vængjunum undir frakk-
j ann?
—Þér skuluð ekki bera neinar
áhj'ggjur út af því, sva>raði for-
inginn. Aðalvandinn fyrir yður
þá verður hvernig þér eigið að
girða halann niður í buxurnar.
f