Lögberg - 14.09.1939, Page 1
PHONE 86 311
Seven Ijines
A#-
4^
ví^
Servloe
and Satisfaction
52. ÁRGANGUR
PHONE 86 311
Seven Ijinee
,#
■4s#-
AXVVV e'c *,'or
vNi' -$-° Better
V .#.-< ■ Dry Cleaning
^ and Iiaundry
LÖGRERG, FIMTUDAGINN 14. SEPTEMRER 1939
NÚMER 36
Ca nada hefir sagt Þýzkalandi átríð á hendur
Hundrað miljóna fjárveiting
til stríðsþarfa
AMBANDSÞING hefir
því nær einróma af-
greitt hundrað iniljón
dala fjárveitingu vegna
þátttökuj Canada i stríðinu
gegn þýzkalandi yfir fjárhags-
árið, sem endar þann 31. marz
1940. Upphæð þessari hygst
stjórnin að ná inn með hækk-
uðum sköttum og innanlands-
lánum. Striðsfjárlög hafa ver-
ið samþykt á þingi, er kveða
á um helztu skattahækkan-
ir og hækkun innflutnings-
tolla á ýmsum vörutegundum;
einkum þó munaðarvöru, svo
sem tóbaki, vindlum og vindl-
ingum, áfengum drykkjum og
gosdrykkjum; svo og á tei og
kaffi; hækkun innflutnings-
tolls á kaffi nemur 10 centum
á pundið. Söluskattur helzt ó-
breyttur, en tekjuskattur ein-
staklinga, verzlana og verk-
smiðjufyrirtækja hækkar að
miklum mun.
Aukaþinginu var slitið á
þriðjudagskveldið. Gerði for-
sætisráðherra það heyrinkunn-
ugt rétt fyrir uppsögn þings,
að reglulegt þing kæmi saman
í næstkomandi janúar, og að
almennar kosningar færi ekki
fram fyrir þann tíma.
Fregnir af
Heljarslóð
Norðurálfustyrjöldin hefir
staðið yfir i ellefu daga; að
undanteknum látlausum or-
ustum í Póllandi, má segja að
mestum þessum tíma hafi
Bretar og Frakkar vhrið til
undirbúnings á Vesturvíg-
stöðvunum, þó nokkuð séu
hersveitir þeirra komnar inn í
Saar-dalinn; er nú því þegar
barist á þýzkri grund, en til
slíks kom aldrei í heimsstyrj-
öldinni miklu frá 1914. Þjóð-
verjar gerðu á mánudaginn
enduráhlaup á liðsveitir
Frakka í Saar-dalnum, en
hrökluðust til baka án þess að
vinna á. Hina fyrstu árás
sína á vesturstöðvunum hófu
Frakkar skamt suðaustur af
Luxemburg, en nú herma sim-
fregnir að þeir séu í þann
veginn að lykja um Saar-
brucken.
Upplýsingaráðuneytið brezka
tilkynti á mánudagsmorgun-
inn, að brezkar liðsveitir væri
nú komnar til Frakklands og
berðist hlið við hlið með
Frökkum á vestur-vígstöðvun-
um.—
Þýzkir kafbátar láta dólgs-
lega vitt um höf, og hafa sökt
allmörgum brezkum skipum,
ásamt verzlunarskipum hlut-
lausra þjóða; er áætlað að
tonnatal þeirra brezkra skipa,
sem þjóðverjar hafa sökt,
nemi til samans um 80,000.
Þó nokkrum þýzkum vöru-
skipum hefir einnig verið sökt
á sjávarbotn.—
Um siðustu helgi var áætl-
að að Þjóðverjar hefði því
sem næst allan vestari helm-
ing Póllands á valdi sínu;
voru liðssveitir þeirra þá
komnar inn i útjaðra Varsjá-
borgar; nú hefir þeim að sögn
verið stökt á brott, og fylgir
það sögu, að vegna hellirign-
inga hafi aðstaða þýzka hers-
ins í Póllandi versnað til
muna. Yfirherstjórn Pólverja
hefir lýst yfir þvi, að Varsjá
láti ekki af vörn meðan einn
einasti pólskur liðsmaður sé
uppistandandi í borginni.
Mannfall Þjóðverja vegna
innrásarinnar i Pólland, hefir
fram að þessum tíma orðið
hart nær fjórtán þúsundum.
0r rœðu dómsmála-
ráðherra Rt. Hon.
Ernest Lapointe
f þjóðfrægri ræðu, er Mr.
Lapointe flutti í sambands-
þinginu síðastliðinn laugar-
dag, fórust honum meðal ann-
ars þannig orð: “Þjóðeining-
arinnar vegna, getur Canada
ekki undir neinum kringum-
stæðum verið hlutlaust í
styrjöld þeirri, sem nú er ný-
hafin. England hefir gert alt,
sem i valdi þessi stóð, til þess
að fyrirbyggja stríð, og slíkt
hið sama er um Frakkland
að segja; hlutleysi af vorri
hálfu eins og nú horfir við,
yrði óvinum Bretlands og
Frakklands til ómetanlegra
hagsmuna.
Fólk i Quebec er undan-
tekningarlaust andvígt her-
skyldu, og myndi aldrei ját-
ast undir stjórnarráðstafanir
i þá átt, og vér myndum enga
þá stjórn styðja, er gerði til
þess hina minstu tilraun, að
herskylda þjóðbræður vora til
þjónustu á vígvelli utan cana-
diskra landamæra, og þaraf-
leiðandi er það óhjákvæmilegt,
að þátttaka vor sé boðin og
borin fram af fúsum og frjáls-
um vilja.”
TYRKIR HLAUTLAUSIR
Stjórn Tyrklands hefir lýst
yfir því, að hún sé staðráðin
í því, að gera alt, sem i valdi
hennar standi til þess að firra
þjóðina þeim vandræðum, að
dragast inn í núverandi Norð-
urálfustyrjöld.
NYTT RÁÐHERRAEMBÆTTI
Forsætisráðherrann, Mr.
King, lýsti yfir því á auka-
þinginu í Ottawa, að stofnað
yrði nýtt ráðherra-embætti til
þess að hafa yfirumsjón með
hergagnaframleiðslu og útbýt-
ing hergagna; ekki er enn vit-
að hver við þessu nýja em-
bætti tekur.
Thorson flytur
ræðu
Síðastliðinn laugardag flutti
Mr. J. T. Thorson, K.C., þing-
maður Selkirk kjördæmis
vegna Norðurálfustríðsins og
afstöðu Canada til þess, kröft-
uga ræðu; koinst hann meðal
annars þannig að orði:
“Frjálsræði og einstaklings-
frelsi er í stórhættu um ger-
vallan heim. Eg er sannfærð-
ur um það, að ekki sé viðlit
fyrir Canada, að standa hjá
og hafast eigi að í núverandi
stríði; jafnvel hinn ákveðnasti
forsvarsmaður einangrunar,
hlvti að gefa upp alla von um
það ,að halda Canada frá
stríði, vegna þess að svó mikil-
væg úrslitamál hafa komið
fram á sjónarsviðið, að óhugs-
anlegt er að Canada geti leitt
þau hjá sér. Tvær hinar vold-
ugustu lýðræðisþjóðir heims,
Bretland og Frakkland, er
báðar hafa öldum saman bar-
ist fyrir frjálsræði og einstakl-
ingsfrelsi, heyja nú enn á ný
upp á líf og dauða, slríð við
máttuga þjóð, sem orðið hefir
fyrir þeirri ógæfu, að vera
stjórnað af mönnum, sem eng-
an minsta snefil bera af virð-
ingu fyrir frjálsræði og per-
sónufrelsi. I slíkri viðureign
fáum vér Canadamenn ekki
undir neinum kringumstæð-
um setið auðum höndum;
þetta getur orðið langvint
stríð, og í því má vel ætla að
til greina komi engu siður
hagsmunastyrkur en mann-
afli; óhugsanlegt væri það, að
Canada léti eigi samherjum
sínum i té allan þann hags-
munalegan stuðning, er þjóðin
framast gæti látið af hendi
rakna.
Vert er, að fult tillit sé tek-
ið til þeirrar andúðar gegn
herskyldu, sem gert hefir vart
við sig vitt um land, og i því
falli að hallast yrði að slikri
stefnu og hún talin æskileg,
skyldi ráðstöfun í þá átt eigi
í framkvæmd hrundið nema
því aðeins, að slíkt væri sam-
kvæmt alþjóðarkröfu. Canada-
menn skyldu aldrei í striðs-
ákafanum selja af hendi per-
sónufrelsi sitt; hið horgara-
lega vald skyldi ávalt vera
æðsta valdið.”
Ur borg og bygð
Mrs. Jón Thorsteinsson frá
Riverton er stödd í borginni
þessa dagana.
♦ ♦
Munið eftir teinu og matar-
sölunni hjá Mrs. B. B. Jóns-
son, 774 Victor St. á föstudag-
inn, 15. þ. m. sem ein vinnu-
deild kvenfélagsins veitir for-
stöðu.
♦ ♦
Af vangá hefir þess ekki
verið getið í blöðunum, hverj-
ir fengu úrin, sem dregið var
um á íslendingadaginn að
Gimli, 7. ágúst. Annað úrið
hrepti Mrs. Guðmann Levy,
251 Furby St., Winnipeg, en
hitt úrið hrepti Mr. McTeer,
Ashburn St., Winnipeg.
♦ ♦
Kvenfélag Sambandssafnað-
ar i Winnipeg heldur “Silver
Tea” í samkomusal T. Eaton
félagsins, á sjöundu hæð, n.k.
laugardag, 16. þ. m., kl. 2.30
til 5.30. Vonast kvenfélags-
konurnar eftir að sem allra
flestir sæki þetta fyrirtæki.
♦ ♦
Gefin saman í hjónaband
10. september voru Björn
Thorsteinn Thorkelson, frá
Nes, Man., og Lillian Elizabeth
Ste. Marie frá Winnipeg.
Brúðguðminn er sonur Guð-
mundar og Guðnýjar önnu
Thorkelson, búsett við Nes.
Brúðurin er af frönskum og
írskum ættum. Séra B. A.
Bjarnason gifti, og fór athöfn-
in fram á heimili hans á
Gimli.
♦ ♦
Meðlimum Heimilisiðnaðar-
félagsins er boðið á “After-
noon Tea” á miðvikudaginn
20. september, að heimili Mrs.
F. W. Edinger, 641 Sherburn
St. Gefst félagskonum þar
kostur á að koma saman og
heilsast eftir sumarfriið. Á
undan veitingum fer fram ör-
stuttur fundur. Vonast er
eftir að sem flestir meðlimir
verði viðstaddir. Byrjar kl.
3 e. h.
♦ ♦
Hinn 2. júlí siðastliðinn
andaðist að heimili sinu í
Kristnes, Sask., Kristján Jó-
hann Kristjánsson bóndi.
Hann lætur eftir sig konu og
uppkomin börn. Kona hans
er Anna Louisa Haagen.
Höfðu þau búið i Kristnesi
alla sina búskapartíð, eða síð-
an 1911. — Kristján heitinn
var jarðsunginn af séra Jakob
Jónssyni, að viðstöddu mildu
fjölmenni, 4. júlí, og er graf-
inn í grafreit Kristnesbygðar.
Kristján var merkur maður og
vinsæll af samferðamönnum.
Mun hans verða nánar minst
siðar í blöðunuin.
Mr. Guðmundur Sigurðsson
frá Ashern, Man., dvelur í
borginni um þessar mundir;
er hann undir læknishendi og
ráðgerir að dvelja hér fram
um næstu mánaðamót.
♦ ♦
Mrs. Ingi Brynjólfsson frá
Chicago hefir verið á ferð hér
um slóðir og vestur í Argyle
ásamt fjölskyldu sinni um
nokkura hríð; fólk hennar
var fyrir nokkru farið heim,
en hún lagði af stað heim-
leiðis á miðvikudaginn.
♦ ♦
Dr. Richard Beck prófessor
frá Grand Forks, N. Dak. kom
til borgarinnar á föstudaginn
í vikunni sem leið, til þess að
sitja fund í framkvæmdar-
nefnd Þjóðræknisfélagsins, en
hann ' er, sem kunnugt er,
vara-forseti þess félags.
♦ ♦
Sigurður Niels Johnson hér
í borg, let líf sitt í járnbrautar-
slysi, er skeði s.l. mánudag
skamt frá þorpinu Sprague
hér í fylkinu; rákust þar tvær
eimlestir þjóðeignakerfisins á,
og sentust vagnar út af braut-
arteinum; tveir menn aðrir
fórust í þessu átakanlega
slysi. Sigurður heitinn var
tæplega sextugur að aldri,
hinn mesti mannkosta og
skýrleiksmaður; hann hafði
verið um langt skeið i þjón-
ustu Þjóðeignabrautanna, og
naut þar sem annarsstaðar
vírðingar og trausts; hann
lætur eftir sig ekkju ásamt
þrem stjúpsonum; meðal syst-
kina Sigurðar eru þau frú
Margrét Lifman og Eddie
Johnson i Árborg.
♦ ♦
Föstudaginn 1. sept. andað-
ist Björn Sveinsson á sjúkra-
húsi í Drayton eftir æðilangt
sjúkdómsstríð. Björn var
fæddur á Syðri-Völlum i
Húnavatnssýslu á íslandi 5.
apríl 1857 og var því 82 ára
er hann lézt. Foreldrar hans
voru Sveinn Markússon og
Helga Arinbjarnardóttir. Hann
kom til Winnipeg, Man. 1883
og til Pembina Co. 1884 og
dvaldi þar ávalt siðan. Bjó
hann í Svoldarbygðinni þar til
hann brá búi 1919. Kona
Björns var Kristín Guðbrands-
dóttir. Börn þeirra voru 6;
á lífi eru 3 synir og ein dóttir:
Lindal, Sveinn og Stefán og
Mrs. Galle (Pauline) i Oregon.
Kona Björns sál. dó árið 1919.
Björn var mesti sómamaður,
vel gefinn og vel látinn, bók-
hneigður og félagslyndur.
Bæði í starfi sveitar sinnar og
kirkju tók hann mikinn og
góðan þátt meðan kraftar ent-
ust. Björn sál. var jarðsung-
inn frá Péturskirkju við Svold
sunnudaginn 3. sept. Fjöl-
menni var þar viðstatt. Séra
H. Sigmar jarðsöng.