Kirkjublaðið - 01.02.1894, Síða 12

aðurinnereinmitt þáað festa fót í kristninni. Meðanheimsaf-
neitunin var hið almenna og sjálfsagða á ofsóknartimum
kristninnar, var engin ástæða til sjerstaklegs munklifls,
en þegar kirkjan gjörðist veraldlegri, sem sigri hrósandi
rikiskirkja, og fór aðbúa sem bezt um sig, rjett sem hefði
hún varanlegan samastað, þá leituðu einmitt margar hinar
sannkristnustu sálir til munklífsins. Einsetumenn voru
þá hjer og hvar um kristin lönd, en þó flestir á Egvpta-
landi og Sýrlandi. Þeirra vildi nú Basilius vera fremst-
ur og mestur, er hann hvarf frá heimslífinu. Hann tók
það mjög rækilega. Hann ferðaðist til hinna nefndu
landa og víðar og heimsótti alla hina frægustu einsetu-
menn og kynnti sjer háttu þeirra. Við þá kynning þró-
aðist sú hugsun hjá honum, að einsetan væri eigi holl,
heldur ættu fleiri að lifa saman i föstum fjelagsböndum
með sameiginíegri guðsþjónustu og innbvrðis kærieiks-
þjónustu, samfaraiikamlegri vinnu við landyrkju,—að »biðja
og iðja«. Það er munkalifnaðurinn í klaustrum, sem vakir
fyrir honum. Hann er og tiðum talinn faðir munklífsins i
grísku kirkjunni, og munkar hennar kenna sig og reglu
sína við hann þann dag í dag. Vitaniega var munklífí
byrjað heilli öld á undan Basilíusi, en meira var það þó
þannig, að margir einsetumenn settust að í námunda
hver við annan, hver í sínum kofa, án sjerlegra fjelags-
banda.
Þegar Basilíus kom heim úr þessari för um 361, gaf
hann alla fjármuni sina til fátækra, og leitaði einverunn-
ar austur i Pontus, i þröngum, skógi vöxnum fjalladal,
við ána Iris, þar sem hún steypist niður af Armeníufjöll-
um. Þar voru fyrir móðir hans og systir, og eitthvað
fleira af systkinum hans og vinum hændist þar að. Hann
lýsir staðnum i nafnfrægu brjefi til Gregors vinar sins
svo fagurlega og svo hlýlega, að Alexander v. Humboldt
talar um slíka tilfinning fvrir fegurð náttúrunnar sem al-
veg einstaklega í fornum ritum (Kosmos. IT,1).
Basilíus saknaði þess eins, að fá eigi Gregor vin sinn
í sambúðina; hann vantaði mann sjer jafnsnjallan til
samræðu og uppbyggingar, og þá skrifar hann honum
annað brjef, sem upphafið er sett af hjer á eptir. Þetta