Sunnanfari - 01.10.1892, Blaðsíða 2

38
Ragnheiður dóttir Magnúsar á Espihóli, Björns-
sonar, Pálssonar, Guðbrandssonar biskups. En
Sigríður kona Olafs stiptamtmanns var og göf-
ugra manna og gerði sá ráðahagur Olafi og kyni
hans mestan bafa. P'aðir hennar var Magnús
amtmaður (d. 1766) sonur Gísla í Máfahlíð (d.
1715), Jónssonar biskups á Hólum (Bauka-Jóns),
Vigfússonar. jJaö er Langsætt. En kona Gísla
í Máfahlíð var Margrét dóttir Magnúsar lög-
manns, Jónssonar á Reykhólum, Magnússonar á
Reykhólum, Arasonar hins stóra í Ogri, Magn-
ússonar hins prúða, Jónssonar á Svalbarði, Magn-
ússonar í Skriðu, J>orkelssonar prests í Laufási,
Guðbjartssonar flóka. jþangað rekjum vér
Magnúsar nafn í Stephensensætt. En jþórunn
kona Magnúsar amtmanns var af Einarsnesskyni,
góðri ætt. Móðir Oddgeirs var Sigríður dóttir
Odds notarius Stephánssonar, bróður Olafs stipt-
amtmanns, og voru því foreldrar hans systkina
börn. Oddgeir mun hafa borið nafn Odds afa
síns og Geirs biskups Vídalíns. Hann lærði í
heimaskóla hjá Arna stiptprófasti Helgasyni í
Görðum og útskrifaðist af honum 1831. Fór
hann því næst tii Kaupmannahafnarháskóla og
stundaði lög og tók þrisvar próf í þeim. í tvö
fyrstu skiptin fékk hann reyndar góðan vitnis-
burð og hefir margur látið sitja við slíkan. En
Oddgeiri þótti það ekki nóg, og tók því próf í
þriðja skipti 4. Maí 1842 og fékk þá bezta vitn-
isburð. Með hörkunni hafa menn það. Eptir
það komst hann í Rentukammerið og getiö er
hans sem skrifara á alþíngi 1845. þ*egar hin
íslenzka stjórnardeild var stofnuð 1848 varð
Oddgeir þar skrifstofustjóri, en deildarstjóri varð
Brynjólfur Pétursson. Brynjólfur dó 1851 og
varð Oddgeir þá næsta ár formaður íslenzku
stjórnardeildarinnar og var það síðan í 33 ár
eða fullan mannsaldur, þangað til hann lézt 5.
Marts 1885. Hann varð bráðkyaddur um nótt
af hjartbilun.
A stúdentaárum sínum í Höfn kölluðu kunn-
ingjar Oddgeirs hann »aðalsmanninn« og mun
það hafa komið til af því, að hann þótti ætt-
stór. Varð hann og mestur metorðamaður í
þann lið ættar sinnar. J>eir synir Stepháns amt-
manns voru að vísu atgervismenn og þjóðkunnir
höfðingjar, einkum þeir Hannes prófastur á Hólmi,
er einna þjóðræknastur maður hefir verið um
miðbik þessarar aldar, og Magnús sýslumaður í
Vatnsdal. Prestar voru þeir Stephán og Pétur, en
Olafur var fógeti í Eplatótt á Jótlandi. Hann var
faöir Hilmars, er forstjóri var í íslenzku stjórnar-
deildinni og góður dreingur. Sonur Magnúsar
konferenzráðs var Olafur sekreteri í Viðey, höfð-
ings maður á forna vísu. En eingir þeirra frænda
urðu jafnmiklir valdamenn og Oddgeir.
Að fara að rannsaka hverja þýðing Odd-
geir hefir haft í hverju einstöku um málefni Is-
lands er ókleyft hér, því að til þess yrði að
fara í gegnum alt skjalasafn íslenzka ráðaneyt-
isins um hans daga. En það má vera öllum
auðsætt að einginn einn xnaður hefir þau 33 ár
sem hannl var deildarstjóri, ráðið jafnt og þétt
jafnmiklu um úrslit islenzkra mála, þar sem
hvert einasta mál, sem kom fyrir íslenzka stjórn-
arráðið, bar undir hans úrskurð og tillögur, svo
að hann gat, mætti það nokkur, steypt því og
stutt það, sem honum þótti hæfa. Einkum mun
um fyrra hluta embættistíðar Oddgeirs mest hafa
komið undir tillögum hans, því að þá urðu ráð-
gjafaskipti allopt og þá var danskur stiptamt-
maöur á íslandi og síðan um hríð settur í það
embætti maður, sem öðru starfi hafði og að
gegna. Um það leyti var og byr Oddgeirs svo
mikill hjá frjálslynda flokknum á íslandi, sem
kallaður var, að Jón Guðmundsson stakk upp á
því í þ>jóðólfi, að Oddgeir væri gerður að kon-
ungs fulltrúa, því að honum treystu þeir bezt
um alt, að reynast þar þarfur og .þjóðhollur.
Um daga Oddgeirs hefir og orðið meiri breyt-
íng á stjórnarhögum íslands en nokkurn tíma
áður og skulum vér nefna verzlunarfrelsið 1854,
fjárhagsmál íslands og stjórnarskrá. þ>að verður
að vísu ekki með vissu sagt, hvern þátt Odd-
geir hefir átt í þessum málum, en þegar þeir
eru nefndir, sem þeim hafi hrundið áfram, þá
ætlum vér og að geta verði hans líka, og hyggj-
um vér að hann muni hafa stutt það, er líkur
væri til að feingist. Kann vera að sumum hafi
þótt hann mega fara leingra í því að halda fram
kröfum íslendinga, en hins má þó gæta, að eingu
voru menn bættari með því, þótt sá maðurinn,
sem mest reið á, heíði gerzt svo heimtufrekur,
að hann hefði glatað trausti sínu hjá ráðgjafa
og Danir hefðu talið hann öfgamann einn. J>á
hefði verið slíðrað það sverðið, sem annars mátti