Lögberg-Heimskringla - 23.08.1962, Qupperneq 5

LÖGBERG-HEIMSKRINGLA, FIMMTUDAGINN 23. ÁGÚST 1962
5
V ^ ^ i^i-
ÁHUeAMÁL
rVENNA
VALDHEIÐUR THORLAKSON:
Æskuminningar
Ég var all ung, er ég man
fyrst eftir mér. Eitt af því
fyrsta, er ég man, er frá því ég
var á fjórða ári. Þann vetur
dvaldi gömul frændkona föð-
ur míns hjá foreldrum mín-
um. Var hún frá Winnipeg,
og heyrði ég fullorðna fólkið
tala um, að „hún værl eim af
heilags anda kerlingunum“.
Var hún mér hörð og siða-
vönd og er minning enn
greypt skýrt í huga minn óaf-
máanlegu letri. Ég hafði verið
hortug við systur mína, er var
eldri og uppáhald gömlu kon-
unnar, enda bar hún móður-
niafn henna-r. Sú gamla svipti
af mér hverri spjör, hýddi
mig rækilega og kastaði mér
svo upp í rúmið fyrir ofan sig.
Ég skreið upp að vegg, grúfði
mig grenjandi ofan í sængina,
sárgröm því ranglæti, er mér
fannst fýlgja þessum „heilag-
léik“.
Næsta minning er bundin
við stórflóð, er varð í Geysis-
byggð. Frumbýlingarnir þar
áttu sér einn hvimleiðan ná-
búa, hið svomefnda Islend-
ingafljót, er æddi vor hvert
yfir merkur og skóga og er
verst lét yfir híbýli manna.
Urðu bændur, er bjuggu á
vesturbökkum þess oft illa
leiknir. Voru aðeins tvö heim-
ili þeim megin, sem aldrei
fóru í kaf. Var heimili' foreldra
minna annað þeirra, en þetta
vor lá vatnið við austurvegg
hússins og þar var bátur föður
míns bundinn.
Ein nágranna fjölskylda,
hvers hús lá undir vatni, flutti
til foreldra minna meðan á
þessum hamförum stóð. Okk-
ur krökkunum, sem vorum
þrjú, þótti ekkert að því.
Þetta voru myndarhjón og hin
beztu, með afbrigðum barn-
góð, Með þeim voru tveir
drengir, sá eldri fimmtán tiil
sextán ára, en sá yngri á reki
við systur mína.
En atvikið er greypzt hefir
á spjöld minninganna, er
sunnudagur. Veðrið var hlýtt
og bjart, ég var klædd í hrein-
an kjól með nýja svuntu hvíta
með fjólubláum rósum og var
ég allhreykin af þessum
klæðaburði og var systir mín
eins til fara.
Eldri' krakkarnir höfðu ver-
ið að rella um að fá leyfi til
að taka bát föður okkar, sem
var flatbotna og venjulega
kal'laður „Dallur". Var það
seinast leyft með því skilyrði,
að elzti drengurinn reri og
var brýnt fyrir honum að
passa okkur vel. Man ég, að
hann lýfti mér upp, setti mig
í miðjan bátinn, því ég var
yngst og heimskust. Bróðir
minn, er aldrei var annað en
stillingin sat fram í stafni, en
systir mín og hinn drengur-
inn áttu að sitja aftan í. Þar
vildi hún ekki vera, heldur
krafðist að sitja hjá mér, en
ég var þrá og neitaði. Þessu
reilddist hún og skellti sér á
miðja afturþóftu, svo drengn-
um varð ofaukið. Geri ég ráð
fyrir að hún hafi verið hrædd,
samt man ég það ekki. Nú var
henni skipað að færa si'g, en
þá fauk alvarlega í stelpu,
kastaði hún sér til, en missti
jafnvægið og steyptist útbyrð-
is. Mundi, en svo hét piltur-
inn, lét sér hvergi bregða,
kippti inn árinni, hallaði sér
út yfir borðstokkinn og greip
þá litlu um leið og henni
skaut upp og voru það snör
handtök. Svo reri hann rösk-
lega að landi og færði mæðr-
um okkar litlu dömuna, er
grenjaði hástöfum, en móðir
hans gaf honum snoppung
fyrir að gæta ekki barnanna
betur. En systir mín var færð
í þurrt og lék á als oddi er
frá leið og varð ekkert meint
af dýfunni.
Nú eru þau bæði1 komin á
efri ár. Þau hafa hvort um sig
skilað af sér miklu dagsverki
og aldrei að æðrazt, þó oft hafi
blásið á móti. Þau ganga enn
teinrétt, rösk og létt í spori.
Hann — þó hann héldi upp á
sitt áttræðis afmæli nýverið.
Vildi ég mega færa honum
þakkir fyrir hans skörulegu
framkomu á þessum iöngu
liðna sunnudegi. ‘ Hann átti
miklar þakkir skilið, en ekki
snoppung.
Hún var nýlega að halda
sitt gullbrúðkaup, umkringd
af sinni fjölmennu fjölskyldu,
er kom úr ýmsum áttum til að
gleðjast með henni á hennar
heiðursdegi.
Vildi ég mega hylla þau
bæði á þessum tímamótum
ævi þeirra. Litlu stúlkuna, er
féll í fljótið og drenginn, sem
bar gæfu til að bjarga lífi
hennar.
Þó oft hafi spor þeirra ver-
ið þung, hvors í sínu lagi,
hafa bæði borið sigur úr být-
um í lífsbaráttunni. Því er
mikið að þakka fyrir.
Sit bæði heil að unnum
sigri, því eins og Jak. Thorar-
ensen segir:
Hver ævivoð skal unnin
úr ótal fjörva-þráðum
af dygðum, syndum, dáðum
og djúpri gleði og sorg;
öll reist af spökum ráðum
skal reynslu vonar borg.
Ávarp
Flutt aí Gretti L. Johannson í hóíi því, sem
Þjóðræknisfélagið hélt gestum frá íslandi
5. ágúst síðast liðinn
Herra samkvæmisstjóri:
Góðir gestir frá íslandi og
kæru heimamenn:
Sem ræðismanni Islands er
mér sérstakt ánægjuefni að
vera viðstaddur þennan máls-
verð og hafa átt dálítinn hlut
að undirbúningnum að hon-
um. Því miður er margt, sem
hefir stuðlað að því, að fleira
fólk hefir ekki getað verið hér
i dag, en ein helzta ástæðan
er sú, að þetta er orlofstími
ársins, og margt fólk er fjar-
verandi úr borginni; samt er
hér saman komið margt
manna, sem ber hlýjan hug til
Islands og Íslendinga og notar
hvert tækifæri að samgleðjast
með ættbræðrum sínum.
Nú eru senn liðin áttatíu og
sjö ár frá þeim tíma, að var-
anlegt landnám íslendinga
átti sér stað hér í Manitoba,
og níutíu ár frá því að fyrsti
innflytjandinn frá Íslandi sté
fæti á kanadíska grund. Á
þessum langa tíma hafa sam-
böndin við heimalandið hald-
izt órofin. Heimsóknir beggja
vegna hafa átt sér stað næst-
um því á hverju ári, en oft
hefir heldur hallazt Vestur-
íslendingum í vil. I þessu
sambandi vil ég sérstaklega
minnast stóru hópferðanna til
íslands Allþingishátíðarárið
1930; og svo seinni hópferða
héðan frá Winnipeg, svo sem
árið 1947, þegar Hekla, fyrsta
flugskip Loftleiða, sótti stóran
hóp 'hingað til Winnipeg og
flaug með hann beint til
Reykjavíkur; svo 1952, þegar
próf. Finnbogi Guðmundssson
skipulagði ferð héðan um
New York; og svo síðustu
hópferðarinnar héðan snemma
í júní.
Mér telst til úr skýrslum
ræðismannsskrifstofu minnar,
að á síðast liðnum sextán ár-
um, eða á því tímabili, sem
staðfestingaráritanir á vega-
bréf þurfti með, hafi rúmlega
500 manns af íslenzkum stofni
hér í Kanada ferðazt til ís-
lands, og sumir þeirra allt að
því fjórum sinnum á þessu
stutta tímabili.
Ekki er mér kunnugt um,
hve margir frá Islandi hafa
sótt okkur heim á þessu um
rædda tímabili, en það mundi
vera glæsilegur hópur, ef
hægt væri að koma honum
fyrir á einn stað, sérstaklega
ef með væri talinn Karlakór
Reykjavíkur á sínum tveimur
ógleymanlegu sigurförum til
okkar.
1 dag veitist okkur su
ánægja að bjóða hjartanlega
velkomin ti'l Kanada stærsta
hópinn frá Islandi, sem kem-
ur eingöngu í gistivináttu-
skyni. Flest ferðafólk, og þá
sérstaklega skyldfólk, vinnur
að auknum tengslum og
menningarskiptum íslendinga
austan hafs og vestan, og vona
ég að svo megi lengi verða,
b á ð u m til giftudrjúgrar
ánægju og gagns. Af ferða-
áætluninni að sjá, munu gest-
ir okkar ferðast um byggðir
okkar hér í vestrinu, og von-
ast ég til að þeim verði hvar-
vetna vel tekið. Viðkoma
þeirra er svo stutt, að maður
verður næstum því að heilsast
og kveðjast í sömu anclrá.
Ég leyfi mér að tala fyrir
munn Vestur-íslendinga, er
ég varpa frá mér þeirri von
til gestanna frá Islandi, að
dvöl ykkar okkar á meðal, þó
ekki verið nema stutt að
þessu sinni, megi verða ykk-
ur öllum ánægjuleg og að
fagrar endurminningar fylgi
ykkur heim á leið, og að þið
hafið góða heimkomu, og.ber-
ið þið landi og þjóð innilega
kveðju okkar. Hafið þið öll
þökk fyrir komuna. Verið þið
öll í Guðs friði!
Kærar þakkir.
Hunang er gott
og hefir lækningamátt
Vér mennirnir höfum þann úr henni. Skerið hana svo
sið að eta allt sem tönn á
festir, hvort sem það er heilsu-
samlegt eða ekki. öðru máli
er að gegna um býflugurnar.
Þær velja sér aðeins úrvals
fæði. Þær finna það einhvern
veginn á sér úr hvaða blóm-
um er hægt að fá slíkt úrvals
fæði. Ef þeim líkar ekki eitt-
hvert blóm, yfirgefa þær það
þegar og leita að öðru, sem
er betra.
1 hunanginu, sem býflug-
urnar safna, eru öll hin nauð-
synlegustu fjörefni. Það er
því ekkert undarlegt, að
læknar ráðleggja sjúklingum
sínum oft að neyta hunangs,
til þess að fylla í þau skörð,
sem eru í mataræði þeirra.
Hitt er ekki jafn kunnugt, að
hunang hefir mátt til þess að
eyða sóttkveikjum. Læknir
nokkur og sýklafræðingur
vildi ekki trúa þessu. Og til
þess að sýna fram á að hun-
angið hefði alls ekki þennan
eiginleika, gerði hann sjálfur
tilraun. Hann setti margar
tegundir sýkla í hunang.
Nokkrir þeirra voru dauðir
eftir fáar klukkustundir, og
eftir fáa daga var enginn sýk-
ill lifandi. Þá varð læknirinn
undrandi.
Annar læknir, dr. D. C. Jar-
vis, hefir ritað grein um hun-
ang og telur þar upp marga
ágæta kosti þess sem fæðu.
Að lokum segir hann: En frá
mínu sjónarmiði er það lang-
merkilegast vegna lækninga
máttar síns. Hunangið hefir
góð áhrif á meltinguna, það
læknar vondan hósta, og það
linar þjáningar liðagigtar. Ef
þér þjáist af svefnleysi, vakn-
ið um miðjar nætur og verð-
ið andvaka, þá er ráðið að
taka inn eina teskeið af hun-
angi með kvöldverði. Ef þetta
er gert reglulega, þá mun ekki
líða langur tími þar til þér
sofið rólega á hverri nótt.
Ef þér fáið vondan hósta, þá
er hægt að lækna hann með
hunangi. Þetta hefir alþýða
manna gert um margar aldir,
og þetta ráð er óbrigðult enn
í dag:
Sjóðið eina límónu (sítrónu)
við hæga suðu í tíu mínútur;
það er gert til þess að mýkja
hana, og að safinn renni betur
sundur um miðju og kreistið
safann úr henni á venjulegan
hátt, og hellið honum í vatns-
glas. Bætið þar í tveimur
matskeiðum af hreinu glycer-
ine og hrærið þetta vel saman.
Fyllið því næst glasið af
hunangi.
Þetta hóstameðal er tekið
eftir þörfum. Ef þér fáið
hóstakast á daginn, skuluð þér
taka inn eina teskeið af því,
en hræra vel upp í glasinu
áður. Ef hósti amar yður á
nóttunni, skuluð þér taka inn
eina teskeið um leið og þér
farið að hátta, og ef þér vakn-
ið við hósta skuluð þér líka
taka inn eina teskeið. Ef hóst-
inn er mjög vondur, þá er rétt
að taka meðalið inn nokkrum
sinnum á dag, eina teskeið í
hvert sinn, t. d. eina um leið
og þér farið á fætur, aðra
nokkru seinna, þriðju á eftir
miðdegisverði, fjórðu um mið-
aftan, fimmtu á eftir kvöld-
mat og sjöttu um leið og þér
farið í rúmið. En þegar hóst-
inn fer að skána, þá skuluð
þér fækka inntökunum. Að
minni reynslu er þetta bezta
hóstameðal sem til er. Menn
fá ekki velgju af því eins og
af sumum öðrum hóstameðul-
um. Börnum má gefa það ekki
síður en fullorðnum. Þetta
meðal læknar hósta þegar öll
önnur meðul eru gagnslaus.
Það kemur fyrir að menn
hafa óþægindi af kiprum
(fjörfiski) í aiugnalokum og
við munnvikin. Þetta getur
lagazt með því að taka inn
tvær teskeiðar af hreinu hun-
angi eftir hverja máltíð.
Venjulega læknast þetta þá á
vikutíma.
Oft ber það við að menn fá
sinadrátt, einkum í fætur.
Það pr venjulega hægt að
hafa hemil á þessu með því
að taka inn tvapr teskeiðar af
hreinu hunangi með hverri
máltíð. Venjulega hverfa sina-
drættirnir eftir viku, en þó er
rétt að halda áfram með hun-
angið til þess að þeir komi
ekki aftur.
Um langan aldur hefir al-
þýða notað hunang með góð-
um árangri við alls konar
bruna. Ef það er borið á þeg-
Frh. bls. 8.