Dagsbrún - 01.09.1917, Blaðsíða 4

70
DAGSBRÚN
DAGSBRÚN
kemur út á laugardögum, og er að
jafnaði 4 síður aðra vikuna en 2 hina.
Árg. kostar kr. 2,50. ogborgist fyrir-
fram. En sé verð árg. eigi greitt fyrir
x. júlí er það reiknað kr. 3,00.
Afgreiðsla og innheimta á Lauga-
vegi 4 (Bókabúðinni).
af sykri, 152,200 smál. árið 1914,
130,200 smál. 1915, en aðeins
112,800 smál. 1916. Af sykri átu
Danir 1914 80 pd. á mann, 1915
90 pd. og 1916 94 pd. á mann.
Metrakerfið. England, Banda-
ríkin og Rússiand, eiu nú einu
löndin, sem ekki hafa tekið upp
metrakeríið.
Afl allra gufnvéla í Noregi er
110 þús. hest'öfl, i Danmörku 125
þús. hestöfl og í Svíþjóð 350 þús.
hestöfl (1913).
„Norsk Hydro" heitir hlutafé-
lagið, sem á verksmiðjurnar, sem
nota aflið úr Bjúkan og Svelgfossi.
Hlutaféð er 43 milj. króna, eru
hluthafarnir þýzkir, kanadiskir,
franskir, norskir og sænskir. Fé-
lagið notfærir sér nú þegar 200
þús. hestöfl.
1 milj. kr. tekjur brutto hafði
Trollhattan aflstöðin 1911.
„Walchenseekraftwerk" í Baj-
ern var ráðgert að kostaði I7V2
milj. mark 24 þús. hestöfl.
140,000 valt spenna er notað
við aflstöðina við An Sahlefljótið
sem margar borgir í Mich. U. S. A.
fá rafmagn úr.
Fossaflstöðin við Quebeck í
Kanada getur framleitt 100 þús.
hestafla. Nokkuð af rafmagninu
er sent til Montreal með 100,000
valt spennu; sú leið er milli 2 og
300 km.
Rjúkan-fossinn í Mánaelfi sem
kemur úr Mjösvatni í Þelamörk
(ekki Mjösen í Heiðmörk) og renn-
ur í vatnið er Norðmenn nú nefna
Tinnsjö, er 105 metra hár. Rétt
aftan við hann er Kvarnarfoss sem
er 20 metra.
Skv. Politiken er hingað barst
nýlega framleiða áburðarverksmiðj-
urnar, sem reknar eru með afli
Rjúkan-fossins árlega 150 þús.
smálestir af köfnunarefnisáburði
(kalksaltpétri), en það er þrefalt
það sem brúkað er á ári í allri
Danmörku. Ekki er þó alt afl foss-
ins notað.
Yatnsafl Canada. „The Elec-
trician" (1912) telur alt vatnsafl
Canada I6V2 milj- hestafla.
Einkennilegt verkiall. í borg-
inni Checotah Okla. U. S. A. höfðu
menn lengi verið óánægðir með
afgreiðsluna á talsímastöðinni, án
þess að fá á því leiðréttingu. Menn
tóku sig þá til og gerðu „síma-
verkfall“ þannig að taláhöldin voru
tekin af snögunum svo ómögulegt
varð að tala um borgina.
Ætli það veitti af slíku verkfalli
hér í Rvík?
Til Pýzkalands fluttist fyrir
stríðið (1913) 774,318 smálestir
af Chile-saltpétri fyrir 171,899,000
mörk.
Eimskipið fsland, eign Sam.
fél. sem landsstjórnin hefir nú á
leigu er bygt úr stáli. Pað er 250
feta langt 37 fet 10 þuml. breitt,
26 fot 2 þuml. djúpt. Yélin 1450
hestafla (yfirhitun). Getur skriðið
14—15 mílur. Það hefir rúm fyrir
103 farþega á 1. farrými 60 á
öðru.
Úr bréfl frá Akureyri 2l/8 ’l7-
Seinir eru þeir með brauðverðið
í Rv. Hér kosta 2 kg. rúgbrauð
kr. 1,15 = 57V2 eyri kílóið. “Hagt.“
segja að 3 kg. brauð kosti kr. 1,80
= 60 aura hg. 1 byrjun júlí hjá
ykkur, þó eru brauðin altaf að
hoppa upp á við hjá okkur, oft
að því er virðist að ástæðulausu
t. d. um 5 aura fyrir þrem dög-
um, þá hefir ekkert skip komið í
langan tíma. Ef til vill er það
vegna þess að Botnía er væntan-
leg og „sjötta skilningarvit“ bak-
aranna hafi sagt þeim að þegar
hún kæmi, hækkaði rúgmjölið.
Annaðhvort er að afnema verð-
lagsnefndina og lofa öllum að
„svína“ sem það vilja, (viljann
vantar reyndar ekki) eða þá að
láta kjósa einar 3 verðl.nefndir
í viðbót á helztu stöðunum, með
úrskurðar, eða yfirnefnd í Rvík.
Það gengur svo seint að kæra til
Rv. Svo fær verðln. upplýsingar
hjá yfirvöldunum, sem oft eru mjög
hlutdræg. — — —•
Ekkert vit er í að láta kaupm.
fá landssjóðsvörur, þeir leika þann
leik: að geyma þær þangað til
vörur hækka ennþá meira, svo
þeir geti lagt sín 30—50% á þæi'
umfram kostnaði svo lítið beri á.
Þingsátyktunartillagan um að
sveita og bæjastj. sjái um lands-
sjóðsvörurnar er mjög þörf. Það
er óviðkunnanlegt að sýslumenn-
irnir séu að hjálpa kunningjuna
sínum um t. d. einn eða fleiri
kaffisekki til útsölu og að þeir leggi
svo 60% og oft miklu meira á
vöruna, sem þeir taka á staðnum.
Þetta þekkjum við hér á Akureyri.
Allskonar gamlar bækur,
innlendar og erlendar, fást með
góðu verði í Búbabúðinni á
Laugavegi 4.
jgpfQF* Kaupendur blaðsins, sem
ekki hafa enn greitt andviiði yfir-
standandi árg., svo og þeir er
skulda fyrir eldri árg., eru vin-
samlegast beðnir að greiða það
hið fyrsta.
Innheimta og afgreiðsla er á
Langavegi 4 (Bókabúðinni).
„Austpi“
flytur fræðandi ritgerðir á öll-
um sviðum landsmálanna.
„Austra“ ættu því allir að kaupa,
sem fylgjast vilja með tímanum-
Útsölumaöur í Reykjavík:
Robert Þorbergsson, Vesturgötu 24.
frikirkja -- þjóðkirkja,
fyrirlestur eftir Jónas Þorbergsson,
fæst í Bóhabúðinni á Laugav. 4.
Auglýsingnm í Dagsbrún
veitt móttaka í Bóbabúðinni?
Laugavegi 4 og í Gutenberg
(nppQ-
Prentsmiöjan Gutenberg.
Þetta og hitt.
Fossaafl opinber eign í Sví-
Þjóð og Noregi. Fjöldi norskra
og sænskra borga og sveitafélaga
hafa trygt sér fossaafl, og eru
þegar farnir að nota það. Af 95
borgum, sem eru í Svíþjóð voru
70 sem árið 1913 voru farnar, eða
í þann veginn, að nota fossaafl.
í Svíþjóð er af nothæfu íossa-
afli 4 til 5 milj. hestafla, þar af
á sænska ríkið fossa með samtals
700 þús. hestöflum, og er þegar
farið að nota nokkurn hluta þess
(t. d. Trollhattan og Porjus, sem
sagt hefir verið frá hér í blaðinu).
f Noregi eru fallandi vötn með
samtals 5 til 6 milj. hestafla, og
á ríkið af því um 700 þús. hfl.
eða svipað og sænska ríkið.
Dr. Ludovic Zamenhof, höf-
undur alheimstungumálsins Esper-
anto, lést í aprílm. síðastl. 57
ára gamall. Dr. Z. var gyðingur,
fæddur og uppalinn í Litháen í
Póllandi. Kenslubækur í Esperanto
eru til á íslenzku.
Geitur í Svíþjóð. Síðustu
sænskar búpeningsskýrslur sýna,
að geitnahald er að aukast mjög
í sænskum borgum, enda er í öll-
um borgum þar leyft að hafa geit-
ur, og er mikill áhugi víða þar
fyrir auknu geitahaldi, til þess að
bæta með úr hinum vaxandi mjólk-
urskorti.
Syburrófnarækt í Danmörku.
Danir rækta sykurrófur á liðl. 30
þús. hektörum (það svarar til %
hluta Flóans). Af hverjum hektara
fekst 1916 7380 pund af sykri,
1915 8060 pd. og 1914 10000 pd.
Samtals framleiddu Danir þessi ár
----- -------
* 64
VIII.
Konuráð.
Hafliði Borgar lá á legubekk þegar
hann opnaði augun aftur, og franska
stúlkan laut yfir hann.
»Það var ekki mikið sár«, sagði hún
brosandi, »og nú er eg búin að þvo það
og búa um það«.
»Hvar erum við nú?«
»Heima bjá mér; og hér erum við
óhult, að minsta kosti í nokkrar stundir.
Eg bar yður þessi fáu spor hingað«.
Borgar reis upp á handlegginn og starði
á hana. Þetta var sannarlega einkenni-
legur kvenmaður.
»Nú verðið þér að hvíla yður, og um-
fram alt að borða eitthvað. Þetta hefir
verið ónæðissamt kvöld«.
»Ónæðissamt — ó, já, það finst mér
það hafa verið«, svaraði hann hlæjandi.
Hann tók nú eftir að hún hafði skift
um klæðnað, og að hún nú var búin
arabiskum klæðum, og féll hin hvíta
haika þétt að brjóstum hennar, en ljós-
gulur kyrtill er hún bar þar utanyfir
undirstrykaði enn frekar fegurð hennar.
Hún gekk nú út, og varð Borgar þess
65
var að legubekkurinn sem hann lá á,
var í litlu herbergi, og lágu úr því breið-
ar dyr inn í annað stærra herbergi, en
fyrir dyrunum héngu fögur tjöld. En
tjöldin voru dregin til hliðar og sást fram
í hitt herbergið, sem var ríkmannlega
búið. Á borði í miðju herberginu logaði
ljós á lampa, en á veggjum héngu mál-
verk og speglar, en f herbergjunum
angaði af kostulegum ilmvötnum og tyrk-
neskum vindlingum.
Stúlkan kom nú aftur og hafði með
sér fat er á var matur. Tók Borgar nú
drjúglega til matar síns, því >hann var
svangur.
»Nú skil eg« sagði hann »að það hefir
meira verið af sulli, en af því að eg væri
særður, að það leið yfir mig.«
»Þér verðið nú samt að vera hér þang-
að til eg kem aftur.«
»Hvert ætlið þér?«
»Til húss Savarys. Það getur verið að
likin hafi ekki verið flutt burtu ennþá
og að ekki hafi verið leitað á þeim, því
auðvitað hafa þeir haldið að við höfum
haft hringinn á brott með okkur. Eg
verið að ganga úr skugga um hvort
66
hringurinn er þar, og síðan verð eg að
reyna að ná í br<éfin.«
»Hvaða bréf eru þetta, og hvaða töfra-
gripur er þessi hringur, sem allir menö
hér í Tanger virðast vilja ná í?«
»Hringurinn og bréfin standa í sarn-
bandi við stórfenglegar ráðagerðir«, sagð1
stúlkan með leiftrandi augum. »Já, hring'
urinn er verndargripur — verndargripur,
sem harðlæstar hurðir og port á mörg'
um stöðum opnast fyrir, eins og með
töfrum. Verndargripur, sem leiðir eigandá
sinn óhultan yfir eyðifjöll og óbygð>r
þar sem líf hans væri án hringsins einkis
virði. Það er því engin furða þó margir
girnist hann — því það er signethringdr
Muley Hafids — hins rétta Marokko sol'
dáns.«
»Og þennan hring gátum við keypt /
sölubúð«, sagði Hafliði Borgar undranð1,
»Það er einmitt ráðgátan. Hver hefir
látið hann þangað? Bompard hafði hanU>
og hver myrti hann og stal hringnum
Hafi hann verið myrtur til að ná í bref'
in, hví seldi morðinginn þá hringinu
Því bréf og hringur eiga saman. Og hver
hefir nú bréfin? Um alt þetta verð efi
að fá vitneskju.«
Hringur soldánsins.
5