Höfuðstaðurinn - 19.04.1917, Blaðsíða 2

HÖFUÐSTAB'UKINN
Áfengisbannið
í Rússlandi.
í Morgunblaðinu kom fyrir
skömmu grein um áfengisbannið í
Rússtandi. Eru þar ummæli hðfð
eftir manni, sem dvalið haföi þar
einhvern fíma, blaðið getur þess
ekki hvar hann hafi dvalið þar,
hve lengi eða hvenær, getur auð-
vitaö vel verið að þess sé ekki
getið í heimildum blaðsins. Er það
aö sumu ieyti il!a fariö, með því
aö vitanlega er ekki sama hvort
dæmt er um árangurinn skömmu
eftir að bannið gengur í gildi,
meðan það er stórgallað, eða síðar,
þegar reynt hefir verið að lagfæra
það. Fyrir því vil eg ekki gefa
Morgunblaðinu sök á því, þótt hér
kunni að einhverju ieyti að vera
rangt eða ófulikomið skýrt frá á-
standlnu eins og þaðnúer.
Rússneskur rithöfundur að nafni
Marylie Markovitsch, sem dvalið
hefir í Frakklandi, fór fyrir nokkru
síðan til föðurlands síns, til þess að
kynna sér áhrifin af áfengisbann-
inu. Um feröalag sitt ritaði hann
svo grein í »Revue des deux Abou-
des« í janúarmánuði, en frásagan
um ferðalag hans, er hér tekin eftir
Reformatorn, sem aftur hefir sögu-
sögn sína eftir franska tímaritinu.
Fyrst talar Markovitsch um ástand-
ið fyrir ófriðinn. Getur hann þess
að sá orðrómur, að Rússland hafi
verið eitt af mestu drykkjuskapar-
löndum heimsins, sé mjög orðum
aukinn. Eftir síðustu skýrslum, sé
Rússland hið 11. í röðinni í Evrópu
hvað snertir pottafjölda áfengis á
hvern íbúa á ári. Þar sfandi Frakk-
land, Belgía, Þýzkaland og Suður-
Evrópulöndin töluvert framar. Mar-
kovitsch skýrir þetía á þann hátt,
að í Rússlandi var aðeins ein á-
fengistegund drukkin, svo nokkuð
kvæði að. vodka, vín og öl þekt-
ist varla, en í Vestur-Evrópu er það
vínið og ölið, sem mesí munar
um og er auk þess mjög drukkið
daglega. í sveitahéröðum Rússlands,
var aftur á móti lítið drukkið dag-
iega, þótt það engan veginn sporn-
aði viö því, að vodkan heföi skað-
leg áhrif á bændurna. Öðru máli
er aö gegna um borgirnar. Það er
hægt að íala um daglega vodka-
drykkju. T. d. var árið 1910 í
Petrograd af 40 prct. alkoholi
drukkið, á mann 31,4 lítrar, en í
Moskva 34,2 og í Rostof við Don
(iðnaðarborg) 54,5 lítrar. Enda var
það ahítt að verkamenn í þessum
borgutn eyddu vikukaupi sínu á
knæpunum auk þess, sem þær og
drykkjuskapurinn gerði þá frekar
að villidýrum en mönnum.
Tehúsin væru lítiö betri. 1910
voru þau í Rússlandi 111 þúsund-
ir, eða eitt á hverja 1442 fbúa.
Þar rann áfengið í straumum, nótt
og dag engu minna en í þeim
26,556 knæpum, þar sem áfengis-
salan var opinber.
Eftir að banniö var komið á
gekk illa mjög að fá því fram-
gengf, öll hugsanleg ráð voru not-
uð til þess að fara í kringum lög-
in, en stjórnin var ákveðin í því
að bannið yrði ekki pappírsbann.
Greip hún þá oft til ráða, sern
meðal Vestur-Evrópuþjóða yrði
aidrei gripið til, en í Rússlandi er
ekki eins litið á aðferðirnar ti! að
fá viljanum framgengt, eins og ann-
ars siaðar. Embættismennirnir voru
heldur ekki allir bannmenn, enda
sáu þeir í gegnum fingur við á-
fengissalana, svo að bannið kom
ekki niður á þeim Þannig segir
Markovitsch frá einum áfengissaia
í nágrenni Petrograd, sem hafði
8—10 þús. rúbla tekjur á dag af
áfengissölu. Þangað fóru allir þeir
í Petrograd, sem vildu fá vodka
og fengu nóg, enda voru alstaðar
druknir menn og á götunum lágu
flöskuhylki í hrönnum. Keppinaut-
ur þessa áfengissala, fékk sams
konar undanþágu, en óregian varð
þá svo mikil, að tögreglan þess
vegna — en ekki af öðrura ástæð-
um — varð að taka í taumana og
stöðva verzlunina.
Nú var hert á lagaákvæðunum
og gerði það mikið að verkum.
En þá tóku menn að drekka alls
konar óþverra, er áfengi fékst ekki
| og var verra að hindra það. En
; ekki heldur gagnvart þessu var
stjórnin ráðaiaus og nú fyrst tók
í hún fyrir alvöru að gerast harðhent.
Áður hafði bannið ekki ver'ð ann-
í að en söiubann, en 27. juní 1915, var
! hert á því og lagt bann viö neyzlu
áfengis og þá um leið auðvitað ails
■ óþverrans, sera menn höfðu drukk-
| ið í áfengisstað. Tilbúningur og
sala var vitankg* bannað eins og
áðar, en við þetta var ekki látið
sitja. Öllum afbrotum gegn þessu
| var refsað með fangelsisvist eða
réttara sagt eins konar hegningar-
| vinnu. Að vísu var þessu ekki fyrir-
: komið svipað því sem á Vestur-
löndum er, en markmiðið var þó
mannúðarmeðíerð á drykkjumönn-
unum. Með þessu var andstaðan
Ioks brotin á bak aftur og það
sannaðist í Rússlandi, að það er
ekki einungis hægt að koma áalls-
herjar banni, það er einnig hægt
að balda því uppi.
Frh.

Kaff ihúsi n.
í Morgunblaðinu 13. þ. m., er
grein með þessari yfirskriít, eftir
einhvern P. G.
Er grein þessi allóviðeigandi
áburður á þessar stofnanir, og þó
sérstaklega þjónustufólk þeirra.
Höf. byrjar með því að fárast
um nafniö. Notkun útlendu orð-
anna »Café« og »Conditori«, er
auðvitað háifskrípaleg, nema því að
eins að þau séu notuð sem fylgiorð
með íslenzku orðunum, til leiðbein-
ingar fyrir útlendinga. Slíkt ber að
skoða sem hverja aðra auglýsingu
til þess að v?kja aíhygli gesta og
; gangandi.
En að telja þeirn pafnið Kaffihús
ósamboðið, og líkja því við karl-
inn, sem kallaði sig stórkaupmann
fyrir það að selja 5 skeppur af
kartöflum, er hálfskrítið. Hér er
ólíku saman aö jafna. Eg get ekki
skilið hvernig þau eiga að heita
annað en Kaffi- eða veitingahús,
þar sem þau selja kaffi og aðrar
veitingar ailan daginn árið um í
kring.
Aðf nslur hans við þjónustufólkið
eru víst í fiestum tíifeilum alveg
ástæöulausar, og munu ekki verða
undirskrifaðar af öðrum en P. G.
Og þótt kanske hafi komið fyrit
að P. G. hafi af einhverjum ástæð-
um fundist sér misboðið með því
að einhver hafi ekki verið ákjósan-
lega stimamjúkur vift hann, þá er
alveg óþarfi fyrir hann að helia úr
sér skammardembu yfir kaffihús
bæjarins og þjónustufólk þeirra.
Og til eru þeir menn sem engin
sérleg unun er að þjóna til borðs,
er hafa á reiðum höndum aðfinslur
og ónot hve vel sem reynt er að
gera þeim til hæfis. Og er þá ei
furða þótt þjónarnir trénist upp á
lipurð og dekri við slíka höfðingja,
sem finst að þeir eigi að ganga
fyrir öllum og öllu.
Gestur.
Útgefandi Þ. Þ. Clementz.
Prentsmiðja Þ. Þ. Clementz 1917
Pósturdóttirln 288
— Hér, á hinum dýrlega dansleik þarfn-
ast hún ekki æskuvinarins, það er að eins
heima á Vikingsholm í fámenninu, að hún
kannast við mig og vill vera með mér, hafði
hann svarað. — Maður þarf ekki að vera
eldri en tuttugu ára, til að geta séð og skilið.
Jakob átti tal við Sigríði og reyndi að
hughreysta hana. Það var svo að sjá, að
hann skoðaði sig sem eldri bróður Sigríð-
ar og framkoma hans öll var hin bróður-
legasta.
* *
♦
Meðan setið var undir borðum, óskaði
hertoginn að fá skýringu um ætt og upp-
runa Sigríðar og orsök þess, að þau greifa-
hjónin hefðu tekið hana til fósturs.
Það var ekki þægilegt fyrir greifann að
snúa sér út úr þessu, en honum tókst
það þó, með lipurð og lægni þeirri er hon-
um var svo eiginleg.
— Einhver móðurœttingi Sigríðar, sem
hefir eflaust eitthvað heyrt um mannkærleik
konu minnar, hafði gefið móðurinni það
ráð, að senda henni barnið, hefir víst vitað
það, að við vorum þá uýbúin að missa litia
stúlku, sem við áttum.
289
— Já, en en ei að síður er þessi atburð-
ur ieyndardómur — einn af mörgum, sem
flestir munu kannast við, er kunnir eru
höfuðborgarlífinu og hafa dvalið þar í æsku,
mælti hertoginn, en ef til vill er það leynd-
ardómur, sem vert væri að grafast fyrir. —
Væri eg fósturfaðir hennar, mundi eg ætt-
leiða hana, sem mitt eigið barn, og lyfta
henni upp í þá stétt mannfélagsins, sem
henni ber, sökum fegurðar og yndislegrar
framkomu, og sennilegt að ætterni hennar
sé þannig, að hún eigi heimting á því
að vera hœrra sett, svo hún geti komið
opinberlega fram sem aðalborin mœr.
* *
*
Næsta dag var hinum tignugestumboðið til
miðdegisverðar að Lagerlunda, Þangað var
Borgenskjöld greifa boðið, ásamt mörgum
fleirum.
Axel var bundinn við störf sín, fram eft-
ir deginum og gat því ekki farið fyr en um
kveldið, en kom þó nógu snemma til þess
að geta dansað fyrsta dansinn við Sigríði,
þótt sjálfur dansleikurinn vieri enn ekki
byrjaður.
290
Sigríður var óumrœðilega hamingjusöm,
og þegar hún fann ylinn af armi Axels og
sá ástina í augum hans, gleymdi hún þján-
ingum sínum daginn áður, framtíð sinni og
öllu öðru, en hún þorði ekki að láta gleði
sína í Ijósi, því nú fann hún, enn betur
en heima á Vikingsholm, hvert djúp var
staðfest á milii þeirra, djúp, sem ekki varð
yfir komist.
Þegar greifinn fór, mælti hertoginn um
leið og hann kvaddi greifahjónin:
— í sumar, náðuga greifafrú, ætla eg að
gerast svo djarfur og heimsækja Vikings-
holm.
Þetta kom greifafrúnni öljlungis að óvör-
um og hún roðnaði við, en svaraði þó her-
toganum kurteislega og bauð hann auð-
mjúkiegast velkominn til Vikingsholm.
— Eg hefi ætlað mér, hélt hertoginn á-
fram, að leggja leið mína kring um hið kæra
Oautland, og heimsoekja helstu aðalsmenn-
ina. — Eg hefi lofað Horn því, að gista á
gömlu Fágelvik og svo hefi eg hugsað mér
að koma við á Stegeborg og fara þaðan til
hins forna og fræga sögustaðar, Vikings-
holm, til að sjá alla dýrgripina og fegurð-
ina þar, bæði utan húss og innan.