Verkamaðurinn - 01.12.1931, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Rödd Erlings.
Pegar Síldareinkasala fsiands var
stofnsett, varð Erlingur Friðjónsson
formaður útflutningsnefndar þeirrar,
sem lögum samkvæmt var skipuð
til þess að fara með síldarsðlumálin.
f þvi sæti sat hann, sællar
minningar, þar til honum var spark-
að á miðju síðasta starfsári (samt
ekki fyrir ötula starfsemi í þágu
verkalýðsins eins og E. Olgeirssyni)
og í hans stað settur bóndi ofan
úr sveit.
Fáir munu trúaðir á, að sá við-
burður hafi haft afgerandi áhrif á
starfshætti útflutningsnefndarinnar
siðari hluta þessa árs og að það
hafi verið búið að leggja grund-
völlinn undir axarskaftasmíði hennar
I síldarmálunum, áður en E. Frið-
jónsson yfirgaf starf sitt, sem út-
flutningsnefndarformaður, enda hef-
ir hvergi sést, frá þeim tfma, neinar
óánægjuyfirlýsingar frá honum með
samstarf hans við fulltrúa stórút-
gerðarmannanna í útflutningsnefnd-
inni, heldur þvertámóti flutti hann
ákveðna vörn fyrir ákvarðanir hennar
í einkamálgagni sínu, og gerði alt
til þess að svfvirða þá, sem bentu
á hvert hann og samstarfsmenn
hans, f Síldareinkasölunni, voru að
leiða hana. En eftir að honum hafði
verið sparkað, kvað við annan tón
og síðan hefir rödd hans hljómað
Og málgagn hans blaðrað um hrak-
föll Sildareinkasölunnar og kvik-
syndið, sem hann var búinn að
leggja hönd að steypa henni í, en
aldrei hefir heyrst frá honum nokkurt
orð um það hverjar kröfur verkalýður-
inn eigi að gera til Síldareinkasölunn-
ar, honum til hagsbóta og léttis i lífs-
baráttunni.
sjúkra lítilmenna, sem skyrrast ekki
við að gera bandalag við andstæð-
ingana, þégar eitthvað gengur á
móti þeim eða fylgifiskum þeirra.
Erlingur Friðjónsson ætlaði Hall-
dóri bróðir sfnum sæti í niðurjöfn-
unarnefnd bæjarins.
Svívirðingaaustrinum um kommún-
istana hefir haldið áfram, fyrir kröfur
þeirra, fyrir hönd verkalýðsins til
Síldareihkasölunnar. Pegar komm-
únistar báru fram krðfuna um 640
kr. lágmarkstryggingu fyrir sjómenn
á síldveiðum s.l. sumar, hóf E. F.
& Co. upp raust sína og kvað það
niður, sem óframkvæmanlegt óg er
krafan um 5 kr. viðbótargreiðslu til
sjómanna út á hverja fersksíldar-
tunnu, kom fram, þótti hún ekki
frambærileg og þannig mætti lengi
telja. Allar þær kröfur, sem að ein-
hverju leyti hafa skert rétt eða
pyngju auðmannaklíkunnar hefir E.
F. & Co. fordæmt, og hafa krat-
arnir i þvi sýnt hæfileika sinn og
vilja til þess að vernda, i lengstu
lög, hagsmuni yfirstéttarinnar gegn
rétti verkalýðsins.
Petta er forsaga E. F. & Co. í
Sfldareinkasölumálunum.
Siðari þátturinn hefst á því, er
kratarnir ná meirihlutavaldi i stjórn
Sfldareinkasölunnar með kosning-
unni á fulltrúafund hennar, sem
haldinn er i Reykjavík þessa dagana.
Pegar hér er komið málunum,
finst E. F. >praktiskt« að viða að
sér stuðningi verkalýðsins og fá
hann til að samþykkje krðfur til
Slldareinkasölunnar. En kröfur þess-
ar eru ekki þær sðmu og komm-
únistarnir hafa borið fram fyrir hönd
verkalýðsins og hafa víða verið sam-
þyktar á almennum verklýðsfundum.
Pær krðfur géngu of langt að
dómi E. F.
Kröfurnar, sem E. F. ber fram
eru ólikt mildari og betur fallnar
til að forða árekstrum á hærri
stöðum, enda fara þær ekki fram á
neitt, sem viðkemur rekstri Sfldar-
einkasölunnar á komandi ári og er
það óneitanlega hyggilega að verið,
ef kratarnir skyldu fara með stjórn
hennar í framtíðinni.
Tillögur þær, sem E. F, lagði
fyrir futld i Verkamannafélagi Ak-
ureyrar og birtar voru í blaði hans
28. nóv. s.I. eru spegiimynd af þeim
vetlingatökum, sem munu verða á
stjórn Sildareinkasðlunnar er þeir
hafa tekið völdin þar f sínar hendur.
Nú fyrst kemur Erlingur Frið-
jónsson fram með kröfuna um við-
bótargreiðslu til sjómanna og smá-
bátaeigenda og vill hann að sú
greiðsla sitji fyrir greiðslum til stór-
útgérðarmanna, en hann virðist loka
augunum viljandi fyrir þvf, að Síld-
areinkasaian getur ekki greitt al sjálfs-
dáðum einn eyri I viðbót út á sildina. Má
það teljast gott ef hún getur selt
þá síld, sem nú liggur óseld fyrir
svo hátt verð, að andvirði hénnar
hrökkvi til að greiða aðkallandi
skuldir hennar.
Kommúnistarnir bentu á þessa
hættu og samþyktu sjómenn víða
um land áskorun til Alþýðusam-
bandsins um, að hefta útflutning
síldarinnar, nema andvirði hennar
gengi til að greiða sjómönnum út
hlut þeirra. Kratarnir skeltu skoll-
eyrum við þessari kröfu sjómann-
anna eins og áður er sagt og af-
leiðingin er því sú, að andvirði síldar-
arinnar hefir farið til að greiða skuldir
Einkasölunnar við útlenda stórbrask-
ara, sem hafa selt henni sviknar
tunnur og svikið salt (sbr. ummæli
E. F. í Alþm.) en hér heima svelta
sjómennirnir fyrír þessar aðgjörðir.
í kröfum þeim til Sildareinkasöl-
unnar, sem birtar voru i síðasta
blaði Verkamannsins, var gengið
út frá þessari staðreynd og þvi
krafist, að sfldartollurinn, sem
enn er ógreiddur, gengi til sjó-
mannanna og svo viðbótargreiðsla
úr rfkissjóði, sem næmi þvf, að alls
yrðu greiddar 7 kr. fyrir hverja
tunnu fersksildar.
E. F. telur sjómennina sæmda
af 5 kr.
Önnur og þriðja tillaga hans
fjallar um axarsköft Einkasölustjórn-
arinnar á liðna tímanum, enffjórðu
tillögunni er minst á framtiðina og
er kjarninn í fyrsta lið hennar sá,
að Einkasalan hlutist til um, að
verkalýðurinn fái greitt »meira og
fyr út á síldina en verið hefir«.
Ekki að verkalýðnum sé Strax greidd-
ur mestur hluti andvirðis sildarinnar,
jafnóðum og hún veiðist, eins og
öll sanngirni mælir með, þvf verka-
lýðurinn polir ekki að bfða heilt ár
eftir að fá fullnaðargreiðslu.