Verkamaðurinn - 27.05.1944, Side 3

VERKAMAÐURJNN
3
Greinargerð
Alþýðusambands Islands í sambandi
við lausn vegvinnudeilunnar.
Alþýðusambandsstjórnin hefir sent blöðunum eftirfar-
andi greinargerð:
í sambandi við nýafstaðna deilu um kaup og kjör í vega-
og brúargerð skal þetta upplýst:
VERKAMAÐURINN
Úttefandi: Sóaíalittafélag Akureyrar.
Ritstjóri: Jakob Áinason,
Skipagötu 3. — Sími 466.
BlaOnefnd: Sverrir Áskelsson,
Loftur Meldal,
Lárus Björnsson.
BlaSiS kemur út hvem laugardag.
Lausasöluverð 30 aura eintakið.
Afgreiðsla í skrifstofu Sósíalistafélags
Akureyrar Verklýðshúsinu.
Prentverk Odds Björnssonar.
Þjóðaratkvæða-
greiðslan.
Þjóðaratkvæðagreiðslan um
niðurfelling dansk-íslenska sani-
bandslagasáttmálann, er um garð
gengin. Þjóðin hefir kveðið upp
úrskurð sinn. Þó talningu sé enn
ekki lokið í öllum kjördæmum, er
þó enginn í minsta vafa um úrsíit-
in. Vilji þjóðarinnar er næstum
því á einn veg. Aðeins örfáir ein-
staklingar reyndust svo vesælit og
auðvirðilegir, að greiða atkvæði
gegn samb’andsslitunum og gegn
lýðveldisstofnuninni. í þessu sam-
bandi er þó rétt að benda á, að
allmargir Danir eru búsettir hér á
landi og danskættaðir menn og má
gera ráð fyrir, að flestir þeirra hafi
verið andvígir fullum skilnaði við
Danmörku. Er afstaða þeirra að
ýmsu leyti skiljanleg.
En öðru máli gegnir um þá ís-
lendinga, sem snerust á þessari ör-
lagastundu gegn heill og hagsmun-
um þjóðar sinnar. Þeir geta með
sanni kallast þjóðníðingar. Hér á
Akureyri var hópur þessara und-
arlegu manna stærri hlutfallslega
en í flestum öðrum kjördæmum.
Forustumenn þessara ógæfu-
manna voru fyrst og fremst leið-
togar Alþýðuflokksins hér í bæn-
um, en auk þess nokkrir „menta-
menn“ við skólastofnanir ríkis og
bæjar. Gagnfræðaskólinn hafði
þar þó hreinan skjöld, enda er
skólastjóri hans manna heilastur í
lýðveldismálinu. Kvislingar áttu
þar ekki hauk í horni. Öðru máli
gegnir um tvo aðra skóla í bæn-
um. Mun þjóðin vart gleyma því.
Næsta skrefið í sjálfstæðisbar-
áttunni er formleg stofnun lýð-
veldisins. Það mun verða stigið
17. júní 1944. Það er vilji þjóðar-
innar. Og óskir þjóðarinnar í því
efni munu rætast. Ekkert afl getur
héðan af hindrað það. Andspyrna
Kvislinganna gegn því hefir verið
kveðin eftirminnilega niður. Nær
einróma bíður þjóðin þessa hátið-
isdags síns með eftirvæntingu. —
Hvarvetna um land er nú hafinn
undirbúningur undir hátíðahöldin
17. júní. Þjóðin er staðráðin í því
að setja stolt sitt í að hátíðahöldin
verði svo glæsileg að birtu beri af
um ókomnar aldir. Á þann eina og
sanna hátt getur hún að verðleik-
um minst Jóns Sigurðssonar og
annara bestu foringja sinna á liðn-
um tímum í baráttunni fyrir fullu
frelsi og sjálfstæði þjóðarinnar.
íslendingar! Sameinumst um
að gera 17. júní í ár að þeim degi,
sem lýsir þjóðinni á ókomnum
öldum. Gerum hann að ógleyman-
1. Meginkrafa ríkisstjórnarinnar j
iólst í því, að kaupgjaldið yrði
óbreytt í neíndri vinnu frá því í
fyrra, án tillits til þeirra kjara-
breytinga, sem nokkur verkalýðs-
félög vor höfðu ýmist fengið með
viðurkendum töxtum eða samn-
ingum. Þetta þýddi það sama og
að brjóta rúður löghelgan rétt
nokkurra verkalýðsfélaga til að
njóta löglegra kjarasamninga sinna
og ýmist þurka méð öllu út eða
skerða að mun lögleg félagssvæði
þeirra. Auk þessa íékkst með yfir-
lýsingu ríkisstjórnarinnar 3. maí
sl. fullkomin staðfesting þess, að
ríkisstjórnin vildi hvorki viður-
kenna 8 stunda vinnudag né 48
stunda vinnuvikuna unna á 5 dög-
um, ekki einu sinni á félagssvæð-
um hvað þá utan þeirra, á kjara-
svæðunum. Það er staðreynd, að
ríkisstjórnin vildi þurka út að
mestu eða öllu leyti félagssvæði
Verklýðsfélagsins „Esju“ í Kjós,
Verkamannatélags Raufarhafnar,
Verkalýðsfélags Ölfushrepps o. fl.
til að lækka kaupið og koma á 10
stunda vinnudegi almennt í vega-
og brúargerðinni.
2. Meginkrafa vor strax frá
byrjun fór í þá átt, að ríkisstjórnin
viðurkendi sarrminga og viður-
kenda taxta sambandsfélaga vorra
um kaup og kjör, eins og aðrir at-
vinnurekendur í landinu. Á þeirri
röksemd var bygð meginreglan,
sem ríkisstjórnin samdi við oss í
fyrra, að því er snertir skiftingu
kjarasvæðanna um land alt, en
hún íólst í því, að í vega- og brúar-
gerðinni gilti kjör þess verkalýðs-
félags, sem var starfandi næst
þeim stað, innan sömu sýslu, sem
vinnan var framkvæmd á. Þessi
meginkrata náðist að öllu leyti
fram með samningum, sem voru
undirritaðir í gær af fulltrúum Al-
þýðusambandsins og ríkisstjórnar-
innar.
Með þessu er fengin af hálíu
ríkisins.
a) viðurkenning á gildandi kjör-
um sambandsfélaga vorra á lögleg-
um félagssvæðum. og hinn sjálf-
sagði réttur þeirra til að marka
skiftingu kjarasvæðanna, og kaup-
lækkunarhættum bægt frá, bæði
fyrir félagsbundna og ófélags-
bundna.
b) viðurkenning á 8 stunda
vinnudeginum alment i vega- og
brúargerð.
c) viðurkenrúng á forgangsrétti
til vinnu, allra meðlima þeirra
verkalýðsfélaga, sem hafa þegar
legu tákni frelsis og sjálfstæðis
þjóðarinnar, sem ól Jón Sigurðs-
son.
forgangsréttarákvæðið bundið
samningi eða viðurkendum taxta,
en slíkt ákvæði er gildandi hjá all-
flestum verklýðsfélögum landsins.
3. Alþýðusambandið fór strax
fram á 48 stunda vinnuviku á 5
dögum, þar sem meirihluti viðkom-
andi verkamanna teldi það henta
betur. Þetta er nú bundið samn-
ingi og eru hér með taldar allar
höfuðkröfur vorar frá byrjun, auk
margskonar kjarabóta, sem samn-
ingurinn felur í sér.
4. Alþýðusambandið tjáði sig
strax á byrjunarstigi samningaum-
leitana reiðubúið að ræða og
semja um 10 stunda vinnudag á
einstökum tilgreindum fjallvegum,
ef það þætti betur henta af tækni-
legum ástæðum og meirihluti við-
komandi verkamanna væri því
samþykkur. Þetta var líka fúslega
bundið samningi at vorri hálfu á 4
tilgreindum fjallvegum og heið-
um.
5. Um kaup og kjör við vita-
byggingar var aldrei neinn ágrein-
ingur milli aðilja, og hefði hæst-
virt ríkisstjórn gefið samþykki sitt
við því, að vitamálastjóri undir-
skrifaði þetta samkomulag, heíði
ekki til neinnar vinnustöðvunar
komið við vitabyggingarnar.
6. Um málaferli ríkisstjórnar-
innar á hendur oss og hirm frum-
lega úrskurð Félagsdóms í málirtu,
viljum vér geyma oss athugasemd-
ir, en tilfæra hér niðurlag samn-
ings vors við ríkisstjórnina frá 18.
maí sl., en það er svohljóðandi:
>rAðiIjar eru sammála um, að
mál það, sem nú er rekið fyrir Fé-
lagsdómi skuli, á venjulegan hátt,
rekið til enda, enníremur að ekki
verði um neinn frekari mál^rekst-
ur eða skaðabótakröfur að ræða
út af deilunni eða aðgerðum i sam-
bandi við hana, og félög eða ein-
staklingar verði ekki á nokkurn
hátt látrúr gjalda þátttöku sinnar
í deilunni, á hvora hlið sem væri“.
Alþýðusamband íslands.
--------
NÝKOMIÐ
Gluggahengsli,
Hurðarhengsli,
Skrár og handföng,
Krossviður o. m. fl.
VERZLUNIN L0ND0N
Nær og f jær
Morgunblaðið hefir verið að streitast
við að sannfaera lesendur sína um að
Mihailovitsj sé enginn svikari, þó hann
hafi oft og tíðum gengið í lið með Þjóð-
verjum og barist gegn júgoslavneska
þjóðfrelsis hemum undir forustu Tito.
Dagur er nú að reyna að feta í fótspor
Moggans. Hann hefir fundið sannleik-
ann í ameríska íhaldsblaðinu New-York
Times. Þetta göfuga blað heldur því
fram, að sögn „Dags“, að kenningar
Marx um arðrán hafi nú verið gjörsam-
lega endurskipulagðar (!) í Sovétríkjun-
um og kapitalisminn sé þar nú ekki
lengur „afturhaldssöm" heldur „framsæk-
in“ stefna. „Þessar síðustu breytingar",
segir „Dagur“. „viðurkenna réttmæti
fjársöfnunar, reksturshagnaðar, mismun-
andi launakjör, — viðurkenna markaðs-
verð og í fyrsta sinn — verkanir hag-
fræðilegra lögmála, jafnvel innan Rúss-
lands sjálfs“.
Er það ekki von, að „Dagur" skuli
þykjast hafa himininn höndum tekið. —
Marxisminn er allt í einu orðinn úreltur
hjá Rússum. En meðan vér höfum ekki
aðrar heimildir þar um, en „Dag“ og
New-York Times, leyfum vér oss að ef-
ast um staðhæfingar og skýringar þess-
ara ágætu blaða. Og til viðbótar viljum
vér leyfa oss að benda „Degi“ á, að f jár-
söfnun hefir ekki hingað til verið and-
stæð kenningum Marxismans og þar af
leiðandi ekki bannfærð í Sovétríkjunum,
ekki heldur reksturshagnaður og mis-
munandi launakjör, og markaðsverðið
ekki heldur né verkanir hagfræðilegra
lögmála. I Sovétríkjunum hefir þess-
vegna engin ný bylting orðið í þessum
efnum. En „Dagur“ má hinsvegar festa
sér vel í minni að tilgangslaust ér að
safna fé í Sovétríkjunum í því skyni að
nota það til að arðræna aðra. Reksturs-
hagnaður hefir líka og er vitanlega enn
og verður atriði, sem þegnar samvirks
þjóðfélags afneita ekki, þar sem öll
framleiðslutæki, smiðjur og samyrkjubú
eru sairteign þegnanna.
En samtímis því að „Dagur“ er að
reyna að læða þeirri skoðun inn í vitund
lesenda sinna, að Rússar séu að verða
fráhverfir Marxismanum og snúa hjólinu
í aðra átt, sem „Degi“ er meira að skapi,
hefir „Dagur“ fundið annan sannleiks-
postula, sem á að hafa birt guðspjall sitt
i Trotskyistablaðinu The New Leader
og íhaldsblaðinu New-York Times. —
Kveður þar við allt annan tón en í hinni
greininni í N.-Y. Times, sem „Dagur“
var áður búinn að vitna í. Þessi nýjasti
postuli „Dags“ er ekki aldeilis á því að
um nýja byltingu sé að ræða í Sovét-
ríkjunum né fráhvarf frá fyrri stefnu
sovétstjómarinnar.
„Rússneska þjóðin verður enn sem
fyrr að una hinni ógurlegustu kúgun og
harðstjórn. Leynilögreglan rússneska, er
hefir þúsundir njósnara í þjónustu sinni,
drotnar enn sem fyrr yfir þjóðinni af
harðýðgi og grimd, sem er einsdæmi í
sögunni.-------------Vonir þser, er rúss-
neska þjóðin gerði sér um stjórnarfars-
legar og félagslegar umbætur í upphafi
þessarar styrjaldar, hafa aðeins reynst
tálvonir." („Dagur“ 26. maí 1944).
Vér höfum oft heyrt þessa sögu sagða
í Mogganum, Vísi og Alþýðublaðinu og
(Framhald á 4. síðu).