BFÖ-blaðið - 01.11.1990, Blaðsíða 7

íþróttaiðkun er einn afþeim þáttum sem hamla gegn áfengisneyslu ungs fólks.
landi á þessu sviði svo nýta megi rannsókn-
arniðurstöður til þess að draga úr áfengis-
neyslu íslenskra unglinga. Enda þótt tiltölu-
lega fáar rannsóknir hafi verið gerðar hér í
þeim tilgangi að uppgötva helstu áhættuþætti
sem tengjast áfengisneyslu íslenskra ung-
linga, liggja þegar fyrir mjög athyglisverðar
niðurstöður sem vert er að gefa nokkurn
gaum.* í rannsóknarskýrslu sem undirritað-
ur hefur unnið að ásamt félagsfræðingnum
Rúnari Vilhjálmssyni er einmitt gerð tilraun
til þess að meta samband ýmissa félagslegra
og sálrænna þátta við reykingar og áfengis-
notkun meðal 15 og 16 ára unglinga. Niður-
stöður rannsóknarinnar sýna að áhættuþætt-
ir reykinga og áfengisnotkunar eru nánast
hinir sömu. Þetta er í sjálfu sér mjög athygl-
isverð niðurstaða sem bendir eindregið til
þess að fyrirbyggjandi starf sem beint er gegn
reykingum nýtist jafnframt til þess að draga
úr áfengisneyslu og öfugt. í þessum skilningi
eiga þeir sem berjast gegn áfengisneyslu og
reykingum samleið.
Þá má nefna að niðurstöður þessarar rann-
sóknar eru mjög á sama veg og niðurstöður
erlendu rannsóknanna sem nefndar voru hér
að framan. Helsti munurinn er sá að í ís-
* Rannsóknin byggir á upplýsingum úr landskönnun
á lifnaðarháttum og heilsu skólabarna sem fram-
kvæmd var á vegum heilbrigðis- og tryggingaráðu-
neytisins, skólayflrlæknis og Háskóla íslands.
lensku niðurstöðunum er ekki að finna nein
tengsl milli áfengisneyslu og stéttarstöðu.
Annars leiddu niðurstöður umræddrar rann-
sóknar í ljós að slakur árangur í námi, áfeng-
isneysla og reykingar fara saman. Eins tengj-
ast áfengisneysla og reykingar neikvæðum
viðhorfum til skólans og vinnu með skóla.
Nemendur sem vörðu tiltölulega litlum tíma í
heimanám voru líklegri til þess að neyta
áfengis og reykja en þeir sem vörðu meiri tíma
í heimanám. Eins og sjá má af þessari upp-
talningu er skólinn afar mikilvægur þegar
áfengisneysla ungmenna er annars vegar.
Virk þátttaka nemenda í skólastarfinu virðist
því ekki fara saman við neyslu áfengis og
tóbaks.
Af öðrum niðurstöðum þessarar rannsókn-
ar má nefna að unglingar sem stunduðu úti-
vist og íþróttir neyttu mun síður áfengis og
tóbaks en þeir sem lögðu stund á slíka tóm-
stundaiðju. í reynd má segja að skipulagt
íþróttastarf sé ein besta vörnin gegn neyslu
áfengis og tóbaks sem völ er á. Þessar niður-
stöður benda eindregið til þess að íjárfesting
þjóðfélagsins í aðstöðu fyrir íþróttir og efling
íþróttastarfsins skili sér margfalt til baka í
heilbrigðari lifnaðarháttum.
Enn má nefna að unglingar sem lifa og
hrærast fyrst og fremst í hópi jafnaldra sinna
og njóta lítils stuðnings frá foreldrum sínum
eru líklegri til þess að reykja og drekka en þeir
sem hafa sterk tengsl við foreldra sína og eyða
minni tíma með jafnöldrum sínum. Ekki er 7