Vísir - 08.12.1959, Blaðsíða 9

'Þrlðjudaginn 8. desember 1959
vi SIB
Bækyr * á ■ jólamarkaðnum í ár
*
Bák Agústs Jósefssonar:
Minningar og svipmyndir
ur Reykjavík.
Innri-Akraneshrepp, en þar
tóku þeir sér bólfestu, á Belgs-
stöðum. Faðir Ágústs var Jósef
Helgason, sjómaður, en móðir
Guðríður Guðmundsdóttir, ætt-
uð úr Staðarsveit. Aðalatvinna
Ágúst Jósefsson: Minningar og
og svipmyndir úr Reykjavík.
Prentsmiðjan Leiftur, 1959.
Þegar eg frétti fyrir nokkru,
að von væri á bók eftir Ágúst
Jósefsson, fyrrv. heilbrigðis-
fulltrúa, var það mér óblandið
gleðiefni. Mér hafði verið sagt,
að þetta væri bók um Reykja-
vík, bæinn okkar, ,kynni Ágústs j
af honum allt frá því hann | þau við lítil efni. í vertíðarbyrj-
fluttist hingað ungur drengur,! un 1879 fórust tvö skip í fiski-
en Ágúst er fæddur þjóðhátíðar-j róðri frá Akranesi og fórust
árið (1874). Eg hlakkaði ekki; allir mennirnir. Faðir Ágústs
sízt til að lesa frásögn Ágústs var háseti á öðru þessara skipa.
um bæinn og bæjarlífið frá þvíj Ágúst segir, að móður sinni
hann kom hingað 1880 og fram'hafi vel verið kunnugt hlut-
yfir aldamót, eða þar til eg fór! skipti kvenna, sem líkt stóð á
sjálfur að eignast mínar eigin fyrir, — eignalausri með
minningar úr fæðingarbæ mín-1 ungan son, — ef þær urðu að
um. Og svo vó hitt eins mikið leita á náðir hreppanna. „Það
eða meira, að eg vissi fyrir, af; gat haft þær afleiðingar, að
J. um þetta, einföld og blátt á-
fram, hygg eg verða muni les-
endum bókarinnar ógleyman-
leg, og hollur lestur væri hún
og lýsingin, sem á eftir fer, af
lifsbaráttunni hér, hinni upp-
rennandi kynslóð, og til aukins
skilnings á kjörum og baráttu
flutningi foreldra höfundarins þeirra> sem komu með bera
norðan úr Húnavatnssýslu suður hnefana Qg vinnuþrekið eitt til
að leggja fram sinn skerf til að
Hispurslaus frásögn af
ævi ambáttar.
byggja upp þennan bæ.
Rúm leyfir að sjálfsögðu ekki
að rekja þetta nánara hér, en
hér er frábærlega vel sagt frá
og ótrúlega mikill fróðleikur í
Janet Liin: Seld mansali. —
Hlaðbúð 1959.
Prentsmiðjan Hólar. ’
Hér er á ferðinni mjög sér-
kennileg bók, sem segir frá
mannlífi mjög ólíku því, sem
við þekkjum.
Jósefs var sjósókn, en nokkrar frásögninni) og ekki minnst um
kmdur^ attu þau ^hjón. Bjuggu það vert þve margt gægist fram)
sem mörgum öðrum mundi hafa
sézt yfir, Samtímis sem þetta
er lífsbaráttu-saga er hér um
frábærlega glögga lýsingu á
Reykjavík og íbúum hennar að
ræða á þessum tíma.
Næstu kaflar nefnast: Leikir
og íþróttir, Harkalegt ofríki, ó-
gleymanlegur stuttur kafli um
ofríki og miskunnarleysi af j
hálfu þeirra, sem mikið áttu'
undir sér, er hinir snauðu og kynnum prentsmiðjunnar, véla-
grálynda auðmanni í Singa*
pore, en það er ábyggilega und«
antekning. Hinir kristnu trú-
boðar, sem hjálpuðu henni tij
að komast undan, útveguðia
henni samastað og mennturt
og gáfu henni tækifæri til þesS
að taka upp vestræna lifnaðar-
í Austurheimi eru siðir ólík- j hætti og viðhorf til lífsins. Jan-
ir þeim sem algengastir eru á et Lim reyndist í starfi sem
Vesturlöndum, en um þverbak hjúkrunarkona hin nýtasta og
keyrir í Kína. Mansal og alls vann hylli þerra sem hún um*
konar þrælkun er þar algeng.! gekkst. I
Meybörn eru seld á ungum
aldri, til þess að verða ambátt-
ir ríkra manna og þjóna þeim
jafnt til vinnu og sængur. f
þessari bók segir kínversk
stúlka, sem seld var mansali,
frá örlögum sínum. Að vísu
slapp hún furðu vel frá hinum
í næsta kafla er lýst húsa-
nokkrum kynnum við Ágúst j barninu væri komið fyrir sem; mis meg’andi stundum urðu að kosti, vinnubrögðum o. s. frv.
Jósefsson, að þetta mundi verða | niðursetningi og henni sjálfri
ekki aðeins fróðleg bók, heldur ráðstafað í vinnumennsku."
og hin hressilegasta bók af- Líður svo brátt að hinum
lestrar. Og þessar vonir brugð- miklu þáttaskiptum í lífi þeirra
ust ekki. Því að þetta er öldungs beggja, því að „snemma sumars
bók skrifuð með æskufjöri. En árið 1880“ tekur hún þá ákvörð-
eg hafði ekki blaðað lengi í un að flytja til Reykjavíkur,
bókinni, er eg sá, að hún var treystandi á „guð og lukkuna
mikið meira en lýsing á Reykja- sér og mér til bjargar í lífsbar-
vík og frásagnir þaðan, því að áttunni. Þótt ekki væri frá
bókin er stórmerk sjálfsævi- neinu góðu að hverfa á Akra-
saga, er margra hluta annarra
vegna en þeirra, sem eg fyrst
nefndi, er hinn mesti fengur að.
Sagan hefst árið 1867 með
nesi, þá sýndi hún bæði
stakt áræði og þreklund þegar
hún tók ákvörðunina um brott-
flutninginn þaðan.“ Frásögn Á.
SIMAVINNA -
Framh. af 4. síðu.
týra, dansar ekki ævinlega á
rósum. En það veit hamingjan,
að ekki vildi ég skipta á við-
burðaríkri ævi minni og' gulli
og grænum skógum.
Árið 1907 kom ég aftur til ís-
lands. Þá var ég ráðinn í skip-
rúm á kútter frá Reykjavík. Við
vorum 10 Norðmenn, sem ráðn-
ir höfðu verið hjá Th. Thor-
steinsson útgerðarmanni og
kaupmanni. Við fórum frá Nor-
egi í aprílbyrjun. Við fiskuðum
á línu, og var þetta eitt af fyrstu
skipunum, sem notaði þess kon-
ar veiðarfæri á íslandi. Við fisk-
uðum vel, en í lok júlí urðum
við fyrir því óhappi, að eldur
kom upp í skipinu,8) og ger-
eyðilagðist það. Við misstum
aleigu okkar. Reykvíkingar
reyndust okkur svo rausnar-
legir, að þeir efndu til sam-
skota handa okkur, og tókst
Frásagnir þessarar kínversku
stúlku eru fyrir margt mjög
athyglisverðar. Hún lýsir af
hispursleysi viðhorfum sínum
til þeirra atburða, sem hún
kynntist. Skömmu eftir, að hún
hafði lokið hjúkrunarnámi,
gekk hún í þjónustu Englend*
inga. Þegar Japanir tóku Singa
pore flúði hún þaðan á herskiph
Japanir sökktu skipinu og
| komst hún þó ásamt nokkrum
þola bótalaust á þessum tímum, I í síðari köflum segir höfund- ^ sklpskofninni undan> en lenti
í vist á Hótel ísland og Vatns- ur frá útþrá sinni og utanför, j SV° * kl°m Japana’ Miskun*
berar og sérkennilegt fólk. Þá en hann lagði leið sína til
eru lýsingar á hinum ýmsu K.hafnar til prentnáms, og þar1
bæjarhlutum með örnefnaupp- dvaldist hann um 10 ára bil, en
talningum, Beljusund og önn- er hann hafði verið þar um eitt
ur sund, Gömlu íshúsin og ístak- ár skrifaði hann eftir unnustu
an á Reykjavíkurtjörn og Ból- sinni, Pálínu Sæby, heim til
virki — uppfylling. fslands. Kom hún til K.hafnar
í hinum síðast nefnda kaflan- 1896, og voru þau gefin saman
um er sagt frá því, að þegar ári síðar. Stofnuðu þau þar
em lokið var byggingu fyrsta hluta heimili og voru saman í farsælu
Reykjavikurhafnar, hafi hafn- hjónabandi i full 47 ár, þar til
arsvæðið og hafnargarðarnir j hún lézt 1944. Var Pálína ágæt
verið nefndir ýmsum nöfnum, j og mikilhæf kona. — Allir eru
„eftir því sem hverjum einum kaflarnir frá Hafnarverunni
skemmtilegir og fróðlegir.
Nöfn á eftirfarandi köflum
gefa nokkra hugmynd um síðari
hluta bókarinnar:
Heimferð og heimkoma,
Verkalýðsfélög og jafnaðar-1
stefna, Gönguferð til Þingvalla
1905. Þulur lijá Lcikfélaginu,'
Tr . ... ... „ „ i mannraunum og stendur sig
Kosmn i bæjarstjorn, Heilbrigð- . , .. . . s
• . 00 . „ . . ems og hetja og vmnur sigur.
istulltrui i 32 ar Sorphremsun „ , .. , „
í Rvk., Rafmagnsstöðin við
datt í hug, t. d. Bólvirki, Upp-
fylling, Kolabryggja o. fl. Marg-
ir voru óánægðir og ýmsar uppá-
stungur komu fram, sem ekki
siðu, svo að öðru hverju var fengu hljómgrunn hjá bæjarbú-
brúarvængurinn niðri í sjó. um.“ Ágúst var einn hinna ó-
Klukkan 3 um nótt var okkur ánægðu og skrifaði grein í Vísi
skipað niður í lest til þess að 6. marz 1918 og bar fram sínar
reyna að rétta skipað. Við unn-' tillögur, t. d. að kalla Uppfyll-
um að þessu til kl. 9 um morg-’inguna Hafnarbakka o. s. frv.
uninn, og þá tók skipið að rétta Tveimur dögum síðar var birt
við. Þann dag urðum við að ritstjórnargrein í Vísi og tillög- Elliðaár opnuð Spænska veikin
varpa fyrir borð 140 dauðum ur Ágústs studdar. Er skemmst árið 1918, Konan mín, Áttræð-
hestum. Daginn eftir lægði af að segja, að nýju nöfnin urðu ur á ferðalagi, Örnefni í Viðey,
storminn og tókst okkur þá að brátt almenningi svo munntöm, Að síðustu.
hreinsa til í lestinni. Samtals að þau voru þegar á hvers í seinasta kaflanum segir
drápust 220 hross á leiðinni. —1 manns vörum. hann, að það hafi ekki verið
Þetta var háskaleg ferð, en sem j í næsta kafla, Við prentnám, fyrr en hann var orðinn aldrað-
betur fór varð ekkert að á skipi segir frá því, er Ágúst gerist ur maður, að honum datt í hug
og mönnum, en mér er um megn prentnemi í ísafoldarprent- að gera sér það til dundurs, að
að lýsa þjáningum veslings smiðju, bráðskemmtilegur kafli, hripa upp þessa minningaþætti
hestanna. | og er þar birt vottorð frá Birni og draga þannig fram í dags-
Við fórum í land í Newcastle xitstjóra Jónssyni, síðar ráð- ljósið það, „sem fyrir mig hefir
herra, eiganda prentsmiðjunn- borið á þessari nokkuð löngu
ar, er bregður ljósi yfir vinnu- göngu minni“ — og „ef nokk-
samninginn, en vottorðið er svo uð má nýta af þessum fróð-
j leiksmolum fyrir minn til-
verknað er tilgangi mínum
arleysi Japana er lýst af miklu
hispursleysi og tel ég, að þar
sé mikinn fróðleik að finna uia
það, hvernig þeir komu fram í
síðustu heimstyrjöld.
Eg efast ekki um, að allir,
sem lesa þessa bók hafa mikla
ánægju af henni. Hún er hríf-
andi og frásögn öll skipuleg og
hin skemmtilegasta. Bókina
Þýddi Ragnar Jóhannesson og
er mál hennar snjallt og þýð-
ingin ágæt. Mér er sagt, aS
: þessi bók hafi selzt í miklu upp-
■ lagi á Englandi. Efast ég ekkl
I um, að íslendingar muni einnig
meta hana að verðleikum og
lesi og meti hina sérkennilegu
ævisögu kínversku hjúkrunar-
konunnar, sem hefst úr þræl-
dómi til menningar og mann-
dóms. Lendir í ótrúlegustu
Frásögn hennar öll er heillandi
i og engum leiðist meðan hann,
les ævisögu hennar.
Jón Gíslason. I
og þaðan til Noregs. Síðan hef
ég ekki komið til íslands. —
Reykjavík var skemmtilegur
bær í þá daga. Mér er sagt, að hljóðandi: |
hann sé nú mörgum sinnum
stærri en árið 1907. Oft hefur! „Eg undirritaður 'skuldbind
okkur að kaupa nauðsynlegan mig langað að sjá Reykjavík nú-, mig til að greiða þetta ár
náð“.
Hafi
nú Ágúst þökk fyrir
útbúnað til þess að geta aftur
farið á sjó. Við vorum fimm,
sem réðum okkur á sams konar
skip, en það var hjá Geir Zoéga.
Á því skipi vorum við til hausts.
í lok september fórum við frá
Reykjavík. Við fóru með flutn-
ingaskipi, sem átti að fara til
Newcastle með hross. Þegar við
vorum staddir milli Vest-
mannaeyja og æreyja, skall á
stormur, og við lá, að illa færi
fýrir okkur. Sjóirnir steyptust
yfir okkur og skipið fékk slag-
timans, en því miður skortir (1895) hr. Ágúst Jósefssyni sína merku sjálfsævisögu, sem
mig fé til slíkrar ferðar.
Að lokum langar mig til að
senda hinni íslenzku þjóð beztu
kveðjur mínar. Um leið óska
ég Landssíma íslands til ham-
ingju með 50 ára afmælið, þó
að seint sé.
Sæbö í júní 1959.
Ivar Valseth.
Blíð varstu
bernskutíð.
Ný barna- og unglingabók er
komin út hjá Leiftri, „Blíð
varstu bernskutíð". í henni eV
brugðið upp svinmyndum úr
lífi lítils drengs. Höfundur er
Steingrímur Sigfússon.
Höfundurinn er organisti á
Patreksfirði og ýmsum kunnur
af dægurlögum, er hann hefur
samið, en á síðari árum kvað
hann hafa snúið sér að veiga-
meiri tónverkum, sem menn fá
væntanlega að kynnast áður
langur tími líður. Nokkrar
hefur Steingrímur
3) Kútter Nýanza, sem brann
í fjörunni þar sem nú er Ægis-
garður.
prentara samtals í kaup 600 eða hann af lítillæti kallar minn-
50 kr. um mánuðinn með vikuleg ingaþætti. Útgáfan er sérlega
um útborgunum, ef hann kýs, vönduð í alla staði, 232 bls. í (
allt í peningum, nema allt að stóru broti, pappír góður og smásögur
120 kr. í innskrift, þar sem okk- prentun, og myndir prentaðar j birt í tímaritum eða sérprent-
ur semur, svo framarlega sem á myndapappír, sem vera ber.jaoar undir dulnefninu Valu.r
hann heldur í öllu vinnusamn- Síðast en ekki sízt ber að geta Vestan. Svipmyndirnai í
ing þann (sameiginlegan), er þess, að Vilhjálmur S. Vil-, þessari bók eru vel gerðar og
hann hefir undirskrifað í dag, hjálmsson skrifar „Nokkur for- líklegar til mikilla vinsælda hja
og hvorki reykir né tekur upp i málsorð“, minnist höfundar að þeim, sem þær eiu ætlaðar, og
sig í prentsmiðjunni. j verðleikum, og segir frá til-
Reykjavík, 28. janúar 1§95.
Björn Jónsson (sign.).“
drögum þess, að bókin varð til.
A. Th.
ekki spillur margar skemmti-
legar teikningar sem eru í bók-
inni, sem er 144 bls. — 1. ,