Vísir - 26.11.1963, Blaðsíða 9

>r-
1S IR . Þriðjudagur 26. nóvember 1963.
9
■r*
Thor Thors sendiherra
SEXTUGUR
Fæddur við Austurvöll og al-
inn upp við Tjörnina. Gekk í
Menntaskólann við Lækjargötu
og tók lagapróf — hið hæsta
sem þá hafði verið tekið hér
á landi — við Háskólann í Al-
þingishúsinu. Vissulega fær
Reykajvfk ekki svarið fyrir að
þarna sé sannur Reykvíkingur á
ferð. En það er og sízt hættan
á að hana langi til að synja
Reykjavík ekki svarið fyrir að
þetta er Thor Thors sendiherra
sem sextugsafmæli á nú í dag.
Foreldrar hans, Thor Jensen
og Margrét Þorbjörg Kristjáns-
dóttir, áttu 7 böm fyrir er Thor
fæddist, hann var fyrsti Reyk-
víkingurinn í þeim hópi, en
síðan bættust þrjú systkini við.
Faðir hans var orðinn vel efnað-
ur á uppvaxtarárum Thors og
mesti umsýslumaður landsins í
verklegum framkvæmdum. Á
Fríkirkjuvegi 11 var að vísu f jöl-
mennt heimili, en hátt til lofts
og vítt til veggja og vistarverur
margar, heimilisbragur allur til
fyíirmyndar undir stjórn móður
hans.
Fyrir ungan mann sem hafði
fengið góðar gáfur og víkings-
lund í vöggugjöf — arf úr báð-
um ættum — voru hinar hag-
kvæmu ytri aðstæður eins og
byr í seglin. Ég hefi nefnt árang
ur ágætra námshæfileika á laga
prófi, sem hann tók eftir aðeins
3y2 árs háskólanám. En þvf fer
þó fjarri að hann væri fyrst og
fremst bókaormur. Þvert á móti,
það kom þegar á skólaárunum í
ljós að þessi maður var fæddur
til mannaforráða, til að
standa uppi í stafni,
stýra dýrum knerri.
Ég kynntist honum fyrst að ráði
er við vorum saman f stjórn
Stúdentafélags Reykjavíkur á ár
unum 1928—30. Undir for-
mennsku hans þessi ár lét félag
ið óvenju mikið að sér kveða,
og samtímis Alþingishátíðinni
var háð hér norrænt stúdenta-
mót sumarið 1930. Hvíldi bæði
undirbúningur og stjóm mótsins
langsamlega mest á Thor og
fórst honum ágætlega úr hendi.
Þegar þetta gerðist var hann
nýkominn heim frá framhalds-
námi f hagfræði í Cambridge og
París og var orðinn einn af
framkvæmdastjórum Kveldúlfs.
Fjórum árum síðar varð hann
forstjóri Sölusambands íslenzkra
fiskframleiðanda, sem þá var ný
lega stofnað, og hélt því starfi
unz hann hvarf að öðru ólíku
verkefni sumarið 1940, sem
enn mun sagt verða. Hann
gerði víðreist á þessum árum,
fór til Argentínu, Brasilíu og
Nýfundnalands, auk viðskipta-
ferða um það sem kalla mætti
troðnar slóðir. Stofnaði með
fleirum Eimskipafélag Reykja-
víkur, var form. sýningarráðs
Islands á heimsýningunni í New
York 1939.
Þarna mætti sýnast að hver
maður, þótt í meira meðallagi
væri, hefði fundið athafnaþrá
sinni nægilegt viðfangsefni. En
Thor átti mikið aflögu.
Á þessum árum var að hans
dómi og okkar margra annarra
bæði ofstjórn og óstjóm hér á
landi. Þegar svo stóð á hefði
það verið ólíkt Thor að gleyma
seinustu hendingunni í vísu
Egils:
höggva mann ok annan,
enda gerist hann Framsókn
skeinuhættur á þeim árum.
Hann var formaður Heimdallar
um hríð, og í kosningunum 1933
var hann kjörinn þingmaður
Snæfellinga, en einmitt úr þvi
kjördæmi var ætt móður hans
runnin.
Sem þingmaður var Thor vin-
sæll í héraði svo að enn er f
minnum haft þar vestra, og at-
kvæðamaður á Alþingi. Starfs-
þolið óþrjótandi, mælskan sem
sameinaði rökfimi án málaleng-
inga og mærðarlausan alvöru-
þunga i framsetningu, óvenjuleg
þekking á þjóðmálum, — allt
studdi þetta að því að skapa
þingskörung úr þessum unga
manni.
En litið sjáum aftur og ekki
fram. - Forysta í atvinnu-
málum og á Alþingi sýndist
vera Thor ásköpuð. En honum
var annað hlutverk ætlað. Heims
styrjöldin brýzt út haustið 1939.
Á næsta ári verða íslendingar
sjálfir að taka í eigin hendur
meðferð utanrlkismála sinna. Á
fáu reið þá meira en að réttur
fulltrúi fengist til að fara með
mál íslands í Bandaríkjum Norð
urameríku.
Það vildi svo vel til að Is-
land átti réttan mann til þessa
starfa — og að hann gaf kost
á sér. Hinn 1. ágúst 1940 var
Thor skipaður aðalræðismaður
I’slands í New York. Áður en ár
ið var liðið höfðu íslendingar
íslenzkra sendiherra ambassa-
dorstitil; hann er — auk þess
að vera sendiherra í Bandaríkj-
unum — samtímis sendiherra
Islands í Argentínu, Brasilíu,
Canada og Cuba. — Og
Thor Thors.
samið við Bandaríkjamenn um
hervernd landsins meðan á ó-
friðnum stæði, og hinn 23. októ-
ber 1941 var Thor skipaður
sendiherra íslands í Washing-
ton, og var hann fyrstur fslend-
inga til að fá þann titil eftir
Svein Björnsson, sem þá var
orðinn ríkisstjóri.
Ég hefi fyrir framan mig
handbók utanríkisráðuneytisins
Þar má lesa um embættisframa
þessa manns, hann fékk fyrstur
þó er hitt meira að jafnframt
þessum störfum er hann fasta-
fulltrúi Islands hjá Sameinuðu-
þjóðunum, en það er ótrúlega
tímafrekt starf þegar það er
rækt af alvöru og trúmennsku.
Það mætti fylla heilan dálk
með skrá um þær ráðstefnur
þar sem Thor hefir haldið uppi
merki íslands. Þess gerist þó
engin . þörf f þessari afmælis-
kveðju, enda yrði sú upptalning
að vissu leyti eins og upptalning
mannvirðinga og heiðursmerkja
sem framámönnum hlotnast: lýs-
ing á rammanum utanum sjálft
manngildið. Og vissulega er það
þar sem aðalatriðið er fólgið.
En það er skemmst af að segja
að hið nýja ævistarf sem Thor
kaus sér rösklega hálffertugur
hefir hann rækt með þeirri prýði
sem bezt mátti verða. Hann
hefir verið þátttakandj í ýmissi
hinni örlagarikustu pólitisku
samningagerð fyrir landið, hann
hefir Ieyst flókna hnúta í efna-
hags- og fjármálum fyrir ríki
og fyrirtæki, hann hefir ferðazt
fram og aftur um Vesturálfu
og víðar fyrir Island og talað
máli þess — og máli réttar og
sátta — hjá Sameinuðu þjóð-
unum. Samt á þessi maður
aldrei of annrfkt til að leysa
vandræði þeirra einstaklinga
sem til hans leita, og mætti
segja af þvi margar sögur, ef
timi væri til.
Ég minntist á það áður að
viss alvöruþungi hvfldi strax
frá æskuárum yfir mælsku
Thors, og' ég tel mig fara rétt
með að þetta sé einkenni á við-
horfi hans til þeirra opinberu
mála sem hann á að leysa. En
það er síður en svo að þetta
alvarlega lífsviðhorf hafi gert
hann að drumbi i umgengni.
Þvert á móti. Hann kann vel að
gleðjast á góðri stund, svo sem
fjölmargir vinir hans þekkja frá
eftirminnilegum ánægjustundum
sem þeir hafa átt með honum.
Ég nefndi áðan handbók utan
ríkisráðuneytisins. Ég fer að
dæmi hennar og geymi það allra
bezta sem sagt verður um vin
minn til sfðustu málsgreinar:
Það hve hann á ágæta konu.
Hann kvongaðist ungur Ágústu
Ingólfsdóttur, héraðslæknis
Gíslasonar. Ef ég fer af stað að
hæla henni er ekki að vita hve-
nær ég lyki þessari grein, ég er
hræddur um að eitt tölublað af
Vísi entist skammt. Þau hjónin
hafa oft staðið f ströngu og þau
hafa orðið fyrir sárum harmi,
sem þau hafa borið eins og hetj-
ur. Á þessum merkisdegi um-
lykja góðar óskir heillar þjóðar
þessi góðu hjón.
Pétur Benediktsson.

Fimm unglingabækur frá Leiftri
Leiftur h.f. er vafalaust það
islenzka útgáfufyrirtækið sem
hvað mest hefur lagt sig eftir út-
gáfu barna- og unglingabóka sfð-
ustu árin.
Frá Leiftri hafa Vísi nýlega
borizt eftirtaldar fimm unglinga-
bækur:
„Zorro berst fyrir frelsinu",
saga sem byggð er á sjónvarps-
þætti þess fræga manns Walt
Disney, en sögð af Steve Frazee.
Þetta er fyrst og fremst mikij at-
burðasaga sem heldur lesandan-
um í spenningi frá upphafi tii
enda og segir frá fjölda einviga
og annarra hetjudáða þar sem
oft er barizt upp á líf og dauða.
Þetta er aðeins ein saga af mörg-
um í bókaflokknum um Zorro.
önnur æsispennandi saga, sem
einkum er ætluð drengjum er
bókin „Fjársjóður sjóræningjans“
eftir Henri Vernes. Þetta er einnig
saga úr stórum sagnaflokki sem
í heild er kenndur við aðalsögu-
hetjuna, Bob Moran. Þær eru
þekktar fyrir hraða og spennandi
atburðarás.
„Kim og stúlkan f töfrakist-
unni“ er nafn á sögu eftir Jens
K. Holm, spennandi drengjasaga,
en getur þó ekki slðar átt við
hugðarefni telpna. — Kim-bæk-
urnar hafa þegar náð mikilli
hylli íslenzkra barna og ung-
linga.
„Kata og Pétur" eftir Thomas
Michael er framhald sögu sem
Leiftur hefur áður gefið út undir
heitinu „Ég er kölluð Kata::. Sú
bók náði á sínum tíma miklum
vinsældum og nú kemur -fram-
hald hennar. Þetta er hugnæm
bók fyrir stráka sem telpur og
er með mörgum snotrum teikn-
ingum.
Sú bók sem telja má vera holl-
astan lestur þessara bóka fyrir
börn og unglinga og hafa mest
uppeldislegt gildi er „Anna-Lísa
og Ketill" eftir Sverre By, en
hann er einn af þekktustu barna-
bókahöfundum Norðmanna og
hefur oftar en einu sinni hlotS
verðlaun norska menntamálaráðu-
neytisins fyrir bækur sfnar. I
þessari bók er uppistaðan sam-
skipti manna og dýra eins og þau
geta bezt og fegurst verið. Þetta
er góð bók og holl fyrir börn og
aila þ áaðra sero yndi hafa af
skepnum.