Vísir - 23.07.1968, Blaðsíða 6

6
VÍGIR . Þriðjudagur 23. júlí 1968.
TONABIO
íslenzkur texti.
Hættuleg sendif'ór
(„Ambush Bay")
Hörkuspennandi og mjög vel
gerð ný, amerísk mynd I lit-
um er fjallar um óvenju djarfa
og hættulega sendiför banda
rískra landgönguliða gegnum
viglínu . apana f heimsstyrj-
öldinni síðari. Sagan hefur ver
ið framhaldssaga i Vfsi.
Sýnd kl. 5 og 9
Bönnuð innan 16 ára.

ÍSLENZKUR TEXTI.
Hörkuspennandi, ný, amerísk
kappakstursmynd f litum og
Panavision.
Sýnd kl. 5,15 og 9.
Bönnuð bömum innan 12 ára.
BÆJARBÍÓ
Fórnarlamb safnarans
Spennandi ensk-amerlsk kvik-
mynd.
Terence Stamp
Samatha Eggar.
íslenzkur texti.
Bönnuö börnum.
Sýnd kl. 9.
LAUCARÁSBÍO
Æ vintýramaðurinn
Eddie Cbapman
(Triple Cross)
ELLI OG HRÖRNUN
— Breytt afstaða læknisfræðinnar gagnvart
bessum tveim þáttum
■ Gáta, sem maður
lærði ungur, var á þessa
leið: „Hvað vilja allir
verða, en engir vera?“
Og ráðningin var fólgin
í einu orði: „Gamlir“.
Sannleikurinn, sem fólginn
er I þessari gömlu gátu, hef-
ur að vísu ekki tekið nein-
um breytingum, en viðhorfið
gagnvart ellinni hefur aftur
á móti breytzt verulega. Það
er ekki einungis aukin tillits-
semi af hálfu hins opinbera
gagnvart ellinnl - trygging-
ar, elliheimili og annað þess
háttar, þótt ekki sé þar enn
nóg að unnið — sem veldur
því að menn geta litið ró-
legri fram á leið, til elliár-
anna heldur en áður, heldur
hefur og aukin þekking
lækna og heilsufræðinga á
eðli hennar gert hana mun
bærilegri.
T íffræöilega nær maöurinn full
um þroska á 25 til 30 ár-
um. Á þvi timabili nær líkams-
bygging hans fullri stærð og
styrkleika. Eftir það fer mann-
inum smátt og smátt aftur.
Samfara þessari afturför er
frumufækkun í líkamanum. Á
hverri mínútu deyja og eyðast
líkamsfrumur svo milljónum
skiptir, en aðrar nýjar myndast
í þeirra stað. Eftir því sem mað
urinn eldist, gengur þessi endur
nýjun seinna fyrir sig enda þótt
hún stöðvist aldrei að fullu á
meðan maðurinn er á lifi.
Þegar færri frumur endur-
nýjast en þær sem deyja, kemur
eins konar seigt og óvirkt trefja
efni I þeirra stað. Eftir því sem
þeim frumum fækkar þannig,
sem halda uppi allri starfsemi
líkamans, gengur sú starfsemi
að sama skapi hægara fyrir sig.
En svo eru lika til þær frum
ur, sem ekki endumýjast. Með-
al þeirra eru taugafrumurnar og
vöðvafrumur hjartans. Þegar
likaminn hefur öðlazt fullt magn
af þessum frumum, verða þær
að endast honum ævilangt.
Yfirleitt gera þær það, en þó
deyr nokkur hluti þeirra óhjá
kvæmilega. Þegar aldurinn fær-
ist yfir, hlýtur því starfsemi
tauganna og heilans að slævast
nokkuð, svo og geta hjartans.
Enn er þó ekki vitað hvað
veldur þessari hnignun.
Stórar frumuheildir, sem hald
ið hefur verið á lífi í rannsókn-
arstofum hafa lifað mun lengur
i fullu fjöri, en þau líffæri, sem
þær voru teknar úr. Jafnvel
hjartafrumur geta endumýjazt
við slík skilyrði — þeim hefur
fjölgað það mikið, að þær hófu
að mynda eins konar holan
vöðva og þar hefur jafnvel orð-
ið vart hjartsláttarhreyfinga
Það Htur því út fyrir að fmmu
heildum í lifandi líkama séu
sett einhver takmörk hvað end-
ingu snertir. Aftur á móti deyja
sumir einfrumungar i rauninni
aldrei — þeir skiptast og lifa
áfram í afkvæmum sinum í
margar kynslóðir. Að þvi leyti
virðist dauðinn aðeins lffsleng-
ingarfyrirbæri, samstíga þróun-
inni.
Annað atriði er það, sem óve
fengjanlega er tengt lengd ævi-
tímabilsins — hormónafram-
leiðslan, sem á sér stað f ýms-
um þeim innri líffærum, er virð
ast þannig hnitmiða gang allrar
starfsemi líkamans.
Þetta sannast ef til vill bezt
á þvi, að konur verða yfirleitt
langlffari en karlar, hvað kemur
til af þvf, að hormónar, sem
myndast i eggjastokkum þeirra,
gera líkamsfrumurnar ending-
arbetri og hafa hvetjandi áhrif
á endumýjun þeirra.
Maðurinn sýkist af þvi að
líkamsfrumur hans sýkjast. —
Verði sjúkdómurinn til þess að
frumuheildir deyi og ekki komi
aðrar f þeirra stað vegna þess
að líkaminn reynist ekki nógu
sterkur til að framleiöa þau
efni sem þarf til endumýjunar
innar þá hefur maðurinn f raun
réttri elzt, hvað sem árin
segja, þvf að ellin orsakast ein-
mitt af frumufækkun.
Það er vissulega bæði auðveld
ara og hyggilegrá að reyna að
koma f veg fyrir slíka hnign-
un líkan.ans, hvort heldur hún
stafar af aldri eða sjúkdómum,
heldur er að freista að bæta það
tjón, sem þegar er orðið. Það
má seinka „eðlilegum" áhrifum
ellinnar og eins er unnt aö
koma i veg fyrir sjúkdóma, en
það krefst stöðugrar aðgæzlu og
athygli.
Maturinn er mannsins megin
því verður ekki móti mælt, en
allt óhóf í- matarneyzlu er líkam
anum hættulegt. Aftur á móti
eru miklar líkur fyrir því aö
fasta endrum og eins geti verið
heilsusamleg. Tilraunir hafa
sannaö, að rottur, sem sveltar
voru tima og tíma og lifðu ann-
ars við nauman skammt, urðu
mun langlffari þeim rottum, er
fengu aö eta að vild sinni. Og
ekki nóg með það — heldur
unnu líkamsvefir þeirra mögru
sigur á krabbameinsfrumum,
sem dælt var i skrokk þeim,
enda þótt sama magn af þessum
sýktu frumum reyndist feitu
rottunum banvænt.
Óþarft fitumagn f líkamanum
krefst blóðs, en það þýðir að
líkaminn veröi að lengja æða-
kerfi sitt, og hjartað að dæla
auknu blóðmagni og þá að sjálf
sögðu lengri leið. Þama virðist
að finna lykilinn að sambandi
offitu og hjartasjúkdóma.
Magn fæðunnar, sem likam
inn tekur til sín, ræður þó ekki
öllu, heldur hefur næringargildi
hennar og efnasamsetning og
mikið að segja. Það verður að
vera í fullu jafnvægi, næringar
efnin f sem réttustum hlutföll-
um, annars verður lfkaminn
ekki hæfur til starfsemi á eðli-
legan hátt og auk þess til við-
náms gegn sýklum og veirum Þá
er hreyfing annað nauðsynl. sldl
yrði allrar heilbrigði og liffæra
endingar. Rúmlega í viku hefur
skaðleg áhrif á jafnvel full-
hraustan og sterkbyggðan mann
Án áreynslu hnignar líkamanum
og það býður ellinni heim.
Vöðvamir verða linir og kraft
litlir, beinin holóttari og stökk-
ari f sér, blóörásarkerfið verður
athafnaminna, og er þá hættara
við æðakölkun og æðastfflum,
en hjartað missir nokkuð af
þreki sínu og verður óhæfara
til að mæta skyndilegri á-
reynslu. ÖII lfffæri Iíkamans
starfa betur ef hann nýtur hóf
legrar og stööugrar áreynslu, og
einnig eykur þaö hormónafram
leiösluna, sem eins og áður er
sagt, virðist ráða gangi líkams-
starfseminnar.
Að sjálfsögðu er líka hætta á
að ofreyna líkamann. Hann verð
ur að njóta áreynslu, en hann
verður einnie að njóta hóflegrar
hvíldar, jafna sig, safna kröft-
um og bæta sér upp það tjón,
sem hann kann að hafa orðið
fyrir f lífsbaráttunni. (Meira i
næsta þætti á fimmtudag).
íslenzkur tezti.
Endursýnd kl. 5 og 9.
Bönnuð bömum innan 12 ára.
STJÖRNUBIÓ
Dæmdur saklaus
íslenzkur texti.
Ný, amerísk stórmynd með
Marlon Brando
Sýnd kl. 5 og '9.
Bönnuð bömum innan 14 ára.
HÁSKÓL ABÍÓ
Fréttasnatinn
(Press for time)
Sprenghlægileg gamanmynd i
litum fra Rank Vinsælasti gam
anleikari Breta Norman Wis-
dom leikur aðalhlutverkiö og
hann samdi einnig kvikmynda-
handritið ásamt Eddie ueslie.
tslenzkur texti.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
AUSTURBÆJARBÍÓ
Orrustan mikla
Stórfengleg og mjög spenn-
andi ný amerísk stórmynd 1 litum
og Cinemascope.
tslenzkur texti.
Bönnuð börnum innan 14 ára.
Sýnd kl. 5 og 9.
NÝJA bíó
Elsku Jón
íslenzkur texti.
Stórbrotin og djörf sænsk ást
arlíf-.mynd.
Jarl KuIIe
Ci.ristina Scollin.
Bönnuð yngn en 16 ára.
Etjdursýnd kl 5 og 9.
Sfðustu sýningar.
CAMLA BÍÓ
ii, ..... , t
Mannrán á Nóbelshátið
(The Price)
með Par’ Newman.
Endursýnd kl. 9
íslenzkur tezti
Hugsanalesarinn
Svnd kl. S