Dagur - Tíminn Akureyri - 11.02.1997, Side 7

3Dítgur-®trrarm:
Þriðjudagur 11. febrúar 1997 -19
Heimur í
hnotskurn
Ólafía var kölluð
boðberí kæríeikans
Frú Guðrún Katrín Þorbergsdóttir og hennar
hátign Sonja Noregsdrottning leggja í dag
blómsveig að minnisvarða um Ólafíu Jó-
hannsdóttur íNoregi en á sinni tíð starfaði
hún meðal vœndiskvenna íNoregi.
hafnarklæði framar og lét því
allt slíkt frá sér. í Ósló starfaði
hún einkum á vegum Hvíta-
bandsins og aðstoðaði ungar og
afvegaleiddar stúlkur sem ým-
ist voru á sjúkrahúsum eða í
fangelsum. Hún beitti sér
einnig fyrir stofnun heimilis fyr-
ir utangarðsfólk.
Hún var kölluð „boðberi
kærleikans“ í skugga-
hverfum Óslóarborgar
þessi „starfssama, góða, gáfaða
og þjóðrækna menningarkona"
Ólafía Jóhannsdóttir, sem „gróf
sjálfa sig í aumasta hluta er-
lendrar stórborgar á besta
aldri,“ eins og dr. Bjarni Bene-
diktsson orðar það. Ólafía var
fædd árið 1863 að Mosfelli í
Mosfellssveit og lést árið 1924
eftir áralangt starf í þágu kven-
réttindabaráttu og mannúðar-
mála, meðal annars hjá Hvíta-
bandinu hér á landi og í Noregi.
Ólafur Ragnar Grímsson, for-
seti íslands, og eiginkona hans,
frú Guðrún Katrín Þorbergs-
dóttir, eru um þessar mundir í
opinberri heimsókn í Noregi. í
dag munu frú Guðrún Katrín og
hennar hátign Sonja Noregs-
drottning heiðra minningu ís-
lensku heiðurskonunnar Ólafíu
Jóhannsdóttur með því að
leggja blómsveig við minnis-
varða um hana í Ósló.
Ólst upp í Viðey
Ólafía var dóttir séra Jóhanns
K. Benediktssonar, þriðja í röð-
inni af átta systkinum, en á
fyrstu æviárum sínum ólst hún
upp í Viðey hjá Ólafi Stephen-
sen dómsmálaritara og konu
hans og síðar hjá móðursystur
sinni Þorbjörgu Sveinsdóttur
ljósmóður sem var einn mesti
kvenskörungur íslendinga fyrr
og síðar. Ættfólk Ólafíu var
framarlega í sjálfstæðisbaráttu
og félagsmálum íslendinga.
Móðurbróðir hennar var Bene-
dikt Sveinsson sýslumaður og
einn helsti foringi í sjálfstæðis-
baráttu íslendinga og náfrændi
hennar var Einar Benediktsson
skáld.
Þau
felldu hugi saman
Talið er að frændsystkinin Ein-
ar Benediktsson og Ólafía Jó-
hannsdóttir hafi fellt hugi sam-
an og til vitnis um það eru orð
Einars:
í Noregi varð Ólafía
fyrir sterkri trúar-
legri reynslu og
ákvað að helga sig
mannúðarmálum.
Hún taldi sig ekki
þurfa skartgripi og
viðhafnarklæði
framar.
„Bollaleggingar um ástir
löngu liðins fólks, þegar engar
samtfmaheimildir er að styðjast
við, eru haldlitlar, og skal því
eigi frekar um þetta rætt hér.“
Saumaði
fyrsta bláhvíta fánann
Ólafía var um tíma nemandi við
Kvennaskólann í Reykjavík og
fékk menntun frá Lýðháskólan-
um í Askov í Danmörku. Hún
var alla sína tíð virk í félags-
starfi. Hún var frumkvöðull að
stofnun Hvítabandsfélags í
Reykjavík og tók þátt í margvís-
legu stjórnmálastarfi. Að fyrir-
sögn Einars Benediktssonar
saumaði hún fyrsta bláhvíta
fánann sem um tíma varð fyrsti
þjóðfáni íslendinga og var dreg-
inn að húni í Reykjavík 2. ágúst
1897. Þessi fáni hefur æ síðan
verið félagsfáni Ungmennafé-
lags íslands.
Ólafía ferðaðist víða á vegum
Hvítabandsins, bæði innanlands
og utan. Hún fór til Noregs
1903 og dvaldist þar fram til
1920. í Noregi varð Ólafía fyrir
sterkri trúarlegri reynslu og
ákvað að helga sig mannúðar-
málum. Eftir það taldi hún sig
ekki þurfa skartgripi og við-
Þokki og eðlisgáfur
Ólafía hafði meðfæddar eðlis-
gáfur og svo einstæðan þokka
að samferðamenn heilluðust af
henni strax við fyrstu kynni.
Hún logaði af áhuga og skorti
hvorki mælsku né skilnings-
gáfu. Menntuð var hún, úr-
ræðaskjót og fim í öllum hátt-
um. Ræðukona góð og listagóð-
ur penni. Trú og manngöfgi Ól-
afíu kórónuðu gáfurnar enda
sýndi hún trú sína í verkum. Ól-
afía var mannvinur og um-
gekkst alla jafnt. Hún taldi það
skyldu sérhvers þjóðfélags-
þegns að leggja sig fram um að
bjarga sálum meðbræðra sinna
frá glötun og bæta samfélagið.
Ólafía kom til íslands og
dvaldist hjá vinkonu sinni hér í
þrjú ár, frá 1920 fram til 1923,
eftir sautján ára búsetu í Nor-
egi. Hún varð fyrir miklum von-
brigðum og fannst mikið and-
legt myrkur vera hér á landi og
vantrú ríkja. Fársjúk fór hún
aftur utan og lést á hjúkrunar-
heimili í Ósló 21. júm 1924.
Jarðneskar leifar hennar voru
fluttar til íslands en margir
hörmuðu lát þessarar mann-
kostakonu.
Ólafía Jóhannsdóttir var kölluð „boðberi kærleikans11 í skuggahverfum
Óslóar. Náfrændi hennar var Einar Benediktsson skáld og er talið að þau
hafi fellt hugi saman. Ólaffa helgaði líf sitt þeim sem minna máttu sín.
Blómareitur í fangelsi
Þegar fangarnir í norska ríkis-
fangelsinu heyrðu um lát Ólafíu
fór þeir út í fangelsisgarðinn og
bjuggu til lítið blómsturbeð sem
minningarreit um hana. Þar
hefur blómum verið plantað
síðan. -GHS
Fyrsta stjórn Hvíta bandsins Ólafía er önnur frá vinstri í aftari röð.