Dagur - Tíminn Reykjavík - 22.02.1997, Blaðsíða 11

jDagur-Œrrtmm
PJÓÐMÁL
Laugardagur 22. febrúar 1997 -11
Mennta- og skólastefna
Áhersla á eflingu unglingastigsins
Opið bréf til bæjar-
stjórnar Akureyrar
frá Starfshópi Gagn-
fræðaskóla Akureyrar
um skólaskipan
sunnan Glerár.
Kara Guðrún Melstað,
fulltrúi foreldra
Þóra Steinunn Gísladóttir,
fulltrúi kennara og starfsfólks
Baldvin Jóh. Bjarnason,
skólastjóri
/ “
Ikjölfar þeirra umræðna sem
orðið hafa um skólamál á
Akureyri þykir okkur nauð-
synlegt að eftirfarandi umfjöll-
un um mennta- og skólastefnu
á íslandi í dag, sé ljós öllum
þeim sem um þessi mál fjalla
og bera ábyrgð á ákvarðana-
töku þeirri sem framundan er.
Við skírskotum til þessarar
ábjrgðar, sem þeir bera er hér
ráða ferð, og væntum þess að
þeir kynni sér vel þá umfjöllun
okkar sem hér fer á eftir.
Velferð æsku þessa bæjarfé-
lags krefst þess að viðhöfð séu
vönduð vinnubrögð, málinu sé
gefinn góður tími til yfirvegun-
ar, og allir þættir, sem máh
skipta, séu skoðaðir.
Menntastefna - skóla-
stefna, endurskoðun
aðalnámsskrár
Nefnd skipuð af Menntamála-
ráðherra til að móta stefnu í
menntamálum og semja laga-
frumvörp, skilaði lokaskýrslu
árið 1994. Formaður nefndar-
innar var Sigríður Anna Þórð-
ardóttir, alþingismaður. Á
grundvelli þessarar skýrslu
hafa tvö ný lagafrumvörp verið
samþykkt um grunn- og fram-
haldsskóla og nú er unnið eftir
þessum nýju lögum.
Áhersla er lögð á að ung-
lingadeildir verði efldar og sér-
staða þeirra mörkuð og tengsl
við framhaldsskólana.
Þar er helst að nefna auknar
kröfur á menntun kennara í
skyldunámsgreinum þ.e. að
þeir hafi a.m.k. eins árs nám
til viðbótar almennu kennara-
prófi í sinni grein. Einnig er
gert ráð fyrir og þess vænst, að
framhaldsskólakennarar sæki í
auknum mæli í kennslu á ung-
lingastigi þegar breytingar
verða á kröfum um menntun
kennara í unglingadeildum.
Endurskoðun aðalnámsskrár
stendur nú yfir. Stefnan er í
samræmi við það sem hér að
framan greinir þ.e. að nem-
endaíjöldi unglingastigs í
hverjum skóla sé svo mikill að
unnt sé að koma við faggreina-
kennslu í höndum sérmennt-
aðra kennara í greininni og
bjóða upp á valgreinar.
Safnskóli -
heildstæður skóli.
Fullyrt er (Gerður Óskarsdóttir,
fræðslustjóri í Reykjavík) að
hvergi í heiminum sé um heild-
stæða skólagerð að ræða nema
á Norðurlöndum. Alls staðar
annars staðar séu ákveðin
skipti nemenda við 12-13 ára
aldur og unglingastigið þar
með aðskilið frá yngri aldurs-
stigum. Norðmenn hafa víðast
skipt grunnskólanum, einnig
Svíar og nýjustu fregnir frá
Danmörku herma að Danir ætli
að gera slíkt hið sama.
Reynslan þar hefur sýnt að
fámennir heildstæðir hverfis-
skólar hafa ekki getað mætt
kennslukröfum og einkaskólar
hafa sprottið upp.
Nú er lögð áhersla á skipt-
ingu í grunnskólum og ung-
lingastigið verði aðskilið, þar
sem faggreinakennsla og sér-
hæfing kennara í hinum ein-
stöku greinum fær notið sín.
Einnig er lögð áhersla á hinn
félagslega þátt sem jákvæðan
undirbúning fyrir fjölmenna
framhaldsskóla.
Skólastefna kennara-
sambands íslands
Hingað til lands kom stefnan
um heildstæðan skóla frá
Norðurlöndum.
Gjarnan er vísað til þess að
skólastefna Kennarasambands
íslands sé sú að tekin er afstaða
með heildstæðum skóla.
Þessu er til að svara (sbr.
upplýsingar frá varaformanni
K.í. Guðrúnu Ebbu Ólafsdóttur)
að kafli sá sem fjallar um
þennan þátt hefur ekki verið
endurskoðaður frá 1987.
Nú er ljóst að taka þarf tillit
til nýrrar skólastefnu og auk-
innar áherslu á unglingastigið
og efiingu þess svo sem áður er
getið.
Stefnan í skólaskipu-
lagi á Stór-Reykjavík-
ursvæðinu
Reykjavíkurborg hefur þá
stefnu að ákvörðun um heild-
stæðan hverfisskóla eða safn-
skóla skuli tekin í samræmi við
það hvor skólagerðin hæfi betur
á hverjum stað.
Hvað felst í því „hæfi betur“.
Hér er átt við það að þar sem
heildstæðir hverfisskólar eru
það íjölmennir að unglingastig-
ið standi undir kostum safn-
skóla, þ.e. faggreinakennslu og
kostir á valgreinakennslu geti
verið rétt að um slíka skóla-
gerð sé að ræða.
Á hinn bóginn, ef hverfin eru
það fámenn og nemendaQöldi
á unglingastigi lítill, er rétt að
nemendur komi úr hinum
ýmsu hverfum í safnskóla þar
sem nemendaijöldinn verður
nægjanlegur til að mæta þess-
um kröfum.
Safnskólar á landinu er
samkv. gögnum frá Mennta-
málaráðuneytinu, nóv. 1996, í
Reykjanesbæ, Garðabæ, Kópa-
vogi, Reykjavík (3 skólar), Mos-
fellsbæ, Sauðárkróki, Ólafs-
firði, Akureyri, Neskaupsstað
og Austur Skaftafellssýslu.
Núverandi skóla-
skipulag á Akureyri
sunnan Glerár
Nemendur koma úr Oddeyrar-
skóla, Barnaskóla Akxn-eyrar og
Lundarskóla í Gagnfræðaskóla
Akureyrar.
Gagnfræðaskólinn, sem hef-
ur haldið þessu gamla skóla-
heiti, er því safnskóli og nem-
endaljöldi hefur verið u.þ.b.
390-450 í 8.-10. bekk á undan-
förnum árum.
Breytt skólaskipulag
samkvæmt tillögu
Skólanefndar Akur-
eyrar
Oddeyrarskóli yrði heildstæður
skóli með eina bekkjardeild í
árgangi (einnar hliðstæðu
skóli). NemendaQöldi á ung-
lingastigi 8.-10. bekk yrði rúm-
lega 50.
Gagnfræðaskóli Akureyrar
og Barnaskóli Akureyrar
sameinaðir gætu haft tvær til
þrjár bekkjardeildir í árgangi
(tveggja þriggja hliðstæðu
skóli). Nemendafjöldi á img-
lingastigi yrði u.þ.b. 150.
Lundarskóli yrði heildstæður
skóh með tvær bekkjardeildir í
árgangi (tveggja hliðstæðu
skóli). Nemendaijöldi á ung-
lingastigi yrði u.þ.b. 140.
Ljóst er að nemendafjöldi í
þessum hverfisskólum nægði
ekki til þess að þar mætti gera
ráð fyrir faggreinakennslu
kennara með framhaldsmennt-
un í viðkomandi grein, eða yrði
unnt að bjóða upp á kennslu í
valgreinum svo að nokkru
næmi.
í þessum skólum myndu
fyrst og fremst starfa kennarar
með almenna kennaramennt-
un og kenna bæði á neðri og
efri aldursstigum. Þar með yrði
ekki unnt að mæta þeim
áherslum í skólastefnu framtíð-
ar, sem væntanlegar eru í nýrri
aðalnámskrá grunnskóla til að
efla kennslu á unglingastigi og
tengslin við framhaldsskólana.
Auk þess má benda á og
spyrja hvernig staðið yrði að
fullnægjandi kennslubúnaði t.d.
í raungreinum í hinum fá-
mennari hverfisskólum. Hætt er
við að slíkt yrði dýrt í fram-
kvæmd og raunhæfara að
byggja upp shkan kennslukost
á einum stað.
Meirihluti -
minnihluti!
Meirihluti foreldra er fylgjandi
safnskóla.
Meirihluti foreldra á skóla-
svæðinu sunnan Glerár er
fylgjandi safnskóla.
Þetta er niðurstaða þeirrar
könnunar sem Skólanefnd
leggur til grundvallar ákvarð-
anatöku sinni.
Könnun 1. (sjá töflu)
Fyrri niðurstöður sýndu meiri
hluta foreldra fylgjandi hverfis-
skóla, en þá voru svör foreldra í
Glerárskóla og Síðuskóla með
í útreikningum.
Könnun 2. (sjá töflu)
Þegar einungis þeir foreldrar
eru með í könnuninni sem
málið varðar, er niðurstaðan
sem fyrr greinir, að meirihlut-
inn er fylgjandi safnskóla.
Hverjir eiga að ákvarða
stefnuna ef ekki foreldrar
barnanna sem breytingin varð-
ar?
Könnun 3. (sjá töflu)
Ef Skólanefnd er sjálfri sér
samkvæm ætti hún nú sam-
kvæmt þessari niðurstöðu að
taka afstöðu með safnskóla.
Það geta ekki talist réttlát
eða lýðræðisleg vinnubrögð að
ganga á móti vilja meirihluta
foreldra á skólasvæðinu sunn-
an Glerár.
Að lokum
Við höfum í þessari grein bent á
mikilvægi fjölmenns unglinga-
skóla, og teljum það ábyrgð og
skyldu skóla- og bæjaryfirvalda
að efla og vernda eina safn-
skóla bæjarins.
Þar er fyrir hendi uppsöfnuð
reynsla og þekking kennara
með sérmenntun í faggreinum
til kennslu á unglingastigi til
margra ára, og stjórnenda á
rekstri unglingaskóla.
Við samþykkjum nauðsyn
þess að endurmat á skólastarfi
þurfi að fara fram með jöfnu
millibili en höfnum endurmati í
þá veru sem nú er lagt til, þ.e.
sameiningu Barnaskóla Akur-
eyrar og Gagnfræðaskóla Akur-
eyrar í hverfisskóla.
Við væntum þess, að skrefin
verði stigin fram á við í sam-
ræmi við núverandi skóla-
stefnu og áherslu á unglinga-
stigið og horft til framtíðar í
ljósi þess sem hér hefur verið
sýnt fram á, en ekki afturábak
og úr takti við mennta- og
skólastefnu dags og framtíðar.
Framtíðin er nemenda þessa
bæjarfélags. Þann góða kost
sem safnskóli er má ekki taka
frá þeim.
KÖtlnun 1.
Afsiaða forddra - rinfolduð
Allir grunnskólar vcrði hverftsskólar
BA GA Glerársk. Lundartk Oddeyrar Síðn Allir Skólur ninnar %
Samntála 32 (IX) 29(30) 73 50 (4-1) 89 ('».»> 72 56 (112) 41,5
Hlutlaus 12(7) 6(6) 11 10(8) 8(2) 20 12 (23)
Ósemmála 56(32) 65 (68) 16 40(33 UD 9 32 (114) 50,0
Fjöldi 57 104 106 R2 26 138 513 (269)
(Alktr lolur innau rammans eru iprósenlum. skáletur er ntióaá vú) hnfóatnht og er greinahófimtia).
Könnun 2.
Afstaða foreldra - einlolduð
Allir grunnskólar verði hverftsskólar
Sammála
Hlutlaus
Osammáia
Fjöldi
GA Glcrársk. Lundarsk Oddeyrar Síðu
6
65
12-
Til að fá afgerandi ntcirihlula miðad við ofangreintlar lölur, þarf að laka út þá sem ekki tóku afstöðu og með þvi er
hcegt að fá út að fylgjendur hverfisskóla séu 63,6%.
Könnun 3.
Viðhorfskönnun meöal ncmcnda og forcldra í Gagnfræöaskóia Akureyrar,
gerð af foreldrnráði skólans.
NEMENDUR
8.
10.
óbreytt
hverfissk.
óbrcytt
hverfissk.
óákveðin
samtals
hekkur bekkur bekkur óákveðnir
saintals % samtals % simtals % samtals
86 85 106 96 116 88,5 308 w
15 15 0 0 9 7 24 7
0 0 4 4 6 4,5 10 3
101 100 110 100 131 100 342 100
(86% nemenda svöruðu)
FORELDRAR
172
63
10
245
(70%)
(26%)
(4%)
100%
(62% foreldra svöruðu).