Dagblaðið Vísir - DV - 16.03.1983, Blaðsíða 19

DV. MIÐVIKUDAGUR16. MARS1983.
12
Menning Menning Menning Menning
Litla leikfélagið í Garði:
HVERGIVEIKAN
HLEKK AÐ FINNA
Hvað er í kistunni?
Höfundur: Grethe Throutf.
Leikstjóri og þýðandi: Sigfús Dýrfjörð.
Litla leikfélagiö í Garðinum frum-
sýndi danska barnaleikritið Hvað er í
kistunni? á fimmtudagskvöldið fyrir
troðfullu húsi áhorfenda, aöallega af
yngri kynslóðinni, sem kunnu vel að
meta leikinn, enda sniðinn við hæfi
barna, — samofinn veruleiki og
draumur, — alveg mátúlega langur til
aö halda þeim viö efnið. Ef nið er í aðal-
atriðum það aö nokkrir krakkar stelast
upp á háaloft og komast þar í kistu
með margs konar fatnaði sem gefur
ímyndunaraflinu lausan tauminn, en
svo illa eða vel vill til að hurðin læsist
og þau komast ekki út og sofna. Þá
fara á kreik ýmsar furðuverur sem
húsvörðurinn fær að kljást við rétt eins
og hinar mennsku. Ekki er rétt að
rekja efnið meira, en Sigfús Dýrfjörð á
lof skilið fyrir hvað honum hefur tekist
vel með krakkana sem leikstjóri — og
þýðandi, því allmikið reynir á leik-
stjórann, þar sem um er að ræða,
dansa, söngva og hópatriði á litlu sviði
Leiklist
Magnús Gíslason
Sigfús Dýrfjörð.
með ungum og sumum lítt reyndum
leikurum. Gæti hann vafalítið færst
meira í fang ef hann fengi tækifæri til
þess.
Alls stóðu að þessari ágætu sýningu
og jafnframt 14. verkefni LL á rúmum
fimm árum nærri 40 manns, allt frá
leikstjórn til förðunar og var hvergi
veikan hlekk að finna. Með aðalhlut-
verkin, krakkana, fóru Karl Finnboga-
son, Helgi Steinsson, Eygló Eyjólfs-
dóttir, Gunnrún Theódórsdóttir, Egill
Egilsson og Sigríður Brynjarsdóttir,
öll hin hressustu og lifðu sig vel inn í
hlutverkin. Rósir, jóiasveinar, indíán-
ar, draugar og danskennari ýmist Uöu
eða geystust um sviðið í viðeigandi
klæðnaöi en af og til mundaði húsvörð-
urinn kústinn, en hann var mjög
skemmtilegur í meðförum Bjarna
Kristinssonar.
Sviðið var einfalt og byggðist mjög
á góðri lýsingu Einars Jóns Pálssonar.
Guðrún Júlíusdóttir sá um dansatriðin
ogtókstvel.
-emm.
King Sunny Ade And His African Beats — Juju Music: Sound d’Afrique ll-,,Soukous”:
Af ríka seld í Evrópu
Það má vel halda því fram að
veigamestu áhrifin í vestrænni
alþýðutónlist séu komin frá Afríku.
Til þess þarf maður að vita að rokk-
ið, jassinn og blúsinn eiga upptök sín
í Bandaríkjunum, en þetta eru þær
tónlistarstefnur sem helst má rekja
til svörtu innflytjendanna, þrælanna
frá Afríku. Þeir komu víða að, skildu
ekki til fullnustu félaga sína svo það
sem helst sameinaði þá var tónlistin,
óaöskiljanlegur hluti af daglegu lífi
þeirra. Dans var í Afríku stiginn við
flestar hcpathafnir, taktur, kveðinn
og sleginn, stýrði vinnu og trumbur
gátu borið boð langar leiðir. Tónlist
var þeim því miklu meira virði en
öðrum innflytjendum og var þaö ekki
að furða þó einkenni þessarartónlist-
ar sæjust síðar í alþýðutónlist N-
Ameríku svo sem í blús og jassi.
Hins vegar varð umheimurinn
ekki eins var við þá sem eftir urðu í
Afríku. Þar hélt tónlistin áfram að
vera hluti af hversdagslífinu cn nú á
síðari tímum hafa Afríkubúar þurft
að kyngja vestrænni sölumenningu.
Afríkutónlist hefur því breyst og
mótast eins og tónlist annars staðar í
heiminum en hin þjóðlegu afrísku
einkenni eru þó greinilega enn til
staöar.
Mzee Makassy, sem stýrir hljóm-
sveit í Austur-Afríku, segir: „Það
má skapa eitthvað nýtt og hafa samt
það gamla í heiðri. Við breytum
gömlu tónlistinni og bætum hana,
það sem við spilum er ekki eingöngu
afrískt, vestrænar hugmyndir falla
saman við.. . Túlkunin er aðallega í
söngnum, hann er afrískur, en einnig
þar eru vestræn áhrif.”
Það má því segja að þar sem vest-
rænt rokk er farið að hafa áhrif á afr-
íska tónlist sé hringnum lokað. Það
sem upphaflega kom frá Afríku og
þróaðist á Vesturlöndum er nú komið
afturheim.
Alþýðutónlist á mjög misauðvelt
uppdráttar í Afríku og þó hún fylgi
alltaf fólkinu sjálfu að einhverju
leyti þurfa viss skilyrði að vera til
staðar til að sama tónlistin nái til
allra. Það þarf nokkra auðlegð til að
eiga hljóðfæri og grammófón sem er
tæpast á hverju heimili í Afríku. Og
þó að karl eins og Sunny Ade, sem
síðar veröur minnst á, gefi út plötu á
þriggja mánaða fresti, selji grimmt
og græði mikið, þá eru plötur jafnvel
bannaðar í sumum ríkjum og settar
hömlur á dansleiki í öðrum.
„Juju"
Ef til vill er það fákunnátta okkar
og óvani sem veldur því að okkur
þykir öll afrísk tónlist hljóma líkt.
Við lítum stundum á Afríku, heila
heimsálfu, sem eina heild og gerum
lítinn greinarmun á því sem þaöan
kemur. Það er alltaf mikið um
bumbuslátt og háværan hópsöng í
afrískri tónlist en lítiö meira. Afríka
er þó mjög stórt útland ogþarfinnast
margar stefnur í alþýðutónlist, ekki
síður en á Vesturlöndum. Ein þeirra
er Juju tónlist. Konungur hennar
nefnir sig Sunny Ade og er frá
Nígeríu. Hann er einn þeirra Afríku-
búa sem hafa reynt að komast inn á
evrópskan markað og hefur náð
nokkrum vinsældum í Englandi.
Plata þessi, Juju music, er gerð
sérstaklega fyrir vestrænan markað
og ber þess merki. Afríkumenn eru
dansarar af lífi og sál og þykir ekki
taka því að hefja dansinn fyrir
minna en heila plötuhliö. Þess vegna
eru afrísku plötumar yfirleitt aðeins
með tveimur lögum, einu hvorum
megin. Á Juju music eru lögin hins
vegar styttri, nálægt því að vera
samkvæmt þriggja mínútna „hit”-
staðli að vestrænum sið. Einnig bera
hinir ágætu söngvarar það viö að
syngja á ensku í einu lagi eða svo.
Það þykir mér óþarfi og álika óvið-
kunnanlegt og þegar landinn þenur
sig á enska tungu og dreymir um að
slá í gegn í útlöndum. Það þarf meira
til þess en enskuna eina.
Juju tónlist Sunny Ade er langt frá
því að vera þjóðleg afrísk, heldur er
hún nýmóðins danstónlist á Nígeríu-
vísu. Hún er gott dæmi um blöndu úr
ýmsum áttum. Afrísk áhrif birtast í
fjölradda söng, mörgum ásláttar-
hljóðfærum sem halda uppi marg-
brotnum takti og svonefnd tal-
tromma er sögð einkennishljóðfæri
Juju. Aðallaglinuhijóðfærin eru hins
vegar rafmagnsgítar og stálgítar og
mikið ber á alls kyns nýmóðins hljóð-
gervlum sem Ade þykir víst gaman
að leika sér á en mætti að skaðlausu
láta ógert. Gítarleikurinn er mjög
f jörlegur og skemmtilegur.
Eins og tiðkast í Afríku er hljóm-
sveit Sunny Ade stór, enda er sjald-
gæft að þar séu í hljómsveitum færri
en tíu. Eigi tónlistin þar að vera
kraftmikil þarf marga menn. Því
stærri sem hljómsveitin er því betri.
Plata þessi er fjörleg og létt, á
henni er góð danstónlist og þó
samanburð vanti tel ég hana fullboð-
legan fulltrúa Juju, alþýðutónlistar
frá Nígeríu.
„Congolese"
Platan „Soukous” er safnplata
frá fimm löndum, aðallega í Miö-
Afríku. Þar virðist vera vinsæl svo-
nefnd Congolese tónlist sem er
skemmtilegt afbrigði af latneskri
(Suður-ameriskri) tónlist. Gítarar,
bæði rafmagnaðir og venjulegir eru
aðalhljóðfærin og er listavel á þá
leikið. Að sjálfsögðu vantar svo
afrískan áslátt og að auki eru lúður-
þeytarar í flokkunum.
Congolese er dillandi danstónlist
eins og reyndar latneska tónlistin
oftast er og ekki spilla afrísku áhrif-
in. Platan er fyrst og fremst kynning
á þessari tónlistarstefnu, en ekki tón-
list alls svæðisins, og er ágæt sem
slík.
Til samans sýna þessar plötur það
eitt að Afríkumenn eiga alveg eins
mikið erindi inn á heimsmarkaðinn
og hverjir aðrir.
-Járn