Dagblaðið Vísir - DV

Ulloq
Ataaseq assigiiaat ilaat
Tidligere udgivet som

Dagblaðið Vísir - DV - 16.07.1987, Qupperneq 32

Dagblaðið Vísir - DV - 16.07.1987, Qupperneq 32
32 FIMMTUDAGUR 16. JÚLÍ 1987. Menning £>Uwk‘. Glæsilegir Hvítt leður - Svart leður - Svart rúskinn. Austurstræti 6 - sími 22450 Laugavegi 89 - sími 22453 Reykjavík Póstsendum Jón Gunnar til dæmis fram algjörlega huglægt verk, „þankalínur“, sem hann hugðist senda þvert yfir hnöttinn (til New York, San Francisco og Sidney) og áður en varði hafði listamaðurinn eignað sér hluta af alheiminum, kosm- Að virkja alheiminn „Að gera sólina bjartari" (1974) er eins konar hugmyndaskúlptúr með sjálfa sólina að uppistöðu og önnur verk af svipuðum toga fylgdu í kjölfar- ið. Hápunktur þessarar kosmísku hugmyndalistar er niðursetningur (in- stallation) Jóns Gunnars, „Alheimur og þyngdarlögmál", á Feneyjabíennal- inum 1982. Jón Gunnar virkjar að sjálfsögðu þessar kosmísku hugmyndir á mjög frumlegan hátt og teygir skúlptúr sinn í leiðinni langt út fyrir sólkerfið, en ekki má heldur líta framhjá því að hugmyndir um alheiminn, rúm og tíma Hinir geysivinsælu FEMINA skór loksins á íslandi. Verð: 3025,- MyndHst Aðalsteinn Ingólfsson Með oddi og egg Þessi verk sýna okkur í eggina, snú- ast gegn okkur með oddi og egg, koma vaðandi á söxunum. Gildir þá einu hvort við erum í hópi pólitískra sam- herja eða andstæðinga listamannsins. Þetta á ekki síður við um báta Jóns Gunnars en eggjámin. Af þessum ástæðum, sem og ótal mörgum öðrum, er Jón Gunnar í sér- flokki íslenskra myndlistarmanna. Sumarsýning Norræna hússins gefur fremur takmarkaða innsýn í mynd- heim hans. Þar er dregin upp mynd af fáguðum völundi en lítið gert úr uppátektarsemi Jóns Gunnars og upp- reisnargimi. Til dæmis er mjög dregið úr anarkískri ýgi „leikjanna", sem em einfaldlega sagðir „hlaðnir pólitískum ásetningi". Myndröðin „GEN 1-19“ stendur svo hvorki undir sér sem myndverk né sem hjálplegur viðauki við skúlptúrinn „Flaug GEN 24“. Aukinheldur er litla ánægju að hafa af „Dagbók" lista- mannsins, sem nefnd er hér i upphafi, en hana er að finna í anddyri sýningar- salarins. Hún virkar satt að segja sem uppdiktað verk fremur en dagbók í venjulegum skilningi. Hins vegar segir hún okkur talsvert um æringjann Jón Gunnar. Enginn ætti samt að láta þessa sýn- ingu á verkum Jóns Gunnars Áma- sonar fram hjá sér fara. -ai Jón Gunnar Arnason - hinn rétthentan), 1973. Leikur fyrir tvo stjórnmálamenn (annan örvhentan, vom þegar komnar í umferð meðal starfsbræðra Jóns Gunnars i SÚM, til að mynda gætir þeirra tiltölulega snemma í verkum þeirra Magnúsar Pálssonar og Kristjáns Guðmundsson- ar, já, og einnig Vilhjálms Bergssonar. Síðastliðin 10 12 ár hefur ferill Jóns Gunnars framar öðm gengið út á sam- ræmingu þessara kosmísku hugmynda og þrívíðrar myndsköpunar. Sú sam- ræming hefur aðallega átt sér stað undir merkjum goðafræðinnar. Af- strakt, óbundin orka sólarinnar er tákngerð, tekur á sig ímynd hins nor- ræna sólvagns (1978), verður augað alsjáandi (1982), getur síðan af sér Gravity" og nýju „Flaugina", heldur i hugmyndafræðinni. Og ætti engum að koma á óvart. Ekkert myndverka Jóns Gunnars lýsir þeirri hugmyndafræði betur en „Hugarorkuverið", sem listamaðurinn fann upp fyrir norræna skúlptúrsýn- ingu árið 1980. „Verið" var einfaldlega kringlótt jámplata sem sýningargest- um var boðið að standa á og flytja hugsanir sínar á aðra staði. Sérhvert verka Jóns Gunnars er í raun nokkurs konar orkulind (eða spennistöð?), hvort sem orkan er í formi Ijósgeisla (sjá spegilmyndimar), aðdráttaraflsins (,,Gravity..“) eða hug- arorku (hnífar, bátar). Orka sú, sem stafar af síðastnefhdu verkunum, felst fyrst og fremst í ýgi þeirra, því sem í daglegu tali er nefnt aggressjón. Jón Gunnar Árnason - Flaug GEN 24, 1987. aðrar myndlíkingar: sólfar, gangur sólar, verður skínandi fley. Út úr þeim pælingum koma svo ótal bátar, hraðbátar og skútur úr áli og stáli, sem ganga út á formrænar athug- anir fremur en hugmyndalegar. Flugskeyti Nýjasta verk Jóns Gunnars er svo „Flaug GEN 24 “, sem hefur að sönnu á sér bátssnið en er líka ætlað að minna á nýtísku flugskeyti og fall- stykki. Því fylgja 18 myndir sem em stílfærslur á ýmsum innviðum skúlpt- úrsins. Þegar litið er yfir svo viðburðaríkan feril leitar áhorfandinn ósjálfrátt að hrygglengjunni í honum. Sú lengja liggur ekki nema að mjög takmörkuðu leyti i formi þeirra skúlptúra sem Jón Gunnar hefúr gert um dagana, sem ætti að verða ljóst þeim sem ber saman „hnífa" lista- mannsins, niðursetninginn „Cosmos & í hugarorkuveri Sýning á verkum Jóns Gunnars Ámasonar í Norræna húsinu Er Jón Gunnar Ámason dmllu- pungur? í kokkabókum hans sjálfs, til að mynda dagbókinni frá 1972, sem hann lét ofísetprenta og gefa út, upp- nefiiir hann ýmsa atkvæðamestu starfsbræður sína og félaga með þess- um hætti. Af samhenginu má oftast ráða hvort viðurnefhið „dmllupung- ur“ er notað í jákvæðri eða neikvæðrf merkingu. Það getur auðvitað tjáð neikvætt viðhorf í garð tiltekinnar persónu, en „dmllupungur“ getur einnig verið lofsyrði og vísað til djörfungar og ófyr- irleitni listamanns, bæði í lífi og starfi - rétt eins og þegar amríkanar segja „sonovabitch" um svalan gæja. Jón Gunnar á líka til að kenna kol- lega sína við engla, sem er einnig tvírætt uppnefhi, getur þýtt að þeir séu valinkunn sómamenni og ljúflingar, líka að þeir séu vita náttúmlausir, bæði sem manneskjur og listamenn. Enda kemur það fyrir að Jón Gunn- ar kallar einn og sama manninn „dmllupung" og „engil“, sem er auð- vitað til marks um aðskiljanlegar náttúmr mannverunnar. Jú, ætli Jón Gunnar sé ekki drullu- pungur og engill (af betri sortinni) í þokkabót. Islenskir myndsmiðir þurfa að hafa einstakt upplag til að þrífast í svo skúlptúrfjandsamlegu landi sem ísland er, hvað þá til að stunda þá nauðsynlegu niðurrifsstarfsemi sem fylgir því að ryðja nýjum viðhorfum braut. * Þefvísi Þrjóskur, eljusamur, eirðarlaus, Jón Gunnar Ámason - Bátur, 1987. DV-myndir JAK ófyrirleitinn, verklaginn, ögrandi, hugmyndaríkur, - allt þetta (og meira til) á við um Jón Gunnar. Eitt er það í viðbót sem stuðlað hef- ur að ötulli framgöngu hans undanfar- inn aldarfiórðung, nefhilega einstök þefvísi hans á markverðustu myndlist- arhugmyndir samtímans. Jón Gunnar fékk bestu uppfræðslu sem upprennandi skúlptör gat fengið, tilsögn Ásmundar Sveinssonar, menntun úr Myndlista- og handíða- skólanum, dittó úr breskum listaskóla, auk þess sem hann fullnumaði sig í * jámsmíði í Iðnskólanum. Og rak jám- smíðaverkstæði um tíma, eins og margir vita. Nú hefur Jón Gunnar einmg upplýst að hann hafi ævinlega verið einlægur aðdáandi Einars Jónssonar, sem skýr- ir að hluta hvaðan honum kemur hin hugmyndalega árátta í skúlptúr. Hins vegar lagði Jón Gunnar ekki út á listabrautina fyrir alvöru fyrr en hann var kominn fast að þrítugu, þeg- ar Diter Rot vakti athygli hans á ýmsum kostum hreyfilistarinnar sem hann var þá sjálfur á kafi í. Sú list var þá í miklum uppgangi í heiminum og fyrir tilstilli Rots vom verk eftir Jón Gunnar tekin inn á al- þjóðlega sýningu á hreyfilist árið 1960 (Bewegen bewogen, Modema museet, Stokkhólmi & Stedelijk, Amsterdam). Með á nótunum Allar götur síðan hefur Jón Gunnar verið vel með á nótunum, hent á lofti þær hugmyndir sem verið hafa efst á baugi og hirt úr þeim nýtilega parta. í kjölfar popplistarinnar gaf hann hreinræktun konkretstefhunnar upp á bátinn en tók til við að sjóða saman aðfengna vélarbúta og málmdrasl, sennilega fyrir áhrif bæði frá „djönk“ listamönnum eins og Tinguely og Chamberlain, svo og vísindaskáldsög- um, sem hann las af ákefð. I nýlegu viðtali hefur Jón Gunnar einnig nefnt hjartaaðgerðir Bamards í Suður-Afr- íku, sem hann segist hafa haft mikinn ímigust á. Út úr þeim pælingum komu verk eins og „Hjartað" ( 1968). Andfélagsleg og áreitin listiðkun flúxara hitti Jón Gunnar einnig fyrir á réttu augnabliki og það samstuð leiddi sennilega af sér „leikina", grimmileg ritúöl með hnífa og önnur banvæn eggjám. Sérstaklega er athyglisvert hve eld- snöggur listamaðurinn var að tileinka sér ýmsar helstu forsendur konsept listarinnar, eins rótfastur og flinkur „efiiishyggjumaður" sem hann hefur ævinlega verið. Á SUM-sýningunni árið 1972 lagði

x

Dagblaðið Vísir - DV

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.