Dagblaðið Vísir - DV - 29.09.1987, Qupperneq 15

ÞRIÐJUDAGUR 29. SEPTEMBER 1987.
15
Flóttinn úr fiskvinnslunni
„Óneitanlega fer íslenskt þjóðfélag
meir og meir að líkjast píramíta á
hvolfi þar sem grafið er undan undir-
stöðunni en yfirbyggingin eykst.“
Nú þegar skólastarf er hafið í
landinu standa fiystihús víða um
land hálftóm og illa gengur að fá
fólk í stað þeirra sem setjast á skóla-
bekk. Undanfarin ár hefur fisk-
vinnslan bjargað sér fyrir hom með
erlendu vinnuafli sem dugar varla
til. Það sama er að gerast núna í
ýmsum láglaunastörfum á höfuð-
borgarsvæðinu, þar flýr fólk í betur
launuð störf þar sem svokallað
launaskrið á sér stað vegna þenslu
á yinmunarkaðnum.
í fréttaskýringaþættinum Kastljósi
var nýlega fjallað um þetta mál og
orðaði Ólafur Sigurðsson fréttamað-
ur,þetta á þá leið að inn í landið
væri ekki að skella nein holskefla
af Asíufólki heldur væru þetta bara
nokkrir Danir og mátti skilja af orð-
um hans að hann setti Danina í
hærri gæðaflokk. En það fólk sem
heldur uppi fiskvinnslu úti um
landiö hefiir ekki um mörg önnur
störf að velja og yfirborganir og
launaskrið eiga sér ekki stoð í þeirri
grein. Þess vegna krefjumst við að
staðið verði viö gerða samninga og
fullar verðbætur greiddar á laun 1.
október eins og um var samið.
Hættuleg þróun
Mikiö hefur verið rætt um flóttann
úr kennarastétt og uppeldisstörfum
vegna lélegra launa og að menntað
fólk í þeim stéttum snúi ekki aftur
nema kjörin hatni. En flóttinn úr
undirstöðuatvixmuvegi okkar ís-
lendinga hlýtur ekki síður að vera
hættuleg þróun sem snúa þarf við.
Óneitanlega fer íslenskt þjóðfélag
meir og meir að likjast píramíta á
hvolfi þar sem grafiö er undan und-
irstöðunni en yfirbyggingm eykst. í
sjávarplássum er þetta líka spuming
um byggðaröskun. Það fólk sem
hættir störfum vegna lélegra launa
Kjállariiin
Lilja Rafney
Magnúsdóttir
verkakona, Súgandafirði
í fiskvinnslu og tengdum störfum
flytur margt á höfuðborgarsvæðið í
von um betur launuð störf og snýr
ekki aftur heim. Er ekki kominn tími
til að atvinnurekendur fjárfesti í því
fólki sem hefur langa reynslu og
verkþekkingu í fiskvinnslu með því
að hækka launin og bæta aðbúnað
á vinnustað sem síðan skilar sér í
betri og aukinni framleiðslu. Það
erienda fólk sem kemur til starfa í
fiskvinnslu um stimdarsakir þarf að
þjálfa upp í störfum eins og gefur
að skilja því ekki er þetta meðfætt.
Þegar það hefur náð góðum tökum
á starfinu fer það oftast að hugsa sér
til hreyfings því þetta er ungt fólk
sem er að ferðast og prófa eitthvað
nýtt en hugsar sér ekki aö setjast
að. Þó nokkrir hafa ílengst og yfir-
leitt hefur þetta erlenda fólk reynst
vel en þaö stendur ekki í neinni
kjarabaráttu.
Atvinnurekendur
þurfa að líta sér nær
Atvinnurekendur þurfa að fara að
líta sér nær og stuðla aö uppbygg-
ingu sjávarplássa sem fiskvinnslu-
fyrirtæki þeirra standa í, t.d. bjóða
upp á leiguíbúðir til aö laða aö fjöl-
skyldufólk og gera gott við það
heimafólk sem fyrir er, en ef ekkert
er að gert líða ekki mörg ár þangað
til aðaluppistaðan í fiskvinnslunni
verður erlent farandverkafólk, ungl-
ingar og skólafólk. Það getur orðið
þjóðarhúinu dýrt þegar til lengdar
lætur aö missa þaulvant fólk úr fisk-
vinnslunni vegna lélegra launa, því
alltaf eru gerðar auknar kröfur til
meiri gæða á mörkuðum okkar er-
lendis og samkeppni mikil. Reynslan
sýnir að það kemur niður á gæðum
framleiðslunnar þegar mikið er um
óvant fólk og hætta á veröfalli á er-
lendum mörkuðum eykst.
Nú þarf fiskvinnslufólk að standa
saman í komandi samningum og
gera þá kröfu að störf þess séu met-
in aö veröleikum og launin eftir því.
Ekki virðist skorta fé hjá útgerðar-
aðilum og samvinnuhreyfingunni
sem sýndi sig þegar þessir aðilar
hristu fram úr erminni nokkur
hundruð miiljónir og gerðu tilboð í
Útvegsbankann. En nú sættir fisk-
vinnslufólk sig ekki lengur við að
vera ódýrt vinnuafl og segir hingaö
og ekki lengra.
Lilja Rafiiey Magnúsdóttir
Hvert eigum við að fara?
Við erum ekki margir, íslendingar,
og verðum því að vinna mörg störf
á skömmum tíma til þess að þjóð-
félagsskipulagið gangi. Margir vinna
sjálfboðaíiðastarf á hinum ýmsu
sviðum. Menn vinna við björgun
mannslífa, íþróttastörf, tónlistarmál
og svo mætti lengi telja. Mikið starf
hefur verið unnið undanfarið til
uppbyggingar á öryggismálum þjóð-
arinnar. Stundmn er þetta starf
áberandi, stundum ekki. Almanna-
vamir eru stofhun sem vinnur í
kyrrþey að úrlausnum á margþætt-
um hugsanlegum vandamálmn;
flóðahættu, eldgosahættu og t.d.
styrjaldarhíættu. Mér datt alit í einu
í hug að minnast á almannavamir
enda er ég hluti af almennningi og
hef jafnvel rétt til þess að drepa á
ýmis atriði sem vekja forvitni mína
og æskja svara við þeim.
Kjallariim
Friðrik Á. Brekkan
blaðafulltrúi
„ ... mér finnst skorta almenna
fræöslu um hvert þú og ég eigum aö
fara ef eitthvað hræðilegt á sér stað hér
á landi.“
„ ... hvert i rauninni ætti að beina öllum þess ökumönnum ef til hættuástands kæmi á höfuðborgársvæðinu.'
Þegar ég bjó í Svíaríki fyrir löngu
vora almannavamamál mikið til
umræðu og allir vora með það á
hreinu mn hvað almannavamir
fjölluðu. í hveriu fjölbýlishúsi, skól-
um og samkomuhúsum var kjailari
umlukinn veggjum sem voru marg-
falt þykkari en í húsinu sjálfu, auk
þess sem íyrir byrgjum þessum voru
stálhlerar í gluggum og þykkar stál-
hurðir. Hef ég og séð slík byrgi í
fjölmörgum húsum í Sviss.
Hættuástand
Það skal tekið fram að byrgi þessi
standa ei ónotuð. Þau eru notuð sem
þvottahús eða geymslur eða jafnvel
til félagsstarfsemi innan hverfis þess
sem þau eru í. I fjölbýlishúsum var
auk þess tekið fram hvert menn
ættu að fara ef til óróatíma kæmi.
íbúar þessa húss ættu að halda í
þennan dal og aka vissan þjóðveg
og svo framvegis. Þama var afar
nákvæmt skipulag í gangi og voru
kort með merkingum í hveiju fjöl-
býlishúsi. Ef til vill hefur þetta
breyst með hinni hröðu uppbygg-
ingu sem hefur átt sér stað í Svíþjóð,
en samt sem áður var þama sýnt
að skipuleggjendur höfðu samborg-
arana vel og vandlega í huga og
höfðu fyrirfram ákveðið mn svæði
þar sem fólk úr ákveðnum íbúöar-
hverfum ætti að hittast og byggja
upp bráðabirgöamiðstöð ef til styij-
aldar eða annarra erfiðleika kæmi.
Það er vonandi aö aldrei komi til
þess að nýta þurfi slíkt skipulag en
þaö sakar ekki að hafa það tilbúið
því öll viijum við lifa hvað sem taut-
ar og raular. Nú veit ég og þú líka
að þaö sem Almannavamir viija
koma á framfæri stendur skrifað í
símaskránni. Við þekkjum og æfing-
ar þær sem gerðar eru mánaðarlega
á almannavamaflautukerfinu í
Reykjavík. En það olli mér allt í einu
áhyggjum þegar ég leit yfir Miklu-
brautina einn fóstudagseftirmiðdag-
inn og sá hina gegndariausu
bifreiðaumferð, hvert í rauninni ætti
að beina öllum þessum ökumönnum
ef til hættuástands kæmi á höfuð-
borgarsvæðinu.
Skortir almenna fræðslu
íslendingar eru miklir einstakl-
ingshyggjumenn og það má bóka að
allir sem einn myndu henda sér upp
í fjölskyldubíiinn og aka eitthvað út
fyrir bæinn. En hvert eiga menn að
aka? Þaö er mín spuming. Mikið er
rætt um og unnið aö því að við ís-
lendingar tökum öryggismál þjóðar-
innar í okkar hendur. Utanríkis-
ráðuneytiö hefur ráðið marga unga
og ágæta menn til þess að fylgjast
með öryggismálaumraBðunni á vís-
indalegu plani og er það vel. Það er
og starfandi öryggismálanefitd sem
gefúr út ritgerðir um hin ýmsu
þjóðaröryggismál, en mér finnst
skorta almenna fræðslu um, hvert
þú og ég eigum aö fara ef eitthvað
hræðilegt á sér stað hér á landi sem
þáttur í keðju alþjóðlegra atburða.
Hvert eigum við öll að aka á nýju
bílunum okkar? Verður panik eða
er allt á hreinu? Er búið að hugsa
fyrir svona hlutum?
Friðrik Ásmundsson Brekkan