Dagblaðið Vísir - DV - 22.07.1988, Blaðsíða 2

2
Fréttir
FÖSTUDAGUR 22. JÚLÍ 1988.

Ferskfískútflutningun
Tvöfalt kerfi í uppsiglingu
Ferskur þorskur þarf brátt að
fara í gegnum tvöfalt kerfi til að
komast úr landi. Útflytjendur
ferskfisks verða að taka upp nýtt
kerfi til aö framkvæma þá skömmt-
un sem opinbera kerfið mælir fyrir
um.
Vikulega veitir utanríkisráðu-
neytið einstökura skipum ogbátum
leyfi til að flytja út helming þess
magns af ísuðum þorski og ýsu sem
hvert skip og bátur seldi á erlenda
raarkaði í fyrra.
Reglur um útflutning voru settar
fyrir þrem vikum og hafa reynst
illa í framkvæmd. Það hefur komið
fyrir að bátum hafi verið úthlutaö
útílutningsmagni sem dugir ekki
til að fylla heilan gám. Útgerðar-
menn hafa þvi orðið að velja á milli
þess að senda út hálftóma gáma eða
hætta við útflutning.
Utfiytjendur fá kvótann
Með blessun stjórnvalda hafa
stórir útflyljendur tekið þann kost
að fá útgcrðarmenn til að afsala sér
útflutningskvótanum í hendur út-
flutningsfyrirtækja sem síðan deila
vikulegum útflutningsleyfum á
einstaka báta Þetta er hagræðing
fyrir útflytjendur sem geta tekið
tillit til aðstæðna hjá hveijum báti
en það gera reglur utanríkisráðu-
neytisins ekki.
Tvö stærstu útflutningsfyrirtæk-
in á ferskfiski eru þegar búin að
taka upp nýja kerfið og fleiri muna
líklega fylgja í kjölfarið. Þeir aðilar
sem DV talaði viö segja aö nauö-
syniegt sé aö bregðast með ein-
hveijum ráðum við þeirri óreiðu
sem skapaðist þegar takmörkun
ferskfiskútflutnings skall fyrir-
varalaust á í byijun mánaðarins.
Hættuleg þróun
Viðmælendur DV bentu eimiig á
þá hættu sem tvöfalda kerfið skap-
ar ef það festist í sessi. Á síöustu
misseruro hefiir það færst í vöxt
að útflutningsfyrirtæki taki að sér
að sjá um útflutning fyrir útgerðar-
menn sem áður fluttu fiskinn beint
á erlenda markaði. Það gæti farið
svo að skömmtunarkerfið fyrir út-
flutning á ferskum fiski yrði þann-
ig að fyrst úthlutaði ráðuneytið
útflutningsfyrirtækjum leyfi til að
flylja út tiltekið magn af fiski og
síöan myndu útflutningsfyrirtækin
deila því magni niöur á einstaka
báta.
Sjómenn og útgerðarmenn
myndu lenda í þeirri aðstöðu aö fá
litlu ráðið um hvert og hverjum
þeir seldu sinn fisk. Fyrir er kvóti
á fiskveiðar og meö sölukvóta væri
búið að múlbinda heila stétt manna
sem gæti enga björg sér veitt.
„Þaö er augljóst mál aö þetta op-
inbera skömmtunarkerfi býður
heim ýmsum sóöaskap,” sagði gá-
maútflytjandi viö DV í gær „og
vandséð hvernig hægt er aö komast
hjá rangindum og ósanngirniþegar
kerfið er einu sinni komið á.”
pv
Þessi myndarlega hámeri komi í trollið hjá togaranum Víði frá Hafnarfirði.
Skepnan vó 80 kiló áður en Jakob Júliusson hjá fiskbúðinni Sæbjörgu gerði
úr henni mat. Fiskurinn af hámeri er tvilitur, fölrauður og leirljós. Á næstu
dögum geta sælkerar bragðað hámeri á 2-3 veitingastöðum í borginni.
Laganeminn sem féll á fjórða ári:
Athugar fleiri leiðir
„Eg er mjög vonsvikin yfir þessum
málalokum en ég átti ekki von á ann-
ars konar málsmeðferð, þannig að
þetta kemur mér ekki á óvart. Laga-
deildin er mjög ósveigjanleg og hefur
alitaf verið. Ég átti ekki von á því að
mæta skilningi þar,“ sagði laganemi
sem féll á fjórða ári í annað sinn.
Eins og áður hefur komið fram
skiptist laganám í hluta. Menn hafa
tvær tílraunir tfl að komast í gegnum
hlutapróf, eins og önnur próf í Há-
skólanum. Fafli menn hins vegar í
annað skiptið á öðrum hluta, eins og
viökomandi laganemi, þarf hann að
hefja nám aftur að nýju á fyrsta ári
og einkunnir hans þurrkast út, að
almennri lögfræði undanskilinni.
Fulltrúar nemenda á defldarfundi
báru upp þá tillögu að þessum nem-
anda yrði veitt undanþága vegna
sérstakra ástæðna, en ákvæði eru
um það í reglugerð Háskólans, og
fengi að þreytá próf í þriðja skiptið.
Þessi tfliaga var felld með sex at-
kvæðum kennara gegn þremur at-
kvæðum nemenda.
„Ég ætla aö athuga hvað er hægt
að gera í þessu máli en þaö mun
koma í ljós á næstu dögum. Það kem-
ur vel tfl greina að skjóta málinu til
háskólaráðs ef þess er nokkur kost-
ur,“ sagði laganeminn.
-JFJ
Fullbúið matvælaeftirlit:
Kostnaðurinn
tugir milljóna
„Við erum fyrst og fremst að
biðja um þrjár nýjar stöður. Fyrir
tveimur stöðum er lagaheimild.
Sérfræðingur í alifuglasjúkdómum
er ný staöa á vegum yfirdýralækn-
is. Hins vegar er óráðið í stöðu
ráðunautar í alifuglarækt hjá Bún-
aðarfélaginu en staðan hefur verið
heimfluð og gert er ráð fyrir stöðu
fræðslufulltrúa hjá Hollustu-
vernd,“ sagöi Ingimar Sigurðsson,
formaður salmonellunefndarinnar
svokölluðu.
í skýrslunni er gert ráð fyrir au-
knu eftirliti og nýjum stöðum og
því var Ingimar spurður um það
hvort hér væri ekki verið að ræða
um kostnaðarsamt kerfi. Ingimar
sagöi að áherslan yrði lögð á innra
eftirlit fyrirtækja í matvælaiðnaði
sem auðvitað myndi hafa kostnað
í för með sér fyrir fyrirtækin, eins
og það að ráða matvælafræðing til
fyrirtækisins og það að sjá til þess
að starfsfólk fengi fræðslu áður en
það hæfi störf.
„Opinbert eftirlit veröur einnig
aukið en það hefur verið að aukast
að undanfömu. Spurning er hvern-
ig þetta matvælaeftirlit verður
skipulagt en það sem fyrst og
fremst þarf er stuðningur við það
eftirlit sem er fyrir, þá bæði rann-
sóknarþjónustu og fræðsluþjón-
ustu. Til þess þarf fleiri starfsmenn
hjá Hollustuvernd en eins og nú er
háttað eru engar efnarannsóknir
hjá Hollustuvemd þrátt fyrir
ákvæði um slíkt í lögum frá árinu
1976. Hins vegar eru mjög góðar
gerlarannsóknir en þær em of-
hlaðnar," sagði Ingimar.
Hvaö þarf mikið fjármagn til að
slíkt eftirlit komist á ?
„Ef Hollustuvemd á að fá góða
matvælarannsóknaraðstöðu og
góða efnarannsóknaraðstöðu tfl að
geta sinnt slíkri eftirlitsþjónustu
þá erum við að tala um nokkra
tugi milljóna, þó að ég muni ekki
nákvæma tölu,“ sagði Ingimar Sig-
urðsson.
JFJ
„Hafið þessa skýrsluað engu
-segir Gunnar Bjamason, fymim ráðunautur, um salmonelluskýrsluna
„Þessir nefndarmenn setja sök-
ina alla á framleiðendur en leita
ekki eftir hættunni þar sem hún
er mest, í matargerð. Sýking verð-
ur af því að varan er ekki með-
höndluð rétt. Þetta eftirlitskerfi er
hreinasta húmbúkk og algerlega
ónauðsynlegt. íslensk bú em í
toppástandi og kjúklingarækt er
eini búskapurinn sem er í sam-
ræmi viö nútímann á alþjóðlega
visu ef frá em skilin nokkur
svínabú. Ef þessi nefnd telur eitt-
hvað athugavert viö búin á hún að
birta nöfn þeirra búa sem eitthvað
er að hjá. Ég lít á þessa eftirlits-
menn eins og grænfriðunga, þeir
eru settir yfir einhvern hlut af því
þeir hafa ekkert að gera. Eg tel að
verið sé aö blekkja ráðherra af
embættismönnum sem vilja meiri
vinnu,“ sagði Gunnar Bjarnason,
fyrrnm ráðunautur ríkisins um
kjúklingarækt, um nýútkomna
salmonellaskýrslu.
Gunnar haföi margt viö nýút-
komna skýrslu að athuga, sagði
matareitrun vera sjaldgæfa hér-
lendis enda væm íslendingar
hraust þjóð. Ekki væri við fram-
leiðendur að sakast heldur þá sem
matreiddu matvælin því salmon-
ella væri allt um kring. Sagðist
Gunnar óttast að hér væri stefnt
,út í mikla yfirbyggingu sem engu
myndi skila nema auknum kostn-
aði fyrir bæði ríkissjóð og kjúkl-
ingabændur.
„Þessi salmonellamál hafa verið
blásin upp. Ríkið skyldi þó ekki
vera að stöðva kjúklingaát með
þessu? Fóðrið er skattlagt, virðis-
aukaskattur kemur ofan á afurð-
irnar á meöan ríkið á kindakjöts-
framleiðsluna. Það kæmi mér ekki
á óvart þó ríkið vildi ná markaðn-
um og skemma söluna á hollasta
kjötinu sem er kjúklingar. Ég vil
aöeins segja við neytendur og íjár-
málaráðherra: Gerið ekkert með
þetta eftirlit, hafið þessa skýrslu
að engu,“ sagði Gunnar Bjamason.
-JFJ
Ástandið ekki svona svart
- segir kjúkiingabóndi um salmonelluskýrsluna
„Astandið í kjúklingaframleiðslu
er ekki jafnsvart og gefið er til
kynna í þessari skýrslu. Búin hér-
lendis em með því besta, en ég
þekki tfl búa í Danmörku, Hollandi
og Þýskalandi, enda byggð upp á
síðustu árum. Aðbúnaður er þvi
mjög góður hér þó að tfl séu undan-
tekningar eins og í öllu,“ sagði
Bjami Ásgeir Jónsson, varaform-
aður Félags kjúklingabænda.
í salmonellaskýrslunni segir að í
alifuglarækt ríki skipulagsleysi,
þekkingarleysi og eftirlitsleysi hins
opinbera. Bjami sagði að markað-
urinn væri frjáls og því ekkert
skipulag á framleiðslunni en auð-
vitað hefðu menn skipulag hver á
sínu búi. Vandamál væru alls stað-
ar í slíkri framleiðslu og erlendis
væri salmonella í öllu kjöti. Það
væri þvi of mikið gert úr því að
kjúklingar væru aðalvandamálið.
„Hins vegar em góðir punktar í
þessari skýrslu, eins og til dæmis
að stofnað verði embætti dýra-
læknis sem hafi sérþekkingu í
fuglasjúkdómum. Þetta vantar al-
veg hér og því getum við tfl dæmis
ekki bólusett fuglana," sagði Bjami
Ásgeir.
Bjami sagði aö athuga þyrfti hver
ætti að borga fyrir aukið eftirlit,
almannasjóðir eða búin sjálf. Ef
kostnaðurinn ætti að leggjast á
búin myndi slíkt koma fram í vöm-
verðinu og með þvi yrði kjötið ill-
seljanlegra. Hið opinbera ætti að
fjármagna þetta eftirlit eins og ann-
að heflbrigðiseftirlit. „Við skulum
ekki gleyma því aö núna em dýra-
læknar í sláturhúsum og í tengsl-
um við bú og í flestum sláturhúsum
fer fólk reglulega í heilbrigðisskoö-
un,“ sagði Bjami Ásgeir Jónsson.
JFJ
- sjá einnig bls.42