Dagblaðið Vísir - DV - 27.10.1988, Blaðsíða 2

2
FIMMTUDAGUR 27. OKTÓBER 1988.
Fréttir
RíkissjóðshaHi síðustu flögurra ára:
20 milljarðar bíða
almennings á næstu árum
spá fl ármálaráðuneytisins frá 1 sumar byggði á áframhaldandi þenslu
Rekstrarstaða ríkissjóðs í lok hvers mánaðar
1988
Á þessu línuriti má sjá hvernig rekstrarhalli ríkissjóös hefur þróast á fyrstu
niu mánuöum þessa árs. Til samanburðar má sjá hvernig fjármálaráöuney-
tiö hefur spáö þróuninni.
Ólafur Ragnar Grímsson ljármála-
ráðherra hefur lýst því yfir að hann
vllji koma á einhverjum af þeim
skattahækkunum sem koma til
framkvæmda með fjárlögum næsta
árs. Ástæðan er sú að ef ekkert verð-
ur að gert mun verða um 3 til 4 millj-
arða halli á ríkissjóði í ár.
í þeim fjárlögum sem Alþingi sam-
þykkti milli jóla og nýárs á síðasta
ári var gert ráð fyrir um 26 milljón
króna tekjuafgangi. í framkvæmd
hefur ríkissjóður hins vegar eytt 5
prósent meira en sem nemur þeim
skatti sem landsmenn hafa greitt til
hans. í hvert sinn sem ríkissjóður
hefur innheimt 1.000 krónur hefur
hann eytt 50 krónum betur.
20 milljarða halli
á fjórum árum
Ef ekki verður gripið til aukinnar
skattheimtu fyrir árslok mun ríkis-
sjóður þurfa að taka erlent lán til að
greiða upp hallareksturinn.
Það stefnir í að með halla þessa árs
verði uppsafnaður rekstrarhalli rík-
issjóðs undanfarinna íjögurra ára
orðinn um 20 milljarðar. Með öðrum
orðum má segja að á árunum 1985
til 1988 hafi stjórnvöld eytt 20 millj-
örðum um efni fram. Slegin hafa
verið lán, að langstærstum hluta er-
lend, til að íjármagna tapreksturinn.
Eins og áður sagði munu þau lán
verða greidd með sköttum komandi
ára ásamt vöxtum. Hallarekstur rík-
issjóðs að undanfórnu leggur því í
framtíðinni þyngri skattbyrðar á
skattgreiöendur. Þessi skattheimta
jafngildir um 80 þúsund krónum á
hvert mannsbarn.
700 milljónir
verða að 4.000
Um mitt ár í fyrra spáði Þjóðhags-
stofnun að halli rikissjóðs yrði um
2,6 milljarðar í árslok. Þá greip ríkis-
stjórn Þorsteins Pálssonar til að-
gerða til að minnka þennan halla um
1,1 milljarð. Niðurstaðan í árslok
varð hins vegar um 2,7 milljarða
halli.
Nú spáir fjármálaráðuneytið sjálft
um 3 til 4 milljarða halla. Sú spá er
byggð á rekstrarhalla eftir fyrstu níu
mánuði ársins. Hann var þá um 5,2
milljarðar. Samkvæmt áætlun ráðu-
neytisips frá í sumar átti rekstrar-
hallinn í lok september ekki að vera
nema um 3 milljarðar. Samkvæmt
þeirri áætlun átti rekstrarhallinn í
árslok að verða 700 milljónir „ef ekk-
ert óvænt gerist" eins og það var
orðað í tilkynningu ráðuneytisins.
Ráðuneytið misreiknaði
sig á minnkandi þensiu
Það hefur í raun fátt gerst óvænt
síðan ráöuneytið sendi þessa áætlun
frá sér um miðjan júlí. Það 2 millj-
arða tekjutap sem ljóst er að ríkis-
sjóður verður fyrir í ár var að mestu
þegar komið fram í júní og júlí. Auk-
inn vaxtakostnaður ríkissjóðs lá fyr-
ir þar sem ákvarðanir ríkisstjómar-
innar um tvær gengisfellingar voru
teknar mánuðum áður en áætlunin
var gerð. Það óvænta sem gerst hefur
er fyrst og fremst ákvaröanir ríkis-
stjórnarinnar um aukin útgjöld.
Ástæðan fyrir því hversu áætlun
fjármálaráðuneytisins frá því í sum-
ar skeikar mikið miðað við þaö sem
blasir viö í dag er fyrst og fremst sú
aö ráðuneytið tók merki um minnk-
andi þenslu í minni söluskattsinn-
heimtu i júní og júlí sem tímabundið
vandamál. Spáð var aö þessi sam-
dráttur í söluskattsveltu væri til-
kominn vegna þess að menn héldu
að sér höndum vegna óljóss efn-
hagsástands. Það var síðan ekki fyrr
en tölur um innheimtu í ágúst og
september lágu fyrir auk fleiri
merkja um að stórlega hefði dregið
úr þenslu aö fjármálaráðuneytið
spáði því að ríkissjóður næði ekki
að bæta sér upp tekjutapið frá í sum-
ar á síðustu mánuðum ársins.
-gse
„Ein á for-
setavaktinni“
- ný bók um Vigdísi
Ein elsta og stærsta bókaútgáfa í
Frakklandi, Hachette, stofnuð 1826,
fór þess á leit fyrir nokkru við Stein-
unni Sigurðardóttur, skáld og blaöa-
mann, að hún ritaöi bók um forseta
íslands. Bókin, Ein á forsetavaktinni
- dagar í lífi Vigdísar Finnbogadótt-
ur, kemur út fyrir jól hjá Iðunni. Hún
verður síðan þýdd á frönsku og gefin
út af einu af mörgum undirfyrirtækj-
um Hachette, Edition No.l (Numero
Uno), í nýrri ritröð um þekkta stjórn-
málamenn og fleira frægðarfólk.
Steinunn er nú í Þýskalandi að lesa
upp úr verkum sínum en undanfariö
ár hefur hún oft sést í fylgd með for-
seta íslands, á Ítalíu, í Frakklandi, í
Húnavatnssýslu. „Steinunn hefur
skyggnst undir yfirborðið á hinu
glæsilega samkvæmislífi.
Hún hefur velt fyrir starfsaðstæð-
um og starfsháttum Vigdísar Finn-
bogadóttur og hvemig forseta viö
höfum eignast í henni. Þetta er mjög
persónuleg bók,“ segir Heimir Páls-
son hjá Iðunni. -ihh
Þorlákshöfn:
Mertlinum lokað
um mánaðamótín
„Það var alveg sama frá hvaða
sjónarhorni menn litu á málin. Þaö
er ekki möguleiki til aö reka Mei-
tilinn lengur. Uppsagnir starfs-
manna munu því koma til fram-
kvæmda um næstu mánaðamót og
Meitillinn hættir starfsemi," sagði
Ólafur Jónsson, stjórnarformaður
Meitilsins í Þorlákshöfn.
Stjórn fyrirtækisins kom saman til
fundar í gær. Þar var ákvörðun um
lokun fiskvinnslu Meitilsins tekin.
Fyrirtækið rekur tvo togara, Jón
Vídalín og Þorlák. Mun útgerö þeirra
verða haldið áfram. Þá rekur Meitill-
inn ýmiss konar þjónustustarfsemi í
Þorlákshöfn og verður henni einnig
haldið áfram. Það eru rétt um hundr-
að starfsmenn í fiskvinnslunni sem
veröur sagt upp um mánaðamótin
-JSS
Arni Gunnarsson litur til Halldórs Asgrímssonar, sjávarútvegsráðherra, úr
ræðustóli á Alþingi og hvetur til hvalveiðibanns næstu árin.
DV-mynd: GVA
Umræður um baun við hvalveiðum a Alþingi:
Salan ekki áhyggjuefni
heldur fiskkvótamir
- segir Halldór Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra
Að sögn Halldórs Asgrímssonar
sjávarútvegsráðherra þurfa íslend-
ingar ekki að hafa áhyggjur af því
að vörur þeirra seljist ekki á erlend-
um mörkuöum. Það væri nær fyrir
okkur að hafa áhyggjur af því hve
mikið má veiða, til lengri tíma litið
muni afstaða þeirra fyrirtækja, sem
ákveðið hafa að hætta að kaupa af
okkur, breytast.
Þetta kom fram viö umræður um
hvalveiðibann en þau Hreggviður
Jónsson og Aðalheiður Bjarnfreðs-
dóttir hafa lagt fram lagafrumvarp
þar aö lútandi.
Sjávarútvegsráðherra rakti í ræöu
sinni tilurð málsins og vitnaði þar til
samþykktar Alþingis um að mót-
mæla hvalveiöibanni. Sagöi Halldór
að augljóst væri að vilji Alþingis
Matthias A.
heföi þá verið aö hvalir væru nýtan-
leg auðlind sem bæri að nota. Sagöist
hann hingað til hafa unnið í góöri trú
um að hann væri að vinna sam-
kvæmt vilja Alþingis. Kom fram í
máh Halldórs að hann taldi ekki rétt
að breyta afstöðu íslendinga vegna
undangenginna atburða.
Guðrún Helgadóttir sagði að stefna
sjávarútvegsráðherra í hvalamálinu
hefði gert íslendinga að viðundri á
alþjóðlegum vettvangi og að erfitt
væri að vera íslendingur þessa dag-
ana þegar umhverfismál bæri á
góma.
Þá sagði Árni Gunnarsson að frá-
leitt væri að samþykkja þessi lög en
hins vegar bæri að breyta um afstöðu
í málinu eins og kemur fram í þingsá-
lyktunartillöguhans. -SMJ
Mathiesen:
Vill rannsókn ríkisendur-
skoðunar á fjárlögum
- fyrsta skipti sem þingmaöur fer fram á slikt
„Már finnst eðlilegt aö fá ríkisend-
urskoöun til að gera úttekt á fram-
kvæmd fjárlaga eins og þeir gerðu í
ágúst. Eg hef því leitað til forseta
Alþingis um að þeir hlutist til um
það,“ sagði Matthías Á. Mathiesen,
þingmaður Sjálfstæöisflokksins, en
hann sendi forsetum Alþingis bréf í
gær þar sem hann fer fram á úttekt
ríkisendurskoðunai a stöðu A-hluta
ríkissjóðs þann 30. september 1988
og horfur í árslok þessa árs.
Matthías sagði aö hann beitti þarna
fyrir sig ákvæðum í lögum um ríkis-
endurskoðun frá 1986 en sagði um
leió að þetta væri í fyrsta skipú sem
þingmaður færi fram á slíkt. Sayði
hann að vegna yfirlýsinga um stöðu
rikissjóös undanfarið væri eðlilegt
að þessi úttekt færi fram og þar eð í
ljós hefði komið að úttekt ríkisendur-
skoðunar frá því í ágúst hefði að
mestu verið rétt þrátt fyrir yfirlýs-
ingar Jóns Baldvins um annað.
I skýrslunni vill Matthías að eftir-
farandi komi fram:
1. Hvaða tekjustofnar hafa gefið
minni tekjur en áætlun fjárlaga 1988
gerði ráð fyrir og orsakir þeirra
breytinga metnar.
2. Hvaða útgjaldaliðir hafa helst
hækkað frá áætlun fjárlaga 1988 og
gerð grein fyrir ástæðum þeirra
hækkana.
3. Yfirlit yfr aukafiárveitingar sam-
þykktar til septembtrloka 1988.
4. Yfirlit yfir starfsmannahald hjá
■'áðv’neytum og ríkisstofnunum (A-
Muta) til 30. september samanborið
við sl. ár.
5. Hvaða áhrif efnahagsaðgerðir nú-
verandi ríkisstjórnar hafi á afkomu
ríKissjóös.
-SMJ