Dagblaðið Vísir - DV - 20.03.1989, Blaðsíða 20

20
MÁNUDAGUR 20. MARS 1989.
REYKJKIÍKURBORG
Jtautevi Stödwi
ÞJÓNUSTUÍBÚÐiR ALDRAÐRA
DALBRAUT 27
Starfsfólk vantar í eftirtalin störf:
Eldhús 75% starf. Vinnutími frá kl. 8.00-14.00. Unn-
ið aðra hverja helgi.
Dagdeild. 50% starf við ræstingu. Vinnutími frá kl.
15.00-19.00 virka daga.
Upplýsingar gefur forstöðumaður í síma 685377 á
milli kl. 10.00 og 14.00.
t t
BLAÐ
BURÐARFÓLK
cc otttvrw atcblA

.Jkf
Ármúli
*******************
Safamýri
i ^ t
% % * %
*** **í
A A A A
AFGREIÐSLA
ÞVERHOLTI 11

K
SÍMI 27022
Samvinnuskólinn
Bifröst
Rekstrarfræði á háskólastigi
Samvinnuskólapróf i rekstrarfræðum á háskólastigi
miðar að því að rekstrarfræðingar séu undirbúnir til
ábyrgðar- og stjórnunarstarfa í atvinnulífinu, einkum
á vegum samvinnuhreyfingarinnar.
Inntökuskilyrði: Stúdentspróf af hagfræði- eða við-
skiptabrautum eða lokapróf í frumgreinum við Sam-
vinnuskólann eða annað sambærilegt nám.
Viðfangsefni: Markaðarfræði, verslunar- og fram-
leiðslustjórn, fjármálastjórn og áætlanagerð, starfs-
mannastjórn og skipulagsmál, almannatengsl, lög-
fræði og félagsfræði, félagsmálafræði, samvinnumál
o.fl.
Námslýsing: Áhersla lögð á sjálfstæð raunhæf verk-
efni og vettvangskannanir í atvinnulífinu auk fyrir-
lestra og viðtalstíma o.fl.
Námstími: Tveir vetur frá september til maí hvort ár.
Aðstaða: Heimavist, fjölskyldubústaðir, skólaheimili,
félagsaðstaða og mötúneyti á Bifröst í Borgarfirði
ásamt vinnustofum, bókasafni, tölvubúnaði o.s.frv.
Barnagæsla á staðnum.
Kostnaður: Fæði, húsnæði, þjónusta og fræðsla
áætluð um 27.000 kr. á mánuði fyrir einstakling
næsta vetur.
Umsóknir: Með persónulegu bréfi til skólastjóra Sam-
vinnuskólans á Bifröst. Umsókn á að sýna persónu-
upplýsingar, upplýsingar um fyrri skólagöngu með
afriti skírteina og upplýsingar um fyrri störf. Ekki sér-
stök umsóknareyðublöð. Veitt er innganga umsækj-
endum af öllu landinu. Þeir umsækjendur ganga fyr-
ir sem orðnir eru eldri en 20 ára og hafa öðlast starfs-
reynslu í atvinnulífinu. Námið hentar jafnt konum
sem körlum. Allt að 20 umsækjendur hljóta skólavist
í Rekstrarfræðadeild. Umsóknir verða afgreiddar 25.
apríl og síðan eftir því sem skólarými leyfir.
Miðað er m.a. við reglur um námslán.
Samvinnuskólinn á Bifröst,
311 Borgarnesi,
sími 93-50000.
Fjöldi verslana hér selur svokallaðar heilsuvörur.
i 31 i

Ginseng:
Hafa skal það sem
sannara reynist
í elstu kínversku lyfjaskránni,
(sennilega elstu lyfjaskrá í heimi)
sem er 2000 ára gömul, er getið um
ginseng.
Þar er því haldið fram að neysla
ginsengs komi fólki í andlegt jafn-
vægi, dragi úr spennu, bæti minni,
skerpi sjón og örvi hugsun, svo
dæmi séu nefnd. Fyrstu sagnir um
lækninga- og hressingarmátt gin-
sengs eru frá Kóreu, sennilega um
5000 ára gamlar. Engar gamlar as-
ískar heimildir greina frá skaðleg-
um áhrifum eða aukaverkunum
ginsengs.
En síðan er mikið vatn runnið til
sjávar og í dag vinna hundruð há-
menntaðra vísindamanna um allan
heim að rannsóknum á ginsengi.
Rannsóknir þessar standa með
sem mestum blóma í Austurlönd-
um ijær enda kosta stjórnvöld þar
rannsóknir af þessu tagi og ekkert
er til sparað. Auk þess hittast
helstu fræðimenn um ginseng á
svokölluðum ginsengráðstefnum
sem haldnar eru á nokkurra ára
fresti. Þar bera vísindamennirnir
saman bækur sínar og flytja niður-
stöður rannsókna sinna. Að hverri
ráðstefnu lokinni eru niðurstöð-
umar birtar í bókaformi.
Er jörðin fflöt?
Tilefni greinar minnar er furðu-
leg grein sem birtist á neytendasíðu
DV fimmtudaginn 23.2. 1989. Þar
kemur ungur blaðamaður fram í
gervi litla drengsins í sögu H.C.
Andersen, Nýju fótin keisarans.
Greinin hét því sláandi en „sölu-
lega“ nafni: „Ginseng: Ekkert
sannað um áhrifamátt þess“.
Hulunni var svipt af öllum þeim
þúsundum um allan heim sem hafa
lífsviðurværi sitt af því að rann-
saka ginseng. Fótunum var kippt
undan 5000 ára gamalli goðsögn og
hún að engu gerð. Snemma í grein-
inni er gefið í skyn á hverju mis-
skilningur heimsbyggðarinnar
byggist.
„Rótin er stólparót, sem hefur
stundum þótt líkjast mannsmynd
og hefur það eflaust átt sinn þátt í
trú manna á lækningakrafti henn-
ar.“ Áðurnefnd grein Pá er al-
mennt séð yfirfull af rangfærslum
og misskilningi. Mér finnst þó síður
en svo við hann að sakast vegna
þess að greinin er vel skrifuð kópía
af grein Þorbjargar Kjartansdóttur
sem ber titilinn lyfjafræðingur.
Greinilegt er við lestur greinar
Þorbjargar, þar sem fjallar um
hlutföll ginsenósíða, að hún gerir
ekki greinarmun á rauöum ginseng
og hvítum. Þorbjörg sýnir einnig
ákveðna tvöfeldni meö því aö gagn-
rýna að ekki sé alltaf um svonefnd
tvöföld blindpróf aö ræöa. Þegar
kemur að svokölluðum hliðarverk-
unum styðst hún nánast eingöngu
við ófullkomnustu „rannsóknir"
sem birtar hafa verið á prenti. (1)
(2)
KjaUariim
Siguröur Þórðarson
stýrimaður
ekki hafa neitt upplýsingagildi eins
og áður segir verður ekki að öllu
leyti sakast við blaðamanninn.
Hann gerði þó tvenn mistök við
samningu greinar sinnar.
1) Blaðamaðurinnfinnurmjögsér-
stæða grein í tímariti, grein sem
hvorki er vísindalega unnin né
stefnumarkandi í rannsóknum á
ginsengi, og breytir greininni í
frétt á neytendasíðu.
2) Blaðamaðurinn ofmetur eigin
hæfileika til að meta uppruna-
legu greinina og spinna út frá
henni. Dæmi um þetta er máls-
grein eins og: Stundum er gefið
íjölvítamín með ginsengi við til-
raunir og áhrifin, ef einhver eru,
eignuð ginsengi.
Misskilningur blaðamannsins
„Engar gamlar asískar heimildir
greina frá skaðlegum áhrifum eða
aukaverkunum ginsengs.“
Um miðja þessa öld hófu Sovét-
menn mislukkaðar tilraunir til að
rækta og rannsaka ginseng. í fyrstu
urðu þeim á þau mistök að nota
tilbúinn áburð við ræktunina, í því
tilviki komu fram skaðleg áhrif á
fólk sem ekki hafa átt sér stað síðar
svo vitað sé.
Kynlíf, krydd og áfengi
Greinarhöfundur „gleymir" að
geta um forsendu málsins en segir
að tekiö sé fram að þeir sem taki
ginseng eigi að halda sig frá kyn-
lífi, kryddi og áfengi. Eins og þessi
upptalning ber með sér hefur Þor-
björg ekki einungis vit á lyfjum
heldur einkar næman smekk á því
hvað hrífur. Yamamoto sýndi árið
1973 fram á hvernig ginseng örvar
frumuskiptingu og kjarnsýrufram-
leiðslu í kynkirtlum. Sama ár skv.
klínískri rannsókn Ishigami kem-
ur fram að rúmur helmingur karl-
manna, sem voru barnlausir vegna
ónógrar sæöisframleiðslu, fengu
bót á meini sínu eftir töku á gins-
eng í 4-8 vikur. (3) Reyndar viöur-
kennir Þorbjörg annars staðar í
sömu grein að niðurstöðum beri
saman um að ginseng örvi kyn-
hvöt. Rannsókn Chung No Joo
sýndi fram á hvernig ginseng stuðl-
ar að afeitrun lifrarinnar, rafeinda-
ljósmyndir sýndu hvernig ginseng
verndaði lifrarfrumur fyrir
skemmdum. Notuð var 12% áfeng-
isblanda í stað vatns í 6 daga. (4)
(Tvöf. blindpr.) Algengt er í Kóreu
að fólk taki inn 3^4 g af extrakt
áöur en það „dettur í það“ til að
koma í veg fyrir timburmenn. Þetta
með kryddið hefur líklega verið
nauðsynlegt að hafa með stílsins
vegna.
Upplýsingar og fræðsla
Þótt ég telji áðumefnda DV grein
stafar af því að upprunalegi grein-
arhöfundurinn átti sennilega við
aö starfrækt er heilsuvörubúð í
Rvík sem selur blöndu af fjölvíta-
mínum og hvítu ginsengi.
Lokaorð
Dagblaðið var á sínum tíma
brautryðjandi í neytendamálum.
Einn helsti frumkvöðull á því sviði
var núverandi ritstjóri, Jónas
Kristjánsson. Mér hefur alltaf þótt
vænt um DV og vil manna síst sjá
neytendasíðuna veröa æsifrétta-
mennsku að bráð. Erlendis standa
samtök neytenda og neytendablöð
fyrir fræðslu á mismunandi inni-
haldi og gæðum mismunandi gins-
engtegunda. Það mest auglýsta er
ekki alltaf best. Ginseng hefur
einnig mismunandi geymsluþol
eftir því hvort það er hvítt eða
rautt. Rautt ginseng geymist mjög
lengi vegna meðhöndlunar sem þaö
fær eða 5 ár a.m.k. (5)
Eftir langa geymslu getur virkni
t.d. brenglast vegna þess að ákveð-
in ginsengoxíð detta út. Vonandi
fáum við að sjá öfgalausa og hlut-
læga fræðslugrein í þeim dúr í
framtíðinni. Sigurður Þórðarson.
Heimildir:
1. Baranov, A.I. J. Ethnopharm. 6,339
(1982)
2. Sigel, R.K. Jama 241, 1614 (1979)
3. E.Y. Park o.fl. Proceeding of the
third international
ginseng symposium
1980.
4. ChoungNo Joo Proceeding of the
third international
ginseng symposium
1984, Korea Ginseng
and Tobacco Research
Institute, Daejeon,
Korea.
5. A. Wolter. Fyrirlestur á náms-
stefnu vitundarinnar
5. mars 1988.