Dagur - 04.09.1957, Blaðsíða 2

2
D A G U R
Miðvikudaginn 4. september 1957
- ð
m DAGINN
OG YEGÍNN
FRETTIR I STUTTU MALI
Litið í Poliíikens Useblad. Vikan 18.-24 íuiúst
Honum íerst!
Jónas Rafnar, fyrrum alþingis-
maður, gerir sér það til dundurs
að skrifa skæting um Fram-
sóknarmenn í blaðið íslending. —
Bera þessi skrif engan „stofu-
blómasvip" höfundarins, en eru
rætin og ósmekkleg. Hann
hneykslast mjög á samvinnu
vinstri flokkanna í núverandi
ríkisstjórn og auðvitað alveg
sérstaklega þátttöku Alþýðu-
bandalagsins í henni. Jónas veit
það undur vel, að kommúnistar
eru hvorki betri menn eða verri
nú en áður. Ætti honum og öðr-
um Sjálfstæðismönnum að vera
þau mál íull Ijós. Þeir hafa líka
samstarfsreynslu fyr'ri ára íram
yfir aðra flokka, því ao Olafur
Thors setti tvo kommúnista hið
næsta sér í ráðuneyti það, cr
kennt er við nýsköpúnarstjórnina
frægu. Jónasi Rafnar ætti heldur
ekki að vera með öllu ókunnugt
um það, hversu flokksbræður
hans gengu eftir kommúnistum
með grasið í skónum eftir síðustu
kosningar og báðu þá að mynda
n.eð sér nýja ríkisstjórn. Að
minnsta kosti notfærði hann sér
þann tíma furðu vel á meðan
Sjálfstæðisflokkurinn var von-
biðill kommúnista. Hann samdi
þá við kommúnista, með aostoð
fiokksbræðra sinna á Akureyri,
um bitling handa sjálfum sér
gegn öðrum bitlingi handa þeim.
Hann fékk sæti í stjórn Laxár-
virkjunar ,en kommúnistar vinnu
miðlunarembættið. Situr illa á
honum andlit umvandarans á
meðan hann sjálfur nærist á
bitlingi frá kömmúnistum.
í berjanió með griðungum.
Kaupstaðarfólk er oft furðu
skeytingarlítið um eignaréttinn,
þegar komið er út fyrir bæinn og
gildir þetta sérstaklega um bless-
uð- berin, sem allir vilja tína og
stundum gleymist að fá leyfi fyr-
ir hjá landeigendum.
Berjaþjófnaðurinn er bæjar-
íólki til skammar. En stundum
hefnist því fyrir. Einu sinni voru
konur tvær á ferð og létu þær
aka með sig í bifreið, þangað til
þeim sýndist berjaland gott þar
nærri í girðingu einni. Létu þær
þá bifreiðastjórann fara og báðu
hann að koma aftur á tilsettum
tíma að sækja sig. Segir ekki
meira af honum. En konurnar
fóru að klifra yfir girðinguna,
sem var allerfið yfirferðar og hin
traustlegasta. En girðingar standa
ckki fyrir kaupstaðarfólki, þegar
berin eru annars vegar. Jafnvel
pilsklæddar konur verða ótrú-
lega úrræðagóðar og hugprúðar
þegar svo stendur á.
Samt fór það svo, að girðingin
varð þeim ofjarl. Enda kom það ari, en frúnni varð mannhjálp.
brátt í ljós að hún var ætluð,
hvorki meira eða minna en tveim
fullorðnum þarfanautum, en það
vissu konumar auðvitað ekkert
um.
En sem þær eru að klofast yfir
gaddavírimi heyrðist ógurlegt
öskúr. Gestkoman hafði vakið
forvitni þeirra, er fyrir voru, og
komu nú bæði nautin bölvandi
ög froðufellandi og fóru mikinn.
Kónurnar tóku óspart undir í
skrækari og hræðslufyllri tón, og
varð af þessu hinn ferlegasti
samsöngur og tölúvert óvenjuleg
tónlist. Onnur konan slapp
ómeidd af girðingunni og varð
frelsiriú fcgirt. Lakar tókst tii
fyrir hinni. Gaddavírinn, sem átti
að.yarna griöungunum óveikomið
ráp um sveitina, tók pils og ann-
an fatnað frúarinnar föstum tök-
um og skeytti hvorki um skömm
eða heiöur.
Er skémmst frá að segja, að svo
lánlega vildi til, að í þessum
svifum var komið með belju að
girðingunni á öðrum stað og
sneru nautin þangað, sýnu glað-
Heybrunar.
Tveir heybrunar hafa orðið í
Eyjafirði nú fyrir skömmu og
nokkurt tjón orðið. Um sjálfs-
íkveikjur var að ræða á báðum
stöðum.
Það þykir með nokkrum ólík-
indum, að sjálfsíkveikja verði í
heyi eftir slíkt óvenjulcgt þurrka
sumar og nú var. En heybrunar
og aðrir brunar eru nú oftast nær
einhvers konar handvömm. Hey-
brunar nú, munu sennilega af
þeirri orsök öðrum fremur, að
taðan hraktist ekkert í sumar og
er því mcgnari og hættara við að
hitni í henni, jafnvel þótt hún
finnist mjög vel þurr í flekk og
sæti. Af þeirri ástæðu er vert að
minna á, að nú og næstu vikur
eru hættulegar livað heybruna
snertir, og þurfa bændur að vera
vel á verði gagnvart þessum
voða. Heyliitamælirinn er hand-
hægastur til að fylgjast með hit-
anum í heyinu og er hann of
óvíða til.
Danska sundkonan Greta And-
ersen, sem varð Ólympíumeistari
í 100 m. frjálsri aðferð í London
1948, vann kappsundið yfir Erm-
arsund á þessu sumri. Er það í
fyrsta sinn, að kappsund þetta er
unnið af konu. Var hún 15 klst.
og 53 mín. á leiðinni.
Sundskilyrði voru mjög slæm,
kuldi, sjógangur mikill og
straumur. Lagði 21 keppandi af
stað, fólk frá ýmsum þjóðum, 15
þeirra gáfust upp á leiðinni; einn
þeirra, Englendingurinn Wray,
náði landi 2V2 tíma á eftir Gretu,
en þá var þeim 4, sem eftir voru,
skipað að hæta og þeir teknir
upp í báta, því að baráttan var
orðin vonlaus. Blaðið notar stóra
fyi-irsögn á forsíðu og er auo-
sýnilega hreykið af afreki Gretu
Andersen.
heimsótt Hróarskeldu vegna
dómkirkjunnar miklu og fögru,
en nú búast Danir við ferðafólki
þangað í öðru tilefni, því að gerð
hefur verið þar í borg kappakst-
ursbraut ein mikil fyrir bíla. —
Bílakappakstur er furðuvinsa-1
íþrótt víða erlendis, þrátt fyrir
hættuna, sem af hraðanum leiðir.
Er þessi braut í Hróarskeldu
hringbraut og í kring sæti fyrir
fjölda áhorfenda. Þegar brautin
var opnuð um daginn, komust
bílarnir upp undir 200 km. hraða
á klst. Urðu nokkur slys á bílum
en ekki mönnum.
Einnig er ó forsíðu frásögn af
einum hryllilegasta glæp í Dan-
mörku á síðustu árum, er full-
orðinn sonur drap foreldra sína
til þess að ná í peninga til þess
að skemmta sér fyrir. Náðist
hann í Svíþjóð eftir mikinn elt-
ingaleik, játaði á sig glæpinn, og
yerður nú scttur í geðrannsókn,
enda hlýtur hann að vera geð-
veikur.
Dr. Stefán Einarsson, prófessor
við John Hopkins-háskóla í
Baltimore, Maryland, USA, var
hér á ferð um síðustu helgi. Ný-
kominn úr ferðalagi um Austur-'
land. En þar -hefur hann notað
sumarleyfi sitt til að rannsaka og
safna örneínum á Austfjörðum,
allt frá Lónsheiði til Borgar-
Dr. Stcfán Einarsson.
fjarðar. Því verki er lokið að
mestu. Það, sem eftir er, er á
svæðum, sem aðrir menn tóku að
sér örnefnasöfnun á. En hann
fékk menn sér til aðstoðar, svo
scm sera Ingvar á Desjarmýri og
Stefán í Stakkahlíð.
Auk - örneínasöfr.unarinnar
sjálfrar var skrásettur fáanlegur
fróðleikur um þau, sögu þeirra
og sagnir, sem cnn eru í munn-
mælum og kennir þar max-gra
grasa.
Blaðið náði sem snöggvast tali
af prófessornum og vekur þessi
aústfirzki fræðimaður ti-aust og
virðingu við fyi'stu kynni.
Var fcrðalagið críitt?
Já, erfitt, en skemmtilegt, seg •
ir hann. En eg hafði góðan fylgd-
armann í Álftafirði og Hálsþing-
há, þar sem var Eii'íkur Sigui'ðs-
son kennai’i á Akui'eyri.
Ömefnin niunu vcra fróðleg til
rannsóknar?
Já, þau eiga flest einhverja
sögu, þótt hún sé víða alveg
gleymd; sumar eru harla merki-
legar. Þannig eru til dæmis þrír
staoir kenndir við Paradís. Einn
þeiri-a er fallegur gi'asbotn og á
þá nafnið ekki illa við, en annai
staðui-inn er hin versta forar-
' mýi-i og mun hafa vei'ið það
lengi. Sléttibakki er þúfnakargi
kallaður á einum stað og á öðr-
um stað heitir Eyvindarstaðafjöll.
En þar er stórgert þýfi. Er því
líkast að sums staðar hafi verið
gamansamir menn, sem gripið
hafa til öfugmælanna.
Verður árangur örncfnasöfn-
unarinnar gefinn út?
Nei, niðurstöðurnar vei'ða
vai'ðveittar í söfnum, fróðleiks-
fúsum níönnum til leiðbeiningar
Iívernig var svo að fcrðast á
Ausíurlandi?
Yfirleitt mjög gott og gestrisni
(Fi-amhald á 7. síðu.)
Ingrid Bei-gman var í skyndi-
heimsókn í Höfn ásamt dóttur
sinni, Jcnny Ann, sem er 18 ára
og hefur ekkert liaft af móður
sinni að segja síðan hún skildi
við föður hennar og giftist Rosse-
lini. Jenny Ann flaug svo áfram
tii Svíþjóðar á fund föður síns,
en seinna fer hún vestur um lxaf
skóla. Stóð móðir hennar á
flugvellinum og horfði á cftir
Stokkhólmsvélinni með tárin í
augunum.
Herratízkan er að verða eins
og hún var fyrir 50 árum! Sýnd
hafa verið í Höfn módelföt fyrir
næsta vetui', og þau eru svo að
segja nákvæmlega eins og fötin
voru 1907, einhnepptir jakkar,
allstuttir, hnepptir hátt upp,
buxuinar þröngar, með engum
uppbrotum. Jæja, þá veit maður,
hvei'nig maður á að klæða sig í
vetur. Á enginn föt frá 1907 til
þess að selja mér? (Lítið númer.)
Löng grein er í blaðinu um
Earl Wai-ren, foi'seta hæstaréttar
í Bandai'íkjunum, en hann nýtur
nú einna mests álits allra Banda-
í'íkjamanna hjá fi-jálslyndum Ev-
rópumönnum.
Eai'l Warren er rúmlega scx-
tugur, af norskum og sænskum
ættum. Það er honum xnest að
þakka, að sá straumur þröngsýni
og ofsahræðslu við kommúnisma,
sem McCartry fleytti sér með til
valda, hefur nú verið stöðvaður.
Síðustu árin hefur hæstiréttur
hvað eftir annað bjai'gað sóma
Bandaríkjanna, að því er okkur
Ev 1'ópumönnuin finnst, og það er
foi'seta í'éltarins áreiðanlega að
þakka.
Eai'l Warren hefur einu sinni
heimfært upp á sjálfan sig þessi
orð Abrahams Lincoln: „Eg fer
hægt, en eg hef aldiei gengið aft-
ur á bak.“ Þannig virðist þi'óunin
vera nú í Bandai'íkjunum í ýms-
um þeim málurn, sem okkur héi’
austan hafs hefur ekki líkað
meðferðin á undanfarna áratugi,
svo sem ky’jxþáttarnálunum, en nú
stefnir allt í rétta átt, þó að hægt
fari, og hinum yfirlætislausa
noi'sk-sænska Bandaríkjamanni
hefur meira að segja tekizt að
flýta sér hægt, eins og latneskt
spakmæli kemst að orði, og kom -
ast þó furðu langt á fáum árum.
Samkvæmt lögum, samþykkt-
um 1949 og 1951, hafa nú verið
teknir 2050 hektarar lands fi'á 45
stórbýlum í Danmörku. Verður
land þetta ýmist fengið nálægum
smábændum eða tekið til ný-
býlastofnunar. í Danmörku er
hver blettur lands nytjaður og
rnjög þröngt um bændur, enda
eru þeir ekki eins hrifnir af
neinu hér á landi, er þeir heim-
sækja ísland, eins og víðáttunni
Ferðamenn hafa hingað til
Undanfarin ár hefur Dönum
mjög blöskrað hávaðinn af um-
ferðinni, en hann hefur marg-
faldazt síðan skellinöðrurnar
komu til sögunnar. Hljóðdeyfar
eru á flestum nöðrum upphaf-
lega, en ýmsir unglingar hafa
eyðilagt þá viljandi tjl þess að
sem hæst heyrðist.
Nú er í ráði að setja hávaðan-
um sti'öng takmöi'k, fyrii'skipa
hljóðdeyfa í allar skellinöði'ur cg
bíla, og á að koma fyrir hávaða-
mælurn á ýmsa lögreglubíla, en
þeir ciga svo að aka um landið
og mæla hávaðann í farai'tækj-
unum og áminna eða sekta þau,
sem of hávaðasöm reynast.
Danska stjórnin hefur skipað
nefnd sex ráðherra til þess að
gera tillögur um sparnað á hern-
aðarútgjöldum.
(Framhald á 7. síðu).