Dagur - 22.12.1972, Blaðsíða 3

JÖLABLAÐ DAGS
3
ÞORKELL BJÖRNSSON:
• •
Þorkell Björnsson.
Það mun hafa verið um 1930 að
bændur á Jökuldal fóru að búa til
áfengt öl. Ölið varð landsfrægt og
gekk undir nafninu Jökuldalsölið.
Það var búið til á fjölda mörgum
bæjum, og blessaður presturinn
okkar, séra Sigurjón á Kirkjubæ,
ölkær maður, kallaði þá bæi kot-
rassa, sem ekki var bruggað á.
Ég held að þessi bruggkunnátta
hafi borizt upp á Jökuldal frá
Norðfirði eða Neskaupstað og
bændur voru ákaflega námfúsir og
fóru fljótlega að reyna sjálfir, hver
fyrir sig. Efnið í ölið var malt, syk-
ur og lrumall, og svo vatn og ger.
Þegar einu sinni. var búið að
- brugga, var gerillinn geymdur á
jflösku ril næstij lögunar.
Sterkasta ölið, sem ég kynntist,
• var notað á þorra,blóti á Skjöldólfs-
jstöðum. Ártalið man ég ekki fyrir
víst. En það var Jón bróðir, sem
þetta öl bruggaði. Elann lagði í 200
iítra tréfat. Það sem hann notaði
var þetta: 100 pund nralt og 130
pund strásykur. Þar til viðbótar
voru liumlar og svo ölgerið og vatn.
Ef gerjunin var látin fram fara á
hlýjum stað, stóð hún sex til átta
daga. Eftir þann tíma gat nryndazt
og fleiri frásagnir
remmubragð að ölinu, xrenra ölið
væri tekið ofanaf og skilið vel frá
botiríallinu.
Á þetta þorrablót komu margir,
miðað við aðstæður þarna í sveit-
inni. Mexnr sóttu langt að, svo sem
úr Efra-Dal. Dæmi voru þess, að
öldruð hjón ein urðu eftir á bæjum
til að gera fjósverkiir. Eir í fjárhús-
um voru garðar fylltir af heyi og
vatxr borið í hús, svo að féiru leið
eftir atvikum vel þótt þorrablótið
framlengdist eitthvað. Memr komu
ríðandi og á sleða, en gairgandi
þeir, sem íræstir vöru blótstaðnum.
í þetta skipti var ölið svo áfengt,
að memr urðu vel hreifir, ef þeir
drukku tvö glös eða svo með hatrgi-
kjötinu og öðrum ágætum þorra-
mat. Ræður átti að halda, en það
reyndist ógerlegt, því að menn
voru þá farnir að skrafa af fullum
krafti og xrenntu ekki að hlusta á
ræður. En yíirleitt drukku konur
ekki þetta öl, nema þá með eiir-
Irverjum örfáunr undantekningunr.
Og rétt er líka að taka það fram, að
ekki þekktust illixrdi. Allir voru
glaðir og góðir, eins og vera bar.
Þegar mexrn liötðu borðað vel,
suirgið og skrafað, var dairsað mest-
alla nóttina. Þá lögðu meirn sig í
írokkra klukkutíma og tóku síðáir
til þar sem frá var horfið. Svo var
daxrsað xræstu írótt og fram á bjart-
air dag. Síðair var skrafað og skegg-
rætt og ekki hugsað til heimferðar
fyrr eir líða tók á dagimr.
Eir Jrað er til marks um ölið góða,
að er ég athugaði, hve margir hefðu
neytt Jress, voru Jrað sjötíu mamrs
og margir ótæpilega. En eftir fyrri
vökunóttina var áman meira en
hálf. Eftir tveggja nátta glaum og
gleði og stöðuga drykkju, var eirir
mikið eftir í ámumri. Fengu menn
þá ríflegá skammtað nesti heim
með sér. Míg minnir að þeir fengiu
á fimmtán lítra brúsa, sem fóru
fram á dalinn og voru þeir með
lresta og sleða. Við fengum með
okkur fullair tíu lítra brúsa, sem
úteftir fórum og reiddum við hann.
Þegar konrið var undir kvöld,
eftir tveggja nátta gleðskap, vék
Eiríkur á Skjöldólfsstöðum sér að
mér og mælti á lægri nótunum, að
ef við ætluðum nú heinr í kvöld,
ættum við írú að fara að síga af
stað. Sagðist lramr minnast á þetta
við mig af Jrví að lramr sari, að ég
væri ekki drukkiirn. En sjálfur